ฮาวาย (อังกฤษ: Hawaii, ออกเสียง: /həˈwaɪ.i/; ฮาวาย: Hawaiʻi, ออกเสียง: [həˈvɐjʔi] หรือ [həˈwɐjʔi]) เป็นรัฐหนึ่งในของสหรัฐ ตั้งอยู่ในมหาสมุทรแปซิฟิก ห่างจากแผ่นดินใหญ่สหรัฐออกไปประมาณ 3,200 กิโลเมตร (2,000 ไมล์) เป็นรัฐเดียวของสหรัฐที่เป็นกลุ่มเกาะ เป็นรัฐเดียวที่ตั้งอยู่นอกทวีปอเมริกาเหนือ และเป็นรัฐเดียวที่ตั้งอยู่ในเขตร้อน
รัฐฮาวาย State of Hawaii (อังกฤษ) Mokuʻāina o Hawaiʻi (ฮาวาย) | |
---|---|
รัฐ (ทางการ), สวรรค์แห่งแปซิฟิก, หมู่เกาะอาโลฮา, รัฐ 808 | |
"" (ฮาวาย: Hawaiʻi Ponoʻī) | |
แผนที่สหรัฐเน้นรัฐฮาวาย | |
ประเทศ | สหรัฐ |
สถานะก่อนเป็นรัฐ | |
21 สิงหาคม 1959 | (ลำดับที่ 50)|
เมืองหลวง (และเมืองใหญ่สุด) | โฮโนลูลู |
การปกครอง | |
• | (ด) |
• | (ด) |
สภานิติบัญญัติ | |
• สภาสูง | |
• สภาล่าง | |
ฝ่ายตุลาการ | |
สมาชิกวุฒิสภา |
|
สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร | : (ด) : (ด) |
พื้นที่ | |
• ทั้งหมด | 10,931 ตร.ไมล์ (28,311 ตร.กม.) |
• พื้นดิน | 6,423 ตร.ไมล์ (16,638 ตร.กม.) |
• พื้นน้ำ | 4,507 ตร.ไมล์ (11,672 ตร.กม.) 41.2% |
อันดับพื้นที่ | |
ขนาด | |
• ความยาว | 1,522 ไมล์ (2,450 กิโลเมตร) |
ความสูง | 3,030 ฟุต (920 เมตร) |
ความสูงจุดสูงสุด (เมานาเคอา) | 13,796 ฟุต (4,205.0 เมตร) |
ความสูงจุดต่ำสุด (มหาสมุทรแปซิฟิก) | 0 ฟุต (0 เมตร) |
ประชากร (2020) | |
• ทั้งหมด | 1,455,271 คน |
• อันดับ | อันดับที่ 40 |
• ความหนาแน่น | 221 คน/ตร.ไมล์ (82.6 คน/ตร.กม.) |
• อันดับความหนาแน่น | |
• | 83,200 ดอลลาร์ |
• อันดับรายได้ | |
ภาษา | |
• | อังกฤษ, ฮาวาย |
เขตเวลา | UTC−10:00 () |
HI | |
รหัส ISO 3166 | US-HI |
H.I. | |
ละติจูด | 18° 55′ เหนือ ถึง 28° 27′ เหนือ |
ลองจิจูด | 154° 48′ ตะวันตก ถึง 178° 22′ ตะวันตก |
เว็บไซต์ | portal |
รัฐฮาวายประกอบด้วยเกาะภูเขาไฟ 137 เกาะที่ประกอบเป็นส่วนใหญ่ของกลุ่มเกาะฮาวายและวางตัวเรียงรายเป็นระยะทาง 2,400 กิโลเมตร (1,500 ไมล์) โดยเป็นส่วนหนึ่งของอนุภูมิภาคพอลินีเชียของเขตโอเชียเนียในทางภูมิศาสตร์กายภาพและชาติพันธุ์วิทยา แนวชายฝั่งมหาสมุทรของฮาวายจึงมีความยาวเป็นอันดับที่ 4 ของสหรัฐ กล่าวคือ ประมาณ 1,210 กิโลเมตร (750 ไมล์) เกาะหลัก 8 เกาะจากทิศตะวันตกเฉียงเหนือไปทิศตะวันออกเฉียงใต้ ได้แก่ นีเฮา, คาไว, โอวาฮู, โมโลไก, , , เมาวี และฮาวายซึ่งเป็นที่มาของชื่อรัฐ และมักเรียกว่า "เกาะใหญ่" หรือ "เกาะฮาวาย" เพื่อไม่ให้สับสนกับรัฐฮาวายหรือกลุ่มเกาะฮาวาย ซึ่งไม่มีผู้คนอาศัยอยู่นั้นประกอบเป็นพื้นที่ส่วนใหญ่ของ ซึ่งเป็นพื้นที่คุ้มครองที่ใหญ่ที่สุดในสหรัฐและใหญ่เป็นอันดับที่ 4 ของโลก
ในบรรดา 50 รัฐของสหรัฐ ฮาวายเป็นรัฐที่มีพื้นที่น้อยที่สุดเป็นอันดับที่ 8 และมีประชากรน้อยที่สุดเป็นอันดับที่ 11 แต่ด้วยจำนวนผู้อยู่อาศัย 1.4 ล้านคน จึงอยู่ในอันดับที่ 13 ในแง่ความหนาแน่นของประชากร ชาวฮาวายประมาณสองในสามอาศัยอยู่บนเกาะโอวาฮูซึ่งเป็นที่ตั้งเมืองหลวงและเมืองที่ใหญ่ที่สุดของรัฐอย่างโฮโนลูลู ฮาวายเป็นหนึ่งในรัฐที่มีความหลากหลายมากที่สุดของประเทศ เนื่องจากตั้งอยู่ใจกลางมหาสมุทรแปซิฟิกและมีการอพยพย้ายถิ่นมานานกว่าสองศตวรรษ ในฐานะที่เป็นหนึ่งในหกรัฐที่มีของสหรัฐ ฮาวายเป็นรัฐเดียวที่มีชาวอเมริกันเชื้อสายเอเชียเป็นชนกลุ่มใหญ่ มีชุมชนชาวพุทธที่ใหญ่ที่สุด และมีประชากรหลายเชื้อชาติในสัดส่วนที่มากที่สุดในสหรัฐ ด้วยเหตุนี้ ฮาวายจึงเป็นแหล่งหลอมรวมวัฒนธรรมอเมริกาเหนือกับเอเชียตะวันออกเข้าด้วยกันอย่างมีลักษณะเฉพาะ นอกเหนือจากมรดกของชนพื้นเมืองฮาวายเอง
หลังจากที่ชาวพอลินีเชียเข้ามาตั้งรกรากในช่วงใดช่วงหนึ่งระหว่าง ค.ศ. 1000 ถึง ค.ศ. 1200 ฮาวายก็กลายเป็นที่ตั้งของเขตหัวหน้าเผ่าจำนวนมาก ใน ค.ศ. 1778 เจมส์ คุก นักสำรวจชาวอังกฤษ เป็นบุคคลแรก (เท่าที่ทราบ) ที่ไม่ใช่ชาวพอลินีเชียที่มาถึงกลุ่มเกาะนี้ อิทธิพลของอังกฤษในยุคแรกเริ่มสะท้อนให้เห็นในธงประจำรัฐซึ่งมียูเนียนแจ็กอยู่ด้วย ในไม่ช้าบรรดานักสำรวจ พ่อค้า และนักล่าวาฬชาวยุโรปและอเมริกันก็หลั่งไหลเข้ามาและนำโรคต่าง ๆ ติดตัวมาด้วย เช่น ซิฟิลิส วัณโรค ฝีดาษ โรคหัด ส่งผลให้ชนพื้นเมืองที่ครั้งหนึ่งเคยอาศัยอยู่โดดเดี่ยวเสียชีวิตไปเป็นจำนวนมาก ประชากรฮาวายพื้นเมืองลดลงจากระหว่าง 300,000 ถึง 1,000,000 คน เหลือไม่ถึง 40,000 คนเมื่อถึง ค.ศ. 1890
ฮาวายกลายเป็นราชอาณาจักรที่เป็นปึกแผ่นและเป็นที่ยอมรับในระดับนานาชาติใน ค.ศ. 1810 และยังคงเป็นอิสระจนกระทั่งนักธุรกิจและทหารชาวอเมริกันและชาวยุโรปล้มล้างระบอบราชาธิปไตยใน ค.ศ. 1893 นำไปสู่การผนวกฮาวายเข้ากับสหรัฐใน ค.ศ. 1898 ในฐานะที่มีความสำคัญทางยุทธศาสตร์ ฮาวายถูกญี่ปุ่นโจมตีเมื่อวันที่ 7 ธันวาคม ค.ศ. 1941 ส่งผลให้กลุ่มเกาะนี้เป็นที่จับตามองในระดับโลกและในประวัติศาสตร์ และมีส่วนทำให้สหรัฐเข้าสู่สงครามโลกครั้งที่ 2 อย่างเต็มตัว ฮาวายเป็นรัฐล่าสุดที่เข้าร่วมกับสหรัฐเมื่อวันที่ 21 สิงหาคม ค.ศ. 1959 ใน ค.ศ. 1993 รัฐบาลสหรัฐกล่าวคำขอโทษอย่างเป็นทางการกับบทบาทของตนในการโค่นล้มรัฐบาลฮาวาย ซึ่งกระตุ้นความเคลื่อนไหวเพื่อเอกราชฮาวายและนำไปสู่ความพยายามอย่างต่อเนื่องในการชดเชยแก่ประชากรพื้นเมือง
เศรษฐกิจฮาวายในอดีตขึ้นอยู่กับการทำไร่ขนาดใหญ่ และในปัจจุบันรัฐนี้ยังคงเป็นผู้ส่งออกสินค้าเกษตรรายใหญ่เนื่องจากดินที่อุดมสมบูรณ์และภูมิอากาศเขตร้อนที่ไม่เหมือนใครในสหรัฐ เศรษฐกิจฮาวายเริ่มมีความหลากหลายตั้งแต่กลางคริสต์ศตวรรษที่ 20 โดยการท่องเที่ยวและกลาโหมกลายเป็นภาคเศรษฐกิจที่ใหญ่ที่สุดสองภาค รัฐนี้ดึงดูดนักท่องเที่ยว นักโต้คลื่น และนักวิทยาศาสตร์ด้วยทัศนียภาพทางธรรมชาติที่หลากหลาย ภูมิอากาศเขตร้อนอันอบอุ่น ชายหาดสาธารณะที่มีอยู่มากมาย สภาพแวดล้อมแบบมหาสมุทร ภูเขาไฟที่ยังมีพลัง และท้องฟ้าแจ่มใสบนเกาะใหญ่ ฮาวายเป็นที่ตั้งของทัพเรือแปซิฟิกของสหรัฐซึ่งเป็นหน่วยบัญชาการกองทัพเรือที่ใหญ่ที่สุดในโลก และเป็นที่พำนักของลูกจ้างกระทรวงกลาโหมประมาณ 75,000 คน
ทำเลที่ตั้งอันห่างไกลของฮาวายส่งผลให้รัฐนี้เป็นหนึ่งในรัฐที่มีค่าครองชีพสูงที่สุดในสหรัฐ อย่างไรก็ตาม ฮาวายเป็นรัฐที่มีความมั่งคั่งมากเป็นอันดับที่ 3 และผู้อยู่อาศัยของรัฐมีอายุคาดเฉลี่ยยืนยาวที่สุดในบรรดารัฐใด ๆ ของสหรัฐ อยู่ที่ 80.7 ปี
ศัพทมูลวิทยา
ชื่อรัฐฮาวายตั้งตามชื่อเกาะฮาวายหรือฮาไวอี (Hawaiʻi) เกาะขนาดใหญ่สุดของรัฐ โดยทั่วไปอธิบายว่าชื่อเกาะแผลงมาจากชื่อของ (Hawaiʻiloa) บุคคลจากประเพณีมุขปาฐะฮาวาย กล่าวกันว่าเขาเป็นผู้ค้นพบหมู่เกาะนี้ระหว่างการเข้ามาตั้งถิ่นฐานในยุคเริ่มแรก
คำว่า Hawaiʻi ในภาษาฮาวายมีความคล้ายคลึงกับคำว่า *Sawaiki ในซึ่งมีความหมายว่า "บ้านเกิด"คำร่วมเชื้อสายของคำว่า Hawaiʻi สามารถพบได้ในภาษากลุ่มพอลินีเชียอื่น ๆ เช่น (Hawaiki), (ʻAvaiki) และ (Savaiʻi) ปูกูอีและเอลเบิร์ต นักภาษาศาสตร์ กล่าวว่า "ในที่อื่น ๆ ของพอลินีเชีย คำว่า Hawaiʻi หรือคำร่วมเชื้อสายของมันเป็นชื่อของโลกใต้พิภพหรือชื่อของบ้านเกิดบรรพชน แต่ในฮาวาย ชื่อนี้กลับไม่มีความหมายใด ๆ"
อรรถาธิบาย
- Pollex—a reconstruction of the Proto-Polynesian lexicon, Biggs and Clark, 1994. เครื่องหมายดอกจันที่อยู่หน้าคำแสดงว่าคำนั้นเป็นคำที่สืบสร้างขึ้น
อ้างอิง
- Brodie, Carolyn S; Goodrich, Debra; Montgomery, Paula Kay (1996). The Bookmark Book. Englewood, CO: Libraries Unlimited. ISBN . OCLC 34164045. สืบค้นเมื่อ August 5, 2015.
- "Play Ball holds unforgettable 1st event in Hawaii". MLB.com. จากแหล่งเดิมเมื่อ November 19, 2019. สืบค้นเมื่อ April 6, 2020.
- Hawaii State Legislature. "Haw. Rev. Stat. § 5–9 (State motto)". จากแหล่งเดิมเมื่อ October 15, 2015. สืบค้นเมื่อ December 9, 2013.
- Hawaii State Legislature. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ January 16, 2003. สืบค้นเมื่อ December 9, 2013.
- "Summit USGS 1977". NGS data sheet. .
- . . 2001. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ October 15, 2011. สืบค้นเมื่อ October 21, 2011.
- "US Census Bureau QuickFacts: Hawaii". US Census Bureau. สืบค้นเมื่อ May 9, 2022.
- "Is Hawaii a Part of Oceania or North America?". WorldAtlas. January 12, 2018. จากแหล่งเดิมเมื่อ July 11, 2019. สืบค้นเมื่อ June 24, 2019.
- "Religious Landscape Study". Pewforum.org. May 11, 2015. Retrieved May 27, 2018
- "Hawaii is home to the nation's largest share of multiracial Americans". Pew Research Center. สืบค้นเมื่อ December 14, 2020.
- Kirch, Patrick (2011). "When did the Polynesians Settle Hawaii? A review of 150 years of scholarly inquiry". Hawaiian Archaeology. 12: 3–26.
- Office of Hawaiian Affairs (May 2017). (PDF). p. 22. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2022-01-26. สืบค้นเมื่อ 2023-07-24.
- Trask, Haunani-Kay (July 2016). "Lovely Hula Lands: Corporate Tourism and the Prostitution of Hawaiian Culture". Border/Lines. 23.
- Trask, Haunani-Kay (1999). From a Native Daughter: Colonialism and Sovereignty in Hawai'i. Honolulu: University of Hawaiʻi.
- "[USC02] 48 USC Ch. 3: Front Matter". uscode.house.gov. จากแหล่งเดิมเมื่อ October 29, 2018. สืบค้นเมื่อ October 28, 2019.
- . www.worldfinance.com. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ November 27, 2020. สืบค้นเมื่อ December 15, 2020.
- Arias, Elizabeth (August 23, 2022). "National Vital Statistics Reports" (PDF). CDC.gov. สืบค้นเมื่อ February 20, 2023.
{{}}
: CS1 maint: url-status () - Bruce Cartwright (1929). (PDF). Journal of the Polynesian Society. 38: 105–121. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ July 13, 2007 – โดยทาง Ethnomathematics Digital Library (EDL).
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ December 30, 2006. สืบค้นเมื่อ February 24, 2007.
- Biggs, Bruce (1994). "Does Māori have a closest relative?". ใน Sutton, Douglas G. (บ.ก.). The Origins of the First New Zealanders. Auckland, NZ: Auckland University Press. pp. 96–105. ISBN .
Clark, Ross (1994). "Moriori and Māori: The Linguistic Evidence". ใน Sutton, Douglas G. (บ.ก.). The Origins of the First New Zealanders. Auckland, NZ: Auckland University Press. pp. 123–135. ISBN . - Pukui, M.K.; Elbert, S.H. (1986). Hawaiian Dictionary. Honolulu, HI: University of Hawaiʻi Press. p. 62. ISBN .
- Pukui, M.K.; Elbert, S.H.; Mookini, E.T. (1974). Place Names of Hawaii. Honolulu, HI: University of Hawaiʻi Press. ISBN .
ดูเพิ่ม
แหล่งข้อมูลอื่น
- เว็บไซต์ทางการ
- รัฐฮาวาย ที่เว็บไซต์ Curlie
- ดูข้อมูลทางภูมิศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับ รัฐฮาวาย ที่โอเพินสตรีตแมป
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
haway xngkvs Hawaii xxkesiyng heˈwaɪ i haway Hawaiʻ i xxkesiyng heˈvɐjʔi hrux heˈwɐjʔi epnrthhnunginkhxngshrth tngxyuinmhasmuthraepsifik hangcakaephndinihyshrthxxkippraman 3 200 kiolemtr 2 000 iml epnrthediywkhxngshrththiepnklumekaa epnrthediywthitngxyunxkthwipxemrikaehnux aelaepnrthediywthitngxyuinekhtrxnrthhaway State of Hawaii xngkvs Mokuʻ aina o Hawaiʻ i haway rth rth thangkar swrrkhaehngaepsifik hmuekaaxaolha rth 808 haway Ua Mau ke Ea o ka ʻ Aina i ka Pono haway Hawaiʻ i Ponoʻ i aephnthishrthennrthhawaypraethsshrthsthanakxnepnrth21 singhakhm 1959 64 pikxn 1959 08 21 ladbthi 50 emuxnghlwng aelaemuxngihysud ohonlulukarpkkhrxng d d sphanitibyyti sphasung sphalangfaytulakarsmachikwuthispha d d smachiksphaphuaethnrasdr d d phunthi thnghmd10 931 tr iml 28 311 tr km phundin6 423 tr iml 16 638 tr km phunna4 507 tr iml 11 672 tr km 41 2 xndbphunthikhnad khwamyaw1 522 iml 2 450 kiolemtr khwamsung3 030 fut 920 emtr khwamsungcudsungsud emanaekhxa 13 796 fut 4 205 0 emtr khwamsungcudtasud mhasmuthraepsifik 0 fut 0 emtr prachakr 2020 thnghmd1 455 271 khn xndbxndbthi 40 khwamhnaaenn221 khn tr iml 82 6 khn tr km xndbkhwamhnaaenn 83 200 dxllar xndbrayidphasa xngkvs hawayekhtewlaUTC 10 00 HIrhs ISO 3166US HIH I laticud18 55 ehnux thung 28 27 ehnuxlxngcicud154 48 tawntk thung 178 22 tawntkewbistportal wbr ehawaii wbr gov rthhawayprakxbdwyekaaphuekhaif 137 ekaathiprakxbepnswnihykhxngklumekaahawayaelawangtweriyngrayepnrayathang 2 400 kiolemtr 1 500 iml odyepnswnhnungkhxngxnuphumiphakhphxliniechiykhxngekhtoxechiyeniyinthangphumisastrkayphaphaelachatiphnthuwithya aenwchayfngmhasmuthrkhxnghawaycungmikhwamyawepnxndbthi 4 khxngshrth klawkhux praman 1 210 kiolemtr 750 iml ekaahlk 8 ekaacakthistawntkechiyngehnuxipthistawnxxkechiyngit idaek nieha khaiw oxwahu omolik emawi aelahawaysungepnthimakhxngchuxrth aelamkeriykwa ekaaihy hrux ekaahaway ephuximihsbsnkbrthhawayhruxklumekaahaway sungimmiphukhnxasyxyunnprakxbepnphunthiswnihykhxng sungepnphunthikhumkhrxngthiihythisudinshrthaelaihyepnxndbthi 4 khxngolk inbrrda 50 rthkhxngshrth hawayepnrththimiphunthinxythisudepnxndbthi 8 aelamiprachakrnxythisudepnxndbthi 11 aetdwycanwnphuxyuxasy 1 4 lankhn cungxyuinxndbthi 13 inaengkhwamhnaaennkhxngprachakr chawhawaypramansxnginsamxasyxyubnekaaoxwahusungepnthitngemuxnghlwngaelaemuxngthiihythisudkhxngrthxyangohonlulu hawayepnhnunginrththimikhwamhlakhlaymakthisudkhxngpraeths enuxngcaktngxyuicklangmhasmuthraepsifikaelamikarxphyphyaythinmanankwasxngstwrrs inthanathiepnhnunginhkrththimikhxngshrth hawayepnrthediywthimichawxemriknechuxsayexechiyepnchnklumihy michumchnchawphuthththiihythisud aelamiprachakrhlayechuxchatiinsdswnthimakthisudinshrth dwyehtuni hawaycungepnaehlnghlxmrwmwthnthrrmxemrikaehnuxkbexechiytawnxxkekhadwyknxyangmilksnaechphaa nxkehnuxcakmrdkkhxngchnphunemuxnghawayexng hlngcakthichawphxliniechiyekhamatngrkrakinchwngidchwnghnungrahwang kh s 1000 thung kh s 1200 hawaykklayepnthitngkhxngekhthwhnaephacanwnmak in kh s 1778 ecms khuk nksarwcchawxngkvs epnbukhkhlaerk ethathithrab thiimichchawphxliniechiythimathungklumekaani xiththiphlkhxngxngkvsinyukhaerkerimsathxnihehninthngpracarthsungmiyueniynaeckxyudwy inimchabrrdanksarwc phxkha aelanklawalchawyuorpaelaxemriknkhlngihlekhamaaelanaorkhtang tidtwmadwy echn sifilis wnorkh fidas orkhhd sngphlihchnphunemuxngthikhrnghnungekhyxasyxyuoddediywesiychiwitipepncanwnmak prachakrhawayphunemuxngldlngcakrahwang 300 000 thung 1 000 000 khn ehluximthung 40 000 khnemuxthung kh s 1890 hawayklayepnrachxanackrthiepnpukaephnaelaepnthiyxmrbinradbnanachatiin kh s 1810 aelayngkhngepnxisracnkrathngnkthurkicaelathharchawxemriknaelachawyuorplmlangrabxbrachathipityin kh s 1893 naipsukarphnwkhawayekhakbshrthin kh s 1898 inthanathimikhwamsakhythangyuththsastr hawaythukyipunocmtiemuxwnthi 7 thnwakhm kh s 1941 sngphlihklumekaaniepnthicbtamxnginradbolkaelainprawtisastr aelamiswnthaihshrthekhasusngkhramolkkhrngthi 2 xyangetmtw hawayepnrthlasudthiekharwmkbshrthemuxwnthi 21 singhakhm kh s 1959 in kh s 1993 rthbalshrthklawkhakhxothsxyangepnthangkarkbbthbathkhxngtninkarokhnlmrthbalhaway sungkratunkhwamekhluxnihwephuxexkrachhawayaelanaipsukhwamphyayamxyangtxenuxnginkarchdechyaekprachakrphunemuxng esrsthkichawayinxditkhunxyukbkarthairkhnadihy aelainpccubnrthniyngkhngepnphusngxxksinkhaekstrrayihyenuxngcakdinthixudmsmburnaelaphumixakasekhtrxnthiimehmuxnikhrinshrth esrsthkichawayerimmikhwamhlakhlaytngaetklangkhriststwrrsthi 20 odykarthxngethiywaelaklaohmklayepnphakhesrsthkicthiihythisudsxngphakh rthnidungdudnkthxngethiyw nkotkhlun aelankwithyasastrdwythsniyphaphthangthrrmchatithihlakhlay phumixakasekhtrxnxnxbxun chayhadsatharnathimixyumakmay sphaphaewdlxmaebbmhasmuthr phuekhaifthiyngmiphlng aelathxngfaaecmisbnekaaihy hawayepnthitngkhxngthpheruxaepsifikkhxngshrthsungepnhnwybychakarkxngthpheruxthiihythisudinolk aelaepnthiphankkhxnglukcangkrathrwngklaohmpraman 75 000 khn thaelthitngxnhangiklkhxnghawaysngphlihrthniepnhnunginrththimikhakhrxngchiphsungthisudinshrth xyangirktam hawayepnrththimikhwammngkhngmakepnxndbthi 3 aelaphuxyuxasykhxngrthmixayukhadechliyyunyawthisudinbrrdarthid khxngshrth xyuthi 80 7 pisphthmulwithyachuxrthhawaytngtamchuxekaahawayhruxhaiwxi Hawaiʻ i ekaakhnadihysudkhxngrth odythwipxthibaywachuxekaaaephlngmacakchuxkhxng Hawaiʻ iloa bukhkhlcakpraephnimukhpathahaway klawknwaekhaepnphukhnphbhmuekaanirahwangkarekhamatngthinthaninyukherimaerk khawa Hawaiʻ i inphasahawaymikhwamkhlaykhlungkbkhawa Sawaiki insungmikhwamhmaywa banekid kharwmechuxsaykhxngkhawa Hawaiʻ i samarthphbidinphasaklumphxliniechiyxun echn Hawaiki ʻ Avaiki aela Savaiʻ i pukuxiaelaexlebirt nkphasasastr klawwa inthixun khxngphxliniechiy khawa Hawaiʻ i hruxkharwmechuxsaykhxngmnepnchuxkhxngolkitphiphphhruxchuxkhxngbanekidbrrphchn aetinhaway chuxniklbimmikhwamhmayid xrrthathibayPollex a reconstruction of the Proto Polynesian lexicon Biggs and Clark 1994 ekhruxnghmaydxkcnthixyuhnakhaaesdngwakhannepnkhathisubsrangkhunxangxingBrodie Carolyn S Goodrich Debra Montgomery Paula Kay 1996 The Bookmark Book Englewood CO Libraries Unlimited ISBN 9781563083006 OCLC 34164045 subkhnemux August 5 2015 Play Ball holds unforgettable 1st event in Hawaii MLB com cakaehlngedimemux November 19 2019 subkhnemux April 6 2020 Hawaii State Legislature Haw Rev Stat 5 9 State motto cakaehlngedimemux October 15 2015 subkhnemux December 9 2013 Hawaii State Legislature khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux January 16 2003 subkhnemux December 9 2013 Summit USGS 1977 NGS data sheet 2001 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux October 15 2011 subkhnemux October 21 2011 US Census Bureau QuickFacts Hawaii US Census Bureau subkhnemux May 9 2022 Is Hawaii a Part of Oceania or North America WorldAtlas January 12 2018 cakaehlngedimemux July 11 2019 subkhnemux June 24 2019 Religious Landscape Study Pewforum org May 11 2015 Retrieved May 27 2018 Hawaii is home to the nation s largest share of multiracial Americans Pew Research Center subkhnemux December 14 2020 Kirch Patrick 2011 When did the Polynesians Settle Hawaii A review of 150 years of scholarly inquiry Hawaiian Archaeology 12 3 26 Office of Hawaiian Affairs May 2017 PDF p 22 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 2022 01 26 subkhnemux 2023 07 24 Trask Haunani Kay July 2016 Lovely Hula Lands Corporate Tourism and the Prostitution of Hawaiian Culture Border Lines 23 Trask Haunani Kay 1999 From a Native Daughter Colonialism and Sovereignty in Hawai i Honolulu University of Hawaiʻi USC02 48 USC Ch 3 Front Matter uscode house gov cakaehlngedimemux October 29 2018 subkhnemux October 28 2019 www worldfinance com khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux November 27 2020 subkhnemux December 15 2020 Arias Elizabeth August 23 2022 National Vital Statistics Reports PDF CDC gov subkhnemux February 20 2023 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite web title aemaebb Cite web cite web a CS1 maint url status lingk Bruce Cartwright 1929 PDF Journal of the Polynesian Society 38 105 121 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux July 13 2007 odythang Ethnomathematics Digital Library EDL khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux December 30 2006 subkhnemux February 24 2007 Biggs Bruce 1994 Does Maori have a closest relative in Sutton Douglas G b k The Origins of the First New Zealanders Auckland NZ Auckland University Press pp 96 105 ISBN 978 1 86940 098 9 Clark Ross 1994 Moriori and Maori The Linguistic Evidence in Sutton Douglas G b k The Origins of the First New Zealanders Auckland NZ Auckland University Press pp 123 135 ISBN 978 1 86940 098 9 Pukui M K Elbert S H 1986 Hawaiian Dictionary Honolulu HI University of Hawaiʻi Press p 62 ISBN 978 0 8248 0703 0 Pukui M K Elbert S H Mookini E T 1974 Place Names of Hawaii Honolulu HI University of Hawaiʻi Press ISBN 978 0 8248 0208 0 duephimrachxanackrhaway satharnrthhawayaehlngkhxmulxunrthhaway thiokhrngkarphinxngkhxngwikiphiediy hakhwamhmaycakwikiphcnanukrmphaphaelasuxcakkhxmmxnsenuxhakhawcakwikikhawkhakhmcakwikikhakhmkhxmultnchbbcakwikisxrshnngsuxcakwikitarakhxmulkaredinthangcakwikithxngethiyw ewbistthangkar rthhaway thiewbist Curlie dukhxmulthangphumisastrthiekiywkhxngkb rthhaway thioxephinstritaemp 21 30 N 158 00 W 21 5 N 158 0 W 21 5 158 0 rthhaway bthkhwampraeths dinaedn hruxekhtkarpkkhrxngniyngepnokhrng khunsamarthchwywikiphiediyidodykarephimetimkhxmuldkhk