การประท้วงในประเทศคาซัคสถาน พ.ศ. 2565

การประท้วงในประเทศคาซัคสถานเริ่มขึ้นเมื่อวันที่ 2 มกราคม พ.ศ. 2565 หลังจากที่ราคาน้ำมันเชื้อเพลิงพุ่งสูงขึ้นอย่างกะทันหันซึ่งรัฐบาลคาซัคสถานระบุว่าเป็นผลมาจากความต้องการน้ำมันสูงและการรวมหัวกันกำหนดราคาของสถานีบริการน้ำมัน การประท้วงเริ่มขึ้นที่เมืองฌางาวือเซียนซึ่งเป็นแหล่งผลิตน้ำมันที่สำคัญ และต่อมาได้ขยายตัวไปยังเมืองอื่น ๆ ในประเทศอย่างรวดเร็ว รวมถึงเมืองอัลมาเตอซึ่งเป็นเมืองใหญ่ที่สุดของประเทศ ตลอดสัปดาห์แห่งเหตุการณ์ความไม่สงบและการปราบปรามอย่างรุนแรง มีผู้เสียชีวิต 164 ราย และถูกจับกุมกว่า 9,900 ราย

การประท้วงในประเทศคาซัคสถาน พ.ศ. 2565
ผู้ประท้วงในอักเตอเบ วันที่ 4 มกราคม พ.ศ. 2565
วันที่	2–11 มกราคม พ.ศ. 2565 (1 สัปดาห์ 2 วัน)
สถานที่	คาซัคสถาน
สาเหตุ	ราคาน้ำมันเชื้อเพลิงที่สูงขึ้น ความไม่เท่าเทียมกันทางเศรษฐกิจ การทุจริต ลัทธิอำนาจนิยม การละเมิดสิทธิมนุษยชน ความรุนแรงโดยตำรวจ
เป้าหมาย	ราคาน้ำมันเชื้อเพลิงที่ลดลง การลาออกของรัฐบาลฆาเซิม-โฌมาร์ต โตกาเยฟ การยกเลิกความคุ้มกันทางการเมืองและการลาออกของนูร์ซุลตัน นาซาร์บายิฟ จากคณะมนตรีความมั่นคงแห่งคาซัคสถาน การเลือกตั้งผู้นำท้องถิ่นโดยตรง การกลับไปใช้รัฐธรรมนูญคาซัคสถาน ฉบับ พ.ศ. 2536
วิธีการ	การเดินขบวน ความเคลื่อนไหวทางอินเทอร์เน็ต การจลาจล การนัดหยุดงาน การลอบวางเพลิง
ผล	สถานการณ์ฉุกเฉินทั่วประเทศตั้งแต่วันที่ 5 มกราคม ถึง 19 มกราคม การปล้นสะดมและความโกลาหลในอัลมาเตอตั้งแต่วันที่ 5 มกราคม ถึง 8 มกราคม ปฏิบัติการต่อต้านการก่อการร้ายตั้งแต่วันที่ 5 มกราคม กองทัพสั่งยิงโดยไม่มีการเตือนตั้งแต่วันที่ 7 มกราคม การไว้อาลัยเหยื่อหลายสิบรายในวันที่ 10 มกราคม โตกาเยฟประกาศว่าการประท้วงได้ยุติลงในวันที่ 11 มกราคม เที่ยวบินระหว่างประเทศขาไปและขากลับจากนูร์-ซุลตันกลับมาให้บริการในวันที่ 11 มกราคม กองกำลังซีเอสทีโอที่ประจำการในคาซัคสถานเริ่มถอนกำลังตั้งแต่วันที่ 13 มกราคม
การยอมผ่อนปรน	การลาออกของนายกรัฐมนตรีอัสการ์ มามิน การลาออกของรัฐมนตรีในคณะรัฐมนตรีมามิน การปลดนาซาร์บายิฟจากตำแหน่งประธานคณะมนตรีความมั่นคง การตรึงราคาเชื้อเพลิงที่ 50 เตียงเกียต่อลิตรเป็นเวลา 6 เดือน
คู่ขัดแย้ง
ผู้ประท้วง รัฐบาลคาซัคสถาน: กองทัพ Military Police กองกำลังพิทักษ์ชาติ ตำรวจ  องค์การสนธิสัญญาความมั่นคงร่วมกัน  อาร์มีเนีย  เบลารุส  คีร์กีซสถาน  รัสเซีย  ทาจิกิสถาน
ผู้นำ
ไม่มีผู้นำที่ชัดเจน ฆาเซิม-โฌมาร์ต โตกาเยฟ อัสการ์ มามิน แอลีย์ฆัน สมาเยอโลฟ เยราเลอ โตฆฌาโนฟ นูร์ซุลตัน นาซาร์บายิฟ นีกอล พาชินยัน สตานิสเลา ซัส อันเดรย์ เซียร์ดูย์คอฟ
จำนวน
3,770 นาย
ความสูญเสีย
เสียชีวิต 164 คน (ส่วนใหญ่เป็นผู้ประท้วง) สมาชิกกองกำลังรักษาความมั่นคงเสียชีวิต 18 นาย (เป็นไปได้ว่ารวมอยู่ในจำนวนผู้เสียชีวิต 164 คน) ถูกจับกุมมากกว่า 9,900 คน

ความไม่พอใจรัฐบาลและอดีตประธานาธิบดีนูร์ซุลตัน นาซาร์บายิฟ ที่เพิ่มขึ้นก็ส่งผลให้การประท้วงขยายตัวเช่นกัน เนื่องจากไม่มีกลุ่มต่อต้านรัฐบาลคาซัคสถานที่ได้รับความนิยม จึงดูเหมือนว่าประชาชนมารวมตัวกันในเหตุการณ์ความไม่สงบโดยตรง เพื่อตอบสนองการประท้วง ประธานาธิบดีฆาเซิม-โฌมาร์ต โตกาเยฟ ได้ประกาศสถานการณ์ฉุกเฉินในแคว้นมังเฆิสเตาและเมืองอัลมาเตอโดยให้มีผลตั้งแต่วันที่ 5 มกราคม ส่วนคณะรัฐมนตรีของนายกรัฐมนตรีอัสการ์ มามิน ประกาศลาออกในวันเดียวกัน และเพื่อตอบสนองคำร้องขอของโตกาเยฟ องค์การสนธิสัญญาความมั่นคงร่วมกัน (ซีเอสทีโอ; พันธมิตรทางทหารของกลุ่มรัฐหลังโซเวียตซึ่งประกอบด้วยคีร์กีซสถาน ทาจิกิสถาน เบลารุส รัสเซีย อาร์มีเนีย และคาซัคสถานเอง) ตกลงที่จะส่งกำลังทหารเข้าไปในคาซัคสถานโดยประกาศว่าเป็นภารกิจรักษาสันติภาพ ตำรวจท้องถิ่นรายงานว่า "ผู้โจมตีถูกคิดบัญชีไปหลายสิบราย" ในขณะที่อดีตประธานาธิบดีนาซาร์บายิฟถูกปลดจากตำแหน่งประธานคณะมนตรีความมั่นคงแห่งคาซัคสถาน

เพื่อเป็นการผ่อนปรน ประธานาธิบดีโตกาเยฟกล่าวว่ารัฐบาลได้กลับมาใช้มาตรการตรึงราคาเชื้อเพลิงรถยนต์ที่ 50 เตียงเกียต่อลิตรต่อไปอีก 6 เดือน ในวันที่ 7 มกราคม เขากล่าวในแถลงการณ์ว่า "ระเบียบตามรัฐธรรมนูญได้รับการฟื้นฟูเป็นส่วนใหญ่ในทุกแคว้นของประเทศแล้ว" นอกจากนี้ยังประกาศด้วยว่าเขาได้สั่งให้กองทัพใช้กำลังขั้นรุนแรงถึงตายกับผู้ประท้วง โดยอนุมัติคำสั่ง "ยิงสังหาร" ผู้ใดก็ตามที่เดินขบวนประท้วงโดยไม่ต้องเตือนล่วงหน้า เรียกผู้ประท้วงว่า "โจรและผู้ก่อการร้าย" และกล่าวว่าจะใช้กำลังเพื่อ "กวาดล้างการประท้วง" ต่อไป

ในวันที่ 10 มกราคม รัฐบาลได้ประกาศวันไว้อาลัยเหยื่อจากเหตุการณ์ประท้วง ในวันที่ 11 มกราคม โตกาเยฟกล่าวว่ารัฐบาลสามารถกู้สถานการณ์ความสงบเรียบร้อยคืนมาได้แล้วและการประท้วงได้สิ้นสุดลง เขาประกาศว่ากองกำลังซีเอสทีโอจะเริ่มถอนกำลังออกจากประเทศในวันที่ 13 มกราคม และจะถอนออกทั้งหมดภายใน 10 วันข้างหน้า ในสุนทรพจน์ที่โตกาเยฟกล่าวต่อรัฐสภาเกี่ยวกับเหตุการณ์ที่ผ่านมา เขารับทราบความไม่พอใจของสาธารณชนเกี่ยวกับความไม่เท่าเทียมกันของรายได้และวิพากษ์วิจารณ์นาซาร์บายิฟและบุคคลใกล้ชิดเกี่ยวกับความมั่งคั่งของพวกเขา นอกจากนี้เขายังเสนอชื่อแอลีย์ฆัน สมาเยอโลฟ เป็นนายกรัฐมนตรีคนใหม่อีกด้วย เที่ยวบินระหว่างประเทศกลับมาเปิดให้บริการทั้งขาไปและขากลับจากกรุงนูร์-ซุลตัน เมืองหลวงของประเทศ

อ้างอิง

1. Hopkins, Valerie; Nechepurenko, Ivan (2022-01-05). "Russia-Allied Forces to Intervene as Unrest Sweeps Kazakhstan". The New York Times (ภาษาอังกฤษ). ISSN 0362-4331. สืบค้นเมื่อ 2022-01-06.
2. Pikulicka-Wilczewska, Agnieszka. "Do Kazakhstan's protests signal an end to the Nazarbayev era?". www.aljazeera.com. สืบค้นเมื่อ มกราคม 12, 2022. It is important to understand that protesters are never a unified mass. It is not that a single group or political party took to the streets. In all the regions where the protests took place, it was a mixed group of people.
3. "CSTO agrees to intervene in Kazakhstan unrest | Eurasianet". Eurasianet. จากแหล่งเดิมเมื่อ 6 January 2022. สืบค้นเมื่อ 6 January 2022.
4. "CSTO agrees to intervene in Kazakhstan unrest". Eurasianet. 5 January 2022. สืบค้นเมื่อ 8 January 2022.
5. "Commander of the Airborne Forces Serdyukov became the head of the CSTO peacekeepers in Kazakhstan. (In Russian)". Ria Novosti. 7 January 2022.
6. Pannier, Bruce (6 January 2022). . RFE/RL. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 7 January 2022. Russia is reportedly sending 3,000 soldiers to Kazakhstan, Belarus some 500, Tajikistan 200, and Armenia 70, with Kyrgyzstan set to decide on January 7.
7. "Kazakhstan: More than 160 killed, 5,000 arrested during riots". www.aljazeera.com. สืบค้นเมื่อ 2022-01-09.
8. "Kazakhstan says 164 killed in week of protests". AP NEWS. 2022-01-09. สืบค้นเมื่อ 2022-01-09.
9. "Kazakhstan unrest: Russian troops fly in as crackdown continues". BBC. 6 January 2022. จากแหล่งเดิมเมื่อ 6 January 2022. สืบค้นเมื่อ 6 January 2022.
10. "Kazakh President Announces CSTO Troop Withdrawal, Appoints New PM". RadioFreeEurope/RadioLiberty. สืบค้นเมื่อ 2022-01-11.
11. Lillis, Joanna (2022-01-03). "Kazakhstan: Gas price hike fuels Zhanaozen protests". eurasianet.org (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2022-01-04.
12. "Nearly 8,000 detained in Kazakhstan over violent protests". AP NEWS. 2022-01-10. สืบค้นเมื่อ 2022-01-11.
13. "Kazakh President Announces CSTO Troop Withdrawal, Appoints New PM". RadioFreeEurope/RadioLiberty. สืบค้นเมื่อ 2022-01-11.
14. Auyezov, Olzhas (5 January 2022). "Kazakhstan government's resignation fails to quell protests". Reuters. สืบค้นเมื่อ 5 January 2022.
15. "Kazakhstan protests: government resigns amid rare outbreak of unrest". the Guardian (ภาษาอังกฤษ). 2022-01-05. สืบค้นเมื่อ 2022-01-05.
16. Shaun, Walker; Bisenov, Naubet (2022-01-05). "Kazakhstan protests: Moscow-led alliance sends 'peacekeeping forces'". The Guardian. จากแหล่งเดิมเมื่อ 2022-01-05. สืบค้นเมื่อ 2022-01-05.
17. Jacobs, Harrison (2022-01-06). "Russia-led alliance troops have arrived in Kazakhstan after mass protests". NPR (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2022-01-06.
18. Reuters (2022-01-05). "Kazakhstan declares state of emergency in protest-hit city, province". Reuters (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2022-01-07.
19. "Kazakhstan unrest: Government restores fuel price cap after bloodshed". BBC News (ภาษาอังกฤษ). 2022-01-06. สืบค้นเมื่อ 2022-01-07.
20. "Kazakhstan imposes 180-day state regulation on fuel, food prices amid protests". www.aa.com.tr. สืบค้นเมื่อ 2022-01-07.
21. Auyezov, Olzhas (2022-01-07). "Kazakh president says constitutional order mostly restored". Reuters (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2022-01-07.
22. "Kazakhstan unrest: Fresh gunfire as president says order largely restored". BBC News (ภาษาอังกฤษ). 2022-01-07. สืบค้นเมื่อ 2022-01-07.
23. "Kazakh President: Constitutional Order Restored". www.voanews.com. สืบค้นเมื่อ 2022-01-07.
24. Child, Anealla Safdar,David. "Kazakh leader tells troops to shoot without warning". www.aljazeera.com (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2022-01-07.
25. "Kazakhstan president says he gave order to 'open fire with lethal force'". the Guardian (ภาษาอังกฤษ). 2022-01-07. สืบค้นเมื่อ 2022-01-07.
26. "Kazakh leader ordered use of lethal force on 'terrorists'". AP NEWS (ภาษาอังกฤษ). 2022-01-07. สืบค้นเมื่อ 2022-01-07.
27. Auyezov, Olzhas (7 January 2022). "Kazakh president gives shoot-to-kill order to put down uprising". Reuters (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 7 January 2022.
28. "Nearly 8,000 detained in Kazakhstan amid unrest". AP NEWS. 2022-01-10. สืบค้นเมื่อ 2022-01-10.
29. Reuters (2022-01-11). "President of Kazakhstan says he has weathered attempted coup d'etat". Reuters. สืบค้นเมื่อ 2022-01-11.
30. "Kazakh President Announces CSTO Troop Withdrawal, Appoints New PM". RadioFreeEurope/RadioLiberty. สืบค้นเมื่อ 2022-01-11.
31. Vaal, Tamara (2022-01-11). "Russian troops to quit Kazakhstan, says president, taking aim at the elite". Reuters. สืบค้นเมื่อ 2022-01-11.
32. "Kazakh President Announces CSTO Troop Withdrawal, Appoints New PM". RadioFreeEurope/RadioLiberty. สืบค้นเมื่อ 2022-01-11.
33. "В Нур-Султане восстановили международное авиасообщение". РБК (ภาษารัสเซีย). สืบค้นเมื่อ 2022-01-11.