การเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรไทยเป็นการทั่วไป พ.ศ. 2531

การเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรไทยเป็นการทั่วไป พ.ศ. 2531 ถือเป็น การเลือกตั้งครั้งที่ 17 ของประเทศไทย โดยเกิดจากการที่ พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ ได้ตราพระราชกฤษฎีกายุบสภาเมื่อวันที่ 29 เมษายน พ.ศ. 2531 อันเนื่องจากรัฐบาลมีความขัดแย้งกันเอง และกำหนดให้มีการเลือกตั้งในวันที่ 24 กรกฎาคม ปีเดียวกัน

การเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรไทยเป็นการทั่วไป พ.ศ. 2531

← พ.ศ. 2529 24 กรกฎาคม พ.ศ. 2531 มีนาคม พ.ศ. 2535 →
ทั้งหมด 357 ที่นั่งในรัฐสภาไทย ต้องการ 179 ที่นั่งจึงเป็นฝ่ายข้างมาก
ผู้ใช้สิทธิ	63.6%
First party Second party Third party   ผู้นำ ชาติชาย ชุณหะวัณ สิทธิ เศวตศิลา พิชัย รัตตกุล พรรค ชาติไทย กิจสังคม ประชาธิปัตย์ เขตของผู้นำ ส.ส.นครราชสีมา เขต 1 ส.ส.กรุงเทพมหานคร เขต 2 ส.ส.กรุงเทพมหานคร เขต 6 การเลือกตั้งล่าสุด 64 51 99 ที่นั่งที่ชนะ 87 53 48 ที่นั่งเปลี่ยนแปลง 23 2 51 คะแนนเสียง 7,612,148 4,651,161 4,456,077 ร้อยละ 19.3% 11.8% 11.3%   Fourth party Fifth party Sixth party   ผู้นำ ณรงค์ วงศ์วรรณ สมัคร สุนทรเวช เทียนชัย สิริสัมพันธ์ พรรค รวมไทย ประชากรไทย ราษฎร (พ.ศ. 2529) เขตของผู้นำ ส.ส.แพร่ เขต 1 ส.ส.กรุงเทพมหานคร เขต 1 ส.ส.ลพบุรี เขต 1 การเลือกตั้งล่าสุด 19 24 20 ที่นั่งที่ชนะ 34 31 21 ที่นั่งเปลี่ยนแปลง 15 7 1 คะแนนเสียง 3,988,941 2,413,520 2,336,962 ร้อยละ 10.1% 6.1% 5.9%   Seventh party Eighth party Ninth party   ผู้นำ เฉลิมพันธ์ ศรีวิกรม์ พลเอกอาทิตย์ กำลังเอก พลตรีจำลอง ศรีเมือง พรรค ประชาชน (พ.ศ. 2531) ปวงชนชาวไทย พลังธรรม เขตของผู้นำ ส.ส.นครราชสีมา เขต 3 ส.ส.เลย เขต 1 ผู้มีสิทธิ์เลือกตั้ง การเลือกตั้งล่าสุด ไม่ได้ลงเลือกตั้ง 1 พรรคใหม่ ที่นั่งที่ชนะ 19 17 15 ที่นั่งเปลี่ยนแปลง 19 16 พรรคใหม่ คะแนนเสียง 2,454,870 3,143,851 3,586,878 ร้อยละ 6.2% 8.0% 9.1%
นายกรัฐมนตรีก่อนการเลือกตั้ง พลเอกเปรม ติณสูลานนท์ อิสระ ว่าที่นายกรัฐมนตรี พลเอกชาติชาย ชุณหะวัณ ชาติไทย

ผลการเลือกตั้ง ปรากฏว่า พรรคชาติไทย โดย พลเอก ชาติชาย ชุณหะวัณ หัวหน้าพรรค ได้รับเลือกมากที่สุดเป็นอันดับหนึ่ง ด้วยเสียง 87 ที่นั่ง รองลงไปคือ พรรคกิจสังคม มี 54 ที่นั่ง และพรรคประชาธิปัตย์ 48 ที่นั่ง ซึ่งไม่มีพรรคการเมืองใดได้รับเสียงเกินครึ่งของสภาผู้แทนราษฎร ที่มีทั้งหมด 357 เสียง

แกนนำของพรรคการเมืองที่ได้รับเลือกตั้งมาเป็นลำดับแรก 5 พรรคประกอบไปด้วย ชาติไทย , กิจสังคม , ประชาธิปัตย์ , รวมไทย และ ประชากรไทย ได้หารือกันถึงการจัดตั้งรัฐบาล ทั้งหมดมีความเห็นตรงกันว่า พล.อ.เปรม มีความเหมาะสมที่จะดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีต่อ จึงเข้าพบกับ พล.อ.เปรม ถึงบ้านสี่เสาเทเวศร์ ซึ่งเป็นบ้านพัก ในเวลาค่ำของวันที่ 27 กรกฎาคม แต่ พล.อ.เปรมได้ปฏิเสธที่จะดำรงตำแหน่งต่อ โดยให้เหตุผลว่า ระยะเวลารวมทั้งหมด 8 ปี 5 เดือน ที่ตนดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีนั้นเพียงพอแล้ว อีกทั้งบ้านเมืองก็มีเสถียรภาพทางการเมืองและเศรษฐกิจในระดับที่น่าพึงพอใจ พล.อ.ชาติชาย ในฐานะหัวหน้าพรรคชาติไทยที่มีคะแนนเสียงมากที่สุด จึงขึ้นดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี นับเป็นนายกรัฐมนตรีคนที่ 17 ของประเทศไทย โดยมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯแต่งตั้ง เมื่อวันที่ 4 สิงหาคม ปีเดียวกัน และมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ คณะรัฐมนตรี เมื่อวันที่ 9 สิงหาคม ปีเดียวกัน

ในส่วนของ พล.อ.เปรม ติณสูลานนท์ เมื่อพ้นจากตำแหน่งนายกฯไปแล้ว ก็ได้รับพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งองคมนตรี ในเวลาต่อมาไม่นาน

ในการเลือกตั้งครั้งนี้ มีจุดที่น่าสนใจ คือ เป็นการลงเลือกตั้งครั้งแรกของ พรรคพลังธรรม โดยมี พล.ต.จำลอง ศรีเมือง หัวหน้าพรรค ซึ่งขณะนั้นดำรงตำแหน่งผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานครอยู่ด้วย ซึ่งในการเลือกตั้งครั้งต่อมา คือ ในวันที่ 22 มีนาคม พ.ศ. 2535 พรรคพลังธรรมได้รับความนิยมอย่างล้นหลาม โดยเฉพาะในพื้นที่กรุงเทพมหานคร อันเป็นเมืองหลวง และถือเป็นจุดเริ่มต้นชีวิตทางการเมืองครั้งแรกของนักการเมืองสังกัดพรรคพลังธรรม ที่ต่อมามีบทบาททางการเมืองและสังคมที่สำคัญหลายคน เช่น นายวิลาศ จันทร์พิทักษ์, นายทินวัฒน์ มฤคพิทักษ์, ดร.อาจอง ชุมสาย ณ อยุธยา เป็นต้น

ผลการเลือกตั้ง

สัญลักษณ์	ชื่อพรรค	หัวหน้าพรรค	จำนวน ส.ส.
	พรรคชาติไทย	พลเอกชาติชาย ชุณหะวัณ	87 คน
	พรรคกิจสังคม	พลอากาศเอกสิทธิ เศวตศิลา	53 คน
	พรรคประชาธิปัตย์	นายพิชัย รัตตกุล	48 คน
	พรรครวมไทย	นายณรงค์ วงศ์วรรณ	34 คน
	พรรคประชากรไทย	นายสมัคร สุนทรเวช	31 คน
	พรรคราษฎร	พลเอกเทียนชัย ศิริสัมพันธ์	21 คน
	พรรคประชาชน	นายเฉลิมพันธ์ ศรีวิกรม์	19 คน
	พรรคปวงชนชาวไทย	พลเอกอาทิตย์ กำลังเอก	17 คน
	พรรคพลังธรรม	พลตรีจำลอง ศรีเมือง	15 คน
	พรรคกิจประชาคม	นายบุญชู โรจนเสถียร	9 คน
	พรรคก้าวหน้า	นายอุทัย พิมพ์ใจชน	8 คน
	พรรคสหประชาธิปไตย	พันเอก (พิเศษ) พล เริงประเสริฐวิทย์	6 คน
	พรรคมวลชน	ร้อยตำรวจเอกเฉลิม อยู่บำรุง	5 คน
	พรรคเสรีนิยม	พันเอกณรงค์ กิตติขจร	3 คน
	พรรคพลังสังคมประชาธิปไตย	นายชัชวาลย์ ชมภูแดง	1 คน

ดูเพิ่ม

• สภาผู้แทนราษฎรไทย ชุดที่ 16

อ้างอิง

1. ประวัติพรรคประชาธิปัตย์
2. ชาติชายดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี พล.อ.เปรมได้รับการเสนอชื่อเป็นองคมนตรี หน้า 207, กาลานุกรมสยามประเทศไทย 2485-2554 โดย ชาญวิทย์ เกษตรศิริ ISBN 978-974-228-070-3
3. สิริรัตน์ เรืองวงษ์วาร. ประวัติศาสตร์การเมืองไทย ตั้งแต่เปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 จนถึงปัจจุบัน. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยรามคำแหง, 2539. 632 หน้า. ISBN 974-599-876-4