วาเนเดียม

วาเนเดียม ไทเทเนียม ← → โครเมียม - ↑ V ↓ Nb
ทั่วไป
ชื่อ, สัญลักษณ์, เลขอะตอม	วาเนเดียม, V, 23
อนุกรมเคมี	โลหะทรานซิชัน
หมู่, คาบ, บล็อก	5, 4, d
ลักษณะ	สีเทาเงินเป็นมันวาว
มวลอะตอม	50.9415 (1) กรัม/โมล
การจัดเรียงอิเล็กตรอน	[Ar] 3d^3 4s^2
อิเล็กตรอนต่อระดับพลังงาน	2, 8, 11, 2
คุณสมบัติทางกายภาพ
สถานะ	ของแข็ง
ความหนาแน่น (ใกล้ r.t.)	6.0 ก./ซม.³
ความหนาแน่นของของเหลวที่m.p.	5.5 ก./ซม.³
จุดหลอมเหลว	2183 K (1910 °C)
จุดเดือด	3680 K(3407 °C)
ความร้อนของการหลอมเหลว	21.5 กิโลจูล/โมล
ความร้อนของการกลายเป็นไอ	459 กิโลจูล/โมล
ความร้อนจำเพาะ	(25 °C) 24.89 J/(mol·K)
ความดันไอ P/Pa 1 10 100 1 k 10 k 100 k ที่ T K 2101 2289 2523 2814 3187 3679
คุณสมบัติของอะตอม
โครงสร้างผลึก	cubic body centered
สถานะออกซิเดชัน	5, 3 (amphoteric oxide)
อิเล็กโตรเนกาติวิตี	1.63 (พอลิงสเกล)
พลังงานไอออไนเซชัน (เพิ่มเติม)	ระดับที่ 1: 650.9 กิโลจูล/โมล
	ระดับที่ 2: 1414 กิโลจูล/โมล
	ระดับที่ 3: 2830 กิโลจูล/โมล
รัศมีอะตอม	135 pm
รัศมีอะตอม (คำนวณ)	171 pm
รัศมีโควาเลนต์	125 pm
อื่น ๆ
การจัดเรียงทางแม่เหล็ก	???
ความต้านทานไฟฟ้า	(20 °C) 197 nΩ·m
การนำความร้อน	(300 K) 30.7 W/(m·K)
การขยายตัวจากความร้อน	(25 °C) 8.4 µm/(m·K)
อัตราเร็วของเสียง (แท่งบาง)	(20 °C) 4560 m/s
โมดูลัสของยังก์	128 GPa
โมดูลัสของแรงเฉือน	47 GPa
โมดูลัสของแรงบีบอัด	160 GPa
อัตราส่วนปัวซอง	0.37
ความแข็งโมห์ส	7.0
ความแข็งวิกเกอร์ส	628 MPa
ความแข็งบริเนล	628 MPa
เลขทะเบียน CAS	7440-62-2
ไอโซโทปเสถียรที่สุด
บทความหลัก: ไอโซโทปของวาเนเดียม iso NA ครึ่งชีวิต DM DE (MeV) DP ^48V syn 15.97 d ε - ^48Ti β^+ 0.694 ^48Ti γ 0.98, 1.3 - ^49V syn 330 d ε - ^49Ti ^50V 0.25% 1.4E17 y ε - ^50Ti β^- 1.037 ^50Cr γ 0.78, 1.55 - ^51V 99.75% V เสถียร โดยมี 28 นิวตรอน
แหล่งอ้างอิง

วาเนเดียม (อังกฤษ: Vanadium) เป็น ธาตุเคมี ในกลุ่มโลหะทรานซิชัน ที่มีเลขอะตอมเท่ากับ 23 ในตารางธาตุ และมีสัญลักษณ์ธาตุเป็น V

วาเนเดียมเป็นธาตุที่หายาก อ่อนนิ่ม ตีเป็นแผ่นได้ ในธรรมชาติจะพบในรูปของสารประกอบของแร่ วาเนเดียมมีประโยชน์ในการทำโลหะผสม (alloys)

การใช้ประโยชน์

ในปัจจุบันเราได้สังเกตเห็นว่าอุตสาหกรรมโรงงานและเศรษฐกิจค่อนข้างขยายตัวและทำรายได้ให้กับประเทศชาติเป็นอย่างมาก และหนึ่งในนั้นคือ อุตสาหกรรมเหล็ก ส่วนมากใช้ผสมเหล็กเป็นโลหะเจือเพื่อเพิ่มสมบัติในการดึงเป็นเส้นได้ดีขึ้น

• 80 % ของวาเนเดียมที่ผลิตขึ้นใช้ทำ ferrovanadium และวาเนเดียมคาร์ไบด์ (VC) เพื่อใช้เติมกับเหล็กกล้า
• 11 % ใช้ทำโลหะเจือกับอะลูมินัม (V-Al) ซึ่งใช้ใน อุตสาหกรรมไนเทเนียม
• วาเนเดียมในรูป V2O5 และแอมโมเนียม เมตาวาเนเดียมใช้ในปฏิกิริยา เคมีในอุตสาหกรรมโดยใช้เป็นตัวเร่ง เช่น เป็นตัวเร่งในการเตรียมกรดซัลฟุริก ส่วน VOCl3 ใช้เป็นตัวเร่ง ในกระบวนการโพลิเมอไรเซชันเพื่อเตรียมยางเอทีลีน-โพรพิลีน

พิษ

เนื่องจากเราสามารถสัมผัสกับแร่ธาตชนิดได้จากการดำรงชีวิตประจำวันของเราโดยเฉพาะกลุ่มบุคคลที่ทำงานในโรงงานอุตสาหหกรรมที่ใช้แร่ธาตุชนิดนี้เป็นองค์ประกอบ ซึ่งยังไม่มีองค์กรที่น่าเชื่อถือองค์กรใด กำหนดค่ามาตรฐานของโลหะวาเนเดียมในร่างกายคนทำงานไว้ การตรวจระดับวาเนเดียมในร่างกายนั้นสามารถทำได้ โดยการตรวจใน เลือด ปัสสาวะ หรือในเล็บ ซึ่งล้วนแต่เป็นงานวิจัยต่างๆ แต่จริงๆแล้วในทางปฏิบัติการตรวจหาระดับวาเนเดียมในร่างกายยังไม่เป็นที่นิยม ส่วนหนึ่งเพราะยังไม่มีค่ามาตรฐานที่ชัดเจน ซึ่งพิษของแร่ธาตุชนิดนี้เมื่อเข้าไปในร่างกายแล้วก็จะก่อให้เกิดกลไกการก่อโรค ฤทธิ์ก่อโรคที่สำคัญที่สุดเกิดจากการระคายเคืองเยื่อบุเป็นหลัก เช่น เยื่อบุตา เยื่อบุทางเดินหายใจ นอกจากนี้ยังสามารถดูดซึมเข้าไปสะสมในเนื้อเยื่อส่วนต่างๆ ของร่างกายได้ ที่ร้ายแรงไปกว่านั้น อาจก่อให้เกิดมะเร็ง IARC Group 2B (vanadium pentoxide)

อ้างอิง

1. นพ.วิวัฒน์ เอกบูรณะวัฒน์ (31 พฤษภาคม 2555) www.summacheeva.org/index_thaitox_vanadium.htm