เจ้าพระยามหิธร (ลออ ไกรฤกษ์)
มหาเสวกเอก เจ้าพระยามหิธร (ลออ ไกรฤกษ์) มีนามเดิมว่า ลออ สกุลไกรฤกษ์ (2 กรกฎาคม พ.ศ. 2417 - 8 พฤษภาคม พ.ศ. 2499) อดีตองคมนตรีในรัชกาลที่ 7 อดีตเสนาบดีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม และอดีตประธานศาลฎีกา
มหาเสวกเอก เจ้าพระยามหิธร (ลออ ไกรฤกษ์) ร.ว., ป.จ., ม.ป.ช., ม.ว.ม., ว.ภ., ว.ม.ล. | |
---|---|
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม | |
ดำรงตำแหน่ง 9 สิงหาคม พ.ศ. 2480 – 21 ธันวาคม พ.ศ. 2480 | |
ก่อนหน้า | พระยานิติศาสตร์ไพศาลย์ (วัน จามรมาน) |
ถัดไป | เจ้าพระยาศรีธรรมาธิเบศ (จิตร์ ณ สงขลา) |
อธิบดีศาลฎีกา | |
ดำรงตำแหน่ง 31 สิงหาคม พ.ศ. 2461 – 11 ธันวาคม พ.ศ. 2462 | |
ก่อนหน้า | สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสวัสดิโสภณ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์ |
ถัดไป | พระยากฤติกานุกรณ์กิจ |
ข้อมูลส่วนบุคคล | |
เกิด | 2 กรกฎาคม พ.ศ. 2417 |
เสียชีวิต | 8 พฤษภาคม พ.ศ. 2499 (81 ปี) |
บิดา | พระยาเพ็ชรรัตน์ (โมรา) |
มารดา | ท่านผู้หญิงตาล ไกรฤกษ์ |
คู่สมรส | ท่านผู้หญิงกลีบ มหิธร |
บุตร | นายจ่ายวด (ปาณี ไกรฤกษ์) หลวงจักรปาณีศรีศิลวิสุทธิ์ (วิสุทธิ ไกรฤกษ์) ท่านผู้หญิง ดุษฎีมาลา มาลากุล คุณหญิงศรี ไชยยศสมบัติ |
ศาสนา | พุทธ |
ลายมือชื่อ |
ประวัติ
ลออ ไกรฤกษ์ เกิดเมื่อวันพฤหัสบดี แรม 4 ค่ำ เดือน 8 ปีจอ ตรงกับวันที่ 2 กรกฎาคม พ.ศ. 2417 เวลา 8 นาฬิกา ณ ตำบลตึกแดง อำเภอคลองสาน จังหวัดธนบุรี เป็นบุตรคนที่ 4 ของพระยาเพ็ชรรัตน (โมรา) กับท่านตาล ไกรฤกษ์ สมรสกับกลีบ ธิดาหมื่น นรารักษ์ (ปิ่น บางยี่ขัน) ซึ่งเป็นเจ้าของสวนอยู่ที่บางยี่ขัน ธนบุรี มารดาชื่อหุ่น กำเนิดในสกุล สนธิรัตน์
ประวัติการศึกษา
ประวัติการรับราชการ
- พ.ศ. 2434 ช่วยราชการในศาลฎีกา
- ช่วยราชการใน กรมราชเลขานุการ
- ผู้พิพากษาศาลพระราชอาญา (ศาลยุติธรรมในปัจจุบัน)
- ผู้บัญชาการและสอนวิชากฎหมาย ณ โรงเรียนกฎหมายของกระทรวงยุติธรรม
- ผู้พิพากษาศาลแพ่ง
- เลขานุการเสนาบดีกระทรวงยุติธรรม (พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้ารพีพัฒนศักดิ์ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์)
- พ.ศ. 2441 อธิบดีผู้พิพากษาศาลแพ่ง
- พ.ศ. 2444 ปลัดทูลฉลองกระทรวงยุติธรรม
- พ.ศ. 2453 กรรมการศาลฎีกา
- พ.ศ. 2454 ราชเลขานุการฝ่ายกฤษฎีกา
- พ.ศ. 2457 เป็นสมุหพระนิติศาสตร์ (หัวหน้ากรมพระนิติศาสตร์คนแรก)
- พ.ศ. 2461 อธิบดีศาลฎีกา (ประธานศาลฎีกา) (สามัญชนคนแรกที่ดำรงตำแหน่งนี้)
- พ.ศ. 2462 ราชเลขาธิการ
- องคมนตรี
- พ.ศ. 2480 รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม
ราชการพิเศษ
- กรรมการสอบความรู้เนติบัณฑิต
- กรรมการชำระกฎหมายเก่า และรวบรวมร่างกฎหมายใหม่
- สภานายกคนแรกของเนติบัณฑิตยสภา
- กรรมการสภาการคลัง
- กรรมการตรวจร่างประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์
- กรรมการ ก.พ.
- ประธาน อ.ก.พ. วิสามัญ
เกียรติยศ
- พ.ศ. 2482 ศาสตราจารย์วิสามัญ แห่งมหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง
- พ.ศ. 2498 ปริญญานิติศาสตร์ดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ จากมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์เป็นคนแรกตั้งแต่ตั้งมหาวิทยาลัย
ลำดับบรรดาศักดิ์
- 28 ธันวาคม พ.ศ. 2441 หลวงจักรปาณีศรีศีลวิสุทธิ์ ถือศักดินา ๖๐๐
- 14 พฤศจิกายน พ.ศ. 2442 พระจักรปาณีศรีศีลวิสุทธิ์
- 20 มกราคม พ.ศ. 2446 พระยาจักรปาณีศรีศีลวิสุทธิ์ ถือศักดินา ๓๐๐๐
- พ.ศ. 2461 เจ้าพระยามหิธร บรมนริศรมหาสวามิภักดิ์ นิติพิทักษ์ธรรมพิศาล ราชเลขาธิการวิสุทธิคุณ ไกรฤกษ์กุลวิวัฒน์ ศรีรัตนตรัยสรณธาดา สุจริตาชวาธยาศัย อภัยพิริยบรากรมพาหุ ดำรงศักดินา 10,000
ยศ
- นายหมวดเอก
- 16 ธันวาคม พ.ศ. 2458 นายกองตรี
เครื่องราชอิศริยาภรณ์
- พ.ศ. ไม่ปรากฎ – เครื่องราชอิสริยาภรณ์รัตนวราภรณ์ (ร.ว.)
- พ.ศ. 2465 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 1 ปฐมจุลจอมเกล้า (ป.จ.) (ฝ่ายหน้า)
- พ.ศ. ไม่ปรากฏ – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)
- พ.ศ. ไม่ปรากฏ – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)
- พ.ศ. ไม่ปรากฏ – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์ช้างเผือก (ป.ช.)
- พ.ศ. ไม่ปรากฏ – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)
- พ.ศ. ไม่ปรากฏ – เครื่องราชอิสริยาภรณ์วัลลภาภรณ์ (ว.ภ.)
- พ.ศ. 2448 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 3 ตริตาภรณ์มงกุฎไทย (ต.ม.)
- พ.ศ. 2444 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 4 จัตุรถาภรณ์ช้างเผือก (จ.ช.)
- พ.ศ. ไม่ปรากฎ – เครื่องราชอิสริยาภรณ์วชิรมาลา (ว.ม.ล.)
- พ.ศ. 2440 – เหรียญดุษฎีมาลา เข็มศิลปวิทยา (ร.ด.ม.(ศ))
- พ.ศ. 2459 – เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)
- พ.ศ. 2460 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 2 (ว.ป.ร.2)
ชีวิตส่วนตัว
เจ้าพระยามหิธรท่านเป็นคนขรึม ๆ ซ่อนความรู้สึกและชอบฟังมากกว่าชอบพูด แต่เมื่อคราวจะต้องพูดก็พูดได้มากและพูดได้ดี ท่านเป็นคนช่างสังเกตและมีอารมณ์ขัน เป็นคนไม่สุรุ่ยสุร่าย ไม่ชอบมีหนี้สิน แต่มีความเอื้ออารีต่อบุตร ภรรยา ญาติพี่น้อง และเพื่อนฝูงตามอัตภาพ เป็นผู้ถือและปฏิบัติตามคติธรรมของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เป็นผู้อยู่ในศีลในสัตย์ เกลียดการทุจริตเบียดเบียนกันและเป็นผู้รักษาระเบียบประเพณีอย่างเคร่งครัด คุณสมบัติอันสำคัญยิ่งของท่านคือ มีความกตัญญูกตเวที ท่านไม่ลืมบุญคุณของผู้ที่อุปการะท่าน และพยายามตอบแทนทุกวิถีทางด้วยเหตุนี้ท่านจึงพยายามรับใช้สมเด็จกรมพระยาดำรงฯ กรมขุนศิริฯ สมเด็จพระมหาสมณะฯ และกรมหลวงราชบุรีฯ ทุกโอกาสที่ทำได้ และเมื่อกรมหลวงราชบุรีฯ สิ้นพระชนม์ก็ได้เป็นหัวเรี่ยวหัวแรงชักชวนสานุศิษย์ให้ตั้งกองกุศลขึ้นอุทิศถวายให้แก่พระองค์ท่าน ส่วนพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 5 – 6 – 7 ซึ่งได้ทรงชุบเกล้าฯ เลี้ยงท่านไว้ในราชการนั้น ท่านก็ได้ระลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณ เทิดทูนพระเกียรติและเคารพสักการะอยู่เป็นเนืองนิตย์ ท่านชอบเล่นกีฬา คือ แล่นเรือยนต์ เล่นเทนนิส กอล์ฟ ในสมัยท่านยังหนุ่มท่านชอบปีนเขา แต่เมื่อท่านมีอายุมากแล้วท่านก็ชอบเดินออกกำลังในตอนเช้า นอกจากนี้ท่านยังชอบอ่านหนังสือและสะสมของเก่า เช่น เครื่องสังคโลกและเครื่องลายคราม เป็นต้น
บุตรธิดา
เจ้าพระยามหิธร ได้สมรสกับท่านผู้หญิงกลีบ มหิธร โดยมีบุตรธิดาหลายคน อาทิ เช่น
- จักร
- นายจ่ายวด (ปาณี ไกรฤกษ์) มหาดเล็กในรัชกาลที่ 6 เสียชีวิตจากอุบัติเหตุทางถนน เมื่ออายุ 21 ปี
- คุณหญิง (ศรี) ไชยยศสมบัติ
- ศิล
- หลวงจักรปาณี ศรีศิลวิสุทธิ์ (วิสุทธิ ไกรฤกษ์)
- ท่านผู้หญิงดุษฎี มาลากุล ภริยาหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ
- มัณฑนาภรณ์
- วิจิตราภรณ์
- ภูษณาภรณ์
- นิภาภรณ์
- ดารา
- รัตนาภรณ์ ไกรฤกษ์ ยูนิพันธ์
อ้างอิง
- http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2482/D/809.PDF
- พระราชทานสัญญาบัตร
- พระราชทานสัญญาบัตร
- พระราชทานสัญญาบัตรขุนนาง
- ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศเลื่อนกรม ตั้งพระองค์เจ้า และตั้งเจ้าพระยา, เล่ม 39, 19 พฤศจิกายน 2465, หน้า 324-328
- พระราชทานยศเสือป่า (หน้า ๒๒๙๒)
- รายพระนามและนาม
- พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์
- พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์และเหรียญราชรุจิ
- พระราชทานเหรียญดุษฎีมาลา
- พระราชทานเหรียญจักรพรรดิมาลา
- พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์