เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี

เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี หรือที่รู้จักกันดีในชื่อ ป่าพรุโต๊ะแดง หรือ ป่าพรุสิรินธร เป็นป่าพรุที่มีเนื้อที่และอุดมสมบรูณ์มากที่สุดที่ยังเหลืออยู่ในประเทศไทย ตั้งอยู่ ณ จังหวัดนราธิวาส

ทางเดินศึกษาธรรมชาติ ภายในเขตป่าพรุโต๊ะแดง

อาณาเขตและพื้นที่

เนื้อที่ของป่ามีความกว้างประมาณ 8 กิโลเมตร และมีความยาวประมาณ 28 กิโลเมตร มีพื้นที่ครอบคลุมอาณาเขตของอำเภอตากใบ อำเภอสุไหงปาดี อำเภอสุไหงโก-ลก อำเภอเจาะไอร้อง และอำเภอเมืองนราธิวาส จังหวัดนราธิวาส คิดเป็นเนื้อที่กว่า 125,625 ไร่ (แต่ส่วนที่สมบูรณ์จริง ๆ มีประมาณ 50,000 ไร่) มีแหล่งน้ำสำคัญ 3 สายไหลผ่าน คือ แม่น้ำบางนรา, คลองสุไหงปาดี และคลองโต๊ะแดง (อันเป็นที่มาของชื่อเรียก)

ความสำคัญ

ป่าพรุโต๊ะแดงเป็นถิ่นที่อยู่อาศัยของพืชและสัตว์ป่าหลากหลายชนิด ซึ่งหลายชนิดอยู่ในสถานะใกล้สูญพันธุ์ และพื้นที่รอบๆป่าก็เป็นพื้นที่เพาะปลูกข้าว ยาง และผลไม้ต่าง ๆ โดยมีศูนย์วิจัยและศึกษาพันธ์ป่าพรุสิรินธร ซึ่งตั้งอยู่ ณ ตำบลปาเสมัส อำเภอสุไหงโกลก ใช้เวลาเดินทางจากตัวเมืองสุไหงโกลก ผ่านทางหลวงสายสุไหงโกลก - ตากใบ แล้วเลี้ยวซ้ายตรงแยกชวนันท์ ด้วยระยะทางประมาณ 10 กิโลเมตรจากตัวเมืองสุไหงโกลก เดินศึกษาธรรมชาติยาวกว่า 1,200 เมตร ภายในศูนย์ฯ มีเส้นทางเดินศึกษาความอุดมสมบูรณ์ของป่าผ่าใจกลางป่าพรุ มีหอคอย และศูนย์บริการข้อมูล ตลอดจนซุ้มแสดงประวัติและข้อมูลของพืชพันธ์ และสัตว์ต่างๆในพื้นที่ป่าพรุโดยรอบ ใช้เวลาเดินประมาณ 45 - 60 นาที

พันธุ์พืชที่พบ

พบประมาณ 109 วงศ์ จำนวน 450 ชนิด พืชไร้ดอกจำพวกเฟิร์นประมาณ 15 วงศ์ จำนวน 40 ต้น เช่น ปาหนันช้าง (Goniothalamus giganteus), หลุมพี (Eleiodoxa conferta) และกะพ้อแดง (Licuala paludosa) เป็นต้น

พันธุ์สัตว์ป่าที่พบ

สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม

หลายชนิดเป็นสัตว์ที่หายาก ใกล้สูญพันธุ์ เช่น เสือดำ (Panthera pardus), แมวป่าหัวแบน (Prionailurus planiceps), กระรอกบินแก้มแดง (Hylopetes spadiceus), นากจมูกขน (Lutra sumatrana) ,ตะโขง (Tomistoma schlegelii) เป็นต้น

นก

ภายในป่าพบนกอย่างน้อย 217 ชนิด ในจำนวนนี้มีอยู่ 3 ชนิดที่ได้รับการบันทึกว่าเป็นสายพันธุ์ที่กำลังถูกคุกคามและเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ ได้แก่ นกตะกรุม (Leptoptilos dubius), นกฟินฟุท (Heliopais personata) และนกเปล้าใหญ่ (Treron capellei)

ปลา

พันธุ์ปลาที่หายากและพบได้เฉพาะถิ่นในป่าพรุโต๊ะแดงนี้ เช่น ปลาดุกลำพัน (Clarias nieuhofii), ปลากะแมะ (Chaca bankanensis), ปลาก้างพระร่วงป่าพรุ (Kryptopterus macrocephalus), ปลาเข็มช้าง (Hemiramphodon pogonognathus), ปลากัดน้ำแดง (Betta pi) เป็นต้น

อ้างอิง

1. ป่าพรุสิรินธร
2. ป่าพรุ สิรินธร จากอนุสาร อ.ส.ท.
3. ป่าพรุโต๊ะแดง จากสนุกดอตคอม
4. กองทุนสัตว์ป่าโลก สำนักงานประเทศไทย, สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมในประเทศไทยและภูมิภาคอินโดจีน (กรุงเทพมหานคร พ.ศ. 2543) ISBN 974-87081-5-2
5. ความหลากหลายของพรรณปลาป่าพรุโต๊ะแดงกับสภาวะการถูกคุกคาม (เอกสารดาวน์โหลด) (ไทย)

แหล่งข้อมูลอื่น

• โครงการบริหารจัดการป่าพรุโต๊ะแดง จังหวัดนราธิวาส

พิกัดภูมิศาสตร์: 6°5′N 101°58′E / 6.083°N 101.967°E / 6.083; 101.967