ก่อ สวัสดิ์พาณิชย์

ศาสตราจารย์ ก่อ สวัสดิ์พาณิชย์ (1 มกราคม พ.ศ. 2465 – 22 มกราคม พ.ศ. 2536) เป็นอดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ และเป็นอดีตอธิบดีกรมสามัญศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ

ศาสตราจารย์ ก่อ สวัสดิ์พาณิชย์ ม.ป.ช., ม.ว.ม., ท.จ.ว.
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ
ดำรงตำแหน่ง 24 พฤษภาคม พ.ศ. 2522 – 3 มีนาคม พ.ศ. 2523
นายกรัฐมนตรี	พลเอกเกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์
ก่อนหน้า	เกรียง กีรติกร
ถัดไป	นิพนธ์ ศศิธร
ดำรงตำแหน่ง 2 มีนาคม พ.ศ. 2534 – 22 มีนาคม พ.ศ. 2535
นายกรัฐมนตรี	อานันท์ ปันยารชุน
ก่อนหน้า	พลเอกเทียนชัย สิริสัมพันธ์
ถัดไป	พลอากาศเอกสมบุญ ระหงษ์
ดำรงตำแหน่ง 10 มิถุนายน พ.ศ. 2535 – 22 กันยายน พ.ศ. 2535
นายกรัฐมนตรี	อานันท์ ปันยารชุน
ก่อนหน้า	พลอากาศเอกสมบุญ ระหงษ์
ถัดไป	สัมพันธ์ ทองสมัคร
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	1 มกราคม พ.ศ. 2465 จังหวัดร้อยเอ็ด
เสียชีวิต	22 มกราคม พ.ศ. 2536 (71 ปี)
คู่สมรส	ชูศรี สวัสดิ์พาณิชย์

ประวัติ

ศาสตราจารย์ก่อ สวัสดิ์พาณิชย์ เกิดเมื่อวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2465 ที่จังหวัดร้อยเอ็ด จบการศึกษาระดับชั้นมัธยมศึกษาจากโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาแห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย (รุ่นที่ 1) ระดับปริญญาตรีอักษรศาสตรบัณฑิต จากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ในปี พ.ศ. 2487 จบปริญญาโททางการศึกษา จากมหาวิทยาลัยโอคลาโฮมา และปริญญาเอกสาขาประถมศึกษา จากมหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย

ศาสตราจารย์ก่อ ได้รับปริญญากิตติมศักดิ์จากมหาวิทยาลัยต่าง ๆ ดังนี้

• พ.ศ. 2524 - ปริญญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยรามคำแหง
• พ.ศ. 2526 - ปริญญาครุศาสตร์ดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
• พ.ศ. 2529 - ปริญญาการศึกษาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาการบริหารการศึกษา มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ
• พ.ศ. 2534 - ปริญญาศึกษาศาสตร์ดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

ศาสตราจารย์ก่อ ถึงแก่อสัญกรรม เมื่อวันที่ 22 มกราคม พ.ศ. 2536 สิริอายุ 71 ปี

การทำงาน

ก่อ สวัสดิ์พาณิชย์ เริ่มรับราชการในปี พ.ศ. 2487 เป็นครูสังกัดกรมสามัญศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ และได้เลื่อนตำแหน่งเรื่อยมาจนได้รับตำแหน่งอธิบดีกรมสามัญศึกษา ในปี พ.ศ. 2515

ก่อ สวัสดิ์พาณิชย์ เป็นสมาชิกสภานิติบัญญัติแห่งชาติ ในปี พ.ศ. 2516 และเป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงศึกษาธิการ ในปี พ.ศ. 2517 ในรัฐบาลของศาสตราจารย์สัญญา ธรรมศักดิ์ และรัฐบาลพลเอกเกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์ และได้รับความไว้วางใจให้ทำหน้าที่รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการอีก 4 คณะรัฐมนตรี คือ ในรัฐบาลหม่อมราชวงศ์เสนีย์ ปราโมช แต่ยังมิได้เริ่มปฏิบัติงาน เนื่องจากไม่ได้รับความไว้วางใจจากสภาในการแถลงนโยบาย รัฐบาลพลเอกเกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์ และรัฐบาลอานันท์ ปันยารชุน 2 สมัย ในปี พ.ศ. 2534 และ พ.ศ. 2535

นอกจากงานด้านการศึกษาของไทยแล้ว ศาสตราจารย์ก่อ เคยเป็นกรรมการบริหารยูเนสโก ในปี พ.ศ. 2525-2529

ศาสตราจารย์ก่อ เคยเป็นอาจารย์พิเศษให้กับบัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ และมีผลงานแต่งตำราอีกมาก เช่น แบบเรียนชุดเสริมประสบการณ์ภาษาไทย ชั้น ป.1 เรื่อง "เราช่วยกัน" และ "เราขยันเรียน"

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2522 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)
• พ.ศ. 2520 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)
• พ.ศ. 2527 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. 2535 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นสิริยิ่งรามกีรติ ลูกเสือสดุดีชั้นพิเศษ

อ้างอิง

1. ดวงประทีปแห่งความรุ่งโรจน์ของมูลนิธิฯ ตามลำดับแห่งกาลเวลา
2. บุคคลสำคัญ 2012-08-22 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน กระทรวงวัฒนธรรม
3. พระบรมราชโองการ แต่งตั้งสมาชิกสภานิติบัญญัติแห่งชาติ
4. พระบรมราชโองการ ประกาศ แต่งตั้งรัฐมนตรี (จำนวน ๔๔ ราย)
5. พระบรมราชโองการ ประกาศ แต่งตั้งรัฐมนตรี (จำนวน ๓๐ ราย)
6. คอลัมน์ส่วนร่วมสังคมไทย โดน นรนิติ เศรษฐบุตร หน้า 8 หนังสือพิมพ์เดลินิวส์ ฉบับที่ 22,506 ประจำวันศุกร์ที่ 27 พฤษภาค พ.ศ. 2554
7. พระบรมราชโองการ ประกาศ แต่งตั้งรัฐมนตรี (จำนวน ๓๓ ราย)
8. ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ แต่งตั้งรัฐมนตรี (จำนวน ๓๔ ราย)เล่ม 108 ตอนที่ 45 วันที่ 6 มีนาคม 2534
9. ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ แต่งตั้งรัฐมนตรี (จำนวน ๒๖ ราย)เล่ม 109 ตอนที่ 69 วันที่ 14 มิถุนายน 2535
10. ราชกิจจานุเบกษาแจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ฉบับพิเศษ หน้า 13 เล่ม 96 ตอนที่ 11 วันที่ 31 มกราคม พ.ศ. 2522
11. แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 101 ตอนที่ 67 วันที่ 24 พฤษภาคม พ.ศ. 2527
12. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นสิริยิ่งรามกีรติลูกเสือสดุดีชั้นพิเศษเล่ม 109 ตอน 131 ง ฉบับพิเศษ 9 ตุลาคม พ.ศ. 2535 หน้า 1