อำเภอท่าฉาง

อำเภอท่าฉาง เป็นอำเภอในจังหวัดสุราษฎร์ธานี เดิมเป็นส่วนหนึ่งของอำเภอพุนพิน และอำเภอไชยา

อำเภอท่าฉาง
อำเภอ
คำขวัญ:  ฟาร์มหอยแครง แหล่งกุ้งกุลาดำ แห่พระน้ำประจำปี ประเพณีแข่งเรือ ล้นเหลือนาข้าว มะพร้าวหมากพลู งามหรูธารน้ำร้อน อนุสรณ์พ่อท่านแบน หมื่นแสนตาลโตนด ของโปรดเคยกุ้ง
พิกัดภูมิศาสตร์: 9°16′51″N 99°12′3″E / 9.28083°N 99.20083°E / 9.28083; 99.20083
อักษรไทย	อำเภอท่าฉาง
อักษรโรมัน	Amphoe Tha Chang
จังหวัด	สุราษฎร์ธานี
พื้นที่
• ทั้งหมด	1,167.7 ตร.กม. (450.9 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2563)
• ทั้งหมด	33,995 คน
• ความหนาแน่น	29.11 คน/ตร.กม. (75.4 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	84150
รหัสภูมิศาสตร์	8411
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอท่าฉาง หมู่ที่ 2 ตำบลเขาถ่าน อำเภอท่าฉาง จังหวัดสุราษฎร์ธานี 84150
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ประวัติ

“ท่าฉาง” เป็นเมืองเก่าแก่เมืองหนึ่งตามคำบอกเล่าและตำนานเกิดขึ้นในสมัยอาณาจักรศรีวิชัย มีชื่อว่า “เมืองโฉลก” ชาวบ้านเรียกว่า เมืองโละในบริเวณแถบนี้มีเมืองขนอน ท่าทอง เวียงสระ และไชยา เมืองโฉลก (ท่าฉาง) ขึ้นกับเมืองไชยา เมื่ออาณาจักรศรีวิชัยเสื่อมอำนาจลง สุโขทัยมีอำนาจในดินแดนแถบนี้ เมืองโละจึงขึ้นกับเมืองสุโขทัยประมาณปี พ.ศ. 1800 มีฐานะเท่าเทียมกับอยุธยา มีท้าวเป็นผู้ปกครอง

ต่อมาสมัยอยุธยาเมืองโละกลับขึ้นต่อเมืองไชยาอีกครั้งหนึ่ง เมืองโละเป็นเมืองท่าขนส่งข้าวไปสู่เมืองไชยา ต่อมาในสมัยรัชกาลที่ 6 พระยาวจีสัตนารักษ์ เจ้าเมืองไชยาได้เปลี่ยนชื่อเมืองโละมาเป็นท่าฉาง เพราะได้มาตั้งยุ้งฉางที่เมืองโละนี้ เพื่อเป็นที่เก็บข้าวที่ส่งมาทางคลองบ้านท่ามาออกคลองโละ หรือคลองท่าฉาง ผู้คนทั่วไปจึงเรียกเมืองโละ (โฉลกเป็นท่าฉางมาจนทุกวันนี้) ในตอนต้นสมัยรัชกาลที่ 6 เมืองโละได้ยกฐานะจากเมืองโฉลกเป็นอำเภอท่าฉาง มีอาณาเขตขึ้นไปถึงพุมเรียง ทิศใต้จดพุนพิน บริเวณแม่น้ำตาปีในปัจจุบัน

เดิมท้องที่นี้ก่อนยกฐานะเป็น อำเภอขึ้นอยู่ในเขตปกครองของอำเภอไชยา และอำเภอพุนพิน ต่อมาเมื่อประมาณปี พ.ศ .2451 ท้องที่ตำบลเขาถ่าน ตำบลปากฉลุย ตำบลเสวียด อำเภอพุมเรียง และตำบลท่าฉาง ตำบลท่าเคย และตำบลคลองไทร อำเภอพุนพิน ได้ถูกจัดตั้งเป็น "กิ่งอำเภอท่าฉาง" และกิ่งอำเภอท่าฉางได้ยกฐานะเป็นอำเภอเมื่อวันที่ 1 สิงหาคม พ.ศ. 2481

การเรียกชื่อ “ท่าฉาง” จากการสืบสวนและสอบถามต่อๆ กันมาได้ความว่า ในสมัยที่ราษฎรต้องเสีย “ส่วย” หรือ “อากร” ให้แก่รัฐเป็นสิ่งของแทนเงินนั้น เนื่องจากท้องที่บริเวณนี้ราษฎรส่วนใหญ่มีอาชีพในการทำนา ฉะนั้น “ส่วย” หรือ “อากร” ที่ราษฎร์ต้องเสียเพื่อให้รัฐได้นำไปช่วยเหลือในการทำนุบำรุงบ้านเมืองและป้องกันประเทศชาติ ก็ใช้ข้าวเปลือกที่ได้จากการทำนามาเป็นสวย จากการที่ราษฎรต้องใช้ข้าวเปลือกเป็นส่วย จึงได้สร้างที่เก็บข้าวเปลือกเป็นแหล่งกลางขึ้นเรียกว่า “ยุ้ง” หรือ “ฉาง” สำหรับรับข้าวเปลือกจากราษฎร์ และต้องสร้างขึ้นตามริมคลองเพื่อสะดวกในการลำเลียงขนส่งไปยังเมืองต่าง ๆ ซึ่งส่วนใหญ่อาศัยทางเรือจึงต้องมีท่าเทียบเรือสำหรับรับข้าวจากฉาง เพื่อส่งเป็นการส่งส่วยหรืออากรตามกล่าวมาแล้ว ราษฎรจึงเรียกรวมกันว่า “ท่าฉาง” และเรียกต่อๆ กันมา

• วันที่ 9 สิงหาคม 2451 แยกพื้นที่ตำบลเขาถ่าน ตำบลปากฉลุย ตำบลเสวียด อำเภอพุมเรียง และตำบลท่าฉาง ตำบลท่าเคย และตำบลคลองไทร อำเภอพุนพิน มาจัดตั้งเป็น กิ่งอำเภอท่าฉาง ขึ้นกับอำเภอพุมเรียง
• วันที่ 1 สิงหาคม 2481 ยกฐานะกิ่งอำเภอท่าฉาง อำเภอไชยา ขึ้นเป็น อำเภอท่าฉาง
• วันที่ 20 กันยายน 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลท่าฉาง ในท้องที่บางส่วนของตำบลท่าฉาง
• วันที่ 1 มีนาคม 2501 จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลคลองไทร อำเภอท่าฉาง
• วันที่ 2 กุมภาพันธ์ 2514 เปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลท่าฉาง ครอบคลุมมาถึงท้องที่บางส่วนของตำบลเขาถ่าน
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลท่าฉาง เป็นเทศบาลตำบลท่าฉาง ด้วยผลของกฎหมาย

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอท่าฉางตั้งอยู่ทางทิศเหนือของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอไชยา
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอ่าวไทย
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอพุนพินและอำเภอวิภาวดี
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอสุขสำราญและอำเภอกะเปอร์ (จังหวัดระนอง)

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอท่าฉางแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 6 ตำบล 46 หมู่บ้าน ได้แก่

1. ท่าฉาง (Tha Chang) 5 หมู่บ้าน 2. ท่าเคย (Tha Khoei) 11 หมู่บ้าน 3. คลองไทร (Khlong Sai) 9 หมู่บ้าน 4. เขาถ่าน (Khao Than) 6 หมู่บ้าน 5. เสวียด (Sawiat) 9 หมู่บ้าน 6. ปากฉลุย (Pak Chalui) 6 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอท่าฉางประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 7 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลท่าฉาง ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลท่าฉาง และบางส่วนของตำบลเขาถ่าน
• องค์การบริหารส่วนตำบลท่าฉาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าฉาง (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลท่าฉาง)
• องค์การบริหารส่วนตำบลท่าเคย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าเคยทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลคลองไทร ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคลองไทรทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลเขาถ่าน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเขาถ่าน (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลท่าฉาง)
• องค์การบริหารส่วนตำบลเสวียด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเสวียดทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลปากฉลุย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลปากฉลุยทั้งตำบล

แหล่งข้อมูลอื่น

• อำเภอท่าฉาง

อ้างอิง

1. "แจ้งความกระทรวงมหาดไทย [เรื่อง รวมตำบลต่างๆในท้องที่อำเภอพุมเรียงและพุนพินเมืองชุมพร ๖ ตำบลตั้งเป็นกิ่งอำเภอท่าฉาง]" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 25 (19): 569. August 9, 1908.
2. "ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง ยกฐานะกิ่งอำเภอท่าฉางเป็นอำเภอและยุบอำเภอพระแสงลงเป็นกิ่งอำเภอ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 55 (0 ง): 1321–1322. August 1, 1938.
3. ประวัติอำเภอท่าฉาง - ความเป็นมาของอำเภอท่าฉาง
4. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลท่าฉาง อำเภอท่าฉาง จังหวัดสุราษฎร์ธานี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 73 (75 ง): (ฉบับพิเศษ) 86-87. September 20, 1956.
5. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง การจัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบล" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 75 (18 ง): (ฉบับพิเศษ) 2-6. March 1, 1958.
6. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลท่าฉาง อำเภอท่าฉาง จังหวัดสุราษฎร์ธานี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 88 (12 ง): 289–290. February 2, 1971.
7. "พระราชบัญญัติเปลี่ยนแปลงฐานะของสุขาภิบาลเป็นเทศบาล พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (9 ก): 1–4. February 24, 1999.