กระจ่าง ตุลารักษ์

ร้อยโท กระจ่าง ตุลารักษ์ หรือ นายกระจ่าง ตุลารักษ์ (2456 — 23 มิถุนายน 2552) หนึ่งในสมาชิกคณะราษฎร ผู้ทำการเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 และอดีตกรรมการบริหารพรรคประชาธิปัตย์

ร้อยโท กระจ่าง ตุลารักษ์
เกิด	พ.ศ. 2456 เมืองฉะเชิงเทรา ประเทศสยาม
เสียชีวิต	23 มิถุนายน พ.ศ. 2552 (96 ปี) จังหวัดยะลา ประเทศไทย
อาชีพ	ทหารบก
มีชื่อเสียงจาก	คณะราษฎร
คู่สมรส	พวงเพ็ชร ตุลารักษ์
บุตร	4 คน

ประวัติ

นายกระจ่าง เป็นชาวไทยเชื้อสายจีน เกิดเมื่อปี พ.ศ. 2456 ที่อำเภอบางคล้า จังหวัดฉะเชิงเทรา เข้าร่วมกับคณะราษฎรด้วยวัยเพียง 19 ปี ขณะยังเป็นนักเรียนช่างกลอยู่ จากการชักชวนของพี่ชาย คือ นายสงวน ตุลารักษ์ โดยเข้ามาเป็นสมาชิกคณะราษฎรในสายพลเรือนเพียง 5 วัน ก่อนการเปลี่ยนแปลงการปกครองเท่านั้น โดยนายสงวนได้มอบหมายให้นายกระจ่างพาเพื่อนร่วมอุดมการณ์ที่มีพฤติกรรมดี ไม่ดื่มเหล้า ไม่ติดการพนัน เข้าร่วมเป็นคณะราษฎรเพิ่มด้วย 2-3 คน

บทบาททางการเมือง

ในเช้าวันที่ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2475 ซึ่งเป็นวันเปลี่ยนแปลงการปกครอง นายกระจ่างรับหน้าที่ควบคุมตัวบุคคลสำคัญและเจ้านายชั้นสูงในพระที่นั่งอนันตสมาคม รวมถึงอารักขาหัวหน้าคณะราษฎรด้วย โดยไม่ได้รับรู้มาก่อนเลยว่าจะมีการเปลี่ยนแปลงการปกครอง เพราะเป็นบุคคลระดับเล็ก ๆ ไม่ได้รับรู้ถึงแผนการชั้นสูง

ภายหลังเปลี่ยนแปลงการครอง ที่สมาชิกคณะราษฎรหลายคนได้มีตำแหน่งและบทบาททางการเมือง แต่นายกระจ่างก็ได้กลับไปเป็นลูกจ้างตามเดิม โดยไม่มีตำแหน่งใด ๆ ทั้งสิ้น เนื่องจากอายุยังน้อยอยู่ จนกระทั่งเกิดสงครามมหาเอเชียบูรพาขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2484 นายกระจ่างได้ร่วมกับขบวนการเสรีไทย โดยได้ปฏิบัติหน้าที่เล็ดลอดเข้าไปในประเทศจีนเพื่อให้ความคุ้มครองบุคคลสำคัญต่าง ๆ และปฏิบัติงานอยู่ตามตะเข็บชายแดนไทย-ลาว และลาว-เวียดนาม หลังเสร็จสงครามแล้วได้รับยศเป็น ร้อยโท (ร.ท.) เมื่อวันที่ 29 กันยายน พ.ศ. 2488

จากนั้น ร.ท.กระจ่างก็ได้กลับไปใช้ชีวิตอยู่กับครอบครัวที่จังหวัดยะลา โดยได้เปิดกิจการโรงเลื่อยที่อำเภอรามัน และได้สมรสกับนางพวงเพ็ชร (นามเดิม: สวนเพ็ชร โกวิทยา) ซึ่งเป็นภรรยา มีบุตรธิดารวมทั้งสิ้น 4 คน

ร.ท.กระจ่าง เคยเป็น ส.ส. จังหวัดขอนแก่น จากการเลือกตั้งเมื่อเดือนมกราคม พ.ศ. 2489 (ต่อมาเข้าร่วมกับพรรคสหชีพ) จากนั้น เมื่อหม่อมราชวงศ์เสนีย์ ปราโมช อดีตหัวหน้าเสรีไทยสาย สหรัฐอเมริกา ได้เข้ารับตำแหน่งหัวหน้า พรรคประชาธิปัตย์ ต่อจากนายควง อภัยวงศ์ ที่ถึงแก่อสัญกรรมไปเมื่อปี พ.ศ. 2511 ร.ท.กระจ่างได้สมัครเป็นสมาชิกพรรค และได้ลงเลือกตั้งเป็น ส.ส. ในจังหวัดยะลา แต่ไม่ได้รับการเลือกตั้ง หลังจากนั้นชีวิตก็ได้วนเวียนอยู่ในแวดวงการเมืองมาโดยตลอด เช่น เป็นนักการเมืองท้องถิ่น และปลูกฝังทัศนคติทางการเมือง การปกครองแก่บุตรหลานและคนใกล้ชิด เป็นต้นกระทั่ง พ.ศ. 2525 ร้อยโทกระจ่างได้เข้ามาเป็นกรรมการบริหาร พรรคประชาธิปัตย์ ที่จดทะเบียนขึ้นมาอีกครั้งหนึ่ง ก่อนจะพ้นจากตำแหน่งกรรมการบริหารพรรคเมื่อ พ.ศ. 2526

ในเดือนมิถุนายนปี พ.ศ. 2542 ซึ่งเป็นวาระครบรอบ 67 ปี ของการเปลี่ยนแปลงการปกครอง ร.ท.กระจ่างได้ให้สัมภาษณ์นิตยสารสารคดีถึงเหตุการณ์ในวันเปลี่ยนแปลงการปกครอง ในฐานะที่เป็นสมาชิกคณะราษฎรคนสุดท้ายที่ยังมีชีวิตอยู่

ถึงแก่อสัญกรรม

ร.ท.กระจ่าง ตุลารักษ์ ถึงแก่กรรมลงอย่าสงบในบ้านพักของตัวเองในเช้าวันที่ 23 มิถุนายน พ.ศ. 2552 หรือ 1 วันก่อนครบรอบ 77 ปีของการเปลี่ยนแปลงการปกครองด้วยวัย 96 ปี

อ้างอิง

1. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศทหาร
2. ไฟล์:///C:/Users/Sureepon/Downloads/Boontarika_bo_back.pdf
3. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2525/A/091/39.PDF
4. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2526/A/194/1.PDF
5. กระจ่าง ตุลารักษ์ สมาชิกคณะราษฎรคนสุดท้ายสิ้นใจ กรุงเทพธุรกิจ

แหล่งข้อมูลอื่น

• บทสัมภาษณ์ในนิตยสารสารคดี เมื่อ พ.ศ. 2542
• สารคดีข่าวการเสียชีวิต (1)
• สารคดีข่าวการเสียชีวิต (2)