อุทยานแห่งชาติขุนแจ

อุทยานแห่งชาติขุนแจ ตั้งอยู่ในท้องที่อำเภอเวียงป่าเป้า จังหวัดเชียงราย ห่างจากตัวเมืองจังหวัดเชียงใหม่ 62 กิโลเมตรตามทางหลวงสายเชียงใหม่-เชียงราย (ทางหลวงหมายเลข 118) จัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติเมื่อปี พ.ศ. 2538 เป็นแหล่งต้นน้ำสำคัญครอบคลุมพื้นที่ประมาณ 280 ตารางกิโลเมตร ภายในอุทยานมีสัตว์ป่านานาชนิด มีน้ำตกและทิวทัศน์ที่สวยงาม และเป็นถิ่นที่อยู่ของชาวเขามานานกว่า 100 ปี

อุทยานแห่งชาติขุนแจ
ไอยูซีเอ็นกลุ่ม 2 (อุทยานแห่งชาติ)
ทิวทัศน์บริเวณดอยลังกาน้อยและดอยลังกาหลวง
ตำแหน่งที่ตั้งอุทยานในประเทศไทย
ที่ตั้ง	อำเภอเวียงป่าเป้า จังหวัดเชียงราย  ไทย
พิกัด	19°04′36″N 99°23′59″E / 19.07667°N 99.39972°E / 19.07667; 99.39972พิกัดภูมิศาสตร์: 19°04′36″N 99°23′59″E / 19.07667°N 99.39972°E / 19.07667; 99.39972
พื้นที่	283.48 ตารางกิโลเมตร (177,177.38 ไร่)
จัดตั้ง	15 สิงหาคม 2538
ผู้เยี่ยมชม	12,986 คน (ปีงบประมาณ 2559)
หน่วยราชการ	สำนักอุทยานแห่งชาติ

ลักษณะภูมิประเทศ

ภูมิประเทศ ประกอบด้วยพื้นที่ราบสลับเนินเขาเตี้ย ๆ ตลอดจนถึงภูเขาสูงชัน พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นภูเขาสลับไปมา มีที่ราบเล็กน้อยด้านทิศตะวันออก มีลักษณะเป็นขอบแอ่งกะทะ ความลาดชันของพื้นที่ส่วนใหญ่จะลาดจากตะวันออกไปทางตะวันตก สูงจากระดับน้ำทะเลปานกลางประมาณ 600 - 2,031 เมตร จุดสูงสุดคือดอยลังกาหลวง มีความสูง 2,031 เมตร

ลักษณะภูมิอากาศ

อุทยานแห่งชาติขุนแจมีอุณหภูมิเฉลี่ยอยู่ที่ 22–24 องศาเซลเซียส ฤดูฝนมีฝนตกเฉลี่ย 60 มิลลิเมตรต่อเดือน ได้รับอิทธิพลจากมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ ฤดูหนาวมีอุณหภูมิต่ำสุดเฉลี่ยอยู่ที่ 2–10 องศาเซลเซียส ได้รับอิทธิพลจากมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ ฤดูร้อนมีอุณหภูมิสูงสุดประมาณ 33 องศาเซลเซียส

ทรัพยากรป่าไม้และสัตว์ป่า

ในอุทยานแห่งชาติขุนแจมีป่าหลายชนิดคือ ป่าเต็งรัง ป่าเบญจพรรณ ป่าดิบชื้น ป่าดิบแล้ง ป่าดิบเขาและป่าสนเขา มีพันธุ์ไม้ที่เปลี่ยนแปลงไปตามระดับความสูงของพื้นที่จาก 300-800 เมตร จะเป็นป่าไผ่และป่าเบญจพรรณระดับความสูง 800-1,000 เมตร เป็นป่าดงดิบและป่าเต็งรัง มีความสูงระหว่าง 1,000-1,500 เมตร เป็นป่าดิบและป่าสน ส่วนสภาพป่าที่สูงกว่า 1,500 เมตรขึ้นไป เป็นป่าดิบเขาบริเวณหุบห้วย ปกคลุมไปด้วยต้นไม้หนาแน่นเขียวชอุ่มซึ่งเป็นไม้จำพวกยางชนิดของต้นไม้ที่พบเป็นพืชชั้นล่างที่เด่น ได้แก่ กล้วยป่า เฟิร์น มอสส์ และหญ้าที่ขึ้นตามชายน้ำ

สัตว์ป่าที่พบเห็นได้ในอุทยานแห่งชาติขุนแจ สามารถพบเห็นได้แตกต่างกันตามสภาพถิ่นที่อยู่อาศัยและช่วงเวลาระหว่างวันในหุบเขาริมธารและป่าชุ่มชื่นเป็นบริเวณที่มีพืชพันธุ์เขียวชอุ่ม ซึ่งพบเห็นสัตว์ป่าหลายชนิด ได้แก่ ชะมด หมูป่า เก้ง เม่น กระรอกหลายชนิด ทั้งที่อาศัยอยู่บนต้นไม้และพื้นดิน ค้างคาว กระต่ายป่า สัตว์ที่คาดว่าจะพบได้ในอุทยานแห่งชาติ เช่น หมี ลิงลม ชะนีธรรมดา แมวป่า เลียงผา นกต่างๆ เช่น นกแซงแซวสีเทา เหยี่ยวรุ้ง เหยี่ยวนกเขาชิครา นกจับแมลงหัวเทา นกตีทอง นกเขียวก้านตองปีกสีฟ้า ไก่ป่า สัตว์เลื้อยคลานเช่น งูเขียวหางไหม้ งูจงอาง กิ้งก่าบิน ตุ๊กแก จิ้งเหลน เป็นต้น

แหล่งท่องเที่ยว

น้ำตกขุนแจ เป็นน้ำตกที่มีความสวยงามและมีความโดดเด่น ประกอบด้วยน้ำตก 6 ชั้น บริเวณน้ำตกมีพื้นที่สำหรับพักแรมกางเต็นท์ ใช้เวลาเดินทางโดยรถยนต์จากที่ทำการอุทยานฯประมาณ 2 ชั่วโมง จากนั้นเดินเท้าต่ออีก 1 ชั่วโมงเพื่อไปยังน้ำตก

น้ำตกแม่โถ เป็นน้ำตกที่มีความงดงาม มีน้ำไหลตลอดทั้งปี มีทั้งหมด 7 ชั้น และมีความสูงที่สุดประมาณ 40 เมตร ในฤดูฝนชั้นนี้จะสวยงามมาก การเดินทางโดยรถยนต์จากที่ทำการอุทยานฯ ถึงทางขึ้นน้ำตก (บ้านแม่โถ) ใช้เวลาประมาณ 30-40 นาที ต่อจากนั้นเดินเท้าไปยังน้ำตกใช้เวลาชมน้ำตกทั้ง 7 ชั้น ประมาณ 2 ชั่วโมง

ดอยลังกาหลวง เป็นยอดเขาสูงลำดับที่ 8 ของประเทศไทย มีความสูงกว่า 2,000 เมตร ตั้งอยู่ระหว่างรอยต่อ 3 จังหวัด คือ เชียงราย ลำปาง เชียงใหม่ สภาพโดยรอบเป็นป่าดงดิบเขาที่มีความสมบูรณ์ เป็นแหล่งต้นน้ำของน้ำตกแม่โถที่ไหลลงสู่น้ำแม่ลาวและเป็นแหล่งที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่ามากที่สุดในอุทยานฯ การเดินขึ้นดอยลังกาหลวง ระยะทาง 17 กิโลเมตร สามารถเดินได้ 2 เส้นทาง คือ เส้นทางแรก จากดอยสันยาวหรือสถานีเรดาร์ทวนสัญญาณของการสื่อสารแห่งประเทศไทย ห่างจากที่ทำการอุทยานฯ 4 กิโลเมตร และเดินลงทางบ้านแม่ดอนหลวง ในเขตอุทยานแห่งชาติแม่ตะไคร้ ด้านทิศใต้ เส้นทางนี้ค่อนข้างสูงชัน เส้นทางที่สอง จากที่ทำการอุทยานฯ ไปตามเส้นทางสายเชียงใหม่-เชียงราย ย้อนกลับไปทางจังหวัดเชียงใหม่ 19 กิโลเมตร เลี้ยวซ้ายเข้า ก.ม.ที่ 27 ทางไปอำเภอสันกำแพง ต่อด้วยเลี้ยวซ้ายเข้าเส้นทาง รพช. สายปางจำปี-แม่ตอนหลวง ประมาณ 21 กิโลเมตร จะถึงบ้านแม่ตอนหลวงซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นของเส้นทางเดินเท้า แต่เส้นทางที่นักท่องเที่ยวนิยมเดินขึ้นดอยลังกาหลวง จะเริ่มจากบ้านแม่ตอนหลวง เพราะระยะทางเดินสั้น ความลาดชันน้อยกว่าด้านดอยสันยาว และยังสามารถนำรถขับเคลื่อนสี่ล้อเข้าไปจอดได้จนถึงตีนดอยจะช่วยย่นระยะทาง 1 กิโลเมตร ก่อนการเดินขึ้นดอยลังกาหลวง ควรสอบถามรายละเอียดเกี่ยวกับเส้นทาง เจ้าหน้าที่นำทาง ลูกหาบก่อนการเดินทาง และควรเตรียมอุปกรณ์ในการเดินทางพักค้างแรมซึ่งต้องใช้เวลาในการเดินป่า 3 คืน 4 วัน

ดอยมด ความหนาแน่นของป่าดิบชื้นระหว่างทางเดินขึ้นสู่ยอดดอยมด ทำให้เกิดสังคมพืชหลากหลายชนิดปกคลุมแอ่งน้ำใสสะอาด เต็มไปด้วยพืชชั้นล่างมากมาย รวมทั้งพืชชั้นต่ำ กล้วยไม้ดิน เฟิร์น มอสส์ และพืชอื่น ๆ ร่มรื่นอยู่ตลอดเวลา บนยอดดอยที่ระดับความสูง 1,700 เมตร รายรอบด้วยสภาพภูมิประเทศแปลกตา และป่าไม้อันอุดมสมบูรณ์ นักท่องเที่ยวจะมองเห็นทิวทัศน์ของตัวเมืองเชียงใหม่ทางทิศตะวันตก ตัวเมืองเชียงรายทางทิศตะวันออก ยอดดอยลังกาทางทิศใต้ และยอดดอยปางกอมทางทิศเหนือ

ดอยผาโง้ม ตั้งอยู่ในเขต อุทยานแห่งชาติขุนแจ เป็นเทือกเขาตอนกลางของพื้นที่ มีรูปร่างทอดตัวยาวในแนวตะวันตก-ตะวันออก โดยมีหน้าผาหินตัดโง้มลาดลงในทิศตะวันตก สภาพป่าเป็นป่าดิบเขาปนป่าเบญจพรรณ และป่าสนเขา เหมาะแก่การพักผ่อนหย่อนใจแบบไต่เขา หรือเดินป่าชมทิวทัศน์

อ่างเก็บน้ำแม่ฉางข้าว อยู่ใกล้กับหน่วยพิทักษ์อุทยานที่ 1 เป็นอ่างเก็บน้ำที่เหมาะสำหรับนักตกปลาและนักท่องเที่ยวทั่วไปใช้เป็นที่พักผ่อนหย่อนใจ หรือรับประทานอาหารบนแพกลางอ่างเก็บน้ำที่ใสสะอาดก็จะได้บรรยากาศที่ดีทีเดียว

สำนักสงฆ์ เป็นที่พักสงฆ์ขนาดเล็ก ตั้งอยู่ไม่ไกลจากที่ทำการอุทยานฯ ระหว่างทางเดินเท้าสู่สำนักสงฆ์จะผ่านสภาพธรรมชาติและสะพานเล็ก ๆ อันงดงามร่มรื่น สำนักสงฆ์นี้ตั้งอยู่บนทางหลวงสายเชียงใหม่-เชียงราย เหมาะสำหรับผู้รักความสงบได้เข้ามาสัมผัส

ต้นไทรใหญ่ ใกล้กับที่ทำการอุทยานฯ มีต้นไทรที่มีความโดดเด่นเจริญเติบโตจากต้นไม้หลายลำต้น แตกกิ่งก้านสาขาออกไปมากมายกว้างใหญ่ ให้ร่มเงาครอบคลุมพื้นที่ถึง 1,660 ตารางเมตร และมีพืชอิงอาศัย (epiphyte) อยู่มากมายหลายชนิด

การเดินทาง

ที่ทำการอุทยานแห่งชาติขุนแจ ตั้งอยู่ติดกับทางหลวงแผ่นดินสายเชียงใหม่-เชียงราย ห่างจากตัวเมืองเชียงใหม่ 62 กิโลเมตร การเดินทางไปยังอุทยานฯ สามารถเดินทางได้ 2 เส้นทาง คือ

1. จากตัวเมืองเชียงใหม่ เดินทางโดยรถบัสปรับอากาศหรือรถธรรมดาสาย เชียงใหม่-ดอยสะเก็ต-เชียงราย จากสถานีขนส่งจังหวัดเชียงใหม่แห่งที่ 2 (อาเขต) หรือนั่งรถสองแถวเล็กสีเหลืองสายเชียงใหม่-เวียงป่าเป้า-ท่ารถถนนไทยวงศ์
2. จากเชียงราย เดินทางโดยรถโดยสารประจำทาง และรถสองแถวเล็ก ซึ่งระยะทางห่างจากจังหวัดเชียงราย 129 กิโลเมตร

หากต้องการเช่ารถก็มีร้านเช่ารถที่ให้บริการทั้งในจังหวัดเชียงใหม่และจังหวัดเชียงราย

สิ่งอำนวยความสะดวก

อุทยาน แห่งชาติขุนแจมีบ้านพักสำหรับนักท่องเที่ยวจำนวน 2 หลัง พักได้หลังละ 15 และ 20 คนตามลำดับ อัตราค่าที่พักไม่ได้กำหนดไว้ ให้นักท่องเที่ยวที่เข้าพักบริจาคเป็นค่าทำความสะอาดและค่าประกอบอาหารให้กับพนักงานของอุทยานฯ

หากต้องการทราบรายละเอียดเพิ่มเติม ติดต่อสอบถามได้ที่ อุทยานแห่งชาติขุนแจ ตำบลแม่เจดีย์ใหม่ อำเภอเวียงป่าเป้า จังหวัดเชียงราย 57260 การเตรียมตัวเที่ยวในฤดูต่างๆนั้น ในฤดูหนาวอากาศจะหนาวเย็นมากควรนำเครื่องกันหนาวไปด้วย ส่วนในฤดูฝนก็ควรนำเสื้อกันฝนติดตัวไปด้วย

อ้างอิง

1. ส่วนภูมิสารสนเทศ. สำนักฟื้นฟูและพัฒนาพื้นที่อนุรักษ์. กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช. "รายงานสรุปพื้นที่ป่าอนุรักษ์ในความรับผิดชอบของกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช พื้นที่รวม 72.046 ล้านไร่ (คำนวณในระบบ GIS)." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://www2.dnp.go.th/gis/รูปอัพเว็บ/สรุปพื้นที่ป่า.pdf 2557. สืบค้น 3 สิงหาคม 2560.
2. กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช. "ตารางที่ 10 จำนวนผู้เข้าไปท่องเที่ยวในอุทยานแห่งชาติ ปีงบประมาณ 2555–2559." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://www.dnp.go.th/statistics/2559/ตาราง 10 จำนวนผู้เข้าไปท่องเที่ยวในอุทยาน ปี 2555-2559 (1ก.พ.60).xls 2560. สืบค้น 3 สิงหาคม 2560.

• ขุนแจ สำนักอุทยานแห่งชาติ

แหล่งข้อมูลอื่น

• อุทยานแห่งชาติขุนแจ
• สถิติข้อมูลนักท่องเที่ยวในอุทยานแห่งชาติ