วิกิพีเดีย:คู่มือการเขียน/การเขียนเกี่ยวกับเรื่องแต่ง
| หน้านี้เป็นแนวปฏิบัติของวิกิพีเดียภาษาไทยอย่างเป็นทางการ เป็นมาตรฐานที่ได้รับการยอมรับโดยทั่วไปซึ่งผู้ใช้ควรถือปฏิบัติ แม้ควรปฏิบัติโดยสามัญสำนึก และอาจมีข้อยกเว้นในบางโอกาส การแก้ไขใจความสำคัญของหน้านี้ควรสะท้อนความเห็นพ้อง หากไม่มั่นใจให้อภิปรายก่อน |
วิกิพีเดีย มีหลายบทความที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับเรื่องแต่ง โลกแห่งนิยาย และองค์ประกอบต่าง ๆ ของนิยาย
เมื่อสร้างบทความประเภทนี้ ต้องมีความโดดเด่นที่เกี่ยวข้องกับโลกแห่งความจริง โดยพิจารณาจากเกณฑ์พิจารณาความโดดเด่นทั่วไป ที่ต้องมีแหล่งข้อมูลทุติยภูมิอิสระที่มีความเชื่อถือได้ ถึงจะรับรองว่าบทความมีแหล่งข้อมูลที่แสดงความโดดเด่นที่เพียงพอและข้อเท็จจริงที่ถูกต้องแม่นยำ
ถัดไป หากหัวข้อนั้นได้มีการสรุปว่ามีบทความในวิกิพีเดีย ผู้เขียนควรพิจารณาการเขียนและการให้ข้อมูลที่ดีที่สุดอย่างไร ผู้อ่านไม่ควรที่จะต้องได้รับคำอธิบายเพิ่มเติมอีก ว่าเหตุใดจึงแยกบทความมาเช่นนั้นอีก
มุมมองโลกความจริง
บทความเกี่ยวกับเรื่องแต่งนั้น เช่นเดียวกับทุกบทความในวิกิพีเดีย จะต้องมีอ้างอิงจากโลกความจริงเป็นโครงสร้างพื้นฐานหลัก เขียนเนื้อหาที่อธิบายถึงมุมมองในโลกความจริงของงานเขียนและงานตีพิมพ์ มีความจำเป็นที่ต้องมีข้อมูลทั้งแหล่งอ้างอิงปฐมภูมิและแหล่งอ้างอิงทุติยภูมิ
ตัวอย่างการเขียนมุมมองในโลกความเป็นจริง เช่น:
- เขียนแยกระหว่างเรื่องที่แต่งขึ้นและมุมมองการผลิตและการตีพิมพ์ อย่างถี่ถ้วน เช่น งานเขียนนั้นส่งผลกระทบใดต่อโลกแห่งความจริง
- เขียนแยกระหว่างการบรรยายเรื่องและลำดับเหตุการณ์ของเรื่องแต่งขึ้น ทั้ง 2 มุมมอง และการบรรยายเรื่องและเหตุการณ์ในโลกแห่งความจริง (ของภาพยนตร์และโทรทัศน์ ที่เป็นเรื่องแต่งที่เกี่ยวกับเหตุการณ์จริง)
- การนำเสนอเนื้อหาเรื่องแต่งขึ้น
- ในบทความภาพยนตร์และโทรทัศน์ ควรเขียนเกี่ยวกับการถ่ายทำภาพยนตร์
- ในบทความนิยาย ควรเขียนถึงรูปแบบการเขียน
- การเขียนเกี่ยวกับตัวละคร สถานที่ และอุปกรณ์ เขียนเล่าบรรยายอย่างมีจุดหมาย
- มีอ้างอิงที่อ้างจากเจตนาของผู้แต่ง
ปัญหาการเขียนในมุมมองโลกที่แต่งขึ้น
ในมุมมองโลกที่แต่งขึ้น เขียนมุมมองของตัวละครนั้นในโลกที่แต่งขึ้น เขียนราวกับว่าเป็นเรื่องจริงและหลีกเลี่ยงความเป็นจริงและการวิเคราะห์ข้อมูล เป็นจุดเริ่มต้นของการบัญญัติโลกของเรื่องแต่ง ในการพยายามที่จะหาความสำราญหรือสนับสนุนเรื่องลวงจากนิยายดั้งเดิม โดยละเลยต่อข้อมูลในโลกความเป็นจริง
ผู้ชื่นชอบวิกิและเว็บไซต์ผู้ชื่นชอบ ต่างหาโอกาสสร้างเรื่องขึ้น สิ่งเหล่านี้ไม่ควรจะใส่เข้าในบทความของวิกิพีเดีย ในมุมมองของโลกแต่งขึ้นนั้น ทำให้เกิดความเข้าใจคลาดเคลื่อนและชักนำไปในทางที่ผิด เชื้อเชิญให้เกิดการเขียนข้อมูลแบบงานค้นคว้าต้นฉบับ สิ่งที่สำคัญที่สุด การเขียนในมุมมองโลกที่แต่งขึ้นเป็นการฝ่าฝืนความคิดเห็นส่วนใหญ่ของชุมชน ที่วิกิพีเดียไม่ต้องการให้เป็นเช่นนั้น
ปัญหาการเขียนที่เกี่ยวข้องการมุมมองโลกที่แต่งขึ้น:
- เพิกเฉยต่อมุมมองด้านการทำงานเพื่อผลิตผลงาน
- การเขียนเรื่องย่อเขียนราวกับเป็นเรื่องจริงทางประวัติศาสตร์
- การบรรยายถึงตัวละคร เขียนราวกับเป็นชีวประวัติ มีข้อมูลรายละเอียดเกินไป มีรายละเอียดเล็ก ๆ น้อย ๆ ทุกรายละเอียด
- การบรรยายถึงสถานที่ เขียนราวกับเป็นสถานที่จริง
- พยายาม เชื่อมข้อมูลโต้แย้งหรือเติมเต็มความต่อเนื่องของเรื่องแต่ง มากกว่าการรายงานอย่างที่ควรจะเป็น
- เขียนเกี่ยวกับการปรากฏตัวในเรื่องหลักและเรื่องแตกย่อยอื่น ๆ ที่ไม่สำคัญ อย่างเท่า ๆ กัน
- มีการใส่กล่องสืบทอดตำแหน่ง ราวกับเป็นเรื่องจริง
- ใช้ข้อมูลจากความเห็นจากแหล่งข้อมูลไม่สำคัญ หรือจากมุกตลก เป็นข้อมูลในการเขียน
- ใช้กล่องข้อมูลจากโลกความจริง
- ใช้ภาพที่จับภาพนิ่งจากภาพยนตร์ แทนการใช้ภาพนักแสดงที่แสดง
- อ้างถึงเหตุการณ์ที่แต่งขึ้นหรือวันที่เกิดขึ้นในเรื่อง มากกว่าการผลิตผลงานเสียอีก
- เรียบเรียงการเขียนอย่างเป็นลำดับตามเวลาในท้องเรื่อง มากกว่าการให้ข้อมูลด้านการตีพิมพ์เสียอีก
ข้อมูลปฐมภูมิและข้อมูลทุติยภูมิ
ข้อมูลปฐมภูมิ
ข้อมูลปฐมภูมิ คือข้อมูลที่ได้จากแหล่งข้อมูลต้นฉบับของเรื่องแต่ง เช่น นวนิยายหรือผลงานเขียนดัดแปลงในเรื่องเดียวกัน ถึงแม้จะเข้มงวดการเขียนในโลกแห่งความจริง แต่การเขียนในโลกแต่งก็ควรเขียนด้วย โดยใช้ข้อมูลจากต้นฉบับ
ตัวอย่างการให้ข้อมูลปฐมภูมิที่เขียนลงบทความได้:
- วันเกิดและวันตายของตัวละคร
- สถิติการปรากฏตัวหรือเอกลักษณ์ของยานพาหนะและอุปกรณ์ของเรื่องที่แต่ง
- ประวัติของสถานที่แต่งหรือองค์กรที่แต่งขึ้น
- ภูมิหลังของสิ่งมีชีวิตในเรื่องแต่ง
- เรื่องย่อ
ข้อมูลทุติยภูมิ
ข้อมูลทุติยภูมิหมายถึงข้อมูลจากนอกโลกที่แต่งขึ้น เป็นแหล่งข้อมูลทุติยภูมิที่กล่าวถึงผลงานการเขียน หรือบรรยายโลกที่แต่งขึ้น หรือแหล่งข้อมูลปฐมภูมิและทุติยภูมิเกี่ยวกับผู้แต่งและการบรรยายถึงการสร้างสรรค์ผลงาน ส่วนผลงานการตีพิมพ์ เช่น นิตยสารสำหรับแฟน ไม่ถือเป็นแหล่งข้อมูลทุติภูมิที่เหมาะสม อย่างไรก็ตามบางเรื่องราวของการตีพิมพ์ก็อาจเป็นแหล่งอ้างอิงปฐมภูมิหรือทุติยภูมิที่เหมาะสมในบทความได้
กฎพื้นฐาน คือ ใช้แหล่งข้อมูลทุติยภูมิให้มากที่สุดที่จำเป็น และให้ข้อมูลที่มีประโยชน์ต่อโลกความเป็นจริง ไม่มากไม่น้อยเกินไป อีกกฎหนึ่งคือ หากบทความนั้นมีความโดดเด่น ต้องมีแหล่งอ้างอิงทุติยภูมิในบทความนั้นเรียบร้อยแล้ว
ตัวอย่างของการให้ข้อมูลที่มีประโยชน์ จากแหล่งอ้างอิงทุติยภูมิของผลงานต้นฉบับ หรือผลงานปฐมภูมิ และแหล่งข้อมูลทุติยภูมิจากแหล่งข้อมูลอื่นของงานเขียน:
- ผู้เขียนหรือผู้สร้างสรรค์
- สิ่งสำคัญในขั้นตอนการผลิต เช่น การถ่ายทำของภาพยนตร์หรือการแปลเป็นภาษาอื่นของบทประพันธ์
- การออกแบบ
- การพัฒนา ทั้งก่อนการผลิตและช่วงการแต่งเรื่อง
- ปัจจัยในโลกความเป็นจริงที่มีอิทธิพลต่อผลงานและองค์ประกอบการแต่ง
- สำหรับตัวละคร พูดถึงการคิดตัวละคร นักแสดงที่มารับบทบาท
- การได้รับความนิยมในสาธารณะ
- ยอดขาย
- การตอบรับด้านเสียงวิจารณ์
- การวิจารณ์เชิงวิเคราะห์
- ผลกระทบต่อผู้สร้างอื่นและโครงการอื่น