พันตรี พระยอดเมืองขวาง (พ.ศ. 2395 - พ.ศ. 2443) เป็นข้าราชการฝ่ายปกครองในสังกัดกระทรวงมหาดไทย ในสมัยรัชกาลที่ 5 ตำแหน่งสุดท้ายเป็นข้าหลวง เจ้าเมืองคำม่วน เมืองคำเกิด สังกัดกองข้าหลวงเมืองลาวพวน ในบังคับบัญชาของพระเจ้าน้องยาเธอ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม ข้าหลวง ซึ่งเป็นเมืองหน้าด่านที่ต่อสู้กับทหารฝรั่งเศส ในกรณีพิพาท ร.ศ. 112 (พ.ศ. 2436)
พระยอดเมืองขวาง หลังได้อิสรภาพ ออกจากเรือนจำเมื่อ พ.ศ. 2441
พระยอดเมืองขวาง เดิมชื่อ ขำ เป็นต้นสกุล ยอดเพ็ชร์ เกิดเมื่อปีชวด ร.ศ. 71 (พ.ศ. 2395) ที่อำเภอบรรพตพิสัย จังหวัดนครสวรรค์ เป็นบุตรของพระยาไกรเพ็ชร์ (มิตร กฤษณมิตร) เริ่มรับราชการเป็นข้าหลวงผู้ช่วยในกองข้าหลวงใหญ่นครจำปาศักดิ์ รักษาราชการกองข้าหลวงลาวกาว ต่อมาได้เป็นเจ้าเมืองเชียงขวาง และได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็นพระยอดเมืองขวาง ต่อมาได้เป็นเจ้าเมืองคำม่วน เมื่อประมาณ พ.ศ. 2428 รับผิดชอบบ้านนาเป คำเกิด คำม่วน นากาย ปากพิบูลย์ และแก่งเจ๊ก มีอาณาเขตติดต่อกับเวียดนาม
ในปี พ.ศ. 2436 เกิดกรณีพิพาทระหว่างการปักปันเขตแดนฝั่งซ้ายของแม่น้ำโขงระหว่างไทยกับฝรั่งเศส เมื่อฝรั่งเศสต้องการเมืองคำม่วน กองทหารนำโดยมองซิเออร์ลูซ (Luce) บังคับให้พระยอดเมืองขวางออกจากเมืองคำม่วน เมื่อวันที่ 23 พฤษภาคม พ.ศ. 2436 แต่พระยอดเมืองขวางไม่ยินยอม จึงเกิดการสู้รบกันเมื่อวันที่ 26 พฤษภาคม พ.ศ. 2436 เมื่อนายลูซ สั่งให้นายกรอสกุรัง พร้อมกับทหารญวน เข้ามาจับกุมหลวงอนุรักษ์ ผู้ช่วยของพระยอดเมืองขวาง ที่ตำบลนาหลักหิน ปลายด่านคำม่วนต่อกับเมืองท่าอุเทนของฝั่งไทย และเกิดการต่อสู้กัน ทำให้นายกรอสกุรังเสียชีวิตพร้อมกับทหารญวน 11-12 คน บาดเจ็บ 3 คน ฝ่ายทหารไทยเสียชีวิต 6 คน บาดเจ็บ 4 คน
จากเหตุการณ์นี้ นายออกุสต์ ปาวีไม่พอใจ กล่าวหาว่าพระยอดเมืองขวางเป็นฆาตกร บุกเข้าไปทำร้ายนายกรอสกุรังขณะนอนป่วยอยู่ในที่พัก และนำเรื่องขึ้นพิจารณาคดีในศาลรับสั่งพิเศษ รัชกาลที่ 5 โปรดให้พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหลวงพิชิตปรีชากร แม่ทัพใหญ่อีสานใต้เป็นประธานคณะผู้พิพากษา ซึ่งประกอบด้วย พระยาสีหราชเดโชชัย พระยาอภัยรณฤทธิ์ พระยาเทเวศวงศ์วิวัฒน์ พระยาธรรมสารนิติ์ พระยาฤทธิรงค์ พระยาธรรมสารเนตติ์ มีหลวงสุนทรโกษา และนายหัสบำเรอ อัยการเป็นทนายฝ่ายโจทย์ มีนายตีเลกี (William Alfred Tilleke ต่อมารับราชการเป็น พระยาอรรถการประสิทธิ์ ต้นสกุล คุณะดิลก) และนายเวอร์นอน เพจ (Vernon Page ชาวอังกฤษ) เป็นทนายจำเลย
การพิจารณาคดีพระยอดเมืองขวาง ดำเนินเป็นเวลา 22 วัน ตั้งแต่ 24 กุมภาพันธ์ ถึง 16 มีนาคม พ.ศ. 2437 ศาลมีคำพิพากษาว่า พระยอดเมืองขวางไม่มีความผิดตามฟ้อง และให้ปล่อยตัวเป็นอิสระ สร้างความไม่พอใจให้กับนายลาเนสซัง ผู้สำเร็จราชการอินโดจีน และขอให้จัดตั้งศาลผสมไทย-ฝรั่งเศส ประกอบด้วยผู้พิพากษาฝรั่งเศส 3 คน เดินทางมาจากไซ่ง่อน สยาม 2 คน พิจารณาคดีเมื่อวันที่ 3 ตุลาคม พ.ศ. 2437 และตัดสินให้จำคุกพระยอดเมืองขวาง 20 ปี ด้วยเสียงข้างมาก 3 เสียงของฝ่ายฝรั่งเศส
พระยอดเมืองขวางถูกจำคุกอยู่ 4 ปี ก็ได้รับอิสรภาพ จากคำร้องขอของรัฐบาลฝรั่งเศส เมื่อวันที่ 6 พฤศจิกายน พ.ศ. 2441 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระราชทานบำนาญให้เป็นพิเศษเดือนละ 500 บาท เขาได้รับการยกย่องในฐานะวีรบุรุษผู้รักชาติ ต่อมาได้ล้มป่วยด้วยวัณโรค และเสียชีวิตเมื่อวันที่ 7 เมษายน ร.ศ. 119 (พ.ศ. 2443) อายุได้ 48 ปี เป็นต้นสกุล "ยอดเพ็ชร์" และ "กฤษณมิตร"
ชื่อของพระยอดเมืองขวาง ภายหลังได้มีการนำไปใช้เป็นชื่อค่ายทหาร 1 แห่ง และค่ายตำรวจตระเวนชายแดน 1 แห่ง เพื่อเป็นอนุสรณ์ ซึ่งได้แก่
- ค่ายพระยอดเมืองขวาง มณฑลทหารบกที่ 210 (มทบ.210) (เดิม จังหวัดทหารบกนครพนม) และ กองพันทหารราบที่ 3 กรมทหารราบที่ 3 ตั้งอยู่ที่บ้านพระยอดเมืองขวาง ตำบลกุรุคุ อำเภอเมืองนครพนม จังหวัดนครพนม
- ค่ายพระยอดเมืองขวาง กองกำกับการ 3 กองบังคับการฝึกพิเศษ กองบัญชาการตำรวจตระเวนชายแดน ตั้งอยู่ที่บ้านหนองหอย ตำบลแจระแม อำเภอเมืองอุบลราชธานี จังหวัดอุบลราชธานี
เครื่องราชอิสริยาภรณ์อ้างอิง - เขตแดนสยามกับชาติตะวันตกเมื่อครั้งอตีตกาล นิตยสารสกุลไทย ฉบับที่ 2754 ปีที่ 53 ประจำวัน อังคาร ที่ 31 กรกฎาคม 2550
- ↑ ส. ทรงศักดิ์ศรี. ยอดคนวรรณกรรม. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์ดอกหญ้า, [ม.ป.ป.]. 208 หน้า. หน้า หน้าที่. ISBN 974-602-642-8
- คดีพระยอดเมืองขวาง ร.ศ.112
- คดีพระยอดเมืองขวาง จาก พันทิป
- ราชกิจจานุเบกษา. ข่าวตายหัวเมือง. เล่ม 17, ตอน 3, วันที่ 15 เมษายน พ.ศ. 2443, หน้า 21.
- เว็บไซต์ มณฑทหารบกที่ 210
- ประวัติค่ายพระยอดเมืองขวาง (มณฑลทหารบกที่ 210)
- ประวัติกองกำกับการ ๓ กองบังคับการฝึกพิเศษ กองบัญชาการตำรวจตระเวนชายแดน ค่ายพระยอดเมืองขวาง
- พระราชทานเครื่องราชอิศริยาภรณ์ไปหัวเมือง
พระยอดเม, องขวาง, ขำ, ยอดเพชร, นตร, พระยอดเม, องขวาง, 2395, 2443, เป, นข, าราชการฝ, ายปกครองในส, งก, ดกระทรวงมหาดไทย, ในสม, ยร, ชกาลท, ตำแหน, งส, ดท, ายเป, นข, าหลวง, เจ, าเม, องคำม, วน, เม, องคำเก, งก, ดกองข, าหลวงเม, องลาวพวน, ในบ, งค, บบ, ญชาของพระเจ, าน, อ. phntri phrayxdemuxngkhwang ph s 2395 ph s 2443 epnkharachkarfaypkkhrxnginsngkdkrathrwngmhadithy insmyrchkalthi 5 taaehnngsudthayepnkhahlwng ecaemuxngkhamwn emuxngkhaekid sngkdkxngkhahlwngemuxnglawphwn inbngkhbbychakhxngphraecanxngyaethx krmhlwngprackssilpakhm khahlwng sungepnemuxnghnadanthitxsukbthharfrngess inkrniphiphath r s 112 ph s 2436 phrayxdemuxngkhwang hlngidxisrphaph xxkcakeruxncaemux ph s 2441 wikisxrs mingantnchbbekiywkb phrayxdemuxngkhwangphrayxdemuxngkhwang edimchux kha epntnskul yxdephchr ekidemuxpichwd r s 71 ph s 2395 thixaephxbrrphtphisy cnghwdnkhrswrrkh epnbutrkhxngphrayaikrephchr mitr kvsnmitr erimrbrachkarepnkhahlwngphuchwyinkxngkhahlwngihynkhrcapaskdi rksarachkarkxngkhahlwnglawkaw txmaidepnecaemuxngechiyngkhwang aelaidrbphrarachthanbrrdaskdiepnphrayxdemuxngkhwang txmaidepnecaemuxngkhamwn emuxpraman ph s 2428 rbphidchxbbannaep khaekid khamwn nakay pakphibuly aelaaekngeck mixanaekhttidtxkbewiydnam 1 inpi ph s 2436 ekidkrniphiphathrahwangkarpkpnekhtaednfngsaykhxngaemnaokhngrahwangithykbfrngess emuxfrngesstxngkaremuxngkhamwn kxngthharnaodymxngsiexxrlus Luce bngkhbihphrayxdemuxngkhwangxxkcakemuxngkhamwn emuxwnthi 23 phvsphakhm ph s 2436 aetphrayxdemuxngkhwangimyinyxm cungekidkarsurbknemuxwnthi 26 phvsphakhm ph s 2436 emuxnaylus sngihnaykrxskurng phrxmkbthharywn ekhamacbkumhlwngxnurks phuchwykhxngphrayxdemuxngkhwang thitablnahlkhin playdankhamwntxkbemuxngthaxuethnkhxngfngithy aelaekidkartxsukn thaihnaykrxskurngesiychiwitphrxmkbthharywn 11 12 khn badecb 3 khn faythharithyesiychiwit 6 khn badecb 4 khn 2 3 cakehtukarnni nayxxkust pawiimphxic klawhawaphrayxdemuxngkhwangepnkhatkr bukekhaiptharaynaykrxskurngkhnanxnpwyxyuinthiphk aelanaeruxngkhunphicarnakhdiinsalrbsngphiess rchkalthi 5 oprdihphraecanxngyaethx krmhlwngphichitprichakr aemthphihyxisanitepnprathankhnaphuphiphaksa sungprakxbdwy phrayasihrachedochchy phrayaxphyrnvththi phrayaethewswngswiwthn phrayathrrmsarniti phrayavththirngkh phrayathrrmsarentti mihlwngsunthroksa aelanayhsbaerx xykarepnthnayfayocthy minaytielki William Alfred Tilleke txmarbrachkarepn phrayaxrrthkarprasiththi tnskul khunadilk aelanayewxrnxn ephc Vernon Page chawxngkvs epnthnaycaely 2 karphicarnakhdiphrayxdemuxngkhwang daeninepnewla 22 wn tngaet 24 kumphaphnth thung 16 minakhm ph s 2437 salmikhaphiphaksawa phrayxdemuxngkhwangimmikhwamphidtamfxng aelaihplxytwepnxisra srangkhwamimphxicihkbnaylaenssng phusaercrachkarxinodcin aelakhxihcdtngsalphsmithy frngess prakxbdwyphuphiphaksafrngess 3 khn edinthangmacakisngxn syam 2 khn phicarnakhdiemuxwnthi 3 tulakhm ph s 2437 aelatdsinihcakhukphrayxdemuxngkhwang 20 pi dwyesiyngkhangmak 3 esiyngkhxngfayfrngessphrayxdemuxngkhwangthukcakhukxyu 4 pi kidrbxisrphaph cakkharxngkhxkhxngrthbalfrngess emuxwnthi 6 phvscikayn ph s 2441 4 phrabathsmedcphraculcxmeklaecaxyuhw phrarachthanbanayihepnphiesseduxnla 500 bath ekhaidrbkarykyxnginthanawirburusphurkchati txmaidlmpwydwywnorkh aelaesiychiwitemuxwnthi 7 emsayn r s 119 ph s 2443 5 xayuid 48 pi epntnskul yxdephchr aela kvsnmitr chuxkhxngphrayxdemuxngkhwang phayhlngidmikarnaipichepnchuxkhaythhar 1 aehng aelakhaytarwctraewnchayaedn 1 aehng ephuxepnxnusrn sungidaek khayphrayxdemuxngkhwang mnthlthharbkthi 210 mthb 210 edim cnghwdthharbknkhrphnm 6 aela kxngphnthharrabthi 3 krmthharrabthi 3 tngxyuthibanphrayxdemuxngkhwang tablkurukhu xaephxemuxngnkhrphnm cnghwdnkhrphnm 7 khayphrayxdemuxngkhwang kxngkakbkar 3 kxngbngkhbkarfukphiess kxngbychakartarwctraewnchayaedn tngxyuthibanhnxnghxy tablaecraaem xaephxemuxngxublrachthani cnghwdxublrachthani 8 ekhruxngrachxisriyaphrn aekikhph s 2432 ekhruxngrachxisriyaphrnxnepnthiechidchuyingchangephuxk chnthi 4 cturthaphrnchangephuxk c ch 9 xangxing aekikh ekhtaednsyamkbchatitawntkemuxkhrngxtitkal nitysarskulithy chbbthi 2754 pithi 53 pracawn xngkhar thi 31 krkdakhm 2550 2 0 2 1 s thrngskdisri yxdkhnwrrnkrrm krungethph sankphimphdxkhya m p p 208 hna hna hnathi ISBN 974 602 642 8 khdiphrayxdemuxngkhwang r s 112 khdiphrayxdemuxngkhwang cak phnthip rachkiccanuebksa khawtayhwemuxng elm 17 txn 3 wnthi 15 emsayn ph s 2443 hna 21 ewbist mnththharbkthi 210 prawtikhayphrayxdemuxngkhwang mnthlthharbkthi 210 prawtikxngkakbkar 3 kxngbngkhbkarfukphiess kxngbychakartarwctraewnchayaedn khayphrayxdemuxngkhwang phrarachthanekhruxngrachxisriyaphrniphwemuxngekhathungcak https th wikipedia org w index php title phrayxdemuxngkhwang kha yxdephchr amp oldid 9226150, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,
บทความ
, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม
_ribbon.svg.html){kind=link}