หะดีษ
บทความนี้ต้องการการจัดหน้า จัดหมวดหมู่ ใส่ลิงก์ภายใน หรือเก็บกวาดเนื้อหา ให้มีคุณภาพดีขึ้น คุณสามารถปรับปรุงแก้ไขบทความนี้ได้ และนำป้ายออก พิจารณาใช้ป้ายข้อความอื่นเพื่อชี้ชัดข้อบกพร่อง |
ฮะดีษ บ้างก็สะกด หะดีษ, หาดีษ, ฮาดีษ (อาหรับ: الحديث /อัลฮะดีษ/) แปลว่าคำพูด หรือใหม่ ตามทัศนะ ซุนนีย์ หมายถึงคำพูด การกระทำ และการยอมรับของนบี มุฮัมมัด ตามทัศนะ ชีอะฮ์ ยังรวมถึงทุกคำพูด การกระทำ และการยอมรับของบรรดา มะอฺศูม อีกด้วย ฮะดีษต่าง ๆ ได้มีการรวบรวมเป็นเล่ม เรียกในภาษาไทยว่า พระวจนานุกรม มีการแบ่งเป็นอนุกรมและหมวดหมู่ สะดวกแก่การค้นหา
ความหมายทางภาษา
1. แปลว่า ใหม่ ซึ่งตรงข้ามกับคำว่า เกาะดีม قديم ซึ่งแปลว่า เก่า
2. แปลว่า คำพูด เช่น ฮะดีษของอับดุลลอฮฺ หมายถึง คำพูดของอับดุลลอฮฺ เป็นต้น
ความหมายทางวิชาการอิสลาม
ในทัศนะของอิสลามซุนนีย์
ฮะดีษ คือ คำพูด การกระทำ การยอมรับ และคุณลักษณะ ตลอดจนชีวประวัติของท่านนบีมุฮัมมัด (ศ) อิบนุหะญัร อัลอัสกอลานีย์ให้นิยามของฮะดีษว่า “ทุก ๆ สิ่งที่พาดพิงถึงท่านนบี (ศ)”
ประเภทของฮะดีษ
การจำแนกประเภทของฮะดีษนั้นนักวิชาการได้จำแนกฮะดีษเป็นดังนี้
1. จำแนกตามลักษณะของกระแสรายงาน แบ่งออกเป็นได้ สองประเภทคือ ฮะดีษมุตะวาติรและ ฮะดีษอาฮาด
2. จำแนกตามลักษณะของการนำมาใช้มาเป็นหลักฐานอ้างอิง แบ่งได้เป็นสองประเภท คือ
2.1 ฮะดีษที่นำมาเป็นหลักฐานได้ คือ ฮะดีษศอฮีฮฺ และ ฮะดีษฮะซัน
2.2 ฮะดีษที่ใช้เป็นหลักฐานไม่ได้ คือ ฮะดีษฎออีฟ(ฮะดีษอ่อน)และฮะดีษเมาฎั๊วะ(ฮะดีษที่ถูกอุปโลกน์ขึ้น)
3. จำแนกตามลักษณะของผู้สืบ (ที่มา [1], [2]
พระวจนานุกรมรวบรวมฮะดีษมีมากกว่า 10 พระวจนานุกรม ที่สำคัญคือ 6 พระวจนานุกรม คือ
1. ศอฮีฮฺอัลบุคอรีย์ รวบรวมโดย อัลบุคอรีย์
2. ศอฮีฮฺมุสลิม รวบรวมโดย มุสลิม อิบนุลฮัจญาจญ์
3. ศอฮีฮฺอัตตัรมีซีย์ รวบรวมโดย อัตตัรมีซีย์
4. อัสสุนัน รวบรวมโดย อะบูดาวูด
5. อัสสุนัน รวบรวมโดย อิบนุมาญะฮฺ
6. อัสสุนัน รวบรวมโดย อันนะสาอีย์
นอกจากนี้ยังมีพระวจนานุกรม
7. อัลมุวัฏเฏาะอ์ รวบรวมโดย มาลิก บินอะนัส (เจ้าสำนักมาลิกีย์)
8. อัลมัสนัด รวบรวมโดย อะฮฺหมัด บินฮันบัล (เจ้าสำนักฮันบะลีย์)
9. อิบนุคุซัยมะฮฺ
10. อิบนุหิบบาน
11. อับดุรรรอซซาก
พระวจนานุกรมอัลบุคอรีย์และมุสลิมได้รับการยอมรับมากที่สุดในสังคมมุสลิมซุนนีย์
ฮะดีษในทัศนะของอิสลามชีอะหฺ
ฮะดีษ หมายถึงคำพูด การกระทำ และการยอมรับของนบีมุฮัมมัด และของบรรดามะอฺศูม
สายชีอะหฺได้มีการรวบรวมเป็นเล่ม ที่สำคัญที่สุดมี 4 เล่มคือ
1. อัลกาฟี รวมรวมโดย อัลกุลัยนีย์
2. มัน ลายะฮฺฎุรุฮุ อัลฟะกีหฺ รวมรวมโดย เชคศอดูก (ฮ.ศ.305-381)
3. ตะหฺซีบ อัลอะฮฺกาม รวบรวมโดย เชคอัตตูซีย์ (ฮ.ศ.385-460)
4. อัลอิสติบศอร รวบรวมโดย เชคอัตตูซีย์ เช่นเดียวกัน