อำเภอหล่มสัก

อำเภอหล่มสัก เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดเพชรบูรณ์ เป็นอำเภอขนาดใหญ่ มีเนื้อที่ประมาณ 1,535.3 ตารางกิโลเมตร อยู่ห่างจากตัวเมืองประมาณ 44 กิโลเมตร

อำเภอหล่มสัก
อำเภอ
คำขวัญ:  ถิ่นพ่อขุนผาเมือง ลือเลื่องมะขามหวาน ที่ตั้งศาลหลักเมืองนครบาล น้ำตกธารทิพย์มนต์ขลัง ท้องพระคลังถ้ำสมบัติ
พิกัดภูมิศาสตร์: 16°46′46″N 101°14′32″E / 16.77944°N 101.24222°E / 16.77944; 101.24222
อักษรไทย	อำเภอหล่มสัก
อักษรโรมัน	Amphoe Lom Sak
จังหวัด	เพชรบูรณ์
พื้นที่
• ทั้งหมด	1,535.3 ตร.กม. (592.8 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2563)
• ทั้งหมด	156,074 คน
• ความหนาแน่น	101.66 คน/ตร.กม. (263.3 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	67110
รหัสภูมิศาสตร์	6703
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอหล่มสัก ถนนวจี ตำบลหล่มสัก อำเภอหล่มสัก จังหวัดเพชรบูรณ์ 67110
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ประวัติศาสตร์และที่มาของชื่อ

ชื่อ "หล่มสัก" เพี้ยนมาจากคำว่า "ลุ่มสัก" อันหมายถึง ลุ่มแม่น้ำป่าสัก เนื่องจากเป็นเมืองที่มีแม่น้ำป่าสักไหลผ่าน ชาวอำเภอหล่มสักส่วนใหญ่มีเชื้อสายมาจากบรรพบุรุษชาวลาวจากนครหลวงเวียงจันทน์อพยพมาอาศัยอยู่ ณ ที่นี่ โดยมีชื่อเรียกว่า "ชาวลาวหล่ม" หรือ "ชาวไทยหล่ม" บ้านเรือนของผู้ที่อาศัยที่นี่มักปลูกชิดติดกัน โดยเฉพาะในบริเวณหอนาฬิกาประจำอำเภอ ซึ่งเป็นศูนย์กลางของอำเภอ

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอหล่มสักตั้งอยู่ทางตอนเหนือของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอข้างเคียง ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอหล่มเก่าและอำเภอน้ำหนาว มีคลองสาธารณะกับแนวเขาภูขี้ไก่เป็นเส้นแบ่งเขต
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอน้ำหนาว และ อำเภอคอนสาร จังหวัดชัยภูมิ มีเทือกเขาเพชรบูรณ์เป็นเส้นแบ่งเขต
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอเมืองเพชรบูรณ์ มีคลองอมกงและคลองห้วยน้ำเดื่อเป็นเส้นแบ่งเขต
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอเขาค้อมีแนวเทือกเขาค้อเป็นเส้นแบ่งเขต

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอหล่มสักแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 23 ตำบล 251 หมู่บ้าน โดยตำบลทั้ง 23 ตำบล มีดังนี้

1.

หล่มสัก

(Lom Sak)

- หมู่บ้าน

13.

ปากช่อง

(Pak Chong)

17 หมู่บ้าน

2.

วัดป่า

(Wat Pa)

12 หมู่บ้าน

14.

น้ำชุน

(Nam Chun)

17 หมู่บ้าน

3.

ตาลเดี่ยว

(Tan Diao)

11 หมู่บ้าน

15.

หนองไขว่

(Nong Khwai)

15 หมู่บ้าน

4.

ฝายนาแซง

(Fai Na Saeng)

6 หมู่บ้าน

16.

ลานบ่า

(Lan Ba)

18 หมู่บ้าน

5.

หนองสว่าง

(Nong Sawang)

4 หมู่บ้าน

17.

บุ่งคล้า

(Bung Khla)

14 หมู่บ้าน

6.

น้ำเฮี้ย

(Nam Hia)

5 หมู่บ้าน

18.

บุ่งน้ำเต้า

(Bung Namtao)

12 หมู่บ้าน

7.

สักหลง

(Sak Long)

11 หมู่บ้าน

19.

บ้านกลาง

(Ban Klang)

19 หมู่บ้าน

8.

ท่าอิบุญ

(Tha Ibun)

12 หมู่บ้าน

20.

ช้างตะลูด

(Chang Talut)

13 หมู่บ้าน

9.

บ้านโสก

(Ban Sok)

7 หมู่บ้าน

21.

บ้านไร่

(Ban Rai)

6 หมู่บ้าน

10.

บ้านติ้ว

(Ban Tio)

12 หมู่บ้าน

22.

ปากดุก

(Pak Duk)

7 หมู่บ้าน

11.

ห้วยไร่

(Huai Rai)

13 หมู่บ้าน

23.

บ้านหวาย

(Ban Wai)

7 หมู่บ้าน

12.

น้ำก้อ

(Nam Ko)

13 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอหล่มสักประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 21 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลเมืองหล่มสัก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหล่มสักทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลตาลเดี่ยว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลตาลเดี่ยวทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลวัดป่า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวัดป่าทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลฝายนาแซง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลฝายนาแซง ตำบลหนองสว่าง และตำบลน้ำเฮี้ยทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลสักหลง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสักหลงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลท่าอิบุญ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าอิบุญทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านโสก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านโสกทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านติ้ว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านติ้วทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยไร่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลห้วยไร่ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลน้ำก้อ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลน้ำก้อทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลปากช่อง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลปากช่องทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลน้ำชุน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลน้ำชุนทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองไขว่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองไขว่ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลลานบ่า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลลานบ่าทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบุ่งคล้า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบุ่งคล้าทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบุ่งน้ำเต้า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบุ่งน้ำเต้าทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านกลาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านกลางทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลช้างตะลูด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลช้างตะลูดทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านไร่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านไร่ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลปากดุก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลปากดุกทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านหวาย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านหวายทั้งตำบล

สถานศึกษา

• โรงเรียนหล่มสักวิทยาคม (โรงเรียนประจำอำเภอ)
• โรงเรียนเมตตาวิทยา (โรงเรียนเอกชนขนาดใหญ่พิเศษ)
• โรงเรียนผดุงวิทย์ (โรงเรียนเอกชนขนาดใหญ่)
• โรงเรียนติ้ววิทยาคม
• โรงเรียนผาเมืองวิทยาคม ( Pha Muang Wittayakom)
• โรงเรียนกาญจนาภิเษกวิทยาลัย เพชรบูรณ์ (โรงเรียนประจำ)
• โรงเรียนเมืองกลางวิทยาคม
• โรงเรียนศรีจันทร์วิทยาคม รัชมังคลาภิเษก
• โรงเรียนผาแดงวิทยาคม
• โรงเรียนเมืองกลางวิทยาคม
• โรงเรียนบ้านดงน้ำเดื่อ
• โรงเรียนเทศบาลบ้านศรีมงคล
• โรงเรียนอนุบาลทิพยา
• โรงเรียนหยกฟ้า
• โรงเรียนเมตตาศึกษา
• โรงเรียนเมตตาชนูปถัมภ์
• โรงเรียนสิรินคริสเตียน
• โรงเรียนฤทัยทิพย์
• โรงเรียนอนุบาลเพชรอนันต์
• วิทยาลัยอาชีวศึกษาเทศบาลหล่มสัก
• โรงเรียนจิตพิมล
• โรงเรียนปาณิสรานวดและสปาไทหล่ม (โรงเรียนเอกชนนอกระบบประเภทวิชาชีพ)

สถานที่ท่องเที่ยว

• หลักเมืองหล่มสัก
• อนุสาวรีย์พ่อขุนผาเมือง ที่ตั้งเมืองของพ่อขุนผาเมือง ผู้ร่วมสถาปนากรุงสุโขทัยพร้อมกับพ่อขุนศรีอินทราทิตย์
• หอวัฒนธรรมนครบาลเพชรบูรณ์ แหล่งศึกษาประวัติ ความเป็นมา และวัฒนธรรมของชาวหล่มสัก
• ถ้ำฤๅษีสมบัติ เคยเป็นที่ตั้งของกระทรวงการคลัง เพื่อเป็นสถานที่เก็บสมบัติของแผ่นดิน สมัยจอมพลป.พิบูลสงครามเป็นนายกรัฐมนตรี
• วนอุทยานน้ำตกธารทิพย์ น้ำตกขนาดใหญ่ชั้นเดียวที่เป็นที่รู้จักกันเป็นอย่างดีของชาวจังหวัดเพชรบูรณ์
• ตลาดเช้าหล่มสัก แหล่งรวมของสด อาหาร เสื้อผ้า และสินค้ามากมายกลางอำเภอหล่มสัก
• สะพานเจ็ดสี สะพานเชื่อมจากถนนพิทักษ์ไปยังสวนสาธารณะดงตาลข้ามแม่น้ำป่าสัก ตอนกลางคืนจะเปิดไฟเจ็ดสีสลับกันไปมา
• สวนสาธารณะดงตาล แหล่งพักผ่อนหย่อนใจกลางเมืองของชาวหล่มสัก
• เขื่อนปากห้วยขอนแก่น เขื่อนกักเก็บน้ำจากทิวเขาเพชรบูรณ์ตะวันออก
• เขื่อนบ้านน้ำก้อ เขื่อนกักเก็บน้ำจากทิวเขาเพชรบูรณ์ตะวันตก
• ถนนคนเดินไทหล่ม แหล่งรวมสินค้าโอท็อปทั่วอำเภอหล่มสัก จัดขึ้นทุกคืนวันเสาร์
• แกรนแคนยอนหล่มสัก แพะเมืองผีในเพชรบูรณ์
• อ่างเก็บน้ำห้วยน้ำก้อ อ่างเก็บที่อยู่บริเวณทิศตะวันตก

เศรษฐกิจ

อำเภอหล่มสักมีสินค้าที่ขึ้นชื่อ คือ ข้าวเหนียว, กะหล่ำปลี,ผักหลายชนิด (ภูทับเบิก(อำเภอหล่มเก่า)ได้ชื่อว่าเป็นสถานที่ที่ปลูกพืชผักที่ดีที่สุดแห่งหนึ่งของประเทศไทย), สตรอว์เบอร์รี, เส้นขนมจีนหลากสี, มีดพื้นบ้านของชุมชนบ้านใหม่ ตำบลตาลเดี่ยว, ผ้ามุก ผ้าไหมทอพื้นบ้านของบ้านติ้ว

มีตลาดกลางค้าผักขนานใหญ่ชื่อว่าตลาดสันติสุข และมีจุดพักรถบรรทุกที่มาจากทั่วประเทศ

ประเพณี และเทศกาลสำคัญ

• งานเส็งกลอง ล่องโคมไฟ ไหว้พ่อขุน จัดช่วงเทศกาลปีใหม่ของทุกปี
• ประเพณีบุญบั้งไฟ ช่วงเริ่มต้นฤดูฝนของทุกปี
• งานนมัสการรอยพระพุทธบาท ระหว่างวันเพ็ญเดือนสามของทุกปี

อ้างอิง

1. "ข่าวเช้าวันใหม่". ช่อง 3. 31 October 2014. สืบค้นเมื่อ 31 October 2014.