ท้าวเวปจิตติ

ตามความเชื่อในศาสนาพุทธและศาสนาฮินดู ท้าวเวปจิตติ (บาลี: Vepacitti) หรือท้าววิประจิตติ (สันสกฤต: विप्रचित्ति) เป็นราชาของพวกอสูร จึงมีสมัญญาว่าอสุรราช

ศาสนาพุทธ

ท้าวเวปจิตติ มีนามเดิมว่า ท้าวสมพร เป็นจอมอสูร คราวหนึ่งเกิดสงครามระหว่างเทพกับอสูร เมื่ออสูรพ่ายแพ้แล้ว มักไปทำลายอาศรมพวกฤๅษีเพราะโกรธแค้นว่าฤๅษีมักถวายคำปรึกษาแก่ท้าวสักกะจอมเทพ พวกฤๅษีจึงพากันไปเข้าเฝ้าท้าวสมพรเพื่อขอประทานความปลอดภัย แต่ท้าวสมพรปฏิเสธ พวกฤๅษีจึงสาปแช่งว่าฤๅษีต้องการความปลอดภัยเท่านั้น เมื่อไม่ประทาน ก็ให้ภัยเป็นของท้าวสมพรเอง แล้วหายตัวกลับอาศรม ในคืนนั้นท้าวสมพรตกใจตื่นร้องด้วยความกลัวถึงสามครั้ง จึงได้สมัญญาว่า เวปจิตติ (ผู้มีใจหวั่นไหว)

ท้าวเวปจิตติมีธิดาอยู่องค์หนึ่งคือพระแม่สุชาดา ต่อมากลายเป็นชายาเอกของท้าวสักกะ ลูกเขยพ่อตาคู่นี้บางครั้งก็ทะเลาะกัน บางครั้งก็เที่ยวไปด้วยกัน

ศาสนาฮินดู

ตำนานในศาสนาฮินดูระบุว่า ท้าววิประจิตติเป็นบุตรที่ทรงฤทธิ์ที่สุดของพระกัศยปะกับนางทนุ จึงถือเป็นพวกทานพ ท้าววิประจิตติได้เป็นพระราชาปกครองพวกทานพแทนท้าวปุโลมัน พระเชษฐาที่ถูกพระอินทร์สังหารไป คัมภีร์ปัทมปุราณะระบุว่าท้าววิประจิตติมีบุตรคือพระราหู นอกจากนี้ ในมหาภารตะยังกล่าวว่าท้าววิประจิตติได้มากำเนิดเป็นท้าวชราสันธ์อีกด้วย

อ้างอิง

1. เวปจิตติสูตร, พระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๕ พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๗ [ฉบับมหาจุฬาฯ] สังยุตตนิกาย สคาถวรรค
2. เปลื้อง ณ นคร, อสุรราช, พจนานุกรม
3. ๑๐. สมุททกสูตร พระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๕ พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๗ [ฉบับมหาจุฬาฯ] สังยุตตนิกาย สคาถวรรค
4. อรรถกถาสมุททกสูตรที่ ๑๐
5. ๙. อารัญญกสุตตวัณณนา
6. The Origin of Deities Demons and Serpents