Platydesmida

Platydesmida (จากภาษากรีก platy "แบน" และ desmos "สิ่งเชื่อม") เป็นอันดับของกิ้งกือที่ประกอบไปด้วยสองวงศ์ ซึ่งมีมากกว่า 60 สปีชีส์ บางสปีชีส์มีพฤติกรรมเลี้ยงลูก ซึ่งตัวผู้จะทำหน้าที่ดูแลไข่

Platydesmida
Brachycybe lecontii (Androganthidae) สปีชีส์หนึ่งในอันดับนี้ที่พบทางตะวันออกของอเมริกาเหนือ
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	สัตว์
ไฟลัม:	สัตว์ขาปล้อง
ชั้น:	Diplopoda
ชั้นย่อย:	Chilognatha
ชั้นฐาน:	Chilognatha
อันดับ:	Platydesmida Cook, 1895
วงศ์
Andrognathidae Platydesmidae

ลักษณะ

กิ้งกือในวงศ์นี้ (platydesmidan) มีรูปร่างแบนและมีส่วนยื่นออกมาจากปล้องลำตัวแต่ละปล้อง (paranota) ซึ่งปล้องมีจำนวนตั้งแต่ 30 ถึง 110 ปล้อง มีความยาวได้ถึง 60 มิลลิเมตร

พฤติกรรม

 

กิ้งกือสกุล Brachycybe ตัวผู้กำลังดูแลไข่

platydesmidan มีการพัฒนามาเป็นพิเศษเพื่อให้สามารถกินเห็ดราได้ ซึ่งต่างจากกิ้งกือส่วนใหญ่ที่กินซากพืชเป็นอาหาร นอกจากนี้ยังมีการศึกษาเกี่ยวกับพฤติกรรมลงทุนเพื่อลูก (parental investment) ที่ซึ่งตัวผู้ของบางสปีชีส์ขดตัวรอบไข่และลูกอ่อน อันเป็นตัวอย่างที่หาได้ยากสำหรับการเลี้ยงลูกโดยตัวผู้ในสัตว์ขาข้อ พฤติกรรมนี้สามารถพบได้ในสปีชีส์ของสกุล Brachycybe จากทวีปอเมริกาเหนือและญี่ปุ่น และ Bazillozonium กับ Yamasinaium จากญี่ปุ่น ซึ่งล้วนอยู่ในวงศ์ Andrognathidae

ประวัติศาสตร์วิวัฒนาการ

ซากดึกดำบรรพ์เพียงชิ้นเดียวที่ได้รับการอธิบายรูปพรรณของกิ้งกือในอันดับนี้มาจากอำพันพม่าในยุคครีเทเชียสตอนกลาง (ประมาณหนึ่งร้อยล้านปีที่แล้ว) โดยอยู่ในวงศ์ Andrognathus ซึ่งวงศ์นี้ยังคงหลงเหลือมาถึงปัจจุบัน และมีตัวอย่างจำนวนหนึ่งของซากดึกดำบรรพ์กิ้งกืออันดับนี้ที่ยังไม่ได้รับการอธิบายจากแหล่งอำพันเดียวกันอีกด้วย

การกระจายตัว

platydesmidan พบได้ในอเมริกาเหนือ, อเมริกากลาง, บริเวณเมดิเตอร์เรเนียนของยุโรป, ญี่ปุ่น, จีน, เอเชียตะวันออกเฉียงใต้และอินโดนีเซีย

การจัดจำแนก

 

ชิ้นส่วนลำตัวด้านท้ายของ Pseudodesmus sp. (Androganthidae) จากลาว

 

สามสปีชีส์ของสกุล Platydesmus (Platydesmidae)

 

กิ้งกือในอันดับนี้ที่ยังไม่สามารถระบุได้จากมาเลเซีย

อันดับนี้ประกอบด้วยสองวงศ์

วงศ์ Andrognathidae Cope, 1869

• Andrognathus
• Bazillozonium
• Brachycybe
• Corcyrozonium
• Dolistenus
• Fioria
• Gosodesmus
• Ischnocybe
• Mitocybe
• Pseudodesmus
• Sumatronium
• Symphyopleurium
• Trichozonium
• Yamasinaium
• Zinaceps
• Zinazonium

วงศ์ Platydesmidae DeSaussure, 1860

• Desmethus
• Platydesmus

อ้างอิง

1. Shear, W. (2011). "Class Diplopoda de Blainville in Gervais, 1844. In: Zhang, Z.-Q. (Ed.) Animal biodiversity: An outline of higher-level classification and survey of taxonomic richness" (PDF). Zootaxa. 3148: 159–164.
2. "Diagnostic features of Millipede Orders" (PDF). Milli-PEET Identification Tables. The Field Museum, Chicago. สืบค้นเมื่อ 25 October 2013.
3. KUDO, Shin-ichi; KOSHIO, Chiharu; TANABE, Tsutomu (2009). "Male egg-brooding in the millipede Yamasinaium noduligerum (Diplopoda: Andrognathidae)". Entomological Science. 12 (3): 346–347. doi:10.1111/j.1479-8298.2009.00331.x.
4. Kudo, Shin-Ichi; Akagi, Yoshinobu; Hiraoka, Shuichiro; Tanabe, Tsutomu; Morimoto, Gen (2011). "Exclusive Male Egg Care and Determinants of Brooding Success in a Millipede". Ethology. 117 (1): 19–27. doi:10.1111/j.1439-0310.2010.01851.x.
5. Moritz, Leif; Wesener, Thomas (September 2019). "The first known fossils of the Platydesmida—an extant American genus in Cretaceous amber from Myanmar (Diplopoda: Platydesmida: Andrognathidae)". Organisms Diversity & Evolution (ภาษาอังกฤษ). 19 (3): 423–433. doi:10.1007/s13127-019-00408-0. ISSN 1439-6092.
6. Shelley, Rowland M. (1999). . The Kansas School Naturalist. 45 (3): 1–16. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 12 November 2016. สืบค้นเมื่อ 25 October 2013.
7. . www.catalogueoflife.org. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-06-03. สืบค้นเมื่อ 30 September 2018.

อ่านเพิ่มเติม

• Costa, James T. (2006). "Other Social Arthropds: Arachnids, Centipedes, Millipedes, and Crustaceans". The Other Insect Societies. Cambridge, Massachusetts: Belknap Press of Harvard University Press. pp. 667–716. ISBN 9780674021631.

แหล่งข้อมูลอื่น

•   วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ Platydesmida
•   ข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับ Platydesmida ที่วิกิสปีชีส์
• "Platydesmida" ที่ Encyclopedia of Life