จมื่นมานิตย์นเรศ (เฉลิม เศวตนันทน์)
จมื่นมานิตย์นเรศ ชื่อเดิม เฉลิม เศวตนันทน์ นักแสดงในภาพยนตร์ของรัฐบาลไทย เลือดทหารไทย สร้างโดย ภาพยนตร์เสียงศรีกรุง และเป็นบิดาของ อดีศักดิ์ เศวตนันทน์ (คู่ชีวิต สวลี ผกาพันธุ์ ศิลปินแห่งชาติ พ.ศ. 2532)
จมื่นมานิตย์นเรศ | |
---|---|
เกิด | 11 สิงหาคม พ.ศ. 2442 เฉลิม เศวตนันทน์ พระนคร (กรุงเทพมหานคร) |
เสียชีวิต | 11 กันยายน พ.ศ. 2510 (68 ปี) |
อาชีพ | ข้าราชการ ,นักหนังสือพิมพ์ ,นักแสดง |
ผลงานเด่น | นักแสดงฝ่ายพลเรือน เลือดทหารไทย ผู้ประพันธ์เนื้อร้องเพลงรำวงมาตรฐาน (งามแสงเดือน ,ชาวไทย ,รำซิมารำ ,คืนเดือนหงาย ) เพลงปลุกใจ เพลงลีลาศของกรมโฆษณาการ (ไทยช่วยไทย ,ทางสร้างชาติ ,มีระเบียบ ฯลฯ ) |
ผู้ประพันธ์เนื้อเพลงรำวงมาตรฐานประจำชาติ 4 เพลง งามแสงเดือน ,ชาวไทย ,รำซิมารำ และ คืนเดือนหงาย รวมทั้งเพลงปลุกใจ ตลอดจนเพลงจังหวะลีลาศของกรมโฆษณาการ
วัยเด็ก
เกิด 11 สิงหาคม พ.ศ. 2442 (เข้าใจว่าเกิดที่ บ้านเจ้าคุณตา ซอยรามบุตรี ตรงข้ามบ้านของหลวงบุณยมานพพานิช/อรุณ บุณยมานพ หรือบ้านหม่อมเส็ง) บุตรของ พระยามหามนตรีศรีองครักษ์สมุห (เจริญ เศวตนันทน์) เจ้ากรมพระตำรวจในขวา กับ คุณหญิงกลิ่น ที่อยู่ บ้านสี่แยกคลองมอญ ฝั่งเหนือ เชิงสะพานวัดเครือวัลย์วิหาร (สะพานธรรมสารโสภณ)
เข้าเรียนที่โรงเรียนทวีธาภิเศก แล้วต่อที่โรงเรียนสวนกุหลาบ ได้เรียนดนตรีไทยกับหลวงประดิษฐ์ไพเราะ และโน้ตสากล กับพระยาวารสิริ (เอวัน วารสิริ) ก่อนเข้าโรงเรียนมหาดเล็กหลวง
วัยทำงาน
- พ.ศ. 2461 - อายุ 19 ปี รับราชการเป็นมหาดเล็กรับใช้แผนกตั้งเครื่อง สมัยรัชกาลที่ 6 จนเลื่อนขึ้นเป็นเสวกโท
- พ.ศ. 2469 - กรมมหาดเล็กหลวงยุบเลิก จึงลาออกเพื่อรับพระราชทานบำเหน็จ ไปทำงานหนังสือพิมพ์ไทยเขษมและแห่งอื่นๆ ,มีบทความเกี่ยวกับดนตรีและละคร ใช้นามแฝง ศุกรหัศน์ ,ศรีคุ้ม ,ศรีเศวต
- พ.ศ. 2473 - พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระกำแพงเพชรอัครโยธิน ทรงให้ช่วยงานวิทยุกระจายเสียง กรมไปรษณีย์โทรเลข
- พ.ศ. 2478 - อายุ 36 ปี แสดงนำฝ่ายพลเรือน ใน เลือดทหารไทย ภาพยนตร์พูดเผยแพร่กิจการทหารของ กระทรวงกลาโหม
- พ.ศ. 2482 - ผู้ประกาศรุ่นแรกๆ (รุ่นเดียวกับ ร.ท.เขียน ธีมากร) ของ สถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย
- พ.ศ. 2487 - อายุ 45 ปี ดำรงตำแหน่งหัวหน้ากองการสังคีต กรมศิลปากร ในช่วงนี้ได้ประพันธ์คำร้องเพลงรำวงมาตรฐานประจำชาติ 4 เพลง ได้แก่ งามแสงเดือน ,ชาวไทย ,รำซิมารำ และ คืนเดือนหงาย
- พ.ศ. 2492 - ลาออกจากราชการ หลังรับราชการตำแหน่งต่างๆ ได้แก่ หัวหน้ากองหนังสือพิมพ์ กรมโฆษณาการ และ หัวหน้าแผนกปาฐกถาและกระจายเสียง ธนาคารออมสิน
- พ.ศ. 2493 - รับบทนำในภาพยนตร์เรื่อง กฤษดาอภินิหาร
- พ.ศ. 2496-2508 - อุปสมบท
- พ.ศ. 2509 - แสดงภาพยนตร์ต่างประเทศ (ถ่ายทำในเมืองไทย)
ผลงาน
นักแสดง
ภาพยนตร์
- 2478: เลือดทหารไทย
- 2493: กฤษดาอภินิหาร (ร่วมกับ อบ บุญติด ,สวลี ผกาพันธ์)
- 2496: พรายมะลิวัลย์
- 2509: จอมมหากาฬทับทิมดำ /The Secret of the Black Ruby /Der Fluch des schwarzen Rubin (ร่วมกับ เมตตา รุ่งรัตน์ ,ปรียา รุ่งเรือง ,อนินันท์ สิงห์หิรัญ ,อบ บุญติด ,หม่อมชั้น พวงวัน )
โทรทัศน์
- ----: ละครทีวีช่อง 4 บางขุนพรหม
ผู้ประพันธ์เพลง
เพลงรำวงมาตรฐาน
- งามแสงเดือน ,ชาวไทย ,รำซิมารำ ,คืนเดือนหงาย
เพลงปลุกใจ
- ไทยช่วยไทย ,ทางสร้างชาติ ,มีระเบียบ (ใช้นามแฝง ศุกรหัศน์),
เพลงลีลาศ
- สวมหมวก (เอื้อ สุนทรสนาน ทำนอง มัณฑนา โมรากุล ร้องบันทึกเสียงต้นฉบับโดยวงดนตรีสุนทราภรณ์)
- รื่นเริงใจ (เอื้อ สุนทรสนาน ทำนอง มัณฑนา โมรากุล ร้องบันทึกเสียงต้นฉบับ โดยวงดนตรีสุนทราภรณ์)
อ้างอิง
- เสวกโท จมื่นมานิตย์นเรศ ,www.reurnthai.com
- ขุนวิจิตรมาตรา ,หลักหนังไทย หอภาพยนตร์ (องค์การมหาชน) 2555 ISBN 978-616-543-150-7 หน้า 63
- หนังสือ 70 ปีกรมประชาสัมพันธ์,สำนักนายกรัฐมนตรี 2546 หน้า 81
- ศุกรหัศน์(เฉลิม เศวตนันทน์)กับเรื่องของศิลปิน ok nation.net
- กาญจนาคพันธุ์ ,ยุคเพลงหนังและละครในอดีต ,เรืองศิลป์ 2518 หน้า 59
- รายการเพื่อนฝัน สถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย ,20 ก.พ.2556