นิราศสุพรรณ

นิราศสุพรรณ เป็นผลงานกวีนิพนธ์แบบโคลงประพันธ์โดยสุนทรภู่ เป็นนิราศเรื่องแรกและเรื่องเดียวของสุนทรภู่ที่ประพันธ์ด้วยฉันทลักษณ์โคลงสี่สุภาพ เข้าใจว่าต้องการลบคำสบประมาทว่าตนแต่งได้แต่เพียงกลอน เชื่อว่าสุนทรภู่แต่งนิราศสุพรรณในปี พ.ศ. 2374 ระหว่างที่จำพรรษาอยู่ที่วัดสระเกศ แล้วออกเดินทางไปยังเมืองสุพรรณเพื่อค้นหายาอายุวัฒนะ การเดินทางของสุนทรภู่ครั้งนี้หนักหนาแทบเอาชีวิตไม่รอด สุดท้ายก็ไม่ได้อะไรกลับมา สุนทรภู่เขียนบทสรุปของการเดินทางครั้งนี้ไว้ในโคลงบทก่อนบทสุดท้าย คือบทที่ 461 ความว่า

นิราศสุพรรณ
ชื่ออื่น ๆ	นิราศเมืองสุพรรณ, นิราศสุพรรณคำโคลง
กวี	สุนทรภู่
ประเภท	โคลงนิราศ
คำประพันธ์	โคลงสี่สุภาพ
ความยาว	462 บท
ยุค	รัชกาลที่ 3
ปีที่แต่ง	พ.ศ. 2374
ลิขสิทธิ์	กรมศิลปากร
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมวรรณศิลป์

หวังไว้ให้ลูกเต้า		เหล่าหลาน
รู้เรื่องเปลืองป่วยการ		เกิดร้อน
อายุวัฒนะขนาน		นี้พ่อ ขอเอย
แร่ปรอทยอดยากข้อน		คิดไว้ให้จำฯ

เนื้อหาโดยย่อ และเส้นทางการเดินทาง

นิราศเรื่องเดียวของสุนทรภู่ที่แต่งเป็นโคลงสี่สุภาพ เรื่องนี้นอกจากจะมีความไพเราะซาบซึ้งและให้ความสนุกเพลิดเพลินตามท้องเรื่องแล้ว ยังทำให้ผู้อ่านได้ทราบรายละเอียดในเรื่องการเดินทางไปสุพรรณบุรีของสุนทรภู่ซึ่งจะเป็นประโยชน์ในการศึกษาชีวประวัติของท่านเพิ่มเติมอีกด้วย นอกจากนี้ที่สำคัญก็คือ ได้ช่วยให้ผู้ที่หลงใหลในเรื่องเล่นแร่แปรธาตุและหายาอายุวัฒนะซึ่งปัจุบันนี้ก็ยังมีผู้เชื่อว่ามี ได้ทราบว่าเรื่องดังกล่าวเป็นเรื่องเหลวไหลไร้สาระ ดังสุนทรภู่ได้แถลงไว้ชัดเจนแล้วในตอนสุดท้ายของโคลงนิราศเรื่องนี้

แหล่งข้อมูลอื่น

• นิราศสุพรรณ 2009-02-02 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน