สมเด็จพระนารายณ์รามาธิบดีศรีสุริโยพรรณ หรือ นักองค์เอง ทรงเป็นพระมหากษัตริย์รัชกาลที่ 105 แห่งกัมพูชา
พระราชสมภพเมื่อ พ.ศ. 2316 ตรงกับในสมัยกรุงธนบุรี ทรงครองราชย์ขณะมีพระชนมายุเพียง 4 พรรษา ทรงราชาภิเษกเมื่อปี พ.ศ. 2337 และเสด็จสวรรคตเมื่อปี พ.ศ. 2340 หลังจากที่พระองค์ลี้ภัยในกรุงเทพฯ นาน 11 ปี
พระราชประวัติ พระองค์เป็นพระราชโอรสของพระนารายน์ราชารามาธิบดีหรือนักองค์ตน พระมารดาคือนักนางไชย ประสูติเมื่อ พ.ศ. 2316 พระบิดาของพระองค์ดำเนินนโยบายต่างประเทศแบบนิยมเวียดนาม และขอกำลังทหารเวียดนามมาช่วยเมื่อเกิดความขัดแย้งกับไทย แต่เมื่อถีงปลายรัชกาล เวียดนามอ่อนแอลง นักองค์ตนจึงยอมอ่อนน้อมต่อพระเจ้าตากสินมหาราช และมอบราชสมบัติให้นักองค์โนน ซึ่งนิยมไทยและพระเจ้าตากสินทรงให้การสนับสนุน พระบิดาของนักองค์เองทรงดำรงตำแหน่งอุปราชจนสิ้นพระชนม์ใน พ.ศ. 2320 ขณะนั้น นักองค์เองมีพระชนม์เพียง 4 พรรษา
ต่อมาใน พ.ศ. 2322 เกิดจลาจลในกัมพูชาเมื่อขุนนางไม่พอใจสมเด็จพระรามราชาหรือนักองค์โนน ผลสุดท้าย นักองค์โนนและพระโอรสถูกจับประหารชีวิต เจ้าฟ้าทะละหะ (มู) ได้ยกนักองค์เองขึ้นครองราชย์เมื่อ พ.ศ. 2323 ขณะมีพระชนม์ได้ 7 พรรษา ใน พ.ศ. 2325 ออกญายมราช (แบน) ร่วมกับออกญากลาโหม (สู) ฆ่าเจ้าฟ้าทะละหะ (มู) เสีย แต่ภายหลังเกิดแตกคอกันเอง ออกญายมราช (แบน) จึงฆ่าออกญากลาโหม (สู) เสีย แล้วตั้งตัวเป็นเจ้าฟ้าทะละหะ ต่อมา ใน พ.ศ. 2326 เจ้าฟ้าทะละหะ (แบน) แพ้ออกญามหาเทพเจ้าเมืองตโบงฆนุมที่นำทัพชาวจามเข้ามาตีพนมเปญ จึงพานักองค์เองหนีมากรุงเทพฯ ขณะที่พระชนม์ได้ 10 พรรษา ซึ่งรัชกาลที่ 1 โปรดรับนักองค์เองเป็นราชบุตรบุญธรรม ให้สร้างตำหนักถวายที่ตำบลคอกกระบือ ส่วนออกญายมราช (แบน) ได้เป็นเจ้าพระยาอภัยภูเบศร์
ในขณะที่นักองค์เองลี้ภัยอยู่ที่กรุงเทพฯ เวียดนามเข้าไปมีอำนาจในกัมพูชา จัดให้ขุนนางเวียดนามมาปกครอง รัชกาลที่ 1 จึงโปรดให้เจ้าพระยาอภัยภูเบศร์เป็นผู้สำเร็จราชการเมืองเขมร ที่พระตะบอง รบกับเวียดนามจนได้รับชัยชนะ ตั้งเมืองหลวงที่เมืองอุดงค์มีชัยหรือเมืองบันทายเพชรได้ใน พ.ศ. 2333 ซึ่งเป็นปีเดียวกับที่องเชียงสือปราบกบฏไตเซินสำเร็จ
ต่อมาใน พ.ศ. 2337 รัชกาลที่ 1 โปรดให้นักองค์เองผนวช เมื่อลาสิกขาแล้วจึงให้ออกไปครองกรุงกัมพูชา เฉลิมพระนามว่า "สมเด็จพระนารายน์รามาธิบดี ศรีสุริโยพรรณ บรมสุรินทรามหาจักรพรรดิราช บรมนาถบพิตร เจ้ากรุงกัมพูชา"โดยให้ออกญากลาโหม (ปก) พระพี่เลี้ยงเป็นเจ้าฟ้าทะละหะ (ปก) ส่วนเจ้าพระยาอภัยภูเบศร์ให้ครองพระตะบองและเสียมราฐขึ้นตรงต่อสยาม การขึ้นครองราชย์อีกครั้งของนักองค์เองทำให้ชาวกัมพูชาปลาบปลื้มหลังจากว่างกษัตริย์มานาน พระองค์โปรดให้สร้างพระราชวัง เชิญเชื้อพระวงศ์กัมพูชาที่อยู่ในกรุงเทพฯให้กลับออกไป และจัดระบบราชการให้เรียบร้อย แต่พระองค์ครองราชย์ได้ไม่นาน ประชวรสิ้นพระชนม์ใน พ.ศ. 2339 รวมพระชนม์เพียง 23 พรรษา พระโอรสของพระองค์คือนักองค์จันทร์ได้ขึ้นครองราชสมบัติต่อมา
พระราชบุตร สมเด็จพระนารายณ์รามาธิบดีศรีสุริโยพรรณ มีพระราชบุตรประสูติแต่นักนางโอด หรือนักนางโอง พระสนมชั้นพระแม่นาง ได้แก่ สมเด็จพระอุไทยราชาธิราชรามาธิบดี (หรือนักองค์จัน) และสมเด็จพระไชยเชษฐา มหาอุปโยราช (หรือ นักองค์สงวน) ประสูติแต่นักนางแก พระสนมชั้นพระแม่นาง ชื่อนักองค์พิมพ์ และประสูติแต่นักนางรศ พระสนมชั้นพระแม่นาง ชื่อสมเด็จศรีไชยเชฐ พระมหาอุปราช (หรือนักองค์อิ่ม) และสมเด็จพระหริรักษ์รามมหาอิศราธิบดี (หรือนักองค์ด้วง)
อ้างอิง - ↑ ศานติ ภักดีคำ. เขมรรบไทย. กทม. มติชน. 2554. หน้า 272
- ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 3. กรุงเทพฯ : ไทยควอลิตี้บุ๊คส์ (2006), 2560, หน้า 113
- เรืองเดชอนันต์ (ทองดี ธนะรัชต์), นายพันตรี. ราชพงษาวดารกรุงกัมพูชา. กรุงเทพฯ : ไทยควอลิตี้บุ๊คส์ (2006) จำกัด, 2563, หน้า 166-167
- เรืองเดชอนันต์ (ทองดี ธนะรัชต์), นายพันตรี. ราชพงษาวดารกรุงกัมพูชา. กรุงเทพฯ : ไทยควอลิตี้บุ๊คส์ (2006) จำกัด, 2563, หน้า 186
- เรืองเดชอนันต์ (ทองดี ธนะรัชต์), นายพันตรี. ราชพงษาวดารกรุงกัมพูชา. กรุงเทพฯ : ไทยควอลิตี้บุ๊คส์ (2006) จำกัด, 2563, หน้า 172
- สุมาลี บำรุงสุข. นักองค์เอง ใน สารานุกรมประวัติศาสตร์สากลสมัยใหม่: เอเชีย เล่ม 1 อักษร A-B ฉบับราชบัณฑิตยสถาน. กทม.ราชบัณฑิตยสถาน. 2539. หน้า 155 - 157
สมเด, จพระนารายณ, รามาธ, บด, ศร, โยพรรณ, หร, กองค, เอง, ทรงเป, นพระมหากษ, ตร, ชกาลท, แห, งก, มพ, ชาพระบรมนามาภ, ไธยพระอ, สร, ยยศพระมหากษ, ตร, แห, งราชอาณาจ, กรก, มพ, ชาราชวงศ, ราชวงศ, วรม, นครองราชย, 2337, 2339ร, ชกาลก, อนน, กองค, โนนร, ชกาลถ, ดไปน, กองค, นข, . smedcphranaraynramathibdisrisurioyphrrn hrux nkxngkhexng thrngepnphramhakstriyrchkalthi 105 aehngkmphuchasmedcphranaraynramathibdisrisurioyphrrnphrabrmnamaphiithysmedcphranaraynramathibdisrisurioyphrrnphraxisriyysphramhakstriyaehngrachxanackrkmphucharachwngsrachwngswrmnkhrxngrachyph s 2337 ph s 2339rchkalkxnnkxngkhonnrchkalthdipnkxngkhcnkhxmulswnphraxngkhphrarachsmphphph s 2316 kmphuchaswrrkhtph s 2339phrarachbidankxngkhtnphrarachmardanknangichyphrarachbutrnkxngkhcnnkxngkhphimphnkxngkhsngwnnkxngkhximnkxngkhdwngphrarachsmphphemux ph s 2316 trngkbinsmykrungthnburi thrngkhrxngrachykhnamiphrachnmayuephiyng 4 phrrsa thrngrachaphieskemuxpi ph s 2337 aelaesdcswrrkhtemuxpi ph s 2340 hlngcakthiphraxngkhliphyinkrungethph nan 11 piphrarachprawti aekikhphraxngkhepnphrarachoxrskhxngphranaraynracharamathibdihruxnkxngkhtn phramardakhuxnknangichy prasutiemux ph s 2316 phrabidakhxngphraxngkhdaeninnoybaytangpraethsaebbniymewiydnam aelakhxkalngthharewiydnammachwyemuxekidkhwamkhdaeyngkbithy aetemuxthingplayrchkal ewiydnamxxnaexlng nkxngkhtncungyxmxxnnxmtxphraecataksinmharach aelamxbrachsmbtiihnkxngkhonn sungniymithyaelaphraecataksinthrngihkarsnbsnun phrabidakhxngnkxngkhexngthrngdarngtaaehnngxuprachcnsinphrachnmin ph s 2320 khnann nkxngkhexngmiphrachnmephiyng 4 phrrsatxmain ph s 2322 ekidclaclinkmphuchaemuxkhunnangimphxicsmedcphraramrachahruxnkxngkhonn phlsudthay nkxngkhonnaelaphraoxrsthukcbpraharchiwit ecafathalaha mu idyknkxngkhexngkhunkhrxngrachyemux ph s 2323 khnamiphrachnmid 7 phrrsa in ph s 2325 xxkyaymrach aebn rwmkbxxkyaklaohm su khaecafathalaha mu esiy aetphayhlngekidaetkkhxknexng xxkyaymrach aebn cungkhaxxkyaklaohm su esiy aelwtngtwepnecafathalaha txma in ph s 2326 ecafathalaha aebn aephxxkyamhaethphecaemuxngtobngkhnumthinathphchawcamekhamatiphnmepy 1 cungphankxngkhexnghnimakrungethph khnathiphrachnmid 10 phrrsa sungrchkalthi 1 oprdrbnkxngkhexngepnrachbutrbuythrrm ihsrangtahnkthwaythitablkhxkkrabux swnxxkyaymrach aebn idepnecaphrayaxphyphuebsrinkhnathinkxngkhexngliphyxyuthikrungethph ewiydnamekhaipmixanacinkmphucha cdihkhunnangewiydnammapkkhrxng rchkalthi 1 cungoprdihecaphrayaxphyphuebsrepnphusaercrachkaremuxngekhmr thiphratabxng rbkbewiydnamcnidrbchychna tngemuxnghlwngthiemuxngxudngkhmichyhruxemuxngbnthayephchridin ph s 2333 sungepnpiediywkbthixngechiyngsuxprabkbtitesinsaerctxmain ph s 2337 rchkalthi 1 oprdihnkxngkhexngphnwch emuxlasikkhaaelwcungihxxkipkhrxngkrungkmphucha echlimphranamwa smedcphranaraynramathibdi srisurioyphrrn brmsurinthramhackrphrrdirach brmnathbphitr ecakrungkmphucha 1 odyihxxkyaklaohm pk phraphieliyngepnecafathalaha pk swnecaphrayaxphyphuebsrihkhrxngphratabxngaelaesiymrathkhuntrngtxsyam karkhunkhrxngrachyxikkhrngkhxngnkxngkhexngthaihchawkmphuchaplabplumhlngcakwangkstriymanan phraxngkhoprdihsrangphrarachwng echiyechuxphrawngskmphuchathixyuinkrungethphihklbxxkip aelacdrabbrachkariheriybrxy aetphraxngkhkhrxngrachyidimnan prachwrsinphrachnmin ph s 2339 rwmphrachnmephiyng 23 phrrsa phraoxrskhxngphraxngkhkhuxnkxngkhcnthridkhunkhrxngrachsmbtitxmaphrarachbutr aekikhsmedcphranaraynramathibdisrisurioyphrrn miphrarachbutrprasutiaetnknangoxd hruxnknangoxng phrasnmchnphraaemnang idaek smedcphraxuithyrachathirachramathibdi hruxnkxngkhcn aelasmedcphraichyechstha mhaxupoyrach hrux nkxngkhsngwn 2 prasutiaetnknangaek phrasnmchnphraaemnang chuxnkxngkhphimph aelaprasutiaetnknangrs phrasnmchnphraaemnang chuxsmedcsriichyechth phramhaxuprach hruxnkxngkhxim 3 4 aelasmedcphrahrirksrammhaxisrathibdi hruxnkxngkhdwng 5 xangxing aekikh 1 0 1 1 santi phkdikha ekhmrrbithy kthm mtichn 2554 hna 272 thiphakrwngsmhaoksathibdi kha bunnakh ecaphraya phrarachphngsawdarkrungrtnoksinthr rchkalthi 3 krungethph ithykhwxlitibukhs 2006 2560 hna 113 eruxngedchxnnt thxngdi thnarcht nayphntri rachphngsawdarkrungkmphucha krungethph ithykhwxlitibukhs 2006 cakd 2563 hna 166 167 eruxngedchxnnt thxngdi thnarcht nayphntri rachphngsawdarkrungkmphucha krungethph ithykhwxlitibukhs 2006 cakd 2563 hna 186 eruxngedchxnnt thxngdi thnarcht nayphntri rachphngsawdarkrungkmphucha krungethph ithykhwxlitibukhs 2006 cakd 2563 hna 172 sumali barungsukh nkxngkhexng in saranukrmprawtisastrsaklsmyihm exechiy elm 1 xksr A B chbbrachbnthitysthan kthm rachbnthitysthan 2539 hna 155 157ekhathungcak https th wikipedia org w index php title smedcphranaraynramathibdisrisurioyphrrn amp oldid 9531877, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,
บทความ
, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม