คอสแซค

คอสแซค (ยูเครน: козаки́, kozaky; รัสเซีย: каза́ки́, kazaki; โปแลนด์: Kozacy, อังกฤษ: Cossacks) เดิมเป็นสมาชิกของกลุ่มทหารในยูเครน และทางตอนใต้ของรัสเซีย แต่ที่มาของคอสแซคยังคงเป็นหัวข้อที่ถกเถียงกันในบรรดานักวิชาการอยู่

ภาพวาดของคอสแซคซาโพโรเซียน

ในตอนปลายของคริสต์ศตวรรษที่ 15 กลุ่มคอสแซคซาโพโรเซียน (Zaporozhian Cossacks) ก็ได้ก่อตั้งกองทหารคอสแซค (Cossack host) ขึ้นในทุ่งหญ้าสเตปป์ในยูเครน (ยูเครน: дике поле) ในบริเวณแม่น้ำนีพเพอร์ ในคริสต์ศตวรรษที่ 16 กลุ่มคอสแซคดอน (Don Cossacks) ก็ได้ก่อตั้งกองทหารคอสแซคขึ้นอีกกองหนึ่งในบริเวณลุ่มแม่น้ำดอน กองทหารคอสแซคกองอื่นๆ ก็ได้รับการก่อตั้งขึ้นต่อมาทางตอนใต้ของเทือกเขายูราล, ไซบีเรีย และ คอเคซัส

คอสแซคนีพเพอร์แห่งยูเครนมีศูนย์กลางอยู่ในบริเวณหมู่เกาะนีพเพอร์ที่มีการสร้างเสริมการป้องกันทางทหาร เดิมคอสแซคเป็นอาณาจักรบริวารของเครือจักรภพโปแลนด์-ลิทัวเนีย แต่ความกดดันทางสังคมและศาสนาจากเครือจักรภพทำให้คอสแซคประกาศตนเป็นรัฐเฮตม่านคอสแซค (Cossack Hetmanate) อิสระจากโปแลนด์-ลิทัวเนีย โดยการริเริ่มการลุกฮือคเมลนิทสกี (Khmelnytskyi Uprising) ภายใต้การนำของโบห์ดัน คเมลนิทสกีในกลางคริสต์ศตวรรษที่ 17 ในปี ค.ศ. 1654 คอสแซคก็ลงนามในสนธิสัญญาเพเรยาสลาฟ กับ อาณาจักรซาร์แห่งรัสเซียที่เป็นผลให้รัฐต่างๆในเครือรัฐเฮตม่านคอสแซคตกไปอยู่ภายใต้การปกครองของรัสเซียต่อมาอีกสามร้อยปี

คอสแซคดอนผู้ตกลงเป็นพันธมิตรกับอาณาจักรซาร์แห่งรัสเซียเริ่มรุกรานและยึดดินแดนต่างๆ ในบริเวณแม่น้ำวอลกา, ไซบีเรียทั้งหมด, แม่น้ำยูราล และ แม่น้ำเทอเร็คมาเป็นอาณานิคม

ในคริสต์ศตวรรษที่ 18 นโยบายการขยายดินแดนของจักรวรรดิรัสเซียก็หันมาพึ่งความภักดีของคอสแซค ที่สร้างความกดดันให้แก่คอสแซคผู้ที่นิยมการดำรงชีวิตอย่างอิสระ ซึ่งในที่สุดก็ทำให้เกิดการปฏิวัติที่นำโดย สเตงคา ราซิน, คอนดราตี บุลาวิน และ เยเมลิยัน พูกาเชฟ เมื่อมาถึงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 18 คอสแซคก็เปลี่ยนไปมีฐานะพิเศษ ที่ทำหน้าที่เป็นทหารประจำการชายแดนทั้งชายแดนระดับชาติและชายแดนระหว่างชนเผ่าต่างๆ และเป็นผู้ส่งกองกำลังในการสนับสนุนปัญหาขัดแย้งทางทหารต่างๆ เช่นในสงครามรัสเซีย-ตุรกี เป็นการแลกเปลี่ยนกับความเป็นอิสระทางสังคมในการปกครองตนเอง ที่ทำให้เกิดการสร้างสามัญทัศน์ที่เกี่ยวกับคอสแซคกันไปต่างๆ นานาในคริสต์ศตวรรษที่ 19 ทั้งในจักรวรรดิรัสเซีย และในรัฐบาลภาพในของตนเอง

ระหว่างสงครามกลางเมืองรัสเซีย ภูมิภาคต่างๆ ของคอสแซคกลายเป็นศูนย์กลางของขบวนการขาว (White movement) ในการต่อต้านพรรคบอลเชวิค คอสแซคดอนและคอสแซคคูบันถึงกับก่อตั้งรัฐอิสระขึ้นอยู่พักหนึ่ง เมื่อกองทัพแดงได้รับชัยชนะ คอสแซคก็ตกอยู่ในสภาวะอดอยาก และ ได้รับการกดขี่จากผู้เป็นปฏิปักษ์

ระหว่างสงครามโลกครั้งที่สองคอสแซคก็ต่อสู้ให้กับทั้งฝ่ายสหภาพโซเวียต และฝ่ายนาซีเยอรมนี ที่เป็นผลให้เกิด 'กรณีทรยศต่อคอสแซค' (Betrayal of Cossacks) ขึ้นโดยฝ่ายพันธมิตรหลังสงคราม เมื่อสหภาพโซเวียตทำการสังหารคอสแซคที่ถูกส่งกลับมารัสเซียโดยฝ่ายพันธมิตรตามนโยบายการกดขี่คอสแซค แต่หลังจากการล่มสลายของสหภาพโซเวียตเป็นต้นมา ชีวิตและปรัชญาของความเป็นคอสแซคก็กลับมาเป็นที่นิยมกันในรัสเซียขึ้นอีกครั้ง ในกองทัพรัสเซียถึงกับมีกองทหารพิเศษของคอสแซค คอสแซคกลายมาเป็นส่วนหนึ่งของสังคมร่วมสมัย และมีองค์การของตนเองในรัสเซีย คาซัคสถาน ยูเครน และในประเทศอื่นๆ

ที่มาของคำว่าคอสแซค

คำว่า "Cossack" เข้ามาในภาษาอังกฤษจากคำว่า "Cosaque" ในภาษาฝรั่งเศส ที่แผลงมาจากภาษาเตอร์กิกเดิมว่า "qazaq" ที่แปลว่า "นักผจญภัย" หรือ "คนอิสระ" นอกจากนั้นคอสแซค (Qazaqlar) ก็ยังเป็นผู้พิทักษ์ชายแดนในอาณาจักรข่านคาซาน (Khanate of Kazan)

อ้างอิง

1. R.P.Magocsi "A History of Ukraine", pp.179-181
2. From Da to Yes: Understanding the East Europeans, Yale Richmond, Intercultural Press, 1995, p. 294
3. "Online Etymology Dictionary".
4. Encyclopædia Britannica, Article Cossack
5. Iaroslav Lebedynsky, Histoire des Cosaques Ed Terre Noire, p38

• Knotel, Richard, Knotel, Herbert, & Sieg Herbert, Uniforms of the World: A compendium of Army, Navy and Air Force uniforms 1700-1937, Charles Scribner's Sons, New York, 1980

ดูเพิ่ม

• สาธารณรัฐคอสแซ็ค
• ประวัติศาสตร์รัสเซีย
• ประวัติศาสตร์ยูเครน
• ประวัติศาสตร์คาซัคสถาน

แหล่งข้อมูลอื่น

• Cossack Site - eng., rus., spa., fre.
• Ukraine’s own Robin Hoods The Cossacks
• Don Cossack (rus)
• Union of Cossacks - Official Cossack organisation.
• Cossackdom.com - history of Cossacks XV-XXI cent.
• History of Cossacks
• Cossack Navy 16th - 17th Centuries
• Cossack raids
• Cossacks during the Napoleonic Wars
• Zaporizhian Cossacks
• History of Ukrainian Cossacks at Encyclopedia of Ukraine
• Ukrainian Cossacks
• Cossacks in Wehrmacht (German newsreel)
• Cossacks in Italy 1944
• "The Ukrainian Registered Cossacks"
• History and current status of Cossack dzhigitovka - rus.