อำเภอธัญบุรี
ธัญบุรี [ทัน-ยะ-บุ-รี] เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดปทุมธานี มีลักษณะเป็นแนวยาวขนานไปกับคลองรังสิตประยูรศักดิ์ไปจนสุดเขตจังหวัด เป็นพื้นที่ที่มีความเจริญมากกว่าอำเภอเมืองปทุมธานี เนื่องจากเป็นทางผ่านของการคมนาคมไปภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ โดยมีเขตเทศบาลนคร 1 แห่ง เขตเทศบาลเมือง 2 แห่ง และเขตเทศบาลตำบลอีก 1 แห่งในพื้นที่
อำเภอธัญบุรี | |
|---|---|
| คำขวัญ: ธัญบุรีแดนเศรษฐกิจ คลองรังสิตคู่เมืองมา ชื่อเสียงเป็นศรีสง่า รุ่งเรืองมานับร้อยปี | |
| พิกัดภูมิศาสตร์: 14°1′16″N 100°44′4″E / 14.02111°N 100.73444°E | |
| อักษรไทย | อำเภอธัญบุรี |
| อักษรโรมัน | Amphoe Thanyaburi |
| จังหวัด | ปทุมธานี |
| พื้นที่ | |
| • ทั้งหมด | 112.124 ตร.กม. (43.291 ตร.ไมล์) |
| ประชากร (2563) | |
| • ทั้งหมด | 212,181 คน |
| • ความหนาแน่น | 1,892.38 คน/ตร.กม. (4,901.2 คน/ตร.ไมล์) |
| รหัสไปรษณีย์ | 12110, 12130 (เฉพาะ ตำบลประชาธิปัตย์และบึงยี่โถ) |
| รหัสภูมิศาสตร์ | 1303 |
| ที่ตั้งที่ว่าการ | ที่ว่าการอำเภอธัญบุรี หมู่ที่ 4 ถนนรังสิต-นครนายก ตำบลรังสิต อำเภอธัญบุรี จังหวัดปทุมธานี 12110 |
ที่ตั้งและอาณาเขต
อำเภอธัญบุรีตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังนี้
- ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอคลองหลวงและอำเภอหนองเสือ มีแนวลำรางสาธารณะห่างจากคลองรังสิตประยูรศักดิ์ 1.6 กิโลเมตร เป็นเส้นแบ่งเขต
- ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอองครักษ์ (จังหวัดนครนายก) มีคลองสิบสี่เป็นเส้นแบ่งเขต
- ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอลำลูกกา มีแนวเส้นขนานคลองรังสิตประยูรศักดิ์ไปทางทิศใต้ 1.6 กิโลเมตร เป็นเส้นแบ่งเขต
- ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอเมืองปทุมธานี มีทางรถไฟสายเหนือเป็นเส้นแบ่งเขต
ประวัติศาสตร์
อำเภอธัญบุรีนั้น เดิมอยู่ในบริเวณที่เรียกว่า "ทุ่งหลวง" ของมณฑลกรุงเทพ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวมีพระราชปณิธานอันแน่วแน่ที่จะพัฒนาที่ดินในทุ่งหลวงให้เกิดประโยชน์แก่ประชาราษฎรด้วยการที่จะให้มีคลองขึ้นในบริเวณทุ่งนี้ จึงโปรดเกล้าฯ ให้ดำเนินการขุดคลองตั้งแต่ปี พ.ศ. 2433 เป็นต้นมาและได้พระราชทานนามว่า "คลองรังสิตประยูรศักดิ์" ต่อมาได้มีพระบรมราชโองการให้สถาปนา เมืองธัญญบูรี ขึ้น ประกอบด้วย 4 อำเภอ ได้แก่ อำเภอเมือง อำเภอคลองหลวง อำเภอหนองเสือ และอำเภอลำลูกกา พระองค์ได้เสด็จพระราชดำเนินเปิดที่ทำการเมืองด้วยพระองค์เองเมื่อวันที่ 13 มีนาคม พ.ศ. 2445 ธัญญบูรีมีฐานะเป็นเมืองจนกระทั่งถึงปี พ.ศ. 2475 จึงถูกลดฐานะลงเป็นอำเภอหนึ่งในจังหวัดปทุมธานี
โดยคำว่า "ธัญญบูรี" หมายถึง "เมืองแห่งข้าว" เป็นพระนามพระราชทาน เพื่อให้สอดคล้องกับเมืองมีนบุรี (เขตมีนบุรี ในปัจจุบัน) ที่หมายถึง "เมืองแห่งปลา"
ต่อมาเมื่อวันที่ 1 มิถุนายน พ.ศ. 2510 ราชบัณฑิตยสถานได้เปลี่ยนการใช้ตัวสะกดใหม่ จึงเป็น "ธัญบุรี" มาจนถึงปัจจุบัน
ตั้งแต่ พ.ศ. 2498 ถึงปัจจุบัน (เรียงตามปี) มีการจัดตั้งและเปลี่ยนแปลงเทศบาลในอำเภอธัญบุรี ดังนี้
- วันที่ 31 สิงหาคม พ.ศ. 2498 จัดตั้งสุขาภิบาลประชาธิปัตย์ ในพื้นที่บางส่วนของตำบลประชาธิปัตย์
- วันที่ 24 กันยายน พ.ศ. 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลธัญบุรี ในพื้นที่บางส่วนของตำบลรังสิตและตำบลลำผักกูด
- วันที่ 5 มีนาคม พ.ศ. 2506 เปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลประชาธิปัตย์ให้ครอบคลุมตำบลประชาธิปัตย์ทั้งตำบล
- วันที่ 10 สิงหาคม พ.ศ. 2508 เปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลธัญบุรีให้ครอบคลุมตำบลรังสิตและตำบลลำผักกูดทั้งตำบล
- วันที่ 24 ธันวาคม พ.ศ. 2519 จัดตั้งสุขาภิบาลสนั่นรักษ์ ในพื้นที่ตำบลบึงสนั่นและตำบลบึงน้ำรักษ์
- วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2537 ยกฐานะสุขาภิบาลประชาธิปัตย์ ขึ้นเป็น เทศบาลตำบลประชาธิปัตย์
- วันที่ 25 พฤษภาคม พ.ศ. 2542 ยกฐานะสุขาภิบาลธัญบุรี และ สุขาภิบาลสนั่นรักษ์ ขึ้นเป็น เทศบาลตำบลธัญบุรี และ เทศบาลตำบลสนั่นรักษ์
- วันที่ 2 พฤษภาคม พ.ศ. 2546 ยกฐานะจากเทศบาลตำบลประชาธิปัตย์ เป็น เทศบาลเมืองรังสิต
- วันที่ 8 มีนาคม พ.ศ. 2547 ยกฐานะจากเทศบาลตำบลสนั่นรักษ์ เป็น เทศบาลเมืองสนั่นรักษ์
- วันที่ 29 เมษายน พ.ศ. 2554 ยกฐานะจากเทศบาลเมืองรังสิต เป็น เทศบาลนครรังสิต
- วันที่ 25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2554 ยกฐานะจากเทศบาลตำบลบึงยี่โถ เป็น เทศบาลเมืองบึงยี่โถ
การแบ่งเขตการปกครอง
การปกครองส่วนภูมิภาค
พื้นที่อำเภอธัญบุรีแบ่งเขตการปกครองย่อย เป็น 6 ตำบล แต่ละตำบลแบ่งออกเป็น หมู่บ้าน รวม 12 หมู่บ้าน ได้แก่
| ลำดับที่ | ตำบล | จำนวนหมู่บ้าน | ประชากรทั้งหมด (พ.ศ. 2560) | ประชากรในเขตเทศบาล (พ.ศ. 2560) |
|---|---|---|---|---|
| 1. | ประชาธิปัตย์ (Prachathipat) | – | 82,483 | 82,483 (ทน. รังสิต) |
| 2. | บึงยี่โถ (Bueng Yitho) | 4 | 31,891 | 31,891 (ทม. บึงยี่โถ) |
| 3. | รังสิต (Rangsit) | 4 | 24,735 | 24,735 (ทต. ธัญบุรี) |
| 4. | ลำผักกูด (Lam Phak Kut) | 4 | 37,185 | 37,185 (ทต. ธัญบุรี) |
| 5. | บึงสนั่น (Bueng Sanan) | – | 12,260 | 12,260 (ทม. สนั่นรักษ์) |
| 6. | บึงน้ำรักษ์ (Bueng Nam Rak) | – | 18,028 | 18,028 (ทม. สนั่นรักษ์) |
| รวม | 12 | 206,582 | ||
การปกครองส่วนท้องถิ่น
อำเภอธัญบุรีประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 4 แห่ง ได้แก่
- เทศบาลนครรังสิต ครอบคลุมพื้นที่ตำบลประชาธิปัตย์ทั้งตำบล (ทางรถไฟสายเหนือ-คลองสาม)
- เทศบาลเมืองบึงยี่โถ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบึงยี่โถทั้งตำบล (คลองสาม-คลองห้า)
- เทศบาลเมืองสนั่นรักษ์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบึงสนั่นและตำบลบึงน้ำรักษ์ทั้งตำบล (คลองเก้า-คลองสิบสี่)
- เทศบาลตำบลธัญบุรี ครอบคลุมพื้นที่ตำบลรังสิตและตำบลลำผักกูดทั้งตำบล (คลองห้า-คลองเก้า)
การคมนาคม
ถนนสายหลักของอำเภอธัญบุรี ได้แก่
- ถนนพหลโยธิน (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1)
- ถนนกาญจนาภิเษก (ทางหลวงพิเศษหมายเลข 9)
- ถนนรังสิต-นครนายก (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 305)
ถนนสายรองของอำเภอธัญบุรี ได้แก่
- ถนนรังสิต-ปทุมธานี (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 346)
- ถนนลำลูกกา-วังน้อย (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 352)
- ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 3261 (ถนนเลียบคลองสิบ,ถนนคลองสิบ-หนองแค,ถนนปทุมธานี-สระบุรี)
สถานที่สำคัญ
- โรงเรียนธัญบุรี
- มหาวิทยาลัยการกีฬาแห่งชาติ วิทยาเขตกรุงเทพ
- ศาลจังหวัดธัญบุรี
- วัดมูลจินดาราม
- ศูนย์วิทยาศาสตร์เพื่อการศึกษารังสิต
- สนามฟุตบอลลีโอ สเตเดียมของสโมสรบีจี ปทุม ยูไนเต็ด
- สวนสนุกดรีมเวิลด์
- วัดเขียนเขต
- สำนักงานอัยการจังหวัดธัญบุรี
- วิทยาลัยการปกครอง
- มหาวิทยาลัยนอร์ทกรุงเทพ วิทยาเขตรังสิต
- องค์การเภสัชกรรม
- โรงพยาบาลมหาวชิราลงกรณ์ ธัญบุรี
- โรงเรียนธัญวิทยา ตงมิ้น
- โรงเรียนธัญรัตน์
อ้างอิง
- ราชบัณฑิตยสถาน. อ่านอย่างไร และ เขียนอย่างไร ฉบับราชบัณฑิตยสถาน. พิมพ์ครั้งที่ 22. กรุงเทพฯ : ราชบัณฑิตยสถาน, 2557, หน้า 54.
- คลองรังสิตประยูรศักดิ์ สายน้ำพระราชทานในรัชกาลที่ 5 เมืองข้าว เมืองนา แห่งราชอาณาจักรสยาม, พินิจนคร รายการ: วันพุธที่ 5 ตุลาคม พ.ศ. 2554 ทางไทยพีบีเอส
- "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลประชาธิปัตย์ อำเภอธัญบุรี จังหวัดปทุมธานี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 72 (74 ง): (ฉบับพิเศษ) 20-21. 17 กันยายน 2498. Check date values in:
|date=(help) - "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลธัญญบุรี อำเภอธัญญบุรี จังหวัดปทุมธานี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 73 (83 ง): (ฉบับพิเศษ) 53-54. 15 ตุลาคม 2499. Check date values in:
|date=(help) - "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลประชาธิปัตย์ อำเภอธัญญบุรี จังหวัดปทุมธานี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 80 (32 ง): 873–874. 2 เมษายน 2506. Check date values in:
|date=(help) - "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลธัญญบุรี อำเภอธัญญบุรี จังหวัดปทุมธานี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 82 (75 ง): 2328–2329. 15 กันยายน 2508. Check date values in:
|date=(help) - "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลสนั่นรักษ์ อำเภอธัญบุรี จังหวัดปทุมธานี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 94 (13 ง): 765–766. 22 กุมภาพันธ์ 2520. Check date values in:
|date=(help) - "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลตำบลประชาธิปัตย์ อำเภอธัญบุรี จังหวัดปทุมธานี พ.ศ. ๒๕๓๗" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 111 (49 ก): 33–36. 2 พฤศจิกายน 2537. Check date values in:
|date=(help) - "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลเมืองรังสิต พ.ศ. ๒๕๔๖" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 120 (36 ก): 18–20. 1 พฤษภาคม 2546. Check date values in:
|date=(help) - "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงฐานะเทศบาลตำบลเป็นเทศบาลเมือง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 121 (พิเศษ 78 ง): 1–2. 19 กรกฎาคม 2547. Check date values in:
|date=(help) - "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงฐานะเทศบาลเมืองรังสิต อำเภอธัญบุรี จังหวัดปทุมธานี เป็นเทศบาลนครรังสิต" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 128 (พิเศษ 61 ง): 42. 1 มิถุนายน 2554. Check date values in:
|date=(help) - "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงฐานะเทศบาลตำบลบึงยี่โถ อำเภอธัญบุรี จังหวัดปทุมธานี เป็นเทศบาลเมืองบึงยี่โถ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 129 (พิเศษ 13 ง): 44. 11 มกราคม 2555. Check date values in:
|date=(help) - ↑ รายงานสถิติจำนวนประชากร และบ้าน รายจังหวัด รายอำเภอ และรายตำบลรายอายุ ณ เดือน ธันวาคม พ.ศ. 2560 หน้า 1, 3-4 โดยกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย