fbpx
วิกิพีเดีย

มณฑลราชบุรี

มณฑลราชบุรี เป็นมณฑลที่ตั้งขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2437 ประกอบด้วยเมืองราชบุรี เพชรบุรี กาญจนบุรี ปราณบุรี (ต่อมาใน พ.ศ. 2458 เปลี่ยนชื่อเป็นประจวบคีรีขันธ์) และเมืองสมุทรสงคราม ตั้งอยู่ในภาคกลางของประเทศไทยติดกับพรมแดนพม่าทางทิศตะวันตก จึงมักเรียกหัวเมืองแถบนี้ว่า หัวเมืองฝ่ายตะวันตก (เมืองสมุทรสงครามไม่นับเป็นหัวเมืองฝ่ายตะวันตก) หัวเมืองดังกล่าวตั้งอยู่ลุ่มแม่น้ำที่สำคัญคือ แม่น้ำแม่กลอง แม่น้ำเพชรบุรี แม่น้ำปราณบุรี ส่วนเมืองสมุทรสงครามตั้งอยู่ริมอ่าวไทยเป็นเมืองชายทะเล

มณฑลราชบุรี
มณฑลเทศาภิบาล
พ.ศ. 2437 – 2476

ยุคทางประวัติศาสตร์รัตนโกสินทร์
• จัดตั้ง
พ.ศ. 2437
• สิ้นสุด
พ.ศ. 2476
ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของ ไทย

ภูมิหลัง

ในยามสงบ หัวเมืองฝ่ายตะวันตกใช้เป็นเส้นทางติดต่อค้าขายกับราษฎร แต่ยามสงครามจะใช้เป็นเส้นทางเดินทางเดินทัพ เช่น ด่านเจดีย์สามองค์ และด่านสิงขร เป็นต้น

ประชากรมีหลากหลายเชื้อชาติอยู่ปะปนกันหลายหมู่หลายพวก นอกเหนือจากชาวไทยซึ่งอาศัยอยู่เป็นส่วนใหญ่แล้ว ยังมีชนชาติต่างๆอพยพเข้ามาอยู่จำนวนมากเช่น กะเหรี่ยง มอญ ลาว จีน เขมร มลายู ละว้า และ ขมุ เป็นต้น

ด้านเศรษฐกิจ มีสภาพภูมิศาสตร์เหมาะแก่การเพาะปลูก ทั้งยังเป็นแหล่งที่อุดมสมบูรณ์ด้วยแร่ธาตุมีค่ามากมาย เช่น ทองคำ ดีบุก ถ่านหิน และวุลแฟรม เป็นต้น มีการทำนา ปลูกยาสูบ มะพร้าว น้ำตาล ผลิตภัณฑ์จากป่า มีการเลี้ยงสัตว์ต่าง ๆ ผลผลิตจากการขุดแร่ การประมง และอุตสาหกรรม เช่น ผลิตปูนขาว ต้มกลั่นสุรา เครื่องปั้นดินเผา เป็นต้น

ด้านการปกครอง ดินแดนหัวเมืองตะวันตกได้มือสมุทรสงครามได้ผนวกเข้าเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรสุโขทัยในรัชสมัยของพ่อขุนรามคำแหงมหาราช ภายใต้ลักษณะการปกครองแบบเมืองประเทศราช ต่อมาในสมัยกรุงศรีอยุธยา ฐานะของหัวเมืองดังกล่าวถูกกำหนดให้เป็นหัวเมืองชั้นใน มีการปกครองขึ้นตรงต่อราชธานี และกลายเป็นหัวเมืองที่มีความสำคัญมากขึ้น โดยเฉพาะเมื่อยามสงคราม ที่มีหน้าที่ร่วมกับกองทัพหลวงสู้กับพม่า

ในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น หัวเมืองตะวันตกและเมืองสมุทรสงครามมีความสำคัญมากขึ้น ที่ราชธานีได้ย้ายมาอยู่ที่กรุงเทพฯ ทำให้หัวเมืองเหล่านี้กลายเป็นเมืองหน้าด่านที่ใกล้ชิดกับราชธานียิ่งขึ้น

การปฏิรูป

 
ศาลารัฐบาลมณฑลราชบุรี หรือ ศาลากลางจังหวัดราชบุรีหลังเดิม ปัจจุบันคืออาคารจัดแสดงนิทรรศการถาวร พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ราชบุรี

มณฑลราชบุรีจัดตั้งขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2437 มีที่ทำการอยู่ที่เมืองราชบุรี โดยมีพระบรมราชโองการแต่งตั้งให้พระยาสุรินทรฦๅชัย ดำรงตำแหน่งข้าหลวงเทศาภิบาลประจำวันทนราชบุรีคนแรก

พระยาสุรินทรฦๅชัยได้ยกเลิกการปกครองแบบกินเมือง แล้วจัดรูปแบบการปกครองมณฑลเทศาภิบาลขึ้น ประกอบด้วย หน่วยงานและตำแหน่งทางราชการ กระจายอำนาจการปกครองไปสู่ภูมิภาคอย่างแท้จริง มีตำแหน่งผู้ว่าราชการเมือง ซึ่งแต่เดิมเรียกว่าเจ้าเมือง เป็นตำแหน่งสูงสุดในเมือง แต่อยู่ภายใต้การบังคับบัญชาของข้าหลวงเทศาภิบาลด้วย ได้ยกเลิกอำนาจของเจ้าเมือง คือ การเก็บภาษีอากร ส่วนแบ่งจากภาษีอากร และอำนาจในการพิจารณาคดีของเจ้าเมือง ตำแหน่งสำคัญอื่น ๆ ได้แก่ ตำแหน่งกรมการเมือง ทำหน้าที่ผู้ช่วยผู้ว่าราชการ อาทิ ปลัดเมือง ยกกระบัตร ฯลฯ ตำแหน่งเหล่านี้ได้รับเงินเดือนเป็นค่าตอบแทนในการปฏิบัติหน้าที่ การจัดการปกครองตำบลและหมู่บ้าน กำหนดให้กำนันและผู้ใหญ่บ้านเป็นหัวหน้าหน่วยการปกครอง แต่ไม่อยู่ภายใต้ข้อบังคับที่จะได้รับเงินเดือน จะได้รับผลประโยชน์อย่างอื่นตอบแทน เช่น ได้รับส่วนแบ่งจากค่าธรรมเนียม หรือได้รับยกเว้นไม่ต้องเสียภาษีอากรบางอย่าง

มณฑลราชบุรีมีคดีความโจรผู้ร้ายมากมาย ได้ดำเนินการแก้ไขปัญหานี้ เช่น กำนันผู้ใหญ่บ้านเป็นตัวแทนดูแลตรวจตรารักษาความสงบ ยกเลิกโรงรับจำนำ ควบคุมโรงฝิ่นเเละบ่อนเบี้ย จัดทำตั๋วรูปพรรณสัตว์พาหนะ สำรวจบัญชีสำมะโนครัวเมื่อ พ.ศ. 2448 ออกกฎระเบียบข้อบังคับในการป้องกันเหตุร้ายต่าง ๆ

การปรับปรุงด้านเศรษฐกิจ มีการขุดคลองส่งน้ำเพื่อให้มีน้ำใช้เพียงพอในการทำนา จัดตั้งกรรมการที่ปรึกษาขึ้นประจำแขวงเมืองต่าง ๆ ขุดคลองดำเนินสะดวกให้ใช้เป็นเส้นทางลำเลียงสินค้าเข้ากรุงเทพฯได้สะดวก ด้านการปรับปรุงการโยธา ได้จัดการก่อสร้างสถานที่ราชการต่าง ๆ เช่น สร้างที่ทำการไปรษณีย์ถาวรที่เมืองสมุทรสงคราม และสร้างที่ทำการไปรษณีย์โทรเลขที่เมืองปราณบุรี มีการจัดตั้งโรงเรียนขึ้นที่วัดช่องลม วัดโชติทายการาม ในเมืองราชบุรี

อ้างอิง

  1. วุฒิชัย มูลศิลป์. "มณฑลเทศาภิบาล : วิเคราะห์เปรียบเทียบ" (PDF). สมาคมสังคมศาสตร์แห่งประเทศไทย.
  2. ร.ศ. จักรกฤษณ์ นรนิติผดุงการ. สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพกับกระทรวงมหาดไทย. วิทยานิพนธ์ รป.ม. คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ หน้า 196-198
  3. เพชรรุ่ง เทียนปิ๋วโรจน์. "รายงานตรวจราชการเมืองราชบุรีและเมืองสมุทรสงคราม ร.ศ. 117 : เอกสารประวัติศาสตร์ราชบุรีและสมุทรสงครามในสมัยรัชกาลที่ 5".
  4. กจช. เอกสาร ร.5 ม. 55/16. รายงานราชการมณฑลราชบุรี. หนังสือสมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ กราบบังคมทูล เมื่อวันที่ 6 พฤศจิกายน พ.ศ. 2443

มณฑลราชบ, เป, นมณฑลท, งข, นเม, 2437, ประกอบด, วยเม, องราชบ, เพชรบ, กาญจนบ, ปราณบ, อมาใน, 2458, เปล, ยนช, อเป, นประจวบค, นธ, และเม, องสม, ทรสงคราม, งอย, ในภาคกลางของประเทศไทยต, ดก, บพรมแดนพม, าทางท, ศตะว, นตก, งม, กเร, ยกห, วเม, องแถบน, วเม, องฝ, ายตะว, นตก, เม. mnthlrachburi epnmnthlthitngkhunemux ph s 2437 prakxbdwyemuxngrachburi ephchrburi kaycnburi pranburi txmain ph s 2458 epliynchuxepnpracwbkhirikhnth aelaemuxngsmuthrsngkhram tngxyuinphakhklangkhxngpraethsithytidkbphrmaednphmathangthistawntk cungmkeriykhwemuxngaethbniwa hwemuxngfaytawntk emuxngsmuthrsngkhramimnbepnhwemuxngfaytawntk hwemuxngdngklawtngxyulumaemnathisakhykhux aemnaaemklxng aemnaephchrburi aemnapranburi swnemuxngsmuthrsngkhramtngxyurimxawithyepnemuxngchaythaelmnthlrachburimnthlethsaphibalph s 2437 2476yukhthangprawtisastrrtnoksinthr cdtngph s 2437 sinsudph s 2476pccubnepnswnhnungkhxng ithyphumihlng aekikhinyamsngb hwemuxngfaytawntkichepnesnthangtidtxkhakhaykbrasdr aetyamsngkhramcaichepnesnthangedinthangedinthph echn danecdiysamxngkh aeladansingkhr epntnprachakrmihlakhlayechuxchatixyupapnknhlayhmuhlayphwk nxkehnuxcakchawithysungxasyxyuepnswnihyaelw yngmichnchatitangxphyphekhamaxyucanwnmakechn kaehriyng mxy law cin ekhmr mlayu lawa aela khmu epntndanesrsthkic misphaphphumisastrehmaaaekkarephaapluk thngyngepnaehlngthixudmsmburndwyaerthatumikhamakmay echn thxngkha dibuk thanhin aelawulaefrm epntn mikarthana plukyasub maphraw natal phlitphnthcakpa mikareliyngstwtang phlphlitcakkarkhudaer karpramng aelaxutsahkrrm echn phlitpunkhaw tmklnsura ekhruxngpndinepha epntndankarpkkhrxng dinaednhwemuxngtawntkidmuxsmuthrsngkhramidphnwkekhaepnswnhnungkhxngxanackrsuokhthyinrchsmykhxngphxkhunramkhaaehngmharach phayitlksnakarpkkhrxngaebbemuxngpraethsrach txmainsmykrungsrixyuthya thanakhxnghwemuxngdngklawthukkahndihepnhwemuxngchnin mikarpkkhrxngkhuntrngtxrachthani aelaklayepnhwemuxngthimikhwamsakhymakkhun odyechphaaemuxyamsngkhram thimihnathirwmkbkxngthphhlwngsukbphmainsmyrtnoksinthrtxntn hwemuxngtawntkaelaemuxngsmuthrsngkhrammikhwamsakhymakkhun thirachthaniidyaymaxyuthikrungethph thaihhwemuxngehlaniklayepnemuxnghnadanthiiklchidkbrachthaniyingkhun 1 karptirup aekikh salarthbalmnthlrachburi hrux salaklangcnghwdrachburihlngedim pccubnkhuxxakharcdaesdngnithrrskarthawr phiphithphnthsthanaehngchati rachburi mnthlrachburicdtngkhunemux ph s 2437 mithithakarxyuthiemuxngrachburi odymiphrabrmrachoxngkaraetngtngihphrayasurinthrlichy darngtaaehnngkhahlwngethsaphibalpracawnthnrachburikhnaerkphrayasurinthrlichyidykelikkarpkkhrxngaebbkinemuxng aelwcdrupaebbkarpkkhrxngmnthlethsaphibalkhun prakxbdwy hnwynganaelataaehnngthangrachkar kracayxanackarpkkhrxngipsuphumiphakhxyangaethcring mitaaehnngphuwarachkaremuxng sungaetedimeriykwaecaemuxng epntaaehnngsungsudinemuxng aetxyuphayitkarbngkhbbychakhxngkhahlwngethsaphibaldwy idykelikxanackhxngecaemuxng khux karekbphasixakr swnaebngcakphasixakr aelaxanacinkarphicarnakhdikhxngecaemuxng 2 taaehnngsakhyxun idaek taaehnngkrmkaremuxng thahnathiphuchwyphuwarachkar xathi pldemuxng ykkrabtr l taaehnngehlaniidrbengineduxnepnkhatxbaethninkarptibtihnathi karcdkarpkkhrxngtablaelahmuban kahndihkannaelaphuihybanepnhwhnahnwykarpkkhrxng aetimxyuphayitkhxbngkhbthicaidrbengineduxn caidrbphlpraoychnxyangxuntxbaethn echn idrbswnaebngcakkhathrrmeniym hruxidrbykewnimtxngesiyphasixakrbangxyang 3 mnthlrachburimikhdikhwamocrphuraymakmay iddaeninkaraekikhpyhani echn kannphuihybanepntwaethnduaeltrwctrarksakhwamsngb ykelikorngrbcana khwbkhumorngfineelabxnebiy cdthatwrupphrrnstwphahna sarwcbychisamaonkhrwemux ph s 2448 xxkkdraebiybkhxbngkhbinkarpxngknehturaytang 4 karprbprungdanesrsthkic mikarkhudkhlxngsngnaephuxihminaichephiyngphxinkarthana cdtngkrrmkarthipruksakhunpracaaekhwngemuxngtang khudkhlxngdaeninsadwkihichepnesnthanglaeliyngsinkhaekhakrungethphidsadwk dankarprbprungkaroytha idcdkarkxsrangsthanthirachkartang echn srangthithakariprsniythawrthiemuxngsmuthrsngkhram aelasrangthithakariprsniyothrelkhthiemuxngpranburi mikarcdtngorngeriynkhunthiwdchxnglm wdochtithaykaram inemuxngrachburi 1 xangxing aekikh 1 0 1 1 wuthichy mulsilp mnthlethsaphibal wiekhraahepriybethiyb PDF smakhmsngkhmsastraehngpraethsithy r s ckrkvsn nrnitiphdungkar smedckrmphrayadarngrachanuphaphkbkrathrwngmhadithy withyaniphnth rp m khnarthsastr mhawithyalythrrmsastr hna 196 198 ephchrrung ethiynpiworcn rayngantrwcrachkaremuxngrachburiaelaemuxngsmuthrsngkhram r s 117 exksarprawtisastrrachburiaelasmuthrsngkhraminsmyrchkalthi 5 kcch exksar r 5 m 55 16 raynganrachkarmnthlrachburi hnngsuxsmedckrmphrayadarngrachanuphaph krabbngkhmthul emuxwnthi 6 phvscikayn ph s 2443 ekhathungcak https th wikipedia org w index php title mnthlrachburi amp oldid 9517515, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,

บทความ

, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม