ท้าวทรงกันดาล (หุ่น)

"เจ้าจอมมารดาหุ่น" เปลี่ยนทางมาที่นี่ สำหรับความหมายอื่น ดูที่ เจ้าจอมมารดาหุ่น (แก้ความกำกวม)

ท้าวทรงกันดาล นามเดิมว่า หุ่น (พ.ศ. 2383 — 16 มีนาคม พ.ศ. 2467) เป็นบาทบริจาริกาในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ให้ประสูติพระราชโอรสพระองค์เดียวคือพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสมมตอมรพันธุ์ ต้นราชสกุลสวัสดิกุล ณ อยุธยา

ท้าวทรงกันดาล (หุ่น) ท.จ.ว.
เกิด	พ.ศ. 2383
เสียชีวิต	16 มีนาคม พ.ศ. 2466 (นับแบบปัจจุบันเป็น พ.ศ. 2467)
คู่สมรส	พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
บุตร	พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสมมตอมรพันธุ์

ประวัติ

ท้าวทรงกันดาล มีนามเดิมว่าหุ่น เกิดเมื่อปี พ.ศ. 2383 บ้างว่าเกิดในปี พ.ศ. 2385 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ไม่ปรากฏนามบิดามารดาแต่อย่างใด ทราบแต่เพียงว่าท่านเป็นหลานสาวของเจ้าจอมเถ้าแก่ท่านหนึ่ง ต่อมาได้ถวายตัวเป็นบาทบริจาริกาในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพระราชโอรสเพียงพระองค์เดียวคือพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสมมตอมรพันธุ์

ต่อมารัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้สถาปนาท่านขึ้นเป็น ท้าวทรงกันดาล ดำรงตำแหน่งเป็นผู้บังคับบัญชาในพระคลัง

ท้าวทรงกันดาลป่วยเป็นโรคชรา ถึงแก่อสัญกรรม ณ วังกรมพระสมมตอมรพันธุ์ เมื่อวันอาทิตย์ที่ 16 มีนาคม พ.ศ. 2466 (นับแบบปัจจุบันเป็น พ.ศ. 2467) เวลา 01.05 น. สิริอายุ 83 ปี พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นราชศักดิ์สโมสร เสด็จแทนพระองค์ในการพระราชทานน้ำหลวงอาบศพ เจ้าพนักงานเชิญศพลงลองใน ตั้งบนแท่น 2 ชั้นในท้องพระโรง ประกอบโกศแปดเหลี่ยม แวดล้อมด้วยฉัตรเบญจา 7 กรมหมื่นราชศักดิ์สโมสรทรงทอดผ้าไตรบังสุกุล พระพิธีธรรมสวดเพระอภิธรรมมีกำหนด 15 วัน พระราชทานเพลิงศพในปี พ.ศ. 2468

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2454 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายใน)
• พ.ศ. 2447 :   เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 4 ชั้นที่ 4 (ม.ป.ร.4)
• พ.ศ. 2454 :   เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 5 ชั้นที่ 2 (จ.ป.ร.2)
• พ.ศ. 2454 :   เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 3 (ว.ป.ร.3)

อ้างอิง

1. กรมศิลปากร. สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ (2554). ราชสกุลวงศ์ (PDF). กรุงเทพฯ: สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร. p. 67. Check date values in: |year= (help)
2. ส.พลายน้อย. พระบรมราชินีและเจ้าจอมมารดาแห่งราชสำนักสยาม. พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพฯ:ฐานบุ๊คส์. 2554, หน้า 311
3. กัลยา เกื้อตระกูล. พระอัครมเหสี พระบรมราชินี พระชายานารี เจ้าจอมมารดา และเจ้าจอม ในรัชกาลที่ ๑-๗ กรุงเทพฯ : ยิปซี. 2552, หน้า 129
4. "ข่าวอสัญญกรรม" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 40 (0 ง): 1516–1517. 23 มีนาคม 2466. สืบค้นเมื่อ 8 มีนาคม 2562. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
5. "พระราชพิธีฉัตรมงคล แลถวายบังคมพระบรมรูป" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 28 (0ง): 1767. 12 พฤศจิกายน พ.ศ. 2454. Check date values in: |date= (help)
6. "พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ ฝ่ายใน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 21 (32): 570. 6 พฤศจิกายน พ.ศ. 2447. Check date values in: |date= (help)
7. "พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ ๕ ฝ่ายใน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 28 (0ง): 1887. 21 พฤศจิกายน พ.ศ. 2454. Check date values in: |date= (help)
8. "พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลปัตยุบันฝ่ายใน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 28 (0ง): 80. 16 เมษายน พ.ศ. 2454. Check date values in: |date= (help)