อติพจน์

อติพจน์ (บางตำราก็ว่า อธิพจน์) เป็นโวหารภาพพจน์อย่างหนึ่งที่มีลักษณะในการกล่าวเกินจริงเพื่อสร้างอารมณ์และความรู้สึกที่รุนแรงเกินจริง มักพบบ่อยในงานวรรณกรรมและงานศิลป์หลากหลายรูปแบบ ทว่าผู้เขียนไม่ได้จงใจที่จะหลอกผู้อ่านและผู้อ่านควรจะเข้าใจว่าผู้เขียนกำลังใช้ลักษณะภาพพจน์นี้อยู่ อติพจน์พบในภาษาไทยและภาษาอื่นทั่วโลก โดยตามหลักภาษาศาสตร์แล้วไม่ควรมีข้อยกเว้น อติพจน์สามารถแบ่งออกเป็นอธิพจน์และอวพจน์

อติพจน์

อติพจน์ คือการกล่าวมากเกินจริง มีความหมายตรงกับคำว่า Hyperbole ตัวอย่างเช่น

• คิดถึงใจจะขาด (คือไม่ได้จะขาดจริงๆ)
• คอแห้งเป็นผง (คือไม่ได้แห้งเป็นผงจริงๆ)
• หนาวกระดูกจะหลุด (คือไม่ได้จะหลุดจริงๆ)
• การบินไทยรักคุณเท่าฟ้า
• คิดถึงเธอทุกลมหายใจเข้าออก
• มีข้อผิดพลาดเป็นล้าน (ล้านมันเยอะเกินไป)

อวพจน์

อวพจน์ คือการกล่าวน้อยเกินจริงหรือการใช้โวหารต่ำเกินจริง มีความหมายตรงกับคำว่า Meiosis หรือ Understatement ตัวอย่างเช่น

• เล็กเท่าขี้ตาแมว
• เพียงชั่วลัดนิ้วมือเดียว
• รอสักอึดใจเดียว
• ขอเวลาสักวินาที
• เรื่องขี้ผง

อ้างอิง

1. Oxford Advanced Learner's Dictionary. Retrieved February 15, 2012.
2. http://www.thaigoodview.com/library/teachershow/ratchaburi/ratana_sri/sec01p04.html