การบําบัดโดยพืช

การฟื้นฟูสภาพสิ่งแวดล้อมด้วยพืช (Phytoremediation) คือการใช้กระบวนการทำงานของพืชเพื่อเคลื่อนย้าย เก็บ หรือทำให้สารมลพิษในสิ่งแวดล้อมเป็นอันตรายต่อสิ่งมีชีวิตอื่นน้อยลง กลไกของการฟื้นฟูที่สำคัญได้แก่

• การสกัดด้วยพืช (Phytoextraction) พืชดูดซึมสารมลพิษขึ้นจากดินเข้าสู่รากของพืช แล้วนำไปสะสมที่ยอดหรือราก พบทั้งในกรณีการสะสมโลหะหนัก สารประกอบของโลหะหนักและกัมมันตภาพรังสี การใช้พืชสะสมธาตุโลหะหนักมีข้อเสียคือ พืชมักจะสะสมธาตุโลหะได้ดีชนิดเดียว มีการเจริญเติบโตช้าและต้นมีขนาดเล็กกว่าพืชชนิดเดียวกันที่ไม่ได้สะสมโลหะ
• การกรองด้วยรากพืช (Rhizofiltration) หรือการดูดซับทางชีวภาพ (Biosorbtion) พืชดูดซับหรือตกตะกอนสารมลพิษด้วยราก หรือดูดซับไว้ในเซลล์ ส่วนใหญ่เป็นพืชน้ำ
• การตรึงด้วยพืช (Phytostabilization) พืชดูดซับสารพิษไว้อยู่ในรูปที่เคลื่อนที่ได้น้อยลง หรืออยู่ในรูปที่สิ่งมีชีวิตนำไปใช้ไม่ได้ วิธีนี้สามารถใช้ได้ผลเพียงชั่วคราวเท่านั้น เพราะการควบคุมให้โลหะทุกชนิดอยู่ในรูปที่ไม่เคลื่อนที่และไม่เป็นพิษนั้นทำได้ยาก
• การทำให้ระเหยด้วยพืช (Phytovolatilization) เป็นการทำให้ธาตุโลหะหรือสารประกอบของโลหะที่ระเหยได้ขึ้นมาจากดินโดยแรงดึงจากการคายน้ำ แล้วปล่อยออกทางใบ เหมาะกับธาตุโลหะที่เมื่ออยู่ในรูปที่เป็นไอแล้วมีความเป็นพิษต่อสิ่งมีชีวิตน้อยลง
• การย่อยสลายด้วยพืช (Phytodegradation) พืชดูดซึมสารมลพิษเข้าไปในพืชแล้วย่อยสลายหรือเปลี่ยนแปลงด้วยเมตาบอลิซึมของพืชเอง หรือเปลี่ยนเป็นสารที่แบคทีเรียสามารถย่อยสลายต่อไปได้
• การกระตุ้นด้วยพืช (Phytostimulation) รากหลั่งสารออกมาจากรากพืชที่ยังมีชีวิตอยู่หรือจากการสลายตัวของรากพืชที่ตายแล้ว เพื่อกระตุ้นการเจริญเติบโตของแบคทีเรียในดิน หรือเชื้อราไมคอไรซา ทำให้จุลินทรีย์ย่อยสลายสารมลพิษได้ดีขึ้น เป็นกระบวนการที่ใช้กับสารอินทรีย์ที่ละลายน้ำได้น้อย เช่น ปิโตรเลียม พีเอเอช และ พีซีบี

กระบวนการและหลักการฟื้นฟูสภาพแวดล้อมด้วยพืช (ภาษาฝรั่งเศส)

อ้างอิง

• วราภรณ์ ฉุยฉาย. 2551. การฟื้นฟูสภาพสิ่งแวดล้อมด้วยพืช: phytoremediation. วารสารวิชาการราชภัฏตะวันตก. 3(1): 134-145

ดูเพิ่ม

• รายชื่อพืชที่สะสมโลหะได้ดี
• รายชื่อพืชที่สะสมสารอินทรีย์ได้ดี

แหล่งข้อมูลอื่น

• What is Phytoremediation? 2011-07-19 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน A good overview.
• International Journal of Phytoremediation - devoted to the publication of current laboratory and field research describing the use of plant systems to remediate contaminated environments.
• Using Plants To Clean Up Soils - from Agricultural Research magazine
• Phytoremediation website hosted by the Missouri Botanical Garden 2010-09-14 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน - Review Articles, Conferences, Phytoremediation Links, Research Sponsors, Books and Journals, and Recent Research.
• “Phytoremediation Website” - Includes reviews, conference announcements, lists of companies doing phytoremediation, and bibliographies. 2010-09-14 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• “An Overview of Phytoremediation of Lead and Mercury” June 6 2000. The Hazardous Waste Clean-Up Information Web Site.
• “Enhanced phytoextraction of arsenic from contaminated soil using sunflower” September 22 2004. U.S. Environmental Protection Agency.
• “Getting the lead out”, June 1995. Vegetarian Times.
• “Phytoextraction”, February 2000. Brookhaven National Laboratory 2000. 2006-05-13 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• “Phytoextraction of Metals from Contaminated Soil” April 18, 2001. M.M. Lasat
• “Phytoremediation” October 1997. Department of Civil Environmental Engineering. 2006-06-22 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• “Phytoremediation” June 2001, Todd Zynda.
• “Phytoremediation of Lead in Residential Soils in Dorchester, MA” May, 2002. Amy Donovan Palmer, Boston Public Health Commission. 2006-05-15 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• “Technology Profile: Phytoextraction” 1997. Environmental Business Association.
• “The role of EDTA in lead transport and accumulation by Indian mustard” June 1998.