ราฟาเอล เดล เรียโก

ราฟาเอล เดล ริเอโก อี นุญเญซ (สเปน: Rafael del Riego y Nuñez; 9 เมษายน ค.ศ. 1784 - 7 พฤศจิกายน ค.ศ. 1823) เป็นนายพลและนักการเมืองเสรีนิยมชาวสเปน

ราฟาเอล เดล ริเอโก

ริเอโกเกิดเมื่อวันที่ 9 เมษายน ค.ศ. 1784 (บางแหล่งว่าเกิดเมื่อ 24 พฤศจิกายน ค.ศ. 1785) ที่เมืองซานตามาริอาเดตุญญัสในแคว้นอัสตูเรียส เมื่อจบการศึกษาจากมหาวิทยาลัยโอบิเอโดในปี ค.ศ. 1807 แล้ว ได้ย้ายไปยังกรุงมาดริด เพื่อเข้าเป็นทหารในกองทัพบก ปีต่อมา (ค.ศ. 1808) ระหว่างสงครามประกาศเอกราชสเปน ริเอโกถูกทางฝรั่งเศสจับกุมตัว และถูกนำไปขังไว้ที่เอสโกเรียล ซึ่งเขาสามารถหลบหนีจากที่นั่นได้ในเวลาต่อมา

วันที่ 10 พฤศจิกายนปีเดียวกันนั้น ริเอโกได้เข้าร่วมรบในยุทธการเอสปิโนซาเดโลสมอนเตโรส (Battle of Espinosa de los Monteros) ซึ่งเขาถูกจับเป็นเชลยอีกครั้ง สามวันถัดจากนั้น เขาถูกส่งตัวไปยังฝรั่งเศสและได้รับการปล่อยตัวในเวลาต่อมา จากนั้นริเอโกได้เดินทางท่องเที่ยวไปยังอังกฤษและแคว้นต่าง ๆ ในเยอรมนีปัจจุบัน แล้วจึงกลับไปยังสเปนใน ค.ศ. 1814 และเข้าร่วมในกองทัพบกอีกครั้งโดยได้รับยศเป็นพันโท

ช่วงหกปีในระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์นับจากนั้น ริเอโกเข้าร่วมกับกลุ่มฟรีเมสันและกลุ่มเสรีนิยมเพื่อสมคบกันต่อต้านพระเจ้าเฟอร์ดินันด์ที่ 7 ในปี ค.ศ. 1819 พระเจ้าเฟอร์ดินันด์ที่ 7 ทรงแต่งทัพจำนวน 10 กองพันออกไปปราบปรามขบวนการต่อต้านในอเมริกาใต้ ซึ่งริเอโกได้รับแต่งตั้งเป็นผู้บัญชาการกองพันชาวอัสตูเรียส อย่างไรก็ตาม หลังจากเขาไปถึงเมืองท่ากาดิซ เมื่อถึงวันที่ 1 มกราคม ค.ศ. 1820 เดล ริเอโกพร้อมทั้งนายทหารคนอื่น ๆ ได้ก่อกบฏขึ้นและเรียกร้องให้นำรัฐธรรมนูญฉบับ ค.ศ. 1812 กลับมาใช้อีกครั้ง ความขัดแย้งครั้งนี้ภายหลังจะเรียกกันว่าสงครามกลางเมืองสเปน ค.ศ. 1820-1823 กองทหารของริเอโกได้เคลื่อนทัพผ่านเมืองต่าง ๆ ในแคว้นอันดาลูซิอา โดยหวังที่จะปลุกเร้าให้เกิดการลุกฮือขึ้นต่อต้านกษัตริย์ แต่ไม่เป็นผล อย่างในก็ตามได้เกิดการลุกฮือขึ้นในแคว้นกาลิเซีย และแผ่ขยายไปทั่วทั้งประเทศสเปน เมื่อถึงวันที่ 7 มีนาคม ปีเดียวกัน กองทหารโดยการนำของนายพลบาเยสเตโรสได้ล้อมพระราชวังในกรุงมาดริดไว้ และในวันที่ 10 มีนาคม พระเจ้าเฟอร์ดินันด์ที่ 7 ทรงยินยอมให้นำรัฐธรรมนูญกลับมาบังคับใช้อีกครั้ง

รัฐบาล "หัวก้าวหน้า" ที่ตั้งขึ้นใหม่ได้แต่งตั้งริเอโกเป็นจอมพล และเป็นผู้ว่าการแคว้นกาลิเซีย ในวันที่ 8 มกราคม ค.ศ. 1821 เขาย้ายไปว่าการแคว้นอารากอน และย้ายไปพำนักในนครซาราโกซา ปีเดียวกันนั้นในวันที่ 18 มิถุนายน เขาเข้าพิธีสมรสกับมาริอา เตเรซา เดล ริเอโก อี บุสติโยส (Maria Teresa del Riego y Bustillos) ผู้เป็นลูกพี่ลูกน้อง เมื่อถึงวันที่ 4 กันยายน ค.ศ. 1821 หลังจากที่ความพยายามก่อการปฏิวัติ (โดยบุคคลกลุ่มอื่น) เพื่อล้มล้างระบอบกษัตริย์ล้มเหลว ริเอโกถูกกล่าวหาว่านิยมระบอบสาธารณรัฐและถูกนำไปคุมขังไว้ อย่างไรก็ตาม ความนิยมของประชาชนในตัวริเอโกยิ่งเพิ่มสูงขึ้น อันนำไปสู่การประท้วงในกรุงมาดริดเพื่อให้ปล่อยตัวเขาเป็นอิสระ จนกระทั่งเดือนมีนาคม ค.ศ. 1822 ริเอโกได้รับเลือกเป็นสมาชิกสภานิติบัญญัติสเปน (กอร์เตสเฆเนราเลส - Cortes Generales) และได้รับการปล่อยตัวจากที่คุมขังในที่สุด