กองทัพมาเกโดเนียโบราณ

กองทัพของราชอาณาจักรมาเกโดนีอา นับเป็นหนึ่งในกองกำลังทางทหารที่แข็งแกร่งที่สุดในโลกยุคโบราณ กองทัพนี้ถูกพัฒนาขึ้นโดยพระเจ้าฟิลิปส์ที่ 2 แห่งมาเกโดเนีย จนมีขีดความสามารถในการสู้รบสูงและมีความคล่องตัวในการใช้งานหลายภูมิประเทศ พระเจ้าฟิลิปโปสคิดค้นนวัตกรรมในการสงครามหลายอย่าง แต่ที่สำคัญคือการสร้างกองกำลังทหารอาชีพประจำการ ซึ่งทำให้พระเจ้าฟิลิปโปสสามารถฝึกทหารของตนได้สม่ำเสมอ ทำให้ทหารมาเกดอนมีระเบียบวินัย สามารถเคลื่อนทัพและแปรขบวนรบได้โดยไม่แตกแถว ภายในระยะเวลาสั้นๆกองกำลังนี้ก็ถูกแปรสภาพกลายเป็นหนึ่งเครื่องจักรสงครามที่ทรงพลานุภาพที่สุดในโลกยุคโบราณ โดยสามารถพิชิตกองกำลังพันธมิตรกรีก และรวบรวมกรีซให้เป็นหนึ่งได้ภายใต้ผู้ปกครองคนเดียวเป็นครั้งแรก หลังจากนั้นก็สามารถพิชิตกองทัพของจักรวรรดิเปอร์เซีย และเป็นแบบอย่างที่กองทัพของราชวงศ์แอนติโกนีด จักรวรรดิเซลิวซิด และราชอาณาจักรทอเลมี ยึดถือร่วมกันในช่วงศตวรรษที่ 3 และ 2 ก่อนคริสตกาล

กองทัพมาเกโดนีอาโบราณ
มีส่วนร่วมในความรุ่งโรจน์ของมาเกโดเนีย, การทัพบอลข่านของพระเจ้าอเล็กซานเดอร์, การสงครามของพระเจ้าอเล็กซานเดอร์มหาราช
ไฮปาสปิสต์ติดอาวุธเบา
ผู้นำ	พระเจ้าฟิลิปโปสที่ 2 แห่งมาเกโดเนีย, พระเจ้าอเล็กซานเดอร์มหาราช
กองบัญชาการ	เพลลา, บาบิโลเนีย
พื้นที่ปฏิบัติการ	กรีซโบราณ, บอลข่าน, อานาโตเลีย, ซีเรีย, ฟีนิเชีย, อียิปต์, เมโสโปเตเมีย, อิหร่าน, อินเดีย
กำลังพล	32,000+ - ตัวเลขนี้เป็นขนาดของกองทัพภาคสนามของอเล็กซานเดอร์ ในสงครามรุกรานจักรวรรดิเปอร์เซีย ตามที่ ดิโอโดรัส ซิคุลัส บันทึกไว้ แต่ในบางสมรภูมิอย่างเช่น ยุทธการที่กอกาเมลา อเล็กซานเดอร์บัญชาการทหารถึงไม่ต่ำกว่า 47,000 นาย
ส่วนหนึ่งของ	ราชอาณาจักรมาเกโดนีอา
เปลี่ยนเป็น	กองทัพของเหล่า ไดอะดอไค - กองทัพเฮเลนิสติก (กองทัพของราชวงศ์แอนติโกนีด, กองทัพจักรวรรดิเซลิวซีด, กองทัพราชอาณาจักรทอเลมี)
พันธมิตร	สันนิบาตโครินธ์
ปรปักษ์	อิลีเรีย, เทรเซีย, Phocis, เอเธนส์, ธีบส์, สปาร์ตา, จักรวรรดิอะคีเมนิด, เปารพ, Scythians
การสู้รบและสงคราม	ยุทธการที่ทุ่งโครคัส, ยุทธการที่ไครอนีอา, ยุทธการที่ธีบส์, ยุทธการที่แม่น้ำแกรนิคัส, ยุทธการที่อิสซัส, ยุทธการที่กอกามีลา, ยุทธการที่ไฮดาสเปส

การพัฒนาทางยุทธวิธีได้แก่ การปรับปรุงการใช้กระบวนทัพฟาลังซ์ของกรีก ซึ่งคิดค้นขึ้นโดยนายพลอีพามินอนดัส (Epaminondas) แห่งธีบส์ และอิฟิเครตีส (Iphicrates) แห่งเอเธนส์ ฯ พระเจ้าฟิลิปโปสที่ ๒ รับมาใช้ ทั้งการตั้งขบวนฟาลังซ์แบบแถวลึกของเอปามินอนดัส และ นวัตกรรมของอิฟิเครตีสที่ริเริ่มใช้หอกที่ยาวขึ้นกับโล่ที่ขนาดเล็กและเบาลง โดยฟิลิปโปสปรับหอกให้ยาวขึ้นไปอีก จนกลายเป็นหอกยาวสิบแปดฟุตที่ต้องถือสองมือ เรียกว่าซาริสซา (Sarissa) ความยาวของซาริสซาทำให้พลทหารราบแถวฟาลังซ์มีความได้เปรียบทั้งในการโจมตี และตั้งรับ และเปลี่ยนโฉมหน้าการสงครามของกรีซ โดยทำให้กองทหารม้ากลายเป็นอาวุธชี้ขาดแพ้ชนะเป็นครั้งแรกในสมรภูมิ กองทัพของมาเกโดเนียฝึกการประสานการรบระหว่างหน่วยต่อสู้ประเภทต่างๆจนถึงขีดสมบูรณ์แบบ - ตัวอย่างของยุทธวิธีผสม (หรือการปฏิบัติการร่วมทางยุทธวิธี) ของกองทัพมาเกโดเนีย ประกอบไปด้วย พลทหารราบฟาลังซ์ติดอาวุธหนัก หน่วยทหารราบเข้าปะทะ พลธนู พลทหารม้าติดอาวุธหนักและเบา และอาวุธปิดล้อม ซึ่งแต่ละหน่วยจะใช้ความได้เปรียบของตนให้เหมาะสมกับสถาณการณ์ และสนับสนุนซึ่งกันและกัน

กองทัพของมาเกโดเนียเป็นกองกำลังผสมหลายชาติ พระเจ้าฟิลิปโปสรวบรวมกองกำลังทหารจากทั้งในมาเกโดเนีย และนครรัฐกรีกต่างๆ (โดยเฉพาะกองกำลังมหารม้าจากเทสซาลี) เข้าด้วยกัน โดยยังมีกองทหารรับจ้างจากทั่วหมู่เกาะอีเจียน และจากบอลข่านรวมเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของกองทัพด้วย พอถึงปีที่ ๓๓๘ ก่อนค.ศ. กำลังทหารมากกว่าครึ่งที่ประกอบเข้าอยู่ในแผนรุกรานจักรวรรดิอะคีเมนิดของเปอร์เซีย ก็เป็นทหารที่เกณฑ์หรือรวบรวมมาจากทั่วโลกอารยธรรมของกรีก และไม่ใช่ชาวมาเกโดเนีย เช่นชาวเทรเซีย (Thracian) ชาวอิลีเรีย (Illyrian) และชาวไพโอเนีย (Paeonian)

ดูเพิ่ม

• อารยธรรมเฮลเลนิสต์
• อารยธรรมกรีก
• เฮลเลนิสต์กรีซ
• สมัยเฮลเลนิสต์