กัลปนา (อ่านว่า กัน-ละ-ปะ-นา) แปลว่า เจาะจงให้ เป็นคำศัพท์ ภาษาบาลี นำมาใช้ในภาษาไทย ในปริบททางพุทธศาสนา
กัลปนา ใช้ในความหมาย 2 อย่าง คือหมายถึงส่วนบุญที่ผู้ทำบุญอุทิศไปให้ผู้ตาย เรียกว่าอุทิศกัลปนาไปให้ ส่วนความหมายที่สองคือ การมอบทรัพย์สิน หรือที่ดิน หรือข้าวของเครื่องใช้อันจำเป็น หรือการมอบคน ให้ตกไปเป็นส่วนหนึ่งของการสร้างหรือทะนุบำรุงวัดด้วยนัยยะของการทำบุญ
"ข้าพเจ้าขออุทิศกัลปนานี้ไปให้บิดา เจ้ากรรมนายเวรทั้งหลาย " อย่างนี้เป็นความหมายแรก
"ปีนี้ที่กัลปนาของวัดเราได้ผลตอบแทนไม่มากเพราะฝนแล้ง " อย่างนี้เป็นความหมายหลัง
ประวัติศาสตร์ โดยทั่วไปแล้วพฤติกรรมการกัลปนาปรากฏหลักฐานเริ่มแรกในดินแดนประเทศอินเดีย อย่างน้อยในพุทธศตวรรษที่ 3 ในสมัยพระเจ้าอโศกมหาราช พ.ศ. 236-273 ดังมีข้อความจารึกลงบนศิลา ตามส่วนประกอบต่างๆ บริเวณ สถูปสาญจีซึ่งสร้างขึ้นในรัชสมัยพระเจ้าอโศกมหาราช จารึกเหล่านั้นเป็นชื่อของผู้มีจิตศรัทธาซึ่งบริจาค เงินหรือบริจาคศิลาเพื่อใช้ประกอบเป็นส่วนต่างๆ ของสถูป โดยจารึกชื่อตนเอง หรือชื่อสกุลเพื่อเป็นสักขี พยานการประกอบกุศล
สำหรับดินแดนที่ปัจจุบันเป็นประเทศไทยพบศิลาจารึกที่มีการกัลปนาตั้งแต่พุทธศตวรรษ ที่ 12 ในสมัยอาณาจักรเจินละ เช่น จารึกเขารัง พ.ศ. 1182 พบที่เขารัง อำเภออรัญประเทศ จังหวัดสระแก้ว กล่าวถึงผู้มี ตำแหน่งสินาหฺวฺถวายสิ่งต่างๆ ให้แก่วิหารอันประกอบด้วยข้าทาสซึ่งมี ทั้งเด็กและผู้ใหญ่ รวมถึงสวนหมาก สวนมะพร้าวสัตว์และข้าวของต่างๆ16 ต่อมาในสมัยพระนคร เช่น จารึกสด๊กก๊อกธม 2 สร้างขึ้นเมื่อมหาศักราช 974 (พ.ศ. 1595) ก็กล่าวถึงการอุทิศสิ่งต่างๆ แก่ศาสนสถาน ความว่า
"..พระองค์ทรงบริจาคเพชรพลอย ทอง เงิน (และ)... โคศักดิ์สิทธิ์ 100 ตัว ช้าง 200 เชือก ม้า 100 ตัว แพะและกระบือ 100 ตัว พระองค์ได้พระราชทานทาสชายหญิงและชาย 1000 คน พระราชทาน สรุก 3 แห่ง.."
ตามที่มีการค้นพบจารึกการกัลปนา ส่วนใหญ่แล้วจะพบได้ตามจารึกของวัดต่างๆในเขตอาณาจักรที่สำคัญในประเทศไทย เช่นพื้นที่ในดินแดนอาณาจักรล้านนา อาณาจักรหริภุญไชย กรุงสุโขทัย กรุงศรีอยุธยา
แนวคิดเบื้องหลัง ในดินแดนประเทศไทย การกัลปนาทรัพย์สิน ที่ดิน หรือการถวายตัวเป็นข้าวัดนั้นถือกันว่าเป็นการสืบทอดทำนุบำรุงพุทธศาสนา ดังจะพบได้ในถ้อยคำในจารึกตามวัดต่างๆว่า "เพื่อสืบต่ออายุพระพุทธศาสนาถึงห้าพันปี" ซึ่งความหมายของเลขห้าพันปีนี้เป็นความเชื่อของชาวพุทธอันปรากฏตั้งแต่สมัยกรุงสุโขทัย นี้คือความเชื่อที่ว่าศาสนาพุทธในยุคของพระสมณโคดมจะยั่งยืนไปถึงแค่ห้าพันปีแล้วจึงสิ้นดังเช่นที่จารึกนครชุมได้ระบุเอาไว้ความว่า
"..แตปอันสถาปนา พระมหาธาตุนี้เมือหนา ไดสามพันเกาสิบเกาปจึงจักสิ้นศาสนาพระเปนเจา..”
ดังนั้นการให้การกัลปนาไม่ว่าจะด้วยการร่วมบุญสร้างวัด การถวายปัจจัย หรือถวายตัวเป็นข้าวัดจะเป็นการช่วยให้ศาสนาพุทธสืบทอดไปจนถึงห้าพันปีดังความเช่นจารึกหน้าพระเมรุ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ได้จารึกไว้ว่า
"..สัปปบุรุษผู้มีศรัทธาช่วยซ่อมแซมอย่าให้ ฝาผนังหลังคาแตกร้าวชำรุดรั่ว จะได้ถาวรไปห้าพันปี..."'
อ้างอิง ศิริสาร เหมือนโพธิ์ทอง ,การกัลปนาในจารึกสมัยสุโขทัย อยุธยา และธนบุรี-รัตนโกสินทร์ (Monastic Endowments in the Sukhothai Ayutthaya and Thonburi-Rattanakosin Inscriptions).มหาวิทยาลัยศิลปากร.2010. กรมศิลปากร, จารึกสมัยสุโขทัย (กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2527) สำนักนายกรัฐมนตรี, ประชุมศิลาจารึกภาคที่ 6 ตอนที่ 1 (พระนคร : คณะกรรมการจัด พิมพเอกสารทางประวัติศาสตร สำนักนายกรัฐมนตรี, 2517)
ลปนา, านว, ละ, ปะ, นา, แปลว, เจาะจงให, เป, นคำศ, พท, ภาษาบาล, นำมาใช, ในภาษาไทย, ในปร, บททางพ, ทธศาสนา, ใช, ในความหมาย, อย, าง, อหมายถ, งส, วนบ, ญท, ทำบ, ญอ, ศไปให, ตาย, เร, ยกว, าอ, ศไปให, วนความหมายท, สองค, การมอบทร, พย, หร, อท, หร, อข, าวของเคร, องใช, นจำเป. klpna xanwa kn la pa na aeplwa ecaacngih epnkhasphthphasabali namaichinphasaithy inpribththangphuththsasnaklpna ichinkhwamhmay 2 xyang khuxhmaythungswnbuythiphuthabuyxuthisipihphutay eriykwaxuthisklpnaipih swnkhwamhmaythisxngkhux karmxbthrphysin hruxthidin hruxkhawkhxngekhruxngichxncaepn hruxkarmxbkhn ihtkipepnswnhnungkhxngkarsranghruxthanubarungwddwynyyakhxngkarthabuy khaphecakhxxuthisklpnaniipihbida ecakrrmnayewrthnghlay xyangniepnkhwamhmayaerk pinithiklpnakhxngwderaidphltxbaethnimmakephraafnaelng xyangniepnkhwamhmayhlngprawtisastr aekikhodythwipaelwphvtikrrmkarklpnaprakthlkthanerimaerkindinaednpraethsxinediy xyangnxyinphuththstwrrsthi 3 insmyphraecaxoskmharach ph s 236 273 dngmikhxkhwamcaruklngbnsila tamswnprakxbtang briewn sthupsaycisungsrangkhuninrchsmyphraecaxoskmharach carukehlannepnchuxkhxngphumicitsrththasungbricakh enginhruxbricakhsilaephuxichprakxbepnswntang khxngsthup odycarukchuxtnexng hruxchuxskulephuxepnskkhi phyankarprakxbkuslsahrbdinaednthipccubnepnpraethsithyphbsilacarukthimikarklpnatngaetphuththstwrrs thi 12 insmyxanackrecinla echn carukekharng ph s 1182 phbthiekharng xaephxxrypraeths cnghwdsraaekw klawthungphumi taaehnngsinah w thwaysingtang ihaekwiharxnprakxbdwykhathassungmi thngedkaelaphuihy rwmthungswnhmak swnmaphrawstwaelakhawkhxngtang16 txmainsmyphrankhr echn caruksdkkxkthm 2 srangkhunemuxmhaskrach 974 ph s 1595 kklawthungkarxuthissingtang aeksasnsthan khwamwa phraxngkhthrngbricakhephchrphlxy thxng engin aela okhskdisiththi 100 tw chang 200 echuxk ma 100 tw aephaaelakrabux 100 tw phraxngkhidphrarachthanthaschayhyingaelachay 1000 khn phrarachthan sruk 3 aehng 1 tamthimikarkhnphbcarukkarklpna swnihyaelwcaphbidtamcarukkhxngwdtanginekhtxanackrthisakhyinpraethsithy echnphunthiindinaednxanackrlanna xanackrhriphuyichy krungsuokhthy krungsrixyuthyaaenwkhidebuxnghlng aekikhindinaednpraethsithy karklpnathrphysin thidin hruxkarthwaytwepnkhawdnnthuxknwaepnkarsubthxdthanubarungphuththsasna dngcaphbidinthxykhaincaruktamwdtangwa ephuxsubtxxayuphraphuththsasnathunghaphnpi sungkhwamhmaykhxngelkhhaphnpiniepnkhwamechuxkhxngchawphuththxnprakttngaetsmykrungsuokhthynikhuxkhwamechuxthiwasasnaphuththinyukhkhxngphrasmnokhdmcayngyunipthungaekhhaphnpiaelwcungsindngechnthicaruknkhrchumidrabuexaiwkhwamwa aet p xnsthapna phramhathatuniemuxhn a id samphnek asibek ap cungcksinsasnaphraep nec a 2 dngnnkarihkarklpnaimwacadwykarrwmbuysrangwd karthwaypccy hruxthwaytwepnkhawdcaepnkarchwyihsasnaphuththsubthxdipcnthunghaphnpidngkhwamechncarukhnaphraemru cnghwdphrankhrsrixyuthya idcarukiwwa sppburusphumisrththachwysxmaesmxyaih faphnnghlngkhaaetkrawcharudrw caidthawriphaphnpi 3 xangxing aekikh sirisar ehmuxnophthithxng karklpnaincaruksmysuokhthy xyuthya aelathnburi rtnoksinthr Monastic Endowments in the Sukhothai Ayutthaya and Thonburi Rattanakosin Inscriptions mhawithyalysilpakr 2010 krmsilpakr caruksmysuokhthy krungethph krmsilpakr 2527 sanknaykrthmntri prachumsilacarukphakhthi 6 txnthi 1 phrankhr khnakrrmkarcd phimph exksarthangprawtisastr sanknaykrthmntri 2517 phrathrrmkittiwngs thxngdi suretoch p th 9 rachbnthit phcnanukrmephuxkarsuksaphuththsasn chud khawd wdrachoxrsaram krungethph ph s 2548 rachbythitysthan bthkhwamekiywkbsasnaphuththniyngepnokhrng khunsamarthchwywikiphiediyidodyephimkhxmul duephimthi sthaniyxy phraphuththsasnaekhathungcak https th wikipedia org w index php title klpna amp oldid 8578214, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,
บทความ , อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม
