ลูกทาส

ลูกทาส เป็นวรรณกรรมอมตะอิงประวัติศาสตร์ เป็นผลงานที่โดดเด่นอีกชิ้นหนึ่งของ รพีพร (สุวัฒน์ วรดิลก) ตีพิมพ์ครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. 2506 ในหนังสือพิมพ์รายปักษ์ เดลิเมล์วันจันทร์ เล่าถึงชีวิตลูกทาสที่ดิ้นรนต่อสู้จนได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็นพระยา และ ได้ครองคู่กับหญิงสาวสูงศักดิ์ที่หมายปอง

ลูกทาส
ประเภท	ดราม่า, พีเรียด
สร้างโดย	พ.ศ. 2557 ทีวีซีน
เขียนโดย	บทประพันธ์ : รพีพร บทโทรทัศน์โดย : บทกร ลงเสียง
กำกับโดย	พ.ศ. 2557 ธรธร สิริพันธ์วราภรณ์
ประเทศแหล่งกำเนิด	ไทย
ภาษาต้นฉบับ	ไทย
จำนวนตอน	13 ตอน
ออกอากาศ
ออกอากาศ	3 มีนาคม พ.ศ. 2557 – 14 เมษายน พ.ศ. 2557

ลูกทาส (2507)

ลูกทาส ถูกนำไปสร้างเป็นละครโทรทัศน์ครั้งแรกในปี พ.ศ. 2508 ของคณะนาฏศิลปสัมพันธ์ สถานีโทรทัศน์ ไทยทีวีช่อง 4 บางขุนพรหม โดย สัมพันธ์ พันธุ์มณี ได้ติดต่อผู้ประพันธ์ (ซึ่งขณะนั้นติดคุกคดีกบถเสรีภาพ) เพื่อขอให้จัดทำบทสำหรับแสดงทางทีวี โดยส่งงานออกมาทางปิ่นโตกับข้าว ตามด้วยกมลศิลป์ภาพยนตร์สร้างเป็นภาพยนตร์ครั้งแรกประสบความสำเร็จอย่างยิ่ง และยังได้รางวัลตุ๊กตาทองบทประพันธ์ยอดเยี่ยมกับรางวัลเพลงประกอบในงานตุ๊กตาทองประจำปี พ.ศ. 2508 ได้รับความนิยมมากเช่นเดียวกัน หลังจากนั้นมีการนำมาสร้างเป็นภาพนยตร์และละครโทรทัศน์อีกหลายครั้ง

เนื้อเรื่อง

ในปี พ.ศ. 2428 เป็นเรื่องราวของ แก้ว ทาสในเรือนของพระยาไชยากร เขาพยายามต่อสู้ดิ้นรนเพื่อจะพ้นสภาพการเป็นทาส ในยุคแห่งกระบวนการเลิกทาสในสมัยของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ์ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) ในราชวงศ์จักรีที่เริ่มมีการประกาศเลิกทาสและเกษียณอายุลุกทาสในแต่ละช่วงอายุ หากแต่นายเงินของแก้วนั้นไม่ยอมให้ความเป็นไทแก่บรรดาเหล่าทาสในครอบครอง แก้วจึงดิ้นรนและไข่วคว้าอิสรภาพที่เขาสมควรได้ ขณะเดียวกันก็ใฝ่หาความรู้ เพื่อการทำงานหลังจากเป็นไท เพื่อยกฐานะของตนเองขึ้นมาให้ทัดเทียมกับคุณน้ำทิพย์ หญิงสาวสูงศักดิ์ที่เป็นแรงใจให้เขามาตลอด

ตัวละคร

• แก้ว หรือ หลวงรัตนะอรรถชัย ลูกชายคนเดียวของก้านและกิ่ง เป็นลูกทาสในเรือนหลวงไชยานุกร เมื่อเติบโตขึ้นจึงแอบเล่าเรียนวิชาในด้านของวิชากฎหมายที่เรือนคุณพระนิติธรรมลือชา แม้จะถูดขัดขวางทุกวิถีทางจากพระยาไชยากร ในด้านของความรักนั้นเขามีใจมั่นคงต่อคุณน้ำทิพย์
• คุณน้ำทิพย์ หญิงสาวเรียบร้อย อ่อนหวาน บุตรีของพระยาไชยากร เพียบพร้อมในทุกๆด้านมีความรักบริสุทธิ์ให้กับแก้ว แม้ฐานะของเธอและเขาจะเแตกต่างกันจากฐานะนายและทาส และเป็นแรงบันดาลใจให้แก้วพยายามฝ่าฟันให้ได้เป็นข้าราชการจนสำเร็จ
• บุญเจิม ทาสสาวแสนสวยในเรือนของพระยาไชยากรหลงรักและมีใจให้กับแก้วด้วยความเจ็บปวดที่ความรักไม่สมหวัง จึงนำความของทั้งสองคนมาบอกกับบุญมีพี่ชายผู้มีความจงรักภักดีต่อพระยาไชยากรเพื่อแก้แค้นทั้งสองคน
• มาโนช หลานชายคนโปรดของพระยาไชยากร ชายหนุ่มผู้เพียบพร้อมแต่กลับทำตัวหยาบช้าหลงใหลในอำนาจวาสนาใช้ทุกหนทางแม้จะเลวร้าย เพื่อทำให้คุณน้ำทิพย์ หญิงสาวที่เขาหมายปองเป็นภรรยาของเขาให้ได้

นักแสดง

ปี	พ.ศ. 2507	พ.ศ. 2508	พ.ศ. 2521	พ.ศ. 2522	พ.ศ. 2532	พ.ศ. 2536	พ.ศ. 2544	พ.ศ. 2557	พ.ศ. 2566
รูปแบบการนำเสนอ	ภาพยนตร์ 16 มม.	ละคร ช่อง 4	ละคร ช่อง 3	ภาพยนตร์ 70 มม.	ละคร ช่อง 11	ละครเวทีธรรมศาสตร์	ละคร ช่อง 5	ละคร ช่อง 3	ละคร ช่อง 3
ผู้สร้าง	กมลศิลป์ภาพยนตร์	คณะนาฏศิลป์สัมพันธ์	-	ไทยสตาร์ภาพยนตร์	ปริทรรศน์ฟิล์ม วิดีโอ	รพีพร	ร.ศ.๒๑๙ พิคเจอร์ เทวา ดราม่า แอนด์ ฟิล์ม	ทีวีซีน	ทีวีซีน
ผู้กำกับ	น้อย กมลวาทิน	พิชัย วาศนาส่ง	-	สุวัฒน์ วรดิลก กำธร สุวรรณปิยะศิริ	ชุติมา สุวรรณรัต		ม.ล.พันธุ์เทวนพ เทวกุล	ธรธร สิริพันธ์วราภรณ์
บทการแสดง	-	-	-	-	ชารวีย์ ศิรินันท์	-		บทกร
บทบาท	นักแสดงหลัก
แก้ว / หลวงรัตนะอรรถชัย / พระยารัตนะอรรถชัย	ไชยา สุริยัน	กำธร สุวรรณปิยะศิริ	นิรุตติ์ ศิริจรรยา	สรพงศ์ ชาตรี	เอกพันธ์ บรรลือฤทธิ์	บิณฑ์ บรรลือฤทธิ์	เกริกพล มัสยวาณิช	ภูภูมิ พงศ์ภาณุ
คุณน้ำทิพย์ / คุณหญิงน้ำทิพย์	รัตนาภรณ์ อินทรกำแหง	อารีย์ นักดนตรี	รัชนู บุญชูดวง	วงเดือน อินทราวุธ	อลิษา ขจรไชยกุล	กมลชนก โกมลฐิติ	สิริยากร พุกกะเวส	ราณี แคมเปน
คอก	-	-	-	ภิญโญ ปานนุ้ย	จีรศักดิ์ ชัยเนตร	-	-	วฤษฎิ์ ศิริสันธนะ
บุญเจิม	พิศมัย วิไลศักดิ์	บุศรา นฤมิตร	กรรณิกา ธรรมเกษร	นันทนา เงากระจ่าง	ปัทมา ปานทอง	เพ็ญ พิสุทธิ์	เฌอมาลย์ บุญยศักดิ์	กมลเนตร เรืองศรี
พระนิติธรรมลือชา / เจ้าพระยานิติธรรมธาดา	-	ทัต เอกทัต	ทัต เอกทัต	สมภพ เบญจาธิกุล	วีรยุทธ รสโอชา	-	สถาพร นาควิลัย	ศรราม เทพพิทักษ์
ตุ๊กตา / ท่านผู้หญิงตุ๊กตา	-	เพ็ญ พัชรา	จิระวดี อิศรางกูร ณ อยุธยา	เดือนเต็ม สาลิตุล	พยุดา การะศีล	-	สะแกวัลย์ ยงใจยุทธ	ธารธารา รุ่งเรือง
บทบาท	นักแสดงรอง
มาโนช	ประจวบ ฤกษ์ยามดี	สมจินต์ ธรรมทัต	กิตติ ดัสกร	เศรษฐา ศิระฉายา	เฉลิมพร พุ่มพันธ์วงศ์		กรรชัย กำเนิดพลอย	วริษฐ์ ทิพโกมุท
คุณแดง	-	กนกวรรณ ด่านอุดม	ศรินทิพย์ ศิริวรรณ	ศิรินทิพย์ ศิริวรรณ	-	-	สรวงสุดา ลาวัณย์ประเสริฐ	บุศย์สิริ รัตนาไพศาลสุข
พระยาไชยากร	-	ชาลี อินทรวิจิตร	สมชาย อาสนจินดา	วิทยา สุขดำรงค์	วิทยา สุขดำรงค์	-	สะอาด เปี่ยมพงษ์สานต์	จักรกฤษณ์ อำมะรัตน์
นิ่ม	ศรินทิพย์ ศิริวรรณ	-	-	-	-	-	-	โชติกา วงศ์วิลาศ
น้อม	วิไลวรรณ วัฒนพานิช	-	เมตตา รุ่งรัตน์	-	จันทนา ศิริผล	-	-	ปนัดดา วงศ์ผู้ดี
เฉียวหู	-	รอง เค้ามูลคดี	-	สมจินต์ ธรรมทัต	-	-	วรวุฒิ นิยมทรัพย์	วรฤทธิ์ เฟื่องอารมย์
บุญมี	-	จำรูญ หนวดจิ๋ม	-	ภิญโญ ปานนุ้ย	สุริยา ไพรหิรัญ	-	ศักราช ฤกษ์ธำรงค์	โกสินทร์ ราชกรม
กิ่ง (แม่ของแก้ว)	-	ขวัญ สุวรรนะ	-	พงษ์ลดา พิมลพรรณ	โฉมฉาย ฉัตรวิไล	-	ธัญญา โสภณ	ปวีณา ชารีฟสกุล
นมอ้อน	-	-	-	-	เฉลา ประสพศาสตร์	-	-	โฉมฉาย ฉัตรวิไล
อบเชย	-	-	-	-	-	-	-	กฤติกา ซิงห์
เค้ง	-	เสริมพันธ์ สุทธิเนตร	-	เชาว์ แคล่วคล่อง	-	-	-	ณฐกร ไตรกิศยเวช
อ้น	-	ประกอบ อรุณแสง	-	กฤษณะ อำนวยพร	ผจญ ดวงขจร	-	-	ชัชวาล เพชรวิศิษฐ์
พลอย	-	-	-	-	-	-	-	อติรุจ สุวรรณ
เข้ม	-	-	-	-	-	-	-	สุรินทร คารวุตม์
บทบาท	นักแสดงรับเชิญ
ก้าน (พ่อของแก้ว)	-	-	-	-	-	-	สันติสุข พรหมศิริ	-
คุณหญิงกัลยา (ภริยาพระยาไชยากร)	-	-	-	-	ศิรินภา สว่างล้ำ	-	ชลิดา ตันติพิภพ	-
พระยาเดชารณภพ	-	-	ราม ราชพงษ์	-	-	-	-	กลศ อัทธเสรี
หมื่นลพ	-	-	-	-	-	-	ไกรสีห์ แก้ววิมล	สุเชาว์ พงษ์วิไล
ลอย	-	-	-	-	-	-	-	ธนาวุฒิ เกสโร
ใบ	-	-	-	-	-	-	-	นิรุติ สาวสุดชาติ
อ่อน	-	-	-	-	สีดา สุทธิลักษณ์	-	-	เบญจสิริ วัฒนา
คุณหญิงลออ	-	-	-	-	-	-	-	นริสา พรหมสุภา
	-	-	-	-	-	-	-	กิตติพล เกศมณี
	-	-	-	-	-	-	-	ชยุตพล บำเพ็ญ
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว	-	-	-	-	-	-	-	วิวัฒน์ ผสมทรัพย์
คุณดารา	-	-	-	-	-	-	-	กนกกาญจน์ จุลทอง
แก้ว (ตอนเด็ก)							อิศรา กิจนิตย์ชีว์	อิงครัต ดำรงค์ศักดิ์กุล
คุณน้ำทิพย์ (ตอนเด็ก)								กุลฑีรา ยอดช่าง
ลูกสาวของพระยาพานทองและคุณหญิงน้ำทิพย์ (รับเชิญตอนจบ)								ชวัลรัตน์ เจนจิตรานนท์

ภาพยนตร์

• พ.ศ. 2507 ถูกนำไปสร้างเป็นภาพยนตร์ฟิล์ม 16 มม. กำกับโดย น้อย กมลวาทิน อำนวยการสร้างโดย รัตนาภรณ์ อินทรกำแหง สร้างโดย กมลศิลป์ภาพยนตร์ นำแสดงโดย ไชยา สุริยัน, พิศมัย วิไลศักดิ์, รัตนาภรณ์ อินทรกำแหง, วิไลวรรณ วัฒนพานิช, ศรินทิพย์ ศิริวรรณ, ประจวบ ฤกษ์ยามดี เข้าฉายเมื่อ 23 กรกฎาคม พ.ศ. 2507 ที่โรงภาพยนตร์แกรนด์ ได้รับความนิยมเช่นกัน ภาพยนตร์ได้รับราวัล บทประพันธ์ยอดเยี่ยม (ระพีพร) และเพลงประกอบยอดเยี่ยม (สมาน กาญจนผลิน - ชาลี อินทรวิจิตร)

• พ.ศ. 2522 ถูกนำไปสร้างเป็นภาพยนตร์ฟิล์ม 70 มม. อำนวยการสร้างโดย สันติ สันติพัฒนาชัย สร้างโดย ไทยสตาร์ภาพยนตร์ กำกับโดย รพีพร, กำธร สุวรรณปิยะศิริ นำแสดงโดย สรพงษ์ ชาตรี, นันทนา เงากระจ่าง, วงเดือน อินทราวุธ, เศรษฐา ศิระฉายา, สมภพ เบญจาธิกุล, เดือนเต็ม สาลิตุล, สมจินต์ ธรรมฑัต, ศิรินทิพย์ ศิริวรรณ, พงษ์ลดา พิมลพรรณ, วิทยา สุขดำรงค์, ภิญโญ ปานนุ้ย, เชาว์ แคล่วคล่อง, กฤษณะ อำนวยพร แต่เดิมได้วางตัวปิยะ ตระกูลราษฎร์ในบทแก้ว เข้าฉายเมื่อ 30 พฤศจิกายน พ.ศ. 2522 ที่โรงภาพยนตร์แกรนด์-แอมบาสเดอร์ แต่กระแสหนังก็ไม่ค่อยแรงนัก

ละครโทรทัศน์

ลูกทาส เคยถูกดัดแปลงมาเป็นละครโทรทัศน์มาแล้ว 5 ครั้ง ได้แก่

• พ.ศ. 2508 ถูกนำไปสร้างเป็นละครโทรทัศน์ทาง ช่อง 4 บางขุนพรหม โดยคณะนาฏศิลป์สัมพันธ์ โดย สัมพันธ์ พันธุ์มณี จัดโดย ทัต เอกทัต บทโทรทัศน์โดย เอกสองฑัต กำกับการแสดงโดย พิชัย วาศนาส่ง นำแสดงโดย กำธร สุวรรณปิยะศิริ, อารีย์ นักดนตรี, บุศรา นฤมิตร, สมจินต์ ธรรมทัต, ทัต เอกทัต, กนกวรรณ ด่านอุดม, ชาลี อินทรวิจิตร, จำรูญ หนวดจิ๋ม, รอง เค้ามูลคดี, วลิต สนธิรัตน์, เสริมพันธ์ สุทธิเนตร, ขวัญ สุวรรนะ, ประกอบ อรุณแสง, เพ็ญ พัชรา ออกอากาศเมื่อวันที่ 14 สิงหาคม พ.ศ. 2508

• พ.ศ. 2521 ถูกนำไปสร้างเป็นละครโทรทัศน์ทาง สถานีโทรทัศน์ไทยทีวีสีช่อง 3 จัดโดย ศิริพร วงศ์สวัสดิ์ นำแสดงโดย นิรุตติ์ ศิริจรรยา, รัชนู บุญชูดวง, กรรณิกา ธรรมเกษร, จิระวดี อิศรางกูร ณ อยุธยา, กิตติ ดัสกร, เมตตา รุ่งรัตน์, ทัต เอกทัต, ศรินทิพย์ ศิริวรรณ, ส. อาสนจินดา ออกอากาศทุกวันจันทร์-พุธ-ศุกร์ เวลา 19.00 น.

• พ.ศ. 2532 ถูกนำไปสร้างเป็นละครโทรทัศน์ทาง สถานีวิทยุโทรทัศน์แห่งประเทศไทย ช่อง 11 สร้างโดยปริทรรศน์ฟิล์ม วิดีโอ กำกับการแสดงโดย ชุติมา สุวรรณรัต นำแสดงโดย เอกพัน บันลือฤทธิ์, อลิษา ขจรไชยกุล, ปัทมา ปานทอง, วีรยุทธ รสโอชา, สุริยา ไพรหิรัญ, มณฑาทิพย์ แก้วประเสริฐ, วิทยา สุขดำรงค์, ศิรินภา สว่างล้ำ, วุฒิ คงคาเขตร, โฉมฉาย ฉัตรวิไล ออกอากาศทุกวันเสาร์-อาทิตย์ เวลา 21.00 - 22.00 น. ออกอากาศเมื่อวันที่ 17 มิถุนายน พ.ศ. 2532

• พ.ศ. 2544 ถูกนำไปสร้างเป็นละครโทรทัศน์ทาง สถานีวิทยุโทรทัศน์กองทัพบกช่อง 5 สร้างโดย บริษัท ร.ศ. ๒๑๙ พิคเจอร์ จำกัด และ บริษัท เทวา ดราม่า แอนด์ ฟิล์ม บทโทรทัศน์และกำกับการแสดงโดย หม่อมหลวงพันธุ์เทวนพ เทวกุล นำแสดงโดย เกริกพล มัสยวาณิช, สิริยากร พุกกะเวส, เฌอมาลย์ บุญยศักดิ์, กรรชัย กำเนิดพลอย, สถาพร นาควิลัย, สรวงสุดา ลาวัณย์ประเสริฐ, ธัญญา โสภณ, สะอาด เปี่ยมพงษ์สานต์, ศักราช ฤกษ์ธำรงค์, สันติสุข พรหมศิริ, วรวุฒิ นิยมทรัพย์, ชลิดา เถาว์ชาลี, สะแกวัลย์ ยงใจยุทธ ออกอากาศในช่วงเวลาหลังข่าวภาคค่ำ

• พ.ศ. 2557 ถูกนำไปสร้างเป็นละครโทรทัศน์ทาง สถานีโทรทัศน์ไทยทีวีสีช่อง 3 สร้างโดย ทีวีซีน จัดโดย ณัฏฐนันท์ ฉวีวงษ์ กำกับการแสดงโดย ธรธร สิริพันธ์วราภรณ์ บทโทรทัศน์โดย บทกร ลงเสียงประกอบโดย ทีมไจแอ็นท์ เวฟ และ ปั้น-ปั้น นำแสดงโดย ภูภูมิ พงศ์ภาณุ รับบท แก้ว, ราณี แคมเปน รับบท น้ำทิพย์, วฤษฎิ์ ศิริสันธนะ รับบท คอก, กมลเนตร เรืองศรี รับบท บุญเจิม, ศรราม เทพพิทักษ์ รับบท พระนิติธรรมลือชา, ธารธารา รุ่งเรือง รับบท ตุ๊กตา, บุศย์สิริ รัตนาไพศาลสุข รับบท คุณแดง, จักรกฤษณ์ อำมะรัตน์ รับบท พระยาไชยากร, โชติกา วงศ์วิลาศ รับบท นิ่ม, ปนัดดา วงศ์ผู้ดี รับบท น้อม, วริษฐ์ ทิพโกมุท รับบท มาโนช, วรฤทธิ์ เฟื่องอารมย์ รับบท เฉียวหู, โกสินทร์ ราชกรม รับบท บุญมี, ปวีณา ชารีฟสกุล รับบท กิ่ง, โฉมฉาย ฉัตรวิไล รับบท นมอ้อน, กฤติกา ซิงห์ รับบท อบเชย, ณฐกร ไตรกิศยเวช รับบท เค้ง, ธนาวุฒิ เกสโร รับบท ลอย, ชัชวาล เพชรวิศิษฐ์ รับบท อ้น, สุเชาว์ พงษ์วิไล รับบท หมื่นลพ, อติรุจ สุวรรณ รับบท พลอย, สุรินทร คารวุตม์ รับบท เข้ม, นริสา เกสะวัฒนะ รับบท คุณหญิงลอง, กลศ อัทธเสรี รับบท พระยาเดชารณภพ, นิรุติ สาวสุดชาติ รับบท ใบ, เบญจสิริ วัฒนา รับบท อ่อน, กิตติพล เกศมณี รับบท , ชยุตพล บำเพ็ญ รับบท , กนกกาญจน์ จุลทอง รับบท ออกอากาศทุกวันจันทร์-อังคาร เวลา 20.15 - 22.45 น. ออกอากาศเมื่อวันที่ 3 มีนาคม พ.ศ. 2557 – 14 เมษายน พ.ศ. 2557

• พ.ศ. 2560 ช่อง 3 ได้นำละครลูกทาส กลับมาออกอากาศรีรันอีกครั้ง โดยจะออกอากาศทุกวัน วันจันทร์ - วันอาทิตย์ เวลา 18.20 - 19.55 น., ยกเว้นวันศุกร์ เวลา 18.00 - 19.35 น. เริ่มตอนแรกวันที่ 11 ตุลาคม-31 ตุลาคม ต่อจากละครเตียงนางไม้

ละครเวที

• พ.ศ. 2536 ถูกนำไปสร้างเป็นละครเวทีเทิดพระเกียรติพระปิยมหาราช รายได้เพื่อจัดตั้งกองทุน สุวัฒน์ วรดิลก เพื่อธรรมศาสตร์ บทละครเวทีโดย รพีพร (สุวัฒน์ วรดิลก) นำแสดงโดย บิณฑ์ บรรลือฤทธิ์, กมลชนก โกมลฐิติ, เพ็ญ พิสุทธิ์ แสดงวันที่ 23 ตุลาคม พ.ศ. 2536 (2 รอบ) ณ หอประชุมใหญ่ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

อ้างอิง

1. บูรพา อารัมภีร ,เพลงละครลูกทาส คอลัมน์เพลงของพ่อ, มติชนสุดสัปดาห์ 2-8 พ.ย. 2550
2. ลูกทาส..ที่ยังไม่เป็นไท โดย มนัส กิ่งจันทร์
3. ลูกทาส (2507) ที่เว็บไซต์ ThaiFilmDb
4. ลูกทาส (2522) ที่เว็บไซต์ ThaiFilmDb
5. http://www.thaifilm.com/forumDetail.asp?topicID=4377&keyword=
6. สูจิบัตร ละครเทิดพระเกียรติพระปิยมหาราช เรื่อง ลูกทาส ๒๓ ตุลาคม ๒๕๓๖
7. ละคร ลูกทาส พ.ศ. ๒๕๓๒
8. always on my mind...: ลูกทาส (2001)
9. เรื่องย่อละคร ลูกทาส 2557 : Manager Online

แหล่งข้อมูลอื่น