น้ำเต้าพระฤๅษี

น้ำเต้าพระฤๅษี
Nepenthes smilesii จากกัมพูชา ที่ระดับความสูง 16 ม.
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	พืช (Plantae)
หมวด:	Magnoliophyta
ชั้น:	Magnoliopsida
อันดับ:	Caryophyllales
วงศ์:	Nepenthaceae
สกุล:	Nepenthes
สปีชีส์:	N.  smilesii
ชื่อทวินาม
Nepenthes smilesii Hemsl. (1895)
ชื่อพ้อง
Nepenthes mirabilis f. smilesii (Hemsl.) Hort.Westphal (2000) Nepenthes mirabilis var. smilesii (Hemsl.) Hort.Weiner in sched. (1985)

น้ำเต้าพระฤๅษี (Nepenthes smilesii; ได้ชื่อตามสไมลซ์ (Smiles), นักพฤกษศาสตร์) เป็นชนิดที่แพร่กระจายอย่างกว้างขวางในอินโดจีน น้ำเต้าพระฤๅษีถูกบันทึกไว้ว่าพบในพื้นที่ชื้นแฉะ เปิดโล่ง ดินเป็นแบบดินปนทราย สามารถทนต่อสภาพแห้งแล้งได้ดีเยี่ยม

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

Nepenthes smilesii เป็นไม้เลื้อยไต่ ยาวได้ถึง 5 ม. ใบไร้ก้าน คล้ายแผ่นหนัง ใบเดี่ยวรูปหอกใบเรียงตัวเป็นเกลียว ยาวถึง 40 ซม.กว้าง 4 ซม. หม้อมีขนาดประมาณ 10 เซนติเมตร สีส้ม ฝาหม้อมีลักษณะรูปวงรี

ดอกเป็นแบบช่อกระจะ ยาวประมาณ 50-100 เซนติเมตร ผลคล้ายแคปซูลและแตกเมื่อแก่ ลักษณะคล้ายกับหม้อข้าวหม้อแกงลิงชนิด N. thorelii

ลำต้นและใบมีขนสั้นนุ่มสีขาวทั้งหน้าใบและท้องใบ ขอบใบเรียบมีขนเล็กน้อย ช่อดอกมีขนนุ่ม สีน้ำตาล

นิเวศวิทยา

 

Nepenthes smilesii จากกัมพูชา (16 m asl)

 

Nepenthes smilesii จากกัมพูชา (~700 m asl)

Nepenthes smilesii มีการกระจายพันธุ์เป็นวงกว้างในอินโดจีน มีบันทึกว่าพบในกัมพูชา, ตะวันออกเฉียงเหนือของไทย, ตอนใต้ของลาว, และอาจจะพบในทางตะวันตกของเวียดนาม พบที่ระดับความสูง 200–1500 ม.เหนือจากระดับน้ำทะเล แต่โดยส่วนมากแล้วจะพบที่ความสูงประมาณ 800 ม.

ลูกผสมทางธรรมชาติ

• N. mirabilis × N. smilesii

มีลูกผสมตามธรรมชาติชนิดเดียวของ Nepenthes smilesii ที่เป็นที่รู้จัก คือลูกผสมที่ผสมกับ N. mirabilis ลูกผสมนี้จะแสดงลักษณะอยู่กึ่งกลางระหว่างพ่อและแม่ ซึ่งยากต่อการจำแนกความแตกต่าง ที่อุทยานแห่งชาติภูกระดึงในประเทศไทยเป็นหนึ่งในไม่กี่แห่งที่ N. smilesii ไม่ขึ้นปะปนกับหม้อข้าวหม้อแกงลิงชนิดอื่นและการเฝ้าสังเกตที่มั่นใจในการขาดนัยสำคัญของอินโทรเกรสชัน

อ้างอิง

1. สำนักงานหอพรรณไม้. ชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทย เต็ม สมิตินันทน์ -- กรุงเทพมหานคร : กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช, 2549
2. McPherson, S.R. 2009. Pitcher Plants of the Old World. Redfern Natural History Productions Ltd., Poole.
3. "หม้อข้าวหม้อแกงลิงในเมืองไทย". เอ็กโซฟลอร่า
4. Mey, F.S. 2009. N. smilesii in Kampot, Cambodia. Carnivorous Plants in the tropics.
5. Lee, C.C. 2006. N. mirabilis × N. smilesii. WildBorneo.

• Mokkamul, P., A. Chaveerach, R. Sudmoon & T. Tanee 2007. Species Identification and Sex Determination of the Genus Nepenthes (Nepenthaceae).PDF (702 KiB) Pakistan Journal of Biological Sciences 10(4): 561–567.

แหล่งข้อมูลอื่น

• WildBorneo: Nepenthes smilesii