จักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล

จักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล (อังกฤษ: Marvel Cinematic Universe; MCU) เป็นสื่อแฟรนไชส์อเมริกันและจักรวาลร่วมซึ่งมีศูนย์กลางอยู่ที่ภาพยนตร์ชุดของภาพยนตร์ซูเปอร์ฮีโรที่สร้างโดย มาร์เวลสตูดิโอส์ ซึ่งสร้างจากตัวละครที่ปรากฏอยู่ในหนังสือการ์ตูนอเมริกันที่ตีพิมพ์โดย มาร์เวลคอมิกส์ แฟรนไชส์ยังประกอบด้วย หนังสือการ์ตูน ภาพยนตร์สั้น ละครชุดโทรทัศน์และดิจิทัลซีรีส์ จักรวาลร่วมนั้นเหมือนกับ จักรวาลมาร์เวล ในหนังสือการ์ตูน ที่มีการข้ามฝั่งระหว่างองค์ประกอบโครงเรื่องทั่วไป สถานที่ดำเนินเรื่อง นักแสดงและตัวละคร

จักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล
คำบรรยายจักรวาลภาพยนตร์มาร์เวลจาก มาร์เวลสตูดิโอส์: แอสแซมบลิงอะยูนิเวิร์ส (ค.ศ. 2014)
สร้างโดย	มาร์เวลสตูดิโอส์
งานต้นฉบับ	ไอรอนแมน มหาประลัย คน เกราะ เหล็ก (ค.ศ. 2008)
เจ้าของ	เดอะวอลต์ดิสนีย์
ปี	2008–ปัจจุบัน
สื่อสิ่งพิมพ์
หนังสือ	หนังสือจักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล
การ์ตูน	หนังสือการ์ตูนพ่วงขาย จักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล
ภาพยนตร์และโทรทัศน์
ภาพยนตร์	ภาพยนตร์ในจักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล
ภาพยนตร์สั้น	มาร์เวลวันช็อตส์
ละครโทรทัศน์	ละครชุดทางโทรทัศน์ในจักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล
เว็บซีรีส์	ดิจิทัลซีรีส์ในจักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล
รายการโทรทัศน์พิเศษ	รายการพิเศษในจักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล
เกมส์
วิดีโอเกมส์	วิดีโอเกมพ่วงขายในจักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล
เสียง
เพลงต้นฉบับ	ดนตรีของจักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล
เบ็ดเตล็ด
สวนสนุก	สวนสนุกธีมมาร์เวล

ภาพยนตร์เรื่องแรกของจักรวาลภาพยนตร์มาร์เวลคือ ไอรอนแมน มหาประลัย คน เกราะ เหล็ก (ค.ศ. 2008) ซึ่งเป็นการเริ่มต้นระยะหนึ่ง ก่อนจะสิ้นสุดที่ภาพยนตร์ข้ามฝั่ง ดิ อเวนเจอร์ส (ค.ศ. 2012) ระยะสอง เริ่มต้นด้วย ไอรอนแมน 3 (ค.ศ. 2013) และสิ้นสุดที่ มนุษย์มดมหากาฬ (ค.ศ. 2015) ระยะสาม เริ่มต้นด้วย กัปตันอเมริกา: ศึกฮีโร่ระห่ำโลก (ค.ศ. 2016) และสิ้นสุดที่ สไปเดอร์-แมน ฟาร์ ฟรอม โฮม (ค.ศ. 2019) สามระยะแรกในแฟรนไชส์นั้นเรียกรวมกันว่า "ดิอินฟินิตีซากา" ระยะสี่ เริ่มต้นด้วย แบล็ค วิโดว์ (ค.ศ. 2021)

มาร์เวลเทเลวิชัน ขยายจักรวาลไปยังเครือข่ายโทรทัศน์ด้วย ชี.ล.ด์. ทีมมหากาฬอเวนเจอร์ส ทางช่องเอบีซี ในปี ค.ศ. 2013 ก่อนจะขยายละครโทรทัศน์ไปยังการออกอากาศผ่านสัญญาณต่อเนื่องบนเน็ตฟลิกซ์และฮูลู และการออกอากาศผ่านสายเคเบิลทางช่องฟรีฟอร์ม มาร์เวลเทเลวิชันสร้างดิจิทัลซีรีส์ชื่อว่า ชี.ล.ด์. ทีมมหากาฬอเวนเจอร์ส: สลิงช็อต ต่อมา มาร์เวลสตูดิโอส์ ได้สร้างละครโทรทัศน์เองเพื่อออกอากาศใน ดิสนีย์+ เริ่มต้นด้วย วันด้าวิสชั่น ในปี ค.ศ. 2021 เป็นการเริ่มต้นระยะสี่ จักรวาลภาพยนตร์มาร์เวลยังประกอบด้วย หนังสือการ์ตูนไทอิน ที่ตีพิมพ์โดยมาร์เวลคอมิกส์ นอกจากนี้มาร์เวลสตูดิโอส์ยังได้สร้างภาพยนตร์สั้นชุดสำหรับวางจำหน่ายลงแผ่น เรียกว่า มาร์เวลวันช็อตส์ และแคมเปญการตลาดแบบปากต่อปากของแต่ละภาพยนตร์และในจักรวาลด้วย ดับเบิลยูเอชไอเอช นิวส์ฟรอนต์ รายการที่เลียนแบบรายการข่าว

แฟรนไชส์ประสบความสำเร็จในเชิงพาณิชย์และได้รับการตอบรับที่ดีจากนักวิจารณ์ และยังได้สร้างแรงบันดาลใจให้กับสตูดิโอภาพยนตร์และโทรทัศน์อื่น ๆ ที่มีสิทธิ์ในการดัดแปลงตัวละครในหนังสือการ์ตูน โดยพยายามสร้างจักรวาลร่วมที่คล้ายคลึงกับจักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล นอกเหนือจากสื่อในจักรวาลร่วมแล้ว จักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล ยังมีสถานที่ท่องเที่ยวหลายแห่ง, นิทรรศการศิลปะ, รายการโทรทัศน์พิเศษสองรายการ, หนังสือแนะนำสำหรับภาพยนตร์แต่ละเรื่อง, วิดีโอเกมไทอินจำนวนมากและโฆษณา

การพัฒนา

ภาพยนตร์

"มันไม่เคยทำมาก่อนและและนั่นเป็นจิตวิญญาณที่ทุกคนยอมรับ ผู้สร้างภาพยนตร์คนอื่นไม่คุ้นเคยกับการรับนักแสดงจากภาพยนตร์เรื่องอื่นที่ผู้สร้างภาพยนตร์คนอื่นเคยคัดเลือกไว้, โครงเรื่องบางเรื่องที่เชื่อมโยงกันหรือสถานที่บางแห่งที่เชื่อมโยงกัน, แต่ผมคิดว่า ... ทุกคนทำงานให้กับมันและคิดว่ามันสนุก ส่วนใหญ่เป็นเพราะเราพูดเสมอว่าภาพยนตร์ที่เราสร้างนั้นต้องมาก่อน ร่างแหที่เกี่ยวพันทั้งหมด ทั้งหมดนั้นก็สนุกและจะมีความสำคัญมากถ้าคุณต้องการให้เป็น หากแฟน ๆ ต้องการค้นหาเพิ่มเติมและค้นหาการเชื่อมต่อ พวกเขาก็อยู่ที่นั่น เห็นได้ชัดว่ามีบางสิ่งที่ยิ่งใหญ่ซึ่งหวังว่าผู้ชมกระแสหลักจะสามารถติดตามได้เช่นกัน แต่ ... เหตุผลที่ผู้สร้างภาพยนตร์ทุกคนมีส่วนร่วมคือภาพยนตร์ของพวกเขาต้องยืนหยัดด้วยตัวเอง พวกเขาต้องมีวิสัยทัศน์ที่สดใหม่ โทนภาพยนตร์ที่ไม่เหมือนใครและความจริงที่ว่าพวกเขาสามารถเชื่อมต่อถึงกันได้ หากคุณต้องการติดตามเกล็ดขนมปังเหล่านั้นซึ่งเป็นของแถม"

—เควิน ไฟกี ประธานฝ่ายผลิตของมาร์เวลสตูดิโอส์เกี่ยวกับการสร้างจักรวาลภาพยนตร์ที่ใช้ร่วมกัน

ในปี ค.ศ. 2005 มาร์เวลเอนเตอร์เทนเมนต์ ได้เริ่มวางแผนที่จะสร้างภาพยนตร์ของตนเองโดยอิสระและจัดจำหน่ายผ่าน พาราเมาต์พิกเจอส์ ก่อนหน้านี้ มาร์เวลสร้างภาพยนตร์ซูเปอร์ฮีโรหลายเรื่องร่วมกับ โคลัมเบียพิคเจอร์ส, นิวไลน์ซินีมาและอื่น ๆ รวมถึงข้อตกลงการพัฒนาเจ็ดปีกับทเวนตีท์เซนจูรีฟอกซ์ มาร์เวลทำกำไรได้ค่อนข้างน้อยจากข้อตกลงด้านลิขสิทธิ์กับสตูดิโออื่น ๆ และต้องการหารายได้เพิ่มเติมจากภาพยนตร์ ในขณะที่ยังคงการควบคุมทางศิลปะของโครงการและการจัดจำหน่าย อาวี อาราด หัวหน้าฝ่ายภาพยนตร์ของมาร์เวล พอใจกับภาพยนตร์ไอ้แมงมุมของแซม ไรมีของโซนี่พิคเจอร์ส แต่ไม่ค่อยพอใจกับภาพยนตร์เรื่องอื่น ทำให้อาราดตัดสินใจก่อตั้ง มาร์เวลสตูดิโอส์ สตูดิโอภาพยนตร์อิสระขนาดใหญ่แห่งแรกของฮอลลิวูด นับตั้งแต่ ดรีมเวิกส์

เควิน ไฟกี, รองหัวหน้าของอาราด ตระหนักว่า มาร์เวลยังคงเป็นเจ้าของสิทธิ์ในตัวสมาชิกหลักของ อเวนเจอร์ส ไม่เหมือนกับ สไปเดอร์-แมนและเอ็กซ์เมน ซึ่งมีโซนี่และฟอกซ์เป็นเจ้าของลิขสิทธิ์ภาพยนตร์ ตามลำดับ ไฟกีซึ่งอธิบายตัวเองว่าเป็น "แฟนบอย" จินตนาการถึงการสร้างจักรวาลที่ใช้ร่วมกัน เช่นเดียวกับผู้สร้าง สแตน ลีและแจ็ค เคอร์บี ที่ทำกับหนังสือการ์ตูนในช่วงต้นทศวรรษ 1960 สตูดิโอได้เงินทุนจากวงเงินสินเชื่อหมุนเวียน 7 ปี มูลค่า 525 ล้านดอลลาร์สหรัฐกับ เมอร์ริล ลินช์ แผนการณ์ของมาร์เวลคือเปิดตัวละครหลักของพวกเขาในภาพยนตร์แต่ละเรื่อง แล้วรวมเข้าด้วยกันในภาพยนตร์ข้ามฝั่ง อาราด ผู้ซึ่งสงสัยในแผนการณ์นี้ ยืนกรานว่าเป็นเพราะชื่อเสียงของเขาที่ช่วยให้สตูดิโอสามารถจัดหาเงินทุนเริ่มต้นมาได้ เขาลาออกในปีถัดมา

 

เควิน ไฟกี ช่วยสร้างสื่อที่ใช้จักรวาลร่วมกันจากทรัพย์สินของมาร์เวล

ในปี ค.ศ. 2007 ไฟกีในขณะนั้นอายุ 33 ปี ได้รับการแต่งตั้งเป็นหัวหน้าสตูดิโอ มาร์เวลสตูดิโอส์ได้จัดตั้งคณะกรรมการสร้างสรรค์จำนวนหกคนที่คุ้นเคยกับตำนานหนังสือการ์ตูนเพื่อรักษาความมั่นคงทางศิลปะ ได้แก่ ไฟกี, หลุยส์ เดสโปซิโต ประธานร่วมของมาร์เวลสตูดิโอส์, แดน บักลีย์ ประธานสำนักพิมพ์, โจ เคสซาดา หัวหน้าฝ่ายสร้างสรรค์ของมาร์เวล, ไบรอัน ไมเคิล แบนดิส นักเขียนและ แอลัน ไฟน์ ประธานมาร์เวลเอนเตอร์เทนเมนต์ ซึ่งเป็นผู้ดูแลคณะกรรมการ ในตอนแรก ไฟกีกล่าวถึงความต่อเนื่องของการเล่าเรื่องร่วมกันของภาพยนตร์เหล่านี้ว่า "จักรวาลโรงภาพยนต์มาร์เวล (Marvel Cinema Universe)" แต่ต่อมาใช้คำว่า "จักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล (Marvel Cinematic Universe)" เนื่องจากแฟรนไชส์ขยายไปสู่สื่ออื่น ๆ ชื่อนี้จึงถูกใช้โดยบางคนเพื่ออ้างถึงภาพยนตร์เท่านั้น มาร์เวลกำหนดให้จักรวาลภาพยนตร์มาร์เวลเป็น เอิร์ธ-199999 ภายในความต่อเนื่องในพหุภพของการ์ตูนของบริษัท

ในเดือนตุลาคม ค.ศ. 2014 มาร์เวลสตูดิโอส์จัดงานแถลงข่าวเพื่อประกาศชื่อภาพยนตร์ของพวกเขาในระยะสาม ในเดือนกันยายน ค.ศ. 2015 หลังมาร์เวลสตูดิโอส์ถูกรวมเข้ากับ วอลต์ดิสนีย์สตูดิโอส์ โดยไฟกีขึ้นตรงต่อ แอลัน ฮอร์น ประธานวอลต์ดิสนีย์สตูดิโอส์ แทนที่ ไอแซก เพิร์ลมัตเตอร์ ซีอีโอของมาร์เวลเอนเตอร์เทนเมนต์ คณะกรรมการสร้างสรรค์ของสตูดิโอจะมีส่วนร่วม "เล็กน้อย" ในภาพยนตร์ต่อจากนี้ แม้ว่าพวกเขาจะยังคงให้คำปรึกษากับ มาร์เวลเทเลวิชัน ซึ่งยังคงอยู่ภายใต้การควบคุมของเพิร์ลมัตเตอร์ การตัดสินใจครั้งสำคัญในภาพยนตร์ทั้งหมดต่อจากนี้จะต้องกระทำโดย ไฟกี, เดสโปซิโตและวิกตอเรีย อลอนโซ ไฟกีกล่าวถึง อเวนเจอร์ส: เผด็จศึก (2019) จะให้ "จุดจบที่สมบูรณ์ที่สุด" แก่ภาพยนตร์และเส้นเรื่องก่อนหน้านั้นกับแฟรนไชส์ที่มี "สองช่วงเวลาที่แตกต่างกัน ทุกอย่างก่อน [เผด็จศึก] และทุกอย่างหลังจากนี้"

ในเดือนธันวาคม ค.ศ. 2017 เดอะวอลต์ดิสนีย์ ตกลงซื้อทรัพย์สินจาก ทเวนตีเฟิสต์เซนจูรีฟอกซ์ ร่วมไปถึงทเวนตีท์เซนจูรีฟอกซ์ ธุรกรรมปิดอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 19 มีนาคม ค.ศ. 2019 การเข้าซื้อกิจการได้เห็นการกลับมาของลิขสิทธิ์ภาพยนตร์ เดดพูล, ตัวละครเอ็กซ์เมนและตัวละครแฟนแทสติกโฟร์ คืนสู่มาร์เวลสตูดิโอส์ ซึ่งจะ "สร้างโลกที่สมบูรณ์ยิ่งขึ้นและซับซ้อนมากขึ้นของตัวละครและเรื่องราวที่เกี่ยวข้องกัน" ในเดือนกรกฎาคม ค.ศ. 2019 ประกาศรายชื่อสื่อในระยะสี่ที่งาน ซานดิเอโกคอมมิก-คอน ซึ่งประกอบด้วยภาพยนตร์และละครชุดบนดิสนีย์+ ในเดือนธันวาคม ค.ศ. 2020 ในวันนักลงทุนของดิสนีย์ มาร์เวลสตูดิโอส์ให้ข้อมูลเกี่ยวกับภาพยนตร์และละครชุดที่ประกาศไปก่อนหน้านี้ และประกาศละครชุดและรายการพิเศษเพิ่มเติมอีกบนดิสนีย์+ และยืนยันว่าจะเป็นส่วนหนึ่งของระยะสี่ องค์ประกอบแรกบางส่วนที่ก่อนหน้านี้ถูกควบคุมโดยทเวนตีท์เซนจูรีฟอกซ์แล้วรวมเข้ากับจักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล ได้แก่ องค์กร ซ.อ.ร์.ด. ใน วันด้าวิสชั่น ละครชุดบนดิสนีย์+ และ มาดริพัวร์ ประเทศสมมติในละครชุด เดอะฟอลคอนและเดอะวินเทอร์โซลเจอร์

โทรทัศน์

มาร์เวลเทเลวิชัน

 

เจฟ โลบ อดีตหัวหน้าของมาร์เวลเทเลวิชัน เคยทำหน้าที่เป็นผู้อำนวยการสร้างให้กับละครชุดทุกเรื่องบน เอบีซี, เน็ตฟลิกซ์, ฮูลูและฟรีฟอร์ม

ในเดือนมิถุนายน ค.ศ. 2010 มาร์เวลเทเลวิชันก่อตั้งขึ้นโดยมี เจฟ โลบ เป็นหัวหน้า ในเดือนกรกฏาคม ค.ศ. 2012 มาร์เวลเทเลวิชันเข้าสู่การเจรจากับเอบีซี เพื่อสร้างรายการที่ดำเนินเรื่องอยู่ในจักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล ในที่สุดเครือข่ายก็สร้างละครชุด ชี.ล.ด์. ทีมมหากาฬอเวนเจอร์ส, เอเจนต์ คาร์เตอร์ สายลับสาวกู้โลก และ อินฮิวแมนส์ ซึ่งร่วมสร้างกับ ไอแมกซ์คอร์ปอเรชัน ในเดือนพฤศจิกายน ค.ศ. 2013 ดิสนีย์จัดหาละครชุดคนแสดงให้กับเน็ตฟลิกซ์ ซึ่งได้แก่ แดร์เดวิล, เจสซิก้า โจนส์, ลุค เคจ และ ไอรอน ฟิสต์ นำไปสู่ละครชุดสั้น เดอะ ดีเฟนเดอร์ส ในเดือนเมษายน ค.ศ. 2016 เน็ตฟลิกซ์สั่งละครชุด เดอะ พันนิชเชอร์ ละครชุดแยกของ แดร์เดวิล ในเดือนกุมภาพันธ์ เน็ตฟลิกซ์ยกเลิดละครชุดทั้งหมดของมาร์เวล ในเดือนมกราคม ค.ศ. 2021 ไฟกีกล่าวว่า "ไม่เคยพูดว่าไม่เคย" ที่อาจจะฟื้นฟูละครชุด แต่สังเกตว่ามาร์เวลสตูดิโอส์ให้ความสำคัญกับละครชุดบนดิสนีย์+ ใหม่ของพวกเขาที่ประกาศในเวลานั้น ในเดือนเมษายน ค.ศ. 2016 ช่องฟรีฟอร์ม เครือข่ายเคเบิลซึ่งดิสนีย์เป็นเจ้าของ ประกาศ โคล้กและแดกเกอร์ ในเดือนพฤษภาคม ค.ศ. 2017 มาร์เวลประกาศว่า รันอะเวย์ส ได้รับคำสั่งให้ละครชุดจากฮูลู ในเดือนพฤษภาคม ค.ศ. 2019 มาร์เวลประกาศว่า เฮลสตรอม ได้รับการอนุมัติจากฮูลู

ในเดือนตุลาคม ค.ศ. 2019 การปรับโครงสร้างองค์กรเพิ่มเติมทำให้ไฟกีได้รับการแต่งตั้งเป็นหัวหน้าฝ่ายสร้างสรรค์ของมาร์เวลเอนเตอร์เทนเมนต์ โดยมาร์เวลเทเลวิชันกลายเป็นส่วนหนึ่งของมาร์เวลสตูดิโอส์และผู้บริหารของมาร์เวลเทเลวิชันขึ้นตรงต่อไฟกี อย่างไรก็ตาม ในเดือนธันวาคม ค.ศ. 2019 มาร์เวลเทเลวิชันถูกรวมเข้ากับมาร์เวลสตูดิโอส์ โดยที่มาร์เวลสตูดิโอส์เข้ามารับช่วงต่อสร้างละครชุดปัจจุบันในขณะนั้น ไม่มีละครชุดเพิ่มเติมจากมาร์เวลเทเลวิชันที่ได้รับการพิจารณาให้พัฒนาต่อ

ภาพยนตร์

ดูบทความหลักที่: รายชื่อภาพยนตร์ในจักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล

ดูเพิ่มเติมที่: จักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล: ระยะหนึ่ง, จักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล: ระยะสอง, จักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล: ระยะสาม และ จักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล: ระยะสี่ § ภาพยนตร์

มาร์เวลสตูดิโอส์ฉายภาพยนตร์เป็นกลุ่มที่เรียกว่า "ระยะ" (อังกฤษ: Phases) โดยระยะหนึ่งประกอบด้วย ไอรอนแมน มหาประลัย คน เกราะ เหล็ก (2008), มนุษย์ตัวเขียวจอมพลัง (2008), ไอรอนแมน 2 (2010), ธอร์ เทพเจ้าสายฟ้า (2011), กัปตันอเมริกา: อเวนเจอร์ที่ 1 (2011) และปิดท้ายด้วย ดิ อเวนเจอร์ส (2012) ซึ่งเป็นภาพยนตร์ข้ามฝั่ง ระยะสองประกอบด้วย ไอรอนแมน 3 (2013), ธอร์ เทพเจ้าสายฟ้าโลกาทมิฬ (2013), กัปตันอเมริกา: มัจจุราชอหังการ (2014), รวมพันธุ์นักสู้พิทักษ์จักรวาล (2014), อเวนเจอร์ส: มหาศึกอัลตรอนถล่มโลก (2015) และ มนุษย์มดมหากาฬ (2015)

ระยะสามประกอบด้วย กัปตันอเมริกา: ศึกฮีโร่ระห่ำโลก (2016), จอมเวทย์มหากาฬ (2016), รวมพันธุ์นักสู้พิทักษ์จักรวาล 2 (2017), สไปเดอร์แมน: โฮมคัมมิ่ง (2017), ธอร์: ศึกอวสานเทพเจ้า (2017), แบล็ค แพนเธอร์ (2018), อเวนเจอร์ส: มหาสงครามล้างจักรวาล (2018), แอนท์-แมน และ เดอะ วอสพ์ (2018), กัปตัน มาร์เวล (2019), อเวนเจอร์ส: เผด็จศึก (2019) และ สไปเดอร์แมน: ฟาร์ ฟรอม โฮม (2019) สามระยะแรกนั้นเรียกรวมกันว่า "ดิอินฟินิตีซากา"

ระยะสี่ประกอบด้วย แบล็ค วิโดว์ (2021), ชาง-ชี กับตำนานลับเท็นริงส์ (2021), ฮีโร่พลังเทพเจ้า (2021), สไปเดอร์-แมน: โน เวย์ โฮม (2021), ดอกเตอร์สเตรนจ์อินมัลติเวิร์สออฟแมดเนส (2022), ธอร์: เลิฟแอนด์ธันเดอร์ (2022), แบล็ค แพนเธอร์: วากานดาฟอร์เอเวอร์ (2022), เดอะมาร์เวลส์ (2022), แอนท์-แมน และ เดอะ วอสพ์: ควอนตัมเมเนีย (2023), รวมพันธุ์นักสู้พิทักษ์จักรวาล 3 (2023) และ แฟนแทสติกโฟร์ ระยะสี่ยังประกอบด้วยละครโทรทัศน์หลายชุดและรายการพิเศษบน ดิสนีย์+

ละครโทรทัศน์

ดูบทความหลักที่: รายชื่อละครชุดทางโทรทัศน์ในจักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล

ละครชุดโดยมาร์เวลเทเลวิชัน

ดูเพิ่มเติมที่: ละครชุดทางโทรทัศน์ช่องเอบีซีของมาร์เวล, ละครชุดทางโทรทัศน์ในเน็ตฟลิกซ์ของมาร์เวล, ละครชุดทางโทรทัศน์สำหรับเยาวชนของมาร์เวล และ การผจญภัยสู่ความกลัว (แฟรนไชส์)

มาร์เวลเทเลวิชัน ผลิตละครโทรทัศน์หลายเรื่องที่ดำเนินเรื่องอยู่ในจักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล ผ่านการออกอากาศ, สตรีมมิงและเคเบิล ละครชุด "มาร์เวล ฮีโรส์" ซึ่งออกอากาศทางช่องเอบีซี ได้แก่ ชี.ล.ด์. ทีมมหากาฬอเวนเจอร์ส (2013–2020), เอเจนต์ คาร์เตอร์ สายลับสาวกู้โลก (2015–2016) และ อินฮิวแมนส์ (2017) ละครชุด "มาร์เวล ไนท์ส" ซึ่งสตรีมมิงบนเน็ตฟลิกซ์ ได้แก่ แดร์เดวิล (2015–2018), เจสซิก้า โจนส์ (2015–2019), ลุค เคจ (2016–2018), ไอรอน ฟิสต์ (2017–2018), มินิซีรีส์ข้ามฝั่ง เดอะ ดีเฟนเดอร์ส (2017) และ เดอะ พันนิชเชอร์ (2017–2019) ละครชุดสำหรับเยาวชน ได้แก่ รันอะเวย์ส (2017–2019) สตรีมมิงบนฮูลู และ โคล้กและแดกเกอร์ (2018–2019) ออกอากาศทางช่องฟรีฟอร์ม ขณะที่ เฮลสตรอม (2020) ซึ่งสตรีมมิงบนฮูลู แต่เดิมตั้งใจให้เป็นจุดเริ่มต้นของแฟรนไชส์ การผจญภัยสู่ความกลัว ที่วางแผนไว้

ละครชุดโดยมาร์เวลสตูดิโอส์

ดูเพิ่มเติมที่: จักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล: ระยะสี่ § ละครชุดทางโทรทัศน์

ระยะสี่ของจักรวาลภาพยนตร์มาร์เวลนั้นประกอบด้วยละครชุดที่ออกอากาศบนดิสนีย์+ ได้แก่ วันด้าวิสชั่น (2021), เดอะฟอลคอนและเดอะวินเทอร์โซลเจอร์ (2021) และปีที่หนึ่งของ โลกิ (2021) และละครชุดที่จะออกอากาศในอนาคต ได้แก่ แอนิเมชัน วอตอิฟ...? (2021), มิสมาร์เวล (2021), ฮอคอาย (2021), มูนไนท์ (2022), ชี-ฮัลค์ (2022), ซีเครตอินเวชัน (2022), ไอรอนฮาร์ต, อาร์เมอร์วอร์ส และละครชุดที่ดำเนินเรื่องในวากานดา รวมพันธุ์นักสู้พิทักษ์จักรวาล ฮอลิเดย์สเปเชียล (2022) ก็รวมอยู่ในระยะนี้เช่นกัน เช่นเดียวกับ ภาพยนตร์สิบเอ็ดเรื่อง

นักแสดงและตัวละครประจำ

ข้อมูลเพิ่มเติม: ตัวละคร, นักแสดงในภาพยนตร์ (ดิอินฟินิตีซากา), นักแสดงละครชุด (มาร์เวลสตูดิโอส์ และ มาร์เวลเทเลวิชัน), นักแสดงในวันช็อตส์, นักแสดงในดับเบิลยูเอชไอเอช นิวส์ฟรอนต์, และ นักแสดงในชี.ล.ด์. ทีมมหากาฬอเวนเจอร์ส: สลิงช็อต

รายการตัวบ่งชี้

ส่วนนี้แสดงถึงตัวละครที่จะปรากฏตัวหรือปรากฏตัวใน อย่างน้อยสามเรื่องในภาพยนตร์/ละครชุดในจักรวาลภาพยนตร์มาร์เวลและมีชื่ออยู่ในเครดิตอย่างน้อยสองแฟรนไชส์.

• ส่วนที่ว่างเป็นสีเทาเข้ม หมายถึง ตัวละครไม่ได้อยู่ในสื่อหรือว่าการปรากฏตัวของตัวละครยังไม่ได้รับการยืนยัน
• A ^P หมายถึง ปรากฏตัวเป็นภาพถ่ายในภาพยนตร์
• A ^V หมายถึง ปรากฏตัวเฉพาะเสียง

ตัวละคร	ภาพยนตร์	ละครชุด	ภาพยนตร์สั้น	ดิจิทัลซีรีส์	แอนิเมชัน
บรูซ แบนเนอร์ ฮัลค์	เอ็ดเวิร์ด นอร์ตัน ลู เฟอร์ริกโน^V มาร์ก รัฟฟาโล	มาร์ก รัฟฟาโล			มาร์ก รัฟฟาโล
เจมส์ "บักกี" บาร์นส์ วินเทอร์ โซลเยอร์ / ไวต์ วูล์ฟ	เซบาสเตียน สแตน				เซบาสเตียน สแตน
คลินต์ บาร์ตัน ฮอว์กอาย	เจเรมี เรนเนอร์				เจเรมี เรนเนอร์
เพ็กกี คาร์เตอร์	เฮย์ลีย์ แอตเวลล์				เฮย์ลีย์ แอตเวลล์
ชารอน คาร์เตอร์ เอเจนต์ 13 / พาวเวอร์ โบรกเกอร์	เอมิลี แวนแคมป์
ฟิล โคลสัน	คลาร์ก เกรกก์
แดร็กซ์ผู้พิฆาต	เดฟ บอทิสตา
นิค ฟิวรี	ซามูเอล แอล. แจ็กสัน				ซามูเอล แอล. แจ็กสัน
กาโมรา	โซอี ซัลดานา
กรูท	วิน ดีเซล^V
มาเรีย ฮิลล์	โคบี สมัลเดอส์
แฮโรลด์ "แฮปปี" โฮแกน	จอน แฟฟโรว์
สกอตต์ แลง แอนท์-แมน	พอล รัด			พอล รัด
ดาร์ซี ลูอิส	แคท เดนนิงส์
โลกิ	ทอม ฮิดเดิลสตัน				ทอม ฮิดเดิลสตัน
วันด้า แม็กซิมอฟฟ์ สการ์เล็ต วิทช์	อลิซาเบธ โอลเซน
เนบิวลา	คาเรน กิลแลน				คาเรน กิลแลน
โอโคเย	ดาไน กูริรา
ปีเตอร์ ปาร์คเกอร์ สไปเดอร์-แมน	ทอม ฮอลแลนด์
เวอร์จิเนีย "เปปเปอร์" พอตส์	กวินเน็ธ พัลโทรว์
ปีเตอร์ ควิลล์ สตาร์-ลอร์ด	คริส แพร็ตต์				คริส แพร็ตต์
โมนิกา แรมโบ	อะกิระ อักบาร์ ทียอนาห์ แพร์ริส	ทียอนาห์ แพร์ริส
เจมส์ "โรดีย์" โรดส์ วอร์มะชีน / ไอรอนเพเทรียต	เทร์เรนซ์ ฮาวเวิร์ด ดอน ชีเดิล	ดอน ชีเดิล
ร็อคเก็ต	แบรดลีย์ คูเปอร์^V
สตีฟ โรเจอร์ส กัปตันอเมริกา	คริส อีแวนส์
นาตาชา โรมานอฟฟ์ แบล็ค วิโดว์	สการ์เลตต์ โจแฮนส์สัน
ฮาวเวิร์ด สตาร์ก	เจอราร์ด แซนเดอร์ส^P จอห์น สแลตเทอรี โดมินิก คูเปอร์	โดมินิก คูเปอร์			โดมินิก คูเปอร์
โทนี สตาร์ก ไอรอนแมน	รอเบิร์ต ดาวนีย์ จูเนียร์
ดร. สตีเฟน สเตรนจ์	เบเนดิกต์ คัมเบอร์แบตช์
ทาลอส	เบน เมนเดลโซห์น
ทีชัลลา แบล็กแพนเทอร์	แชดวิก โบสแมน				แชดวิก โบสแมน
ธอร์	คริส เฮมส์เวิร์ท				คริส เฮมส์เวิร์ท
วิชัน จาร์วิส	พอล เบ็ตตานีย์
แซม วิลสัน ฟัลคอน / กัปตันอเมริกา	แอนโทนี แมกกี

อ้างอิง

1. Philbrick, Jami (April 26, 2010). "Kevin Fiege Talks Iron Man 2, The Avengers and More". MovieWeb. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ March 27, 2013. สืบค้นเมื่อ May 10, 2010.
2. Fritz, Ben; Harris, Dana (April 27, 2005). "Paramount pacts for Marvel pix". Variety. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ February 12, 2014. สืบค้นเมื่อ February 12, 2014.
3. Benezra, Karen (July 8, 1996). "Marvel wants to be a movie mogul". MediaWeek. VNU eMedia, Inc. 6 (28).
4. Waxman, Sharon (June 18, 2007). "Marvel Wants to Flex Its Own Heroic Muscles as a Moviemaker". The New York Times. p. 2. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ March 31, 2013. สืบค้นเมื่อ February 1, 2009.
5. Leonard, Devin (April 3, 2014). "The Pow! Bang! Bam! Plan to Save Marvel, Starring B-List Heroes". Bloomberg Businessweek. Bloomberg L.P. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ April 3, 2014. สืบค้นเมื่อ April 3, 2014.
6. Russo, Tom (April 25, 2012). "Super Group". Boston.com. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ November 22, 2013.
7. Beall, Mark (September 14, 2006). "Marvel Avengers Update". Cinematical. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ July 4, 2011. สืบค้นเมื่อ August 2, 2010.
8. Guedj, Philippe (May 2, 2014). "Avi Arad : 'J'ai pardonné à Kevin Feige, il suivait des ordres' (Exclu Daily Mars)". Daily Mars. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ July 23, 2015. สืบค้นเมื่อ July 23, 2015.
9. Orange, B. Alan (June 5, 2009). "Marvel's Kevin Feige on the Future of The Avengers, Thor, Ant Man, Doctor Strange, and Captain America!". MovieWeb. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ March 31, 2013. สืบค้นเมื่อ October 19, 2010.
10. Douglas, Edward (April 25, 2010). "Exclusive: Marvel Studios Production Head Kevin Feige". Superhero Hype. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ March 31, 2013.
11. Foutch, Haleigh (November 29, 2018). "Marvel's Netflix Heroes Were Considered for 'Infinity War', Confirm Russo Brothers". Collider. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ January 12, 2019. สืบค้นเมื่อ January 12, 2019.
12. Shaw-Williams, H. (May 1, 2013). "Kevin Feige on 'Iron Man 3′ and the Shared Marvel Movie Universe". Screen Rant. จากแหล่งเดิมเมื่อ May 3, 2013. สืบค้นเมื่อ March 5, 2015.
13. Siegel, Lucas (October 28, 2014). "Marvel Announces Black Panther, Captain Marvel, Inhumans, Avengers: Infinity War Films, Cap & Thor 3 Subtitles". Newsarama. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ October 28, 2014. สืบค้นเมื่อ October 28, 2014.
14. Masters, Kim; Belloni, Matthew (August 31, 2015). "Marvel Shake-Up: Film Chief Kevin Feige Breaks Free of CEO Ike Perlmutter (Exclusive)". The Hollywood Reporter. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ September 2, 2015. สืบค้นเมื่อ August 31, 2015.
15. Faraci, Drew (September 2, 2015). "The Marvel Creative Committee Is Over". Birth. Movies. Death. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ September 2, 2015. สืบค้นเมื่อ September 2, 2015.
16. Kit, Borys; Masters, Kim (September 3, 2015). "Marvel's Civil War: Why Kevin Feige Demanded Emancipation from CEO Ike Perlmutter". The Hollywood Reporter. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ September 3, 2015. สืบค้นเมื่อ September 3, 2015.
17. Robinson, Joanna (November 27, 2017). "Secrets of the Marvel Universe". Vanity Fair. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ November 30, 2017. สืบค้นเมื่อ November 30, 2017.
18. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ FoxDisneyPressRelease
19. Szalai, Georg (March 19, 2019). "Disney Closes $71.3 Billion Fox Deal, Creating Global Content Powerhouse". The Hollywood Reporter. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ March 21, 2019. สืบค้นเมื่อ March 21, 2019.
20. Couch, Aaron; Kit, Borys (July 20, 2019). "Marvel Unveils Post-'Endgame' Slate with 'Eternals', 'Shang-Chi' and Multiple Sequels". The Hollywood Reporter. จากแหล่งเดิมเมื่อ July 21, 2019. สืบค้นเมื่อ July 20, 2019.
21. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ DisneyInvestorDayVerge
22. Paige, Rachel (December 11, 2020). "All of the Marvel Studios News Coming out of The Walt Disney Company's 2020 Investor Day Presentation". Marvel.com. จากแหล่งเดิมเมื่อ December 13, 2020. สืบค้นเมื่อ December 14, 2020.
23. White, Brett (March 19, 2021). "'Falcon and Winter Soldier' Easter Eggs: 5 Things You May Have Missed in Episode 1". Decider. จากแหล่งเดิมเมื่อ March 19, 2021. สืบค้นเมื่อ March 19, 2021.
24. Romano, Nick (April 2, 2021). "The Falcon and the Winter Soldier shows how Marvel is weaving X-Men elements into the MCU". Entertainment Weekly. จากแหล่งเดิมเมื่อ April 4, 2021. สืบค้นเมื่อ April 4, 2021.
25. Andreeva, Natalie (June 28, 2010). "Marvel Entertainment Launches TV Division". Deadline Hollywood. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ January 9, 2016. สืบค้นเมื่อ January 9, 2016.
26. Andreeva, Nellie (July 27, 2012). "ABC And Marvel Eying 'Avengers'-Themed TV Series". Deadline Hollywood. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ August 29, 2012. สืบค้นเมื่อ July 29, 2012.
27. Goldberg, Lesley (January 17, 2014). "Marvel's 'Agent Carter': Hayley Atwell, Writers, Showrunners Confirmed for ABC Drama". The Hollywood Reporter. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ May 10, 2014. สืบค้นเมื่อ January 18, 2014.
28. "'Marvel's The Inhumans' Coming To IMAX & ABC in 2017". Marvel.com. November 14, 2016. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ November 15, 2016. สืบค้นเมื่อ November 14, 2016.
29. Goldberg, Lesley (November 14, 2016). "Marvel, ABC Set 'The Inhumans' TV Series". The Hollywood Reporter. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ November 15, 2016. สืบค้นเมื่อ November 14, 2016.
30. Andreeva, Nellie (February 28, 2017). "'Marvel's Inhumans': 'Hell on Wheels' Anson Mount To Star As Black Bolt in ABC Series". Deadline Hollywood. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ February 28, 2017. สืบค้นเมื่อ February 28, 2017.
31. Lieberman, David (November 7, 2013). "Disney To Provide Netflix With Four Series Based on Marvel Characters". Deadline Hollywood. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ April 8, 2014. สืบค้นเมื่อ November 7, 2013.
32. Hibberd, James (April 29, 2016). "Marvel's The Punisher spin-off ordered by Netflix". Entertainment Weekly. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ April 29, 2016. สืบค้นเมื่อ April 29, 2016.
33. Patten, Dominic (February 18, 2019). "'The Punisher' & 'Jessica Jones' Canceled By Netflix; Latter's 3rd Season Still To Air". Deadline Hollywood. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ February 18, 2019. สืบค้นเมื่อ February 18, 2019.
34. D'Alessandro, Anthony (January 10, 2021). "Marvel Boss Kevin Feige On 'Black Panther 2' Post Boseman, 'Black Widow' Release & Why Streaming Plans Won't Burn MCU At The B.O." Deadline Hollywood. จากแหล่งเดิมเมื่อ January 11, 2021. สืบค้นเมื่อ January 13, 2021.
35. Wagmeister, Elizabeth (April 7, 2016). "Freeform Greenlights Marvel Romance Superhero Series 'Cloak and Dagger' (EXCLUSIVE)". Variety. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ April 7, 2016. สืบค้นเมื่อ April 7, 2016.
36. Goldberg, Lesley (May 3, 2017). "Marvel's 'Runaways,' From 'The O.C.' Creators, Ordered to Series at Hulu". The Hollywood Reporter. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ May 3, 2017. สืบค้นเมื่อ May 3, 2017.
37. Goldberg, Leslie (May 1, 2019). "'Ghost Rider,' 'Helstrom' Marvel Live-Action Dramas a Go at Hulu". The Hollywood Reporter. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ May 5, 2019. สืบค้นเมื่อ May 1, 2019.
38. Fleming, Mike Jr. (October 15, 2019). "Marvel Studios President Kevin Feige Adds Marvel Chief Creative Officer Title; He'll Oversee All Creative & Story Initiatives". Deadline Hollywood. จากแหล่งเดิมเมื่อ October 16, 2019. สืบค้นเมื่อ October 15, 2019.
39. Goldberg, Lesley (December 8, 2019). "Marvel TV Division Folded Into Studio Unit, Layoffs Expected". The Hollywood Reporter. จากแหล่งเดิมเมื่อ December 11, 2019. สืบค้นเมื่อ December 11, 2019.
40. Jaworski, Michelle (August 15, 2018). "This is what the Marvel Cinematic Universe phases look like". The Daily Dot. จากแหล่งเดิมเมื่อ December 28, 2019. สืบค้นเมื่อ April 1, 2020.
41. McEwan, Cameron K.; Longridge, Chris (August 7, 2019). "Marvel's 'Phases' explained: What goes when & why". Digital Spy. จากแหล่งเดิมเมื่อ August 20, 2019. สืบค้นเมื่อ April 1, 2020.
42. McClintock, Pamela (October 18, 2010). "Disney, Paramount restructure Marvel deal". Variety. จากแหล่งเดิมเมื่อ October 23, 2010. สืบค้นเมื่อ October 18, 2010.
43. Ridgely, Charlie (June 24, 2019). "Kevin Feige Confirms Spider-Man: Far From Home Is the Conclusion to Marvel's Infinity Saga". ComicBook.com. จากแหล่งเดิมเมื่อ June 26, 2019. สืบค้นเมื่อ June 25, 2019.
44. Bisset, Jennifer (May 5, 2021). "Marvel Cinematic Universe Phase 4: The full list of release dates". CNET. จากแหล่งเดิมเมื่อ May 10, 2021. สืบค้นเมื่อ May 17, 2021.
45. Patten, Dominic (August 12, 2019). "Marvel TV Boss Jeph Loeb On Secret ABC Series, Disney+, 'Legion' End, More Crossovers, 'Ghost Rider' & Hulu Plans". Deadline Hollywood. จากแหล่งเดิมเมื่อ August 12, 2019. สืบค้นเมื่อ August 13, 2019.
46. Fernandez, Jay A. (August 15, 2007). "Signing on to a writing co-op". Los Angeles Times. p. . คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ February 23, 2013. สืบค้นเมื่อ February 20, 2013.
47. Otto, Jeff (May 27, 2008). "Special Report: "Hulk" Edit Bay Visit". Dark Horizons. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ February 23, 2013. สืบค้นเมื่อ May 27, 2008.
48. Finke, Nikki (July 23, 2010). "Toldja! Marvel & Ruffalo Ink Hulk Deal". Deadline Hollywood. จากแหล่งเดิมเมื่อ March 15, 2011. สืบค้นเมื่อ July 23, 2010.
49. Paige, Rachel (December 10, 2020). "Tatiana Maslany Stars in new 'She-Hulk' Comedy Series Coming to Disney+". Marvel.com. จากแหล่งเดิมเมื่อ December 11, 2020. สืบค้นเมื่อ December 10, 2020.
50. Mancuso, Vinnie (July 20, 2019). "Marvel's 'What If?' Announces Massive Voice Cast of MCU Stars & Jeffrey Wright as The Watcher". Collider. จากแหล่งเดิมเมื่อ July 21, 2019. สืบค้นเมื่อ July 27, 2019.
51. Bruno, Mike (April 2, 2010). "'Captain America': Sebastian Stan cast as Bucky Barnes". Entertainment Weekly. จากแหล่งเดิมเมื่อ April 7, 2010. สืบค้นเมื่อ October 27, 2010.
52. Dinh, Christine (April 12, 2019). "All of the Marvel Disney+ News Coming Out of The Walt Disney Company's Investor Day". Marvel.com. จากแหล่งเดิมเมื่อ April 12, 2019. สืบค้นเมื่อ April 12, 2019.
53. "Cinema Con: We've Seen Hawkeye In Thor And It's More Than A Walk On". CinemaBlend. March 28, 2011. จากแหล่งเดิมเมื่อ March 7, 2013. สืบค้นเมื่อ March 28, 2011.
54. Couch, Aaron (August 23, 2019). "Marvel Unveils 3 New Disney+ Shows Including 'She-Hulk' and 'Moon Knight'". The Hollywood Reporter. จากแหล่งเดิมเมื่อ August 23, 2019. สืบค้นเมื่อ August 23, 2019.
55. Bently, David (May 27, 2010). . Coventry Telegraph. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ July 23, 2011. สืบค้นเมื่อ July 9, 2010.
56. Fletcher, Rosie (July 19, 2013). "Marvel's Agent Carter reaction: Comic-Con 2013". Total Film. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ April 19, 2014. สืบค้นเมื่อ July 21, 2013.
57. "'Captain America: The Winter Soldier' filming begins". Marvel.com. April 8, 2013. จากแหล่งเดิมเมื่อ April 10, 2013. สืบค้นเมื่อ April 8, 2013.
58. "NYCC 2012: Coulson Lives in Marvel's S.H.I.E.L.D." Marvel.com. October 13, 2012. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ October 13, 2012. สืบค้นเมื่อ October 13, 2012.
59. "Watch Marvel's Agents of SHIELD: Slingshot in Full!". ComingSoon.net. December 13, 2016. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ December 14, 2016. สืบค้นเมื่อ December 14, 2016.
60. Kit, Borys (March 14, 2013). "Marvel Signs WWE's Dave Bautista for 'Guardians of the Galaxy' (Exclusive)". The Hollywood Reporter. จากแหล่งเดิมเมื่อ March 16, 2013. สืบค้นเมื่อ March 14, 2013.
61. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ VarietyDec2020
62. Fleming, Michael (February 25, 2009). "Samuel Jackson joins 'Iron' cast". Variety. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ August 21, 2012. สืบค้นเมื่อ March 30, 2009.
63. Hibberd, James (October 2, 2013). "'Agents of SHIELD' ratings slip; Samuel L. Jackson makes cameo". Entertainment Weekly. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ March 12, 2014. สืบค้นเมื่อ March 12, 2014.
64. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ FurySeries
65. Kit, Borys (April 22, 2013). "'Guardians of the Galaxy' Adds One More to Cast (Exclusive)". The Hollywood Reporter. จากแหล่งเดิมเมื่อ April 24, 2013. สืบค้นเมื่อ April 22, 2013.
66. "Official: Vin Diesel to Voice Groot in Marvel's Guardians of the Galaxy". Marvel.com. December 21, 2013. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ June 30, 2014. สืบค้นเมื่อ December 21, 2013.
67. Graser, Marc (February 7, 2011). "Cobie Smulders joins 'Avengers' cast". Variety. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ April 25, 2011. สืบค้นเมื่อ February 7, 2011.
68. Goldberg, Lesley (July 19, 2013). "Cobie Smulders' Comic-Con Reveal: Secret 'Agents of SHIELD' Role". The Hollywood Reporter. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ March 12, 2014. สืบค้นเมื่อ July 19, 2013.
69. "Marvel at Comic-Con: Robert Downey Jr., Kevin Feige, Shane Black, Jon Favreau, Don Cheadle, Edgar Wright". Deadline Hollywood. July 14, 2012. จากแหล่งเดิมเมื่อ August 4, 2020. สืบค้นเมื่อ September 11, 2012.
70. Warner, Sam (September 7, 2018). "Spider-Man: Far from Home set picture confirms the return of an MCU favourite". Digital Spy. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ October 18, 2018. สืบค้นเมื่อ October 17, 2018.
71. . Marvel.com. December 19, 2013. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ May 19, 2014. สืบค้นเมื่อ December 19, 2013.
72. Fischer, Ross; Sciretta, Peter (July 16, 2015). "'Ant-Man' Viral: Interviews With Scott Lang and Pym Technologies CEO Darren Cross". /Film. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ April 23, 2016. สืบค้นเมื่อ April 23, 2016.
73. McNary, Dave (November 24, 2009). "Kat Dennings joins 'Thor' cast". Variety. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ July 4, 2011. สืบค้นเมื่อ November 25, 2009.
74. Coggan, Devan (August 23, 2019). "Kat Dennings, Randall Park, and Kathryn Hahn join Disney+'s WandaVision". Entertainment Weekly. จากแหล่งเดิมเมื่อ August 24, 2019. สืบค้นเมื่อ August 23, 2019.
75. "Marvel Studios Update: Loki Officially Cast in 2011 Thor Movie". Marvel.com. May 18, 2009. จากแหล่งเดิมเมื่อ March 27, 2011. สืบค้นเมื่อ May 19, 2009.
76. McClintock, Pamela (February 21, 2019). "Disney Film Chief Alan Horn Talks Fox Merger, 'Star Wars' and Pixar Post-John Lasseter". The Hollywood Reporter. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ March 20, 2019. สืบค้นเมื่อ March 20, 2019.
77. "Official: Elizabeth Olsen & Aaron Taylor-Johnson Join 'Avengers: Age of Ultron'". Marvel.com. November 25, 2013. จากแหล่งเดิมเมื่อ February 28, 2014. สืบค้นเมื่อ November 25, 2013.
78. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ PressReleaseGotG
79. Strom, Marc (July 23, 2016). "SDCC 2016: Marvel's 'Black Panther' Confirms Additional Cast". Marvel.com. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ July 24, 2016. สืบค้นเมื่อ May 16, 2021.
80. Breznican, Anthony (March 14, 2019). "Marvel updates Avengers: Endgame poster to include Danai Gurira's name". Entertainment Weekly. จากแหล่งเดิมเมื่อ March 18, 2019. สืบค้นเมื่อ March 14, 2019.
81. Kit, Borys; Siegel, Tatiana (June 23, 2015). "'Spider-Man' Finds Tom Holland to Star as New Web-Slinger". The Hollywood Reporter. จากแหล่งเดิมเมื่อ June 23, 2015. สืบค้นเมื่อ June 23, 2015.
82. Couch, Aaron (February 10, 2017). "'Avengers: Infinity War' Featurette Shows Off First Footage From Set". The Hollywood Reporter. จากแหล่งเดิมเมื่อ February 11, 2017. สืบค้นเมื่อ February 10, 2017.
83. Green, Willow (January 17, 2007). "Gwyneth Paltrow Joins Iron Man". Empire. สืบค้นเมื่อ October 2, 2019.
84. Carter, Justin (April 28, 2019). "Avengers: Endgame finally gives Pepper Potts one of her famous comic moments". Polygon.com. สืบค้นเมื่อ October 12, 2019.
85. Fleming, Mike Jr. (February 5, 2013). "Chris Pratt Getting 'Guardians of the Galaxy' Lead". Deadline Hollywood. จากแหล่งเดิมเมื่อ February 6, 2013. สืบค้นเมื่อ February 5, 2013.
86. Lussier, Germain (February 1, 2019). . io9. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ February 1, 2019. สืบค้นเมื่อ February 1, 2019.
87. Miller, Liz Shannon (December 10, 2020). "'Captain Marvel 2' Reveals New Release Date, Roles for Ms. Marvel and Monica Rambeau". Collider. จากแหล่งเดิมเมื่อ December 11, 2020. สืบค้นเมื่อ December 10, 2020.
88. Ramos, Dino-Ray (July 20, 2019). "Teyonah Parris Joins Elizabeth Olsen And Paul Bettany For 'WandaVision' As Monica Rambeau". Deadline Hollywood. จากแหล่งเดิมเมื่อ December 9, 2019. สืบค้นเมื่อ February 3, 2020.
89. "Terrence Howard cast in Iron Man!". GamesRadar+. October 12, 2006. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ December 2, 2016. สืบค้นเมื่อ December 3, 2016.
90. Susman, Gary (October 14, 2008). "'Iron Man 2': Terrence Howard's out, Don Cheadle's in". Entertainment Weekly. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ August 22, 2012. สืบค้นเมื่อ August 3, 2012.
91. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ Dec2020Series
92. "Official: Bradley Cooper to Voice Rocket Raccoon in Marvel's Guardians of the Galaxy". Marvel.com. August 30, 2013. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ March 11, 2014. สืบค้นเมื่อ July 9, 2014.
93. Graser, Marc (March 22, 2010). "Chris Evans to play 'Captain America'". Variety. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ July 2, 2011. สืบค้นเมื่อ March 23, 2010.
94. Loughrey, Clarisse (June 12, 2017). "Reprise roll in both Infinity Wars". Independent.co.uk. จากแหล่งเดิมเมื่อ April 23, 2018. สืบค้นเมื่อ April 21, 2018.
95. Fleming, Mike (October 2, 2012). "Five Actresses Testing For 'Captain America 2' Role; Black Widow Might Drop By As Well". Deadline Hollywood. จากแหล่งเดิมเมื่อ October 4, 2012. สืบค้นเมื่อ October 2, 2012.
96. Siegel, Tatiana; Kit, Borys (October 11, 2018). "Scarlett Johansson Lands $15 Million Payday for Black Widow Movie". The Hollywood Reporter. จากแหล่งเดิมเมื่อ October 11, 2018. สืบค้นเมื่อ October 11, 2018.
97. Holtreman, Vic (August 22, 2013). "Iron Man 2: Set Visit, Story Details & Meet Howard Stark". Screen Rant. จากแหล่งเดิมเมื่อ August 1, 2009. สืบค้นเมื่อ August 20, 2014.
98. Vejvoda, Jim (June 4, 2009). "Iron Man 2 Sneak Peek". IGN. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ August 20, 2014. สืบค้นเมื่อ June 5, 2009.
99. Philbrick, Jami (June 21, 2011). "Dominic Cooper talks 'Captain America: The First Avenger'". IAmRogue.com. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ March 29, 2013. สืบค้นเมื่อ March 29, 2013.
100. Strom, Marc (September 30, 2014). "Dominic Cooper Returns as Howard Stark in Marvel's Agent Carter". Marvel.com. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ September 30, 2014. สืบค้นเมื่อ September 30, 2014.
101. Bowles, Scott (April 27, 2007). "First look: Downey forges a bond with 'Iron Man' role". USA Today. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ March 23, 2013. สืบค้นเมื่อ March 23, 2013.
102. Strom, Marc (December 4, 2014). "Benedict Cumberbatch to play Doctor Strange". Marvel.com. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ December 4, 2014. สืบค้นเมื่อ December 4, 2014.
103. Simpson, George (September 26, 2016). "Benedict Cumberbatch's Doctor Strange CONFIRMED for Avengers: Infinity War". Daily Express. จากแหล่งเดิมเมื่อ September 26, 2016. สืบค้นเมื่อ September 26, 2016.
104. Anderton, Ethan (September 5, 2018). . /Film. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ September 6, 2018. สืบค้นเมื่อ September 5, 2018.
105. Strom, Marc (October 28, 2014). "Chadwick Boseman to Star in Marvel's Black Panther". Marvel.com. จากแหล่งเดิมเมื่อ October 28, 2014. สืบค้นเมื่อ October 28, 2014.
106. Finke, Nikke (May 16, 2009). "Exclusive: Chris Hemsworth is Thor". Deadline Hollywood. จากแหล่งเดิมเมื่อ May 17, 2011. สืบค้นเมื่อ May 19, 2009.
107. Davidson, Danica (April 26, 2011). "Paul Bettany Confirms 'Avengers' Role, Will Return As Voice of J.A.R.V.I.S." MTV Splash Page. จากแหล่งเดิมเมื่อ May 29, 2011. สืบค้นเมื่อ April 27, 2011.
108. Kroll, Justin (February 6, 2014). "Paul Bettany to Play the Vision in Marvel's 'Avengers: Age of Ultron'". Variety. จากแหล่งเดิมเมื่อ February 7, 2014. สืบค้นเมื่อ February 7, 2014.
109. Graser, Marc (July 16, 2012). "Mackie mulls Falcon in 'Captain America'". Variety. จากแหล่งเดิมเมื่อ July 20, 2012. สืบค้นเมื่อ July 16, 2012.

อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ชื่อ "D23Phase4" ซึ่งนิยามใน <references> ไม่ถูกใช้ในข้อความก่อนหน้า

แหล่งข้อมูลอื่น

• ไทม์ไลน์จักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล
• จักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล วิกิ
• อินโฟกราฟิกส์จักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล
• อเวนเจอร์ส 3: อินฟินิตีวอร์ มหาสงครามอัญมณีล้างจักรวาล