นเรศวร 261

กองกำกับการ 3 กองบังคับการสนับสนุนทางอากาศ กองบัญชาการตำรวจตระเวนชายแดน หรือ หน่วยปฏิบัติการพิเศษนเรศวร 261 เป็นหน่วยตำรวจที่มีขีดความสามารถในการยุทธ์เคลื่อนที่ทางอากาศ การยุทธส่งทางอากาศ การรบพิเศษ และการปฏิบัติการพิเศษ เพื่อตอบโต้ต่อภัยคุกคามที่เป็นทหารและไม่ใช่ทหาร ในการสงครามพิเศษ และการแก้ไขปัญหา การก่อความไม่สงบ, การก่อการร้าย ทุกรูปแบบ ด้วยการปฏิบัติการปกปิด รับผิดชอบการปฏิบัติการทั่วประเทศ ก่อตั้งขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2526 ปัจจุบันเป็นหน่วยระดับกองกำกับการ มีผู้กำกับการเป็นหัวหน้าหน่วยราชการ ขึ้นตรงกับกองบังคับการสนับสนุนทางอากาศ กองบัญชาการตำรวจตระเวนชายแดน

กองกำกับการ 3 กองบังคับการสนับสนุนทางอากาศ กองบัญชาการตำรวจตระเวนชายแดน หน่วยปฏิบัติการพิเศษนเรศวร 261
แผ่นปะตำรวจพลร่ม ประดับโดยหน่วยปฏิบัติการพิเศษนเรศวร 261
สถาปนา	18 ธันวาคม พ.ศ. 2527 (36 ปี)
ประเทศ	ไทย
เหล่า	สำนักงานตำรวจแห่งชาติ
รูปแบบ	ตำรวจหน่วยยุทธวิธี, หน่วยต่อต้านการก่อการร้าย, หน่วยปฏิบัติการพิเศษ
บทบาท	การต่อต้านการก่อการร้าย การปราบปรามการก่อความไม่สงบ ชิงตัวประกัน
กำลังรบ	4 กองร้อย
ขึ้นกับ	สำนักงานตำรวจแห่งชาติ
หน่วยขึ้นตรง	กองบังคับการสนับสนุนทางอากาศ กองบัญชาการตำรวจตระเวนชายแดน ทางยุทธการ ศูนย์ปฏิบัติการต่อต้านการก่อการร้ายสากล กองบัญชาการกองทัพไทย
กองบัญชาการ	อำเภอชะอำ, จังหวัดเพชรบุรี, ประเทศไทย
ปฏิบัติการ สำคัญ	การก่อการกำเริบคอมมิวนิสต์ในประเทศไทย การก่อการกำเริบคอมมิวนิสต์ในประเทศมาเลเซีย (ค.ศ. 1968–1989) เหตุปะทะชายแดนไทย–เวียดนาม สมรภูมิบ้านร่มเกล้า ความขัดแย้งภายในพม่า เหตุการณ์ก๊อด'ส อาร์มี่บุกยึดสถานทูตพม่า พ.ศ. 2542 และโรงพยาบาลศูนย์ราชบุรี พ.ศ. 2543 การยุทธเนิน 9631 สงครามยาเสพติด ความไม่สงบในชายแดนภาคใต้ของประเทศไทย ปฏิบัติการค้นหาและกู้ภัยถ้ำหลวง เหตุกราดยิงที่จังหวัดนครราชสีมา พ.ศ. 2563

การก่อตั้งหน่วย

ในช่วงทศวรรษที่ 70 โลกต้องเผชิญภัยคุกคามที่น่าหวาดกลัวอันเนื่องมาจากการจับยึดตัวประกัน การก่อวินาศกรรม และการลอบสังหาร โดยกลุ่มที่อ้างตัวผู้ก่อการร้าย ตามแบบสงครามอสมมาตร ภัยคุกคามนี้ได้อยากตัวจากความขัดแย้งในอาหรับและอิสราเอล ไปสู่รัฐสนับสนุนต่าง ๆ ในการก่อตั้งอิสราเอล และเป็นที่นิยมอย่างมากในกลุ่มประเทศที่นับถืออิสลาม การแนวทางที่กลุ่มก่อการร้ายใช้ ทำให้หลายประเทศตระหนักถึงความร้ายแรง และความน่ากลัวที่จะเกิดขึ้น และส่งผลกระทบต่อความสงบสุขของรัฐ จนทำให้หลายประเทศต่างตกลงกันที่จะแบ่งแยกความแตกต่างของอาชญากรรม และการก่อการร้าย เพื่อให้รัฐภาคีใช้วิธีทางกฎหมายเพื่อระงับยับยั้งและจับกุม

ประเทศไทยขณะนั้นยังไม่ได้ตระหนักถึงภัยคุกคามนี้อย่างเด่นชัด เพียงแต่มีหน่วยงานบางหน่วยที่เกี่ยวข้องอาจมีการฝึกเตรียมการใช้กำลังอยู่บ้างอันเนื่องมากจาก มีความล่อแหลมที่จะเกิดเหตุการณ์ลักษณะการปล้นยึดอากาศยานของกองทัพอากาศเท่านั้น จนกระทั่งเหตุการณ์สำคัญ เมื่อ พ.ศ. 2524 ได้มีการปล้นยืดอากาศยาน ของสายการบิน การูด้า ของประเทศอินโดนีเซีย มาลง ณ ท่าอากาศยานดอนเมือง กรุงเทพ ฯ แต่มีการใช้กำลังในท้ายที่สุด เพื่อยุติเหตุการณ์ โดยการปฏิบัติของกองทัพอากาศร่วมกองทัพอินโดนีเซ๊ย ทำให้รัฐบาลไทยขณะนั้น ตระหนักโดยทันทีว่าภัยคุกคามนี้ได้มาถึงแล้ว จึงได้สั่งการให้มีการจัดตั้ง คณะกรรมการนโยบายและอำนวยการแก้ไขปัญหาการก่อการร้ายสากล ขึ้น และได้มีการกำหนดลักษณะสำคัญของการก่อการร้ายสากล ตลอดจนแนวทางปฏิบัติของหน่วยงานต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง ตั้งแต่ในขั้นเตรียมการ ปฏิบัติการ ฯลฯ ทั้งนี้ตามคำสั่งลงวันที่ 1 ก.พ. 2526 ได้สั่งการให้กองทัพบก กองทัพเรือ กองทัพอากาศ และตำรวจ ได้ดำเนินการคัดสรรบุคลากรที่มีความสามารถ เพื่อประกอบกำลังในการแก้ไขปัญหาการก่อการร้ายดังกล่าวด้วย

กรมตำรวจ จึงได้พิจารณาหน่วยงานที่มีขีดความสามารถสูง และมีอาวุธยุทโธปรณ์เพียงพอ จึงได้พิจารณาสั่งการให้ กองบัญชาการตำรวจตระเวนชายแดน รวบรวมข้าราชการตำรวจที่สมัครใจเข้ารับการฝึกฝนเพื่อเป็นบุคลากรของหน่วยปฏิบัติการพิเศษที่จะตั้งขึ้นนี้ โดยอาศัยครูฝึกของกองกำกับการสนับสนุนทางอากาศ กองบัญชาการตำรวจตระเวนชายแดน เป็นหลักในการดำเนินการฝึก และเริ่มการฝึกโดยใช้พื้นที่ของ กองกำกับการสนับสนุนทางอากาศ (ค่ายนเรศวร) อ.ชะอำ จว.เพชรบุรี และเริ่มการฝึกครั้งแรกเมื่อ 19 ก.ย. 2526 จนได้รับคำสั่งอนุมัติให้จัดตั้งหน่วยใน วันที่ 18 ธ.ค. 2527 เป็นหน่วยงานพิเศษในสังกัดกองกำกับการสนับสนุนทางอากาศตำรวจตระเวนชายแดน ต่อมาปลายปี 2529 ตามพระราช กฤษฎีกาแบ่งส่วนราชการกรมตำรวจ กระทรวงมหาดไทย ฉบับที่ 14 หน่วยปฏิบัติการพิเศษนเรศวร 261 ได้รับการบรรจุเข้าเป็นส่วนราชการระดับ กองร้อย ในอัตราการจัดของกองกำกับการสนับสนุนทางอากาศตำรวจตระเวนชายแดน คือ กองร้อยที่ 4 กองกำกับการสนับสนุนทางอากาศ กองบัญชาการตำรวจตระเวนชายแดน ต่อมาในปี 2548 ได้มี พ.ร.ฎ.แบ่งส่วนราชการสำนักงานตำรวจแห่งชาติ ได้ยกฐานะขึ้นเป็นหน่วยระดับ " กองกำกับการ " คือ " กองกำกับการ 3 กองบังคับการสนับสนุนทางอากาศ กองบัญชาการตำรวจตระเวนชายแดน " มาจนปัจจุบัน

ความหมายของชื่อหน่วย

คณะผู้ดำเนินการฝึก และ คณะครูฝึก ได้ร่วมกันพิจารณาชื่อเรียกหน่วยที่เหมาะสม ซึ่งพิจารณาจากความหมายที่เป็นมงคลแก่หน่วย เป็นที่เคารพยึดมั่นของ " เหล่านักรบแห่งค่ายนเรศวร " ประกอบกับเป็นพระนามของกษัตริย์นักรบ " สมเด็จพระนเรศวรมหาราช " และยังเป็นนามค่ายซึ่งได้รับ พระราชทานจากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว จึงให้ชื่อหน่วยปฏิบัติการพิเศษนี้ว่า " นเรศวร " ส่วนเลข " 261 " มีที่มาจาก ปีที่ได้รับเริ่มการฝึก พ.ศ. 2526 และ เลข 1 มาจากรุ่นที่ทำการฝึก คือ รุ่นที่ 1 นั้นเอง แต่ในเวลาต่อมา หลังจากที่มีการฝึกได้แล้วหลายรุ่นก็ยังไม่ได้เปลี่ยนแปลงชื่อหน่วยไปเป็นอย่างอื่น เพราะเลขดังกล่าว ยังประกอบกับได้เลข 9 ซึ่งถือเป็นเลขมงคล จึงใช้สืบต่อมาจนปัจจุบัน

ภารกิจ

นเรศวร 261 มีภารกิจด้านการปฏิบัติการต่อต้านการก่อการร้ายสากลและการก่อการร้ายในเมืองทุกรูปแบบ นอกจากนั้นยังมีภารกิจการถวายความปลอดภัยแด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถและ พระบรมวงศานุวงศ์ เมื่อเสด็จแปรพระราชฐานประทับแรม ณ พระตำหนักต่าง ๆ ทั่วประเทศ รักษาความปลอดภัยบุคคลสำคัญ และสถานที่สำคัญซึ่งมีผลกระทบต่อความมั่นคงของชาติ งานเก็บกู้และทำลายวัตถุระเบิด และงานกู้ภัยทางยุทธวิธี

โครงสร้างหน่วย

• กองร้อยปฏิบัติการพิเศษ (ร้อย ปพ.)
  • กองร้อยปฏิบัติการพิเศษที่ 1 (ร้อย ปพ.1)
  • กองร้อยปฏิบัติการพิเศษที่ 2 (ร้อย ปพ.2)
  • กองร้อยปฏิบัติการพิเศษที่ 3 (ร้อย ปพ.3)
• กองร้อยกู้ชีพ และงานเก็บกู้และทำลายวัตถุระเบิด

การสั่งใช้กำลัง

ปฏิบัติทางยุทธวิธีต่อเมื่อ ได้รับคำสั่งโดยตรงจาก ผู้บัญชาการตำรวจแห่งชาติ ในการสั่งใช้กำลัง

ผลการปฏิบัติที่สำคัญ

• เหตุการณ์ก๊อด'ส อาร์มี่บุกยึดสถานทูตพม่า พ.ศ. 2542 และโรงพยาบาลศูนย์ราชบุรี พ.ศ. 2543
• เหตุการณ์นักโทษพม่าจับผู้บัญชาการเรือนจำและเจ้าหน้าที่เรือนจำสมุทรสาคร เมื่อ 22 - 23 พฤศจิกายน พ.ศ. 2543
• เหตุการณ์ชิงตัวประกันในเทอร์มินอล 21 โคราช พ.ศ. 2563

อ้างอิง

• พระราชกฤษฎีการแบ่งส่วนราชการสำนักงานตำรวจแห่งชาติ พ.ศ. 2548
• เอกสารบรรยายสรุป กองบังคับการสนับสนุนทางอากาศ กองบัญชาการตำรวจตระเวนชายแดน พ.ศ. 2556

ดูเพิ่ม

• อรินทราช 26
• การปฏิบัติการพิเศษ