วัดมัชฌิมาวาสวรวิหาร เป็นพระอารามหลวงชั้นตรี เป็นชนิดวรวิหาร
วัดมัชฌิมาวาสวรวิหารหรือวัดกลาง ตั้งอยู่เลขที่ ๒๒๒ หมู่ที่ ๑๑ ถนนไทรบุรี ตำบลบ่อยาง อำเภอเมือง จังหวัดสงขลาอยู่ทางทิศตะวันออกของทะเลสาบสงขลา เป็นวัดใหญ่และสำคัญวัดหนึ่งของจังหวัดสงขลา ตามประวัติกล่าวว่าวัดมัชฌิมาวาสสร้างมาแล้วประมาณ ๔๐๐ ปี ในสมัยอยุธยาตอนปลายเดิมวัดมัชฌิมาวาสเป็นวัดราษฎร์สร้างโดยยายศรีจันทร์คหบดีผู้มั่งคั่งในเมืองสงขลาได้อุทิศเงินสร้างขึ้นชาวบ้านจึงเรียกว่าวัดยายศรีจันทน์ ต่อมาประชาชนพากันเรียกว่า "วัดกลาง" เนื่องจากมีผู้สร้างวัดในจังหวัดสงขลาขึ้นทางทิศเหนือขึ้นอีกหนึ่งวัดคือวัดเลียบและทางทิศใต้อีกหนึ่งวัดคือวัดโพธิ์ โดยมีวัดยายศรีจันทร์ตั้งอยู่ระหว่างกลาง ชาวสงขลาจึงเรียกวัดยายศรีจันทน์ว่า “วัดกลาง” แต่ในปี พ.ศ. ๒๔๒๑ สมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส (เมื่อยังดำรงพระอิสริยศเป็นพระเจ้าน้องยาเธอกรมหมื่นวชิรญาณวโรรส) ได้เสด็จเมืองสงขลาทรงเปลี่ยนชื่อวัดกลางเป็นวัดมัชฌิมาวาส และเมื่อวันที่ ๑๗ สิงหาคม พุทธศักราช ๒๔๖๐ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ ยกฐานะวัดเป็นพระอารามหลวงชั้นตรี มีชื่อทางราชการว่าวัดมัชฌิมาวาสวรวิหาร มีอาณาเขตด้านทิศเหนือจรดโรงเรียนสงเคราะห์ประชา ทิศใต้จรดวัดโพธิ์ปฐมาวาส ทิศตะวันออกจรดถนนรามวิถี (วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สงขลา และทิศตะวันตกจรดถนนไทรบุรี
วัดมัชฌิมาวาสนั้นตั้งแต่สร้างมาในสมัยอยุธยาตอนปลายจนปัจจุบันมีเจ้าอาวาส และปูชนียบุคคลหลาย ๆ ท่านที่ช่วยดูแลปฏิสังขรณ์เสนาสนะภายในวัด แต่จะขอกล่าวเฉพาะบางท่านเท่านั้นดังต่อไปนี้ ในรัชกาลที่ ๑ กรุงรัตนโกสินทร์ (พ.ศ. ๒๓๓๘ ถึง–๒๓๔๒) เจ้าพระยาอินทคีรี (บุญหุ้ย) ผู้สำเร็จราชการเมืองสงขลา (แหลมสน) ได้บูรณะปฏิสังขรณ์วัดนี้ครั้งใหญ่ เช่น สร้างพระอุโบสถ และศาลาการเปรียญขึ้นใหม่ ในรัชกาลที่ ๒–๓ พ.ศ. ๒๓๖๐ –๒๓๗๕ พระยาวิเชียรคีรี (เถียนเส้ง) ผู้สำเร็จราชการเมืองสงขลา (แหลมทราย) ได้สร้างหนังสือผูกลาน คือพระวินัย ๖๖ คัมภีร์ พระอภิธรรม ๘๗ คัมภีร์ตู้พระไตรปิฎกลายรดน้ำ ๘ ตู้ เจ้าอาวาสชื่อพระครูรัตนโมลี (รักษ์) (พ.ศ. ๒๓๕๘–๒๓๗๙) เมื่อเมืองสงขลาย้ายจากฝั่งตะวันตกของทะเลสาบ (หัวเขาแดง) มาอยู่ฝั่งตะวันออก (แหลมสน) ผู้สำเร็จราชการเมืองสงขลาก็กระทำพิธีถือน้ำพระพิพัฒน์สัตยาที่พระอุโบสถนี้เป็นประจำปีสืบต่อมา ในรัชกาลที่ ๓–๔ พ.ศ. ๒๓๗๙ ถึง ๒๓๘๙ มีเจ้าอาวาสชื่อพระปลัดทอง และ พ.ศ. ๒๓๘๙ ถึง–๒๓๙๔ มีเจ้าอาวาสชื่อพระครูรัตนโมลี (พูน) ระหว่าง พ.ศ. ๒๓๙๔ ถึง–๒๔๐๘ เจ้าพระยาวิเชียรคีรี (บุญสังข์) ผู้สำเร็จราชการเมืองสงขลา (แหลมทราย) ได้ทำการบูรณปฏิสังขรณ์มีการสร้างพระอุโบสถขึ้นใหม่แบบศิลปะไทยและจีน และสร้างศาลาการเปรียญ กุฏิเป็นคณะ หอไตรพระจอม ศาลาฤๅษี ก่อกำแพงแก้ว สร้างซุ้มประตูวัด ๔ ซุ้ม โดยออกแบบเป็นรูปทรงพระพิชัยมหามงกุฎ ซึ่งเป็นสัญลักษณ์แสดงความจงรักภักดีและกตัญญูกตเวทีสนองพระมหากรุณาธิคุณของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อเจ้าพระยาวิเชียรคีรี (บุญสังข์) กำลังก่อสร้างพระอุโบสถแห่งใหม่ในสมัยที่พระองค์สด็จประพาสเมืองสงขลาใน พ.ศ. ๒๔๐๒ ถึง ๒๔๐๔ ได้เสด็จพระราชดำเนินทอดพระเนตรวัดนี้ด้วย สำหรับลำดับเจ้าอาวาสของวัดมัชฌิมาวาสนี้ ในช่วง พ.ศ. ๒๔๑๖ ถึง–๒๔๒๖ เจ้าอาวาสคือพระครูรัตนโมลี (มาศ) ระหว่าง พ.ศ. ๒๔๒๖ ถึง–๒๔๓๑ เจ้าอาวาสคือพระครูรัตนโมลี (กิ้มเซ่ง) และใน พ.ศ. ๒๔๓๑ ถึง–๒๔๓๘ พระภัทรธรรมธาดา (แจ้ง) วัดโสมนัสวิหาร กรุงเทพฯ ได้รับอารธนาจากพระยาสุนทรานุรักษ์ (ชม) ผู้ช่วยราชการเมืองสงขลามาเป็นเจ้าอาวาสและเจ้าคณะเมืองสงขลาพระภัทรธรรมดาได้พานายเฉย ผู้ซึ่งเรียนหนังสือไทยสำเร็จตามหลักสูตรชั้นต้น ตามนโยบายของรัชกาลที่ ๕ (การศึกษาแผนใหม่ในยุคนั้น) และได้เปิดการสอนหนังสือไทยขึ้นที่โรงธรรม (ศาลาการเปรียญเก่า) การศึกษาจัดรูปแบบการเล่าเรียนศึกษาเป็นทางการ ได้เริ่มขึ้นที่วัดกลาง เมืองสงขลาเป็นครั้งแรก พ.ศ. ๒๔๓๒ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จประพาสเมืองสงขลา เสด็จเยือนวัดและโรงเรียนหนังสือไทย วันที่ ๒๐ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๓๒ ตามโครงการแผนการศึกษาที่ทรงจัดขึ้น โดยอาศัยเจ้าคณะเป็นผู้ดำเนินงานในชั้นต้น ได้พระราชทานเงินเลี้ยงสงฆ์ ๓ ชั่ง และเงินฝ่ายใน (เจ้านายผู้หญิงตามเสด็จมีสมเด็จพระนางเจ้าสว่างวัฒนา) เข้าเรี่ยไรกันทำถนนในวัด ๔ ชั่ง (เงิน ๔ ชั่ง เป็นมูลฐานให้เกิดมีถนนในวัดดังปรากฏอยู่ในปัจจุบันนี้) ในระยะ พ.ศ. ๒๔๓๘–ถึง ๒๔๕๓ ท่านพระครูวิสุทธิโมลี (จันทร์ทอง) เป็นเจ้าอาวาสเกิดฝนตกและมีพายุแรงจัดได้พัดต้นมะขามล้มมาตีซุ้มประตูของเก่าหน้าวัดหักพังเสียหายท่านเจ้าอาวาสได้แจ้งไปยังพระยาวิเชียรคีรี (ชม) ผู้สำเร็จราชการเมืองสงขลา และได้ขอร้องให้ซ่อมแซ่มไว้ให้เหมือนเดิม แต่ผู้สำเร็จราชการเมืองสงขลาตอบท่านว่าบัดนี้ท่านหมดอำนาจตามระบบเก่า จะทำซุ้มยอดมงกุฎแบบเดิมไม่ได้ แต่จะทำถวายแบบใหม่เป็นซุ้มประตูแบบฝรั่งผสมจีน (ดังปรากฏอยู่ในปัจจุบัน) ต่อมาสมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ เสด็จมาวัดมัชฌิมาวาสวรวิหาร ทรงเห็นหลังคาพระอุโบสถชำรุดมากจึงรับสั่งให้พระยาสุขุมนัยวินิจรและเรียนเจ้าอาวาส ให้ร่วมกันซ่อมแซมพระอุโบสถเพื่อรักษาฝีมือการช่างเก่าได้ ซึ่งเวลานั้นก็หาดูได้ยากแล้วและเป็นฝีมือศิลปะชั้นครู จึงทำให้พระอุโบสถหลังนี้คงสภาพเดิมอยู่จนถึง พ.ศ. ๒๕๑๓ ต่อมาในระหว่าง พ.ศ. ๒๔๕๓–๒๔๗๒ พระรัตนธัชมุนี (จู อิสรญาโน) เมื่อครั้งดำรงสมณศักดิ์เป็นที่พระอโนมคุณมุนี เป็นเจ้าอาวาสตั้งแต่ พ.ศ. ๒๔๗๒–๒๔๗๗ ได้บูรณะปฏิสังขรณ์พระวิหาร ในปี พ.ศ. ๒๔๗๗ ถึง ๒๕๒๑ พระเทพวิสุทธิคุณ (เลี่ยม อลีโน) เป็นเจ้าอาวาสได้มีการบูรณะปฏิสังขรณ์กุฏิเก่า ปี พ.ศ. ๒๔๘๒ ได้จัดตั้งห้องสมุดและพิพิธภัณฑ์ขึ้น และในปี พ.ศ. ๒๕๑๓ ได้ทำการบูรณะปฏิสังขรณ์พระอุโบสถให้ทุกอย่างอยู่ในสภาพแบบศิลปะเก่าดั้งเดิมเพื่อรักษาศิลปะโบราณไว้ สร้างแล้วเสร็จเมื่อวันที่ ๓๑ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๑๔ โดยสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร สมัยทรงพระอิสสริยยศเป็นสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวิราลงกรณ์ สยามมกุฎราชกุมาร เสด็จแทนพระองค์มาทรงยกช่อฟ้าเมื่อวันที่ ๒๙ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๑๖ วัดมัชฌิมาวาสหรือวัดกลางแห่งนี้เป็นแหล่งรวมของงานด้านสถาปัตยกรรมประติมากรรมและจิตรกรรม ซึ่งเป็นวัฒนธรรมไทย-จีนที่ผสมผสานและสอดคล้องเข้ากันอย่างลงตัวซึ่งแสดงถึงการผสมผสานของวิถีชีวิตและวัฒนธรรมอารยธรรมของผู้คนที่ต่างกัน แต่อยู่ร่วมกันมาด้วยความสงบร่มเย็นมาแต่โบราณกาล อาทิ พระอุโบสถสร้างสมัยรัชกาลที่ ๑ เป็นศิลปะประยุกต์ไทย-จีนภายในมีภาพจิตรกรรมฝาผนังที่ยังอยู่ในสภาพสมบูรณ์ เช่น ภาพท่าเรือสงขลาที่หัวเขาแดงที่มีการค้าขายกันคึกคักในอดีต ซุ้มประตูเป็นศิลปะจีนผสมกับยุโรปปัจจุบันศาลาการเปรียญยังใช้เป็นพิพิธภัณฑ์สถานเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ของภาคภาคใต้ ชื่อว่าหอ "ภัทรศิลป์" เป็นสถานที่เก็บวัตถุโบราณต่าง ๆ โดยอดีตท่านเจ้าอาวาส คือพระราชศีลสังวร (ช่วง อตฺถเวที) เมื่อครั้งเป็นผู้ช่วยเจ้าอาวาส (พ.ศ. ๒๔๘๑ ถึง–๒๕๒๑) ได้เป็นแม่งานดำเนินการบูรณะปฏิสังขรณ์อาคารเสนาสนะ และเมื่อท่่านเป็นเจ้าอาวาสได้เก็บและรวบรวมศิลปะโบราณวัตถุที่สำคัญ ๆ ในเขตอำเภอเมือง อำเภอสทิงพระ และอำเภอระโนด ไว้จำนวนมาก ต่อมาได้จัดตั้งเป็นพิพิธภัณฑสถานขึ้นในปี พ.ศ. ๒๕๒๔ คือพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติภัทรศีลสังวรเป็นผู้ริเริ่มสร้างขึ้น เนื่องจากท่านรักการสะสมโบราณวัตถุทางประวัตศาสตร์ภาคใต้ และดำเนินการต่อเนื่องมาตลอด ในระยะเวลาที่ท่านยังมีชีวิตอยู่มีบรรดาเหล่าศิษยานุศิษย์ได้นำมาถวาย ท่านจึงอุทิศโบราณวัตถุทุกชิ้นเพื่อพิพิธภัณฑ์เป็นวิทยาทานแก่ชนรุ่นหลัง ปัจจุบันพิพิธภัณฑ์แห่งนี้มีโบราณวัตถุที่รวบรวมได้จากเมืองสงขลา สทิงพระ ระโนด และเมืองอื่น ๆ เป็นจำนวนมาก เป็นหลักฐานทางประวัติศาสตร์ที่สำคัญของภาคใต้ ที่ควรค่าแก่การศึกษาอีกแห่งหนึ่งโดยเปิดให้เข้าชมทุกวันเว้นวันจันทร์-อังคารและวันหยุดราชการ ตั้งแต่เวลา ๑๓.๐๐-ถึง ๑๖.๐๐ น
พิพิธภัณฑ์ภัทรศีลสังวรลำดับเจ้าอาวาส | ลำดับที่ | รายนาม | เริ่มวาระ | สิ้นสุดวาระ |
| 1 | พระครูรัตนโมลี (รักษ์) | พ.ศ. 2358 | พ.ศ. 2379 |
| 2 | พระปลัดทอง | พ.ศ. 2379 | พ.ศ. 2389 |
| 3 | พระครูรัตนโมลี (พลู) | พ.ศ. 2389 | พ.ศ. 2394 |
| 4 | พระครูรัตนโมลี (มาส) | พ.ศ. 2394 | พ.ศ. 2416 |
| 5 | พระครูรัตนโมลี (ม้ง) | พ.ศ. 2416 | พ.ศ. 2426 |
| 6 | พระครูรัตนโมลี (กิมแสง) | พ.ศ. 2426 | พ.ศ. 2431 |
| 7 | พระภัทรธรรมธาดา (แจ้ง ภทฺทิโย) | พ.ศ. 2431 | พ.ศ. 2438 |
| 8 | พระครูวิสุทธิโมลี (จันทร์ทอง) | พ.ศ. 2438 | พ.ศ. 2453 |
| 9 | พระเทพเมธี (จู อิสฺสรญาโณ) | พ.ศ. 2453 | พ.ศ. 2472 |
| 10 | พระครูศาสนภารพินิจ (พลับ ฐิติกโร) | พ.ศ. 2472 | พ.ศ. 2477 |
| 11 | พระเทพวิสุทธิคุณ (เลี่ยม) | พ.ศ. 2477 | พ.ศ. 2521 |
| 12 | พระราชศีลสังวร (ช่วง) | พ.ศ. 2521 | พ.ศ. 2525 |
| 13 | พระราชรัชมงคลโกศล (ขาว) | พ.ศ. 2525 | พ.ศ. 2545 |
| 14 | พระราชศีลสังวร (ผ่อง จิรธมฺโม) | พ.ศ. 2545 | ปัจจุบัน |
- เชิงอรรถ
- ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความกระทรวงธรรมการ แผนกกรมธรรมการ ยกวัดใหญ่ของจังหวัดเป็นพระอารามหลวง, เล่ม 34, ตอน 0 ง, 26 สิงหาคม 2460, หน้า 1586
- บรรณานุกรม
- กองพุทธศาสนสถาน สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ. ประวัติพระอารามหลวง เล่ม ๒. กรุงเทพฯ : สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ, 2548. 622 หน้า. หน้า 586-589.
ดม, ชฌ, มาวาส, งหว, ดสงขลา, ดม, ชฌ, มาวาสวรว, หาร, เป, นพระอารามหลวงช, นตร, เป, นชน, ดวรว, หาร, เน, อหา, ประว, ธภ, ณฑ, ทรศ, ลส, งวร, ลำด, บเจ, าอาวาส, างอ, งประว, แก, ไขว, ดม, ชฌ, มาวาสวรว, หารหร, อว, ดกลาง, งอย, เลขท, ๒๒๒, หม, ๑๑, ถนนไทรบ, ตำบลบ, อยาง, อำเภอเ. wdmchchimawaswrwihar epnphraxaramhlwngchntri epnchnidwrwihar 1 enuxha 1 prawti 2 phiphithphnthphthrsilsngwr 3 ladbecaxawas 4 xangxingprawti aekikhwdmchchimawaswrwiharhruxwdklang tngxyuelkhthi 222 hmuthi 11 thnnithrburi tablbxyang xaephxemuxng cnghwdsngkhlaxyuthangthistawnxxkkhxngthaelsabsngkhla epnwdihyaelasakhywdhnungkhxngcnghwdsngkhla tamprawtiklawwawdmchchimawassrangmaaelwpraman 400 pi insmyxyuthyatxnplayedimwdmchchimawasepnwdrasdrsrangodyyaysricnthrkhhbdiphumngkhnginemuxngsngkhlaidxuthisenginsrangkhunchawbancungeriykwawdyaysricnthn txmaprachachnphakneriykwa wdklang enuxngcakmiphusrangwdincnghwdsngkhlakhunthangthisehnuxkhunxikhnungwdkhuxwdeliybaelathangthisitxikhnungwdkhuxwdophthi odymiwdyaysricnthrtngxyurahwangklang chawsngkhlacungeriykwdyaysricnthnwa wdklang aetinpi ph s 2421 smedcphramhasmnecakrmphrayawchiryanworrs emuxyngdarngphraxisriysepnphraecanxngyaethxkrmhmunwchiryanworrs idesdcemuxngsngkhlathrngepliynchuxwdklangepnwdmchchimawas aelaemuxwnthi 17 singhakhm phuththskrach 2460 phrabathsmedcphramngkudeklaecaxyuhwoprdekla ykthanawdepnphraxaramhlwngchntri michuxthangrachkarwawdmchchimawaswrwihar mixanaekhtdanthisehnuxcrdorngeriynsngekhraahpracha thisitcrdwdophthipthmawas thistawnxxkcrdthnnramwithi withyalyphyabalbrmrachchnni sngkhla aelathistawntkcrdthnnithrburiwdmchchimawasnntngaetsrangmainsmyxyuthyatxnplaycnpccubnmiecaxawas aelapuchniybukhkhlhlay thanthichwyduaelptisngkhrnesnasnaphayinwd aetcakhxklawechphaabangthanethanndngtxipni inrchkalthi 1 krungrtnoksinthr ph s 2338 thung 2342 ecaphrayaxinthkhiri buyhuy phusaercrachkaremuxngsngkhla aehlmsn idburnaptisngkhrnwdnikhrngihy echn srangphraxuobsth aelasalakarepriyykhunihm inrchkalthi 2 3 ph s 2360 2375 phrayawiechiyrkhiri ethiynesng phusaercrachkaremuxngsngkhla aehlmthray idsranghnngsuxphuklan khuxphrawiny 66 khmphir phraxphithrrm 87 khmphirtuphraitrpidklayrdna 8 tu ecaxawaschuxphrakhrurtnomli rks ph s 2358 2379 emuxemuxngsngkhlayaycakfngtawntkkhxngthaelsab hwekhaaedng maxyufngtawnxxk aehlmsn phusaercrachkaremuxngsngkhlakkrathaphithithuxnaphraphiphthnstyathiphraxuobsthniepnpracapisubtxma inrchkalthi 3 4 ph s 2379 thung 2389 miecaxawaschuxphrapldthxng aela ph s 2389 thung 2394 miecaxawaschuxphrakhrurtnomli phun rahwang ph s 2394 thung 2408 ecaphrayawiechiyrkhiri buysngkh phusaercrachkaremuxngsngkhla aehlmthray idthakarburnptisngkhrnmikarsrangphraxuobsthkhunihmaebbsilpaithyaelacin aelasrangsalakarepriyy kutiepnkhna hxitrphracxm salavisi kxkaaephngaekw srangsumpratuwd 4 sum odyxxkaebbepnrupthrngphraphichymhamngkud sungepnsylksnaesdngkhwamcngrkphkdiaelaktyyuktewthisnxngphramhakrunathikhunkhxngphrabathsmedcphracxmeklaecaxyuhw emuxecaphrayawiechiyrkhiri buysngkh kalngkxsrangphraxuobsthaehngihminsmythiphraxngkhsdcpraphasemuxngsngkhlain ph s 2402 thung 2404 idesdcphrarachdaeninthxdphraentrwdnidwy sahrbladbecaxawaskhxngwdmchchimawasni inchwng ph s 2416 thung 2426 ecaxawaskhuxphrakhrurtnomli mas rahwang ph s 2426 thung 2431 ecaxawaskhuxphrakhrurtnomli kimesng aelain ph s 2431 thung 2438 phraphthrthrrmthada aecng wdosmnswihar krungethph idrbxarthnacakphrayasunthranurks chm phuchwyrachkaremuxngsngkhlamaepnecaxawasaelaecakhnaemuxngsngkhlaphraphthrthrrmdaidphanayechy phusungeriynhnngsuxithysaerctamhlksutrchntn tamnoybaykhxngrchkalthi 5 karsuksaaephnihminyukhnn aelaidepidkarsxnhnngsuxithykhunthiorngthrrm salakarepriyyeka karsuksacdrupaebbkarelaeriynsuksaepnthangkar iderimkhunthiwdklang emuxngsngkhlaepnkhrngaerk ph s 2432 phrabathsmedcphraculcxmeklaecaxyuhw esdcpraphasemuxngsngkhla esdceyuxnwdaelaorngeriynhnngsuxithy wnthi 20 krkdakhm ph s 2432 tamokhrngkaraephnkarsuksathithrngcdkhun odyxasyecakhnaepnphudaeninnganinchntn idphrarachthanengineliyngsngkh 3 chng aelaenginfayin ecanayphuhyingtamesdcmismedcphranangecaswangwthna ekhaeriyirknthathnninwd 4 chng engin 4 chng epnmulthanihekidmithnninwddngpraktxyuinpccubnni inraya ph s 2438 thung 2453 thanphrakhruwisuththiomli cnthrthxng epnecaxawasekidfntkaelamiphayuaerngcdidphdtnmakhamlmmatisumpratukhxngekahnawdhkphngesiyhaythanecaxawasidaecngipyngphrayawiechiyrkhiri chm phusaercrachkaremuxngsngkhla aelaidkhxrxngihsxmaesmiwihehmuxnedim aetphusaercrachkaremuxngsngkhlatxbthanwabdnithanhmdxanactamrabbeka cathasumyxdmngkudaebbedimimid aetcathathwayaebbihmepnsumpratuaebbfrngphsmcin dngpraktxyuinpccubn txmasmedckrmphrayadarngrachanuphaph esdcmawdmchchimawaswrwihar thrngehnhlngkhaphraxuobsthcharudmakcungrbsngihphrayasukhumnywinicraelaeriynecaxawas ihrwmknsxmaesmphraxuobsthephuxrksafimuxkarchangekaid sungewlannkhaduidyakaelwaelaepnfimuxsilpachnkhru cungthaihphraxuobsthhlngnikhngsphaphedimxyucnthung ph s 2513 txmainrahwang ph s 2453 2472 phrartnthchmuni cu xisryaon emuxkhrngdarngsmnskdiepnthiphraxonmkhunmuni epnecaxawastngaet ph s 2472 2477 idburnaptisngkhrnphrawihar inpi ph s 2477 thung 2521 phraethphwisuththikhun eliym xlion epnecaxawasidmikarburnaptisngkhrnkutieka pi ph s 2482 idcdtnghxngsmudaelaphiphithphnthkhun aelainpi ph s 2513 idthakarburnaptisngkhrnphraxuobsthihthukxyangxyuinsphaphaebbsilpaekadngedimephuxrksasilpaobraniw srangaelwesrcemuxwnthi 31 krkdakhm ph s 2514 odysmedcphraecaxyuhwmhawchiralngkrn bdinthrethphywrangkur smythrngphraxissriyysepnsmedcphrabrmoxrsathirach ecafamhawiralngkrn syammkudrachkumar esdcaethnphraxngkhmathrngykchxfaemuxwnthi 29 singhakhm ph s 2516 wdmchchimawashruxwdklangaehngniepnaehlngrwmkhxngngandansthaptykrrmpratimakrrmaelacitrkrrm sungepnwthnthrrmithy cinthiphsmphsanaelasxdkhlxngekhaknxyanglngtwsungaesdngthungkarphsmphsankhxngwithichiwitaelawthnthrrmxarythrrmkhxngphukhnthitangkn aetxyurwmknmadwykhwamsngbrmeynmaaetobrankal xathi phraxuobsthsrangsmyrchkalthi 1 epnsilpaprayuktithy cinphayinmiphaphcitrkrrmfaphnngthiyngxyuinsphaphsmburn echn phaphthaeruxsngkhlathihwekhaaedngthimikarkhakhayknkhukkhkinxdit sumpratuepnsilpacinphsmkbyuorppccubnsalakarepriyyyngichepnphiphithphnthsthanekiywkbprawtisastrkhxngphakhphakhit chuxwahx phthrsilp epnsthanthiekbwtthuobrantang odyxditthanecaxawas khuxphrarachsilsngwr chwng xt thewthi emuxkhrngepnphuchwyecaxawas ph s 2481 thung 2521 idepnaemngandaeninkarburnaptisngkhrnxakharesnasna aelaemuxthanepnecaxawasidekbaelarwbrwmsilpaobranwtthuthisakhy inekhtxaephxemuxng xaephxsthingphra aelaxaephxraond iwcanwnmak txmaidcdtngepnphiphithphnthsthankhuninpi ph s 2524 khuxphiphithphnthsthanaehngchatiphthrsilsngwrepnphurierimsrangkhun enuxngcakthanrkkarsasmobranwtthuthangprawtsastrphakhit aeladaeninkartxenuxngmatlxd inrayaewlathithanyngmichiwitxyumibrrdaehlasisyanusisyidnamathway thancungxuthisobranwtthuthukchinephuxphiphithphnthepnwithyathanaekchnrunhlng pccubnphiphithphnthaehngnimiobranwtthuthirwbrwmidcakemuxngsngkhla sthingphra raond aelaemuxngxun epncanwnmak epnhlkthanthangprawtisastrthisakhykhxngphakhit thikhwrkhaaekkarsuksaxikaehnghnungodyepidihekhachmthukwnewnwncnthr xngkharaelawnhyudrachkar tngaetewla 13 00 thung 16 00 nphiphithphnthphthrsilsngwr aekikhphiphithphnthphthrsilsngwr epnthiekbwtthuobrantang sungrwb rwmidcakemuxngsngkhla sthingphra raond aelaxun sungepnhlkthanthisakhythangprawtisastrladbecaxawas aekikhladbthi raynam erimwara sinsudwara1 phrakhrurtnomli rks ph s 2358 ph s 23792 phrapldthxng ph s 2379 ph s 23893 phrakhrurtnomli phlu ph s 2389 ph s 23944 phrakhrurtnomli mas ph s 2394 ph s 24165 phrakhrurtnomli mng ph s 2416 ph s 24266 phrakhrurtnomli kimaesng ph s 2426 ph s 24317 phraphthrthrrmthada aecng phth thioy ph s 2431 ph s 24388 phrakhruwisuththiomli cnthrthxng ph s 2438 ph s 24539 phraethphemthi cu xis sryaon ph s 2453 ph s 247210 phrakhrusasnpharphinic phlb thitikor ph s 2472 ph s 247711 phraethphwisuththikhun eliym ph s 2477 ph s 252112 phrarachsilsngwr chwng ph s 2521 ph s 252513 phrarachrchmngkhloksl khaw ph s 2525 ph s 254514 phrarachsilsngwr phxng cirthm om ph s 2545 pccubnxangxing aekikhechingxrrth rachkiccanuebksa aecngkhwamkrathrwngthrrmkar aephnkkrmthrrmkar ykwdihykhxngcnghwdepnphraxaramhlwng elm 34 txn 0 ng 26 singhakhm 2460 hna 1586 brrnanukrmkxngphuththsasnsthan sanknganphraphuththsasnaaehngchati prawtiphraxaramhlwng elm 2 krungethph sanknganphraphuththsasnaaehngchati 2548 622 hna hna 586 589 ekhathungcak https th wikipedia org w index php title wdmchchimawas cnghwdsngkhla amp oldid 9474580, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,
บทความ
, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม