สตรอนเชียม

สตรอนเชียม รูบิเดียม ← → อิตเทรียม Ca ↑ Sr ↓ Ba
ทั่วไป
ชื่อ, สัญลักษณ์, เลขอะตอม	สตรอนเชียม, Sr, 38
อนุกรมเคมี	โลหะแอลคาไลน์เอิร์ท
หมู่, คาบ, บล็อก	2, 5, s
ลักษณะ	silvery white metallic
มวลอะตอม	87.62 (1) กรัม/โมล
การจัดเรียงอิเล็กตรอน	[Kr] 5s^2
อิเล็กตรอนต่อระดับพลังงาน	2, 8, 18, 8, 2
คุณสมบัติทางกายภาพ
สถานะ	ของแข็ง
ความหนาแน่น (ใกล้ r.t.)	2.64 ก./ซม.³
ความหนาแน่นของของเหลวที่m.p.	6.980 ก./ซม.³
จุดหลอมเหลว	1050 K (777 °C)
จุดเดือด	1655 K(1382 °C)
ความร้อนของการหลอมเหลว	7.43 กิโลจูล/โมล
ความร้อนของการกลายเป็นไอ	136.9 กิโลจูล/โมล
ความร้อนจำเพาะ	(25 °C) 26.4 J/(mol·K)
ความดันไอ P/Pa 1 10 100 1 k 10 k 100 k ที่ T K 796 882 990 1139 1345 1646
คุณสมบัติของอะตอม
โครงสร้างผลึก	cubic face centered
สถานะออกซิเดชัน	2 (ออกไซด์เป็นเบสแก่)
อิเล็กโตรเนกาติวิตี	0.95 (พอลิงสเกล)
พลังงานไอออไนเซชัน (เพิ่มเติม)	ระดับที่ 1: 549.5 กิโลจูล/โมล
	ระดับที่ 2: 1064.2 กิโลจูล/โมล
	ระดับที่ 3: 4138 กิโลจูล/โมล
รัศมีอะตอม	200 pm
รัศมีอะตอม (คำนวณ)	219 pm
รัศมีโควาเลนต์	192 pm
อื่น ๆ
การจัดเรียงทางแม่เหล็ก	paramagnetic
ความต้านทานไฟฟ้า	(20 °C) 132 nΩ·m
การนำความร้อน	(300 K) 35.4 W/(m·K)
การขยายตัวจากความร้อน	(25 °C) 22.5 µm/(m·K)
โมดูลัสของแรงเฉือน	6.1 GPa
อัตราส่วนปัวซอง	0.28
ความแข็งโมห์ส	1.5
เลขทะเบียน CAS	7440-24-6
ไอโซโทปเสถียรที่สุด
บทความหลัก: ไอโซโทปของสตรอนเชียม iso NA ครึ่งชีวิต DM DE (MeV) DP ^82Sr syn 25.36 d ε - ^82Rb ^83Sr syn 1.35 d ε - ^83Rb β^+ 1.23 ^83Rb γ 0.76, 0.36 - ^84Sr 0.56% Sr เสถียร โดยมี 46 นิวตรอน ^85Sr syn 64.84 d ε - ^85Rb γ 0.514D - ^86Sr 9.86% Sr เสถียร โดยมี 48 นิวตรอน ^87Sr 7.0% Sr เสถียร โดยมี 49 นิวตรอน ^88Sr 82.58% Sr เสถียร โดยมี 50 นิวตรอน ^89Sr syn 50.52 d ε 1.49 ^89Y β^- 0.909D - ^90Sr syn 28.78 y β^- 0.546 ^90Y
แหล่งอ้างอิง

สตรอนเชียม (อังกฤษ: Strontium เสียงอ่านภาษาอังกฤษ: /ˈstrɒnʃiəm, -ʃəm, -tiəm/) สตรอนเชียมเป็นโลหะสีขาวเงิน ความถ่วงจำเพาะประมาณ 2.5 ใกล้เคียงกับอะลูมิเนียม ซึ่งมีความถ่วงจำเพราะ 2.7 ซึ่งสตรอนเชียมคือธาตุที่มีหมายเลขอะตอม 38 และสัญลักษณ์คือ Sr สตรอนเชียมอยู่ในตารางธาตุหมู่ 2 สตรอนเชียมเป็นโลหะแอลคาไลน์เอิร์ท มีสีขาวเงินหรือสีเหลืองมีเนื้อโลหะอ่อนนุ่มมีความไวต่อปฏิกิริยาเคมีมากจะมีสีเหลืองเมื่อสัมผัสกับอากาศ พบมากในแร่ซีเลสไทต์และสตรอนเชียไนต์

การค้นพบ

อะแดร์ ครอว์ฟอร์ดและวิลเลียม ครุกแชงก์ ค้นพบธาตุสตรอนเชียมขณะเตรียมแบเรียมในปี ค.ศ. 1790 ต่อมาทอมัส ชาลส์ โฮป ศาสตราจารย์ด้านเคมีจากมหาวิทยาลัยกลาสโกว์ตั้งชื่อธาตุนี้ว่า สตรอนไทต์ (strontites) ตามชื่อหมู่บ้านสตรอนเชียนในสกอตแลนด์ ที่ซึ่งพบแร่ธาตุนี้เป็นครั้งแรก ในปี ค.ศ. 1808 ฮัมฟรี เดวี นักเคมีชาวอังกฤษสกัดธาตุนี้ได้จากกระบวนการอิเล็กโทรไลซิส ก่อนที่เขาจะเปลี่ยนชื่อธาตุนี้เป็น สตรอนเชียม ตามชื่อธาตุในกลุ่มโลหะแอลคาไลน์เอิร์ท

ดอกไม้ไฟ

 

เกลือสตรอนเชียมในดอกไม้ไฟจะให้ประกายไฟสีแดง

คงมีไม่กี่คนที่เคยเห็นโลหะสีขาวเงินของสตรอนเชียม แต่คนจำนวนมากต้องเคยได้เห็นแสงที่ปลดปล่อยจากสตรอนเชียม แสงสีแดงของดอกไม้ไฟส่วนใหญ่ได้จากปฏิกิริยาเผาไหม้ของสตรอนเชียม ปฏิกิริยานี้ไม่เกี่ยวข้องกับความเป็นไอโซโทป ไม่ว่าจะเป็น ⁸⁸Sr หรือ ⁹⁰Sr ต่างก็ให้สีแดง

การใช้ประโยชน์

ธาตุสตรอนเชียมใช้ประโยชน์ทำนองเดียวกับแคลเซียมและแบเรียม ประกอบกับเป็นธาตุที่หาได้ยากกว่ามาก (และมีราคาแพงกว่า) การผลิตสตรอนเชียมเพื่อมุ่งใช้ประโยชน์จึงมีน้อยมาก อย่างไรก็ตามก็มีการใช้ Sr เป็นตัว "getter" บ้างในหลอดสุญญากาศ

ซึ่งสตรอนเทียมสามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้ดังนี้

• ใช้ทำโลหะเจือกับ Al, Pb และ Cu
• ใช้ในอุตสาหกรรมถลุงโลหะ โดยการเกิดไนไตรด์ (nitrides) และคาร์ไบด์ (carbides) กับแร่ที่มี N และ C เป็นองค์ประกอบ
• เป็นตัวออกซิไดซ์สำหรับโลหะเจือหลายชนิด เช่น Cr-Ni, Fe-Ni, Ni-Co, Ni-Co-Fe
• เป็นตัวรีดิวซ์ในการเตรียมโลหะ Be, Cr, Ha และโลหะ rare earths
• ประโยชน์อื่น ๆ เช่น ใช้ดูดน้ำออกจากน้ำมัน แยกไนโตรเจนจากอาร์กอน เป็นต้น

กัมมันตภาพรังสี

สตรอนเชียมเป็นสารอันตราย ปลดปล่อยกัมมันตภาพรังสีก่อฝุ่นปรมาณู (ผลพลอยได้จากการแตกตัวนิวเคลียส) ภายหลังการระเบิดของระเบิดปรมาณูที่อันตรายยิ่งกว่าสตรอนเชียมเป็นโลหะอัลคาไลน์เอิร์ทเหมือนกับแคลเซียม (Ca) จึงสะสมในเนื้อกระดูกได้เหมือนแคลเซียม แล้วปลดปล่อยกัมมันตภาพรังสี (ß ซึ่งก็คืออิเล็กตรอนความเร็วสูง) เป็นสาเหตุของมะเร็งกระดูกและมะเร็งเม็ดเลือดขาว มีครึ่งชีวิตประมาณ 29 ปี เมื่อเข้าสู่ร่างกายก็จะคงอยู่ก่ออันตรายได้ต่อเนื่องยาวนาน สร้างความทุกข์ทรมาน แต่สตรอนเชียมดังกล่าวเป็น ⁹⁰Sr ซึ่งเป็นไอโซโทปที่ได้จากการแตกตัวนิวเคลียส ไม่มีในธรรมชาติ

สตรอนเชียมในธรรมชาติส่วนใหญ่เป็น ⁸⁸Sr จึงไม่จำเป็นต้องวิตกกังวลใด ๆ

อ้างอิง

1. Crawford, Adair (1790). "On the medicinal properties of the muriated barytes". Medical Communications. 2: 301–59.
2. Hope, Thomas Charles (1794). "Account of a mineral from Strontian and of a particular species of earth which it contains". Transactions of the Royal Society of Edinburgh. 3 (2): 141–49. doi:10.1017/S0080456800020275.
3. Taylor, Stuart (19 มิถุนายน 2008). . Lochaber News. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 13 มกราคม 2009. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)

แหล่งข้อมูลอื่น

• WebElements.com - สตรอนเชียม
• -สตรอนเชียม