ชื่อบุคคลญี่ปุ่น
ชื่อบุคคลญี่ปุ่น (ญี่ปุ่น: 日本人の氏名 โรมาจิ: Nihonjin no Shimei) ในปัจจุบันมักมีชื่อตระกูล (นามสกุล) ตามมาด้วยชื่อแรก ชื่อบุคคลญี่ปุ่นมักเขียนด้วย อักษรคันจิ ซึ่งเป็นอักษรจีนแต่สะกดด้วยภาษาญี่ปุ่น ชื่อ คันจิ อาจออกเสียงได้หลายแบบ ด้วยเหตุนี้ พ่อแม่มักตั้งชื่อลูกด้วยฮิรางานะหรือคาตากานะ
ชื่อตระกูลญี่ปุ่นมีหลายแบบ ตามรายงานแล้ว มีนามสกุลกว่า 100,000 แบบที่ใช้ในปัจจุบัน โดยสกุลที่ใช้มากที่สุดสามอันคือ ซาโต (佐藤), ซูซูกิ (鈴木) และทากาฮาชิ (高橋) และในไม่นานมานี้ ชื่อญี่ปุ่นมักไม่ค่อยพบกับการสูญพันธุ์ของนามสกุลอย่างที่เกิดขึ้นในจีน
นามสกุลมีความหลากหลายในแต่ละภูมิภาคไม่เหมือนกัน เช่น ชื่อ จิเน็ง (知念), ฮิงะ (比嘉) และชิมาบูกูโระ (島袋) พบได้ทั่วไปในโอกินาวะแต่ไม่ค่อยพบในส่วนอื่นของญี่ปุ่น โดยส่วนใหญ่เกิดจาความแตกต่างระหว่างภาษากับวัฒนธรรมของชาวยามาโตะกับโอกินาวะ ชื่อตระกูลญี่ปุ่นหลายคนมักมาจากสิ่งแวดล้อมตามธรรมชาติ เช่น อิชิกาวะ (石川) แปลว่า "แม่น้ำหิน", ยามาโมโตะ (山本) แปลว่า "ฐานภูเขา" และอิโนเอะ (井上) แปลว่า "เหนือบ่อน้ำ"
ในขณะที่ชื่อตระกูลมักตามกฏของภาษา ชื่อแรกมักมีการออกเสียงและตัวอักษรที่แตกต่างกัน ในขณะที่ชื่อทั่วไปมักสะกดและออกเสียงง่าย พ่อแม่หลายคนใช้ชื่อที่มีตัวอักษรหรือการสะกดแบบแปลก ๆ และบางชื่อไม่สามารถสะกดในแบบทั่วไปได้ โดยเป็นกระแสมาตั้งแต่คริสตทศวรรษ 1990 เช่น ชื่อผู้ชายที่นิยมใช้คือ 大翔 มักสะกดเป็น "ฮิโรโตะ" แต่ไม่กี่ปีมานี้ มีการสะกดเป็น "ฮารูโตะ", "ยามาโตะ", "ไทงะ", "โซระ", "ไทโตะ", "ไดโตะ" และ "มาซาโตะ"
ชื่อผู้ชายมักลงท้ายด้วย -โร (郎 "บุตร" หรือ 朗 "กระจ่าง, สว่าง"; เช่น "อิจิโร") -ตะ (太 "ยิ่งใหญ่, หนา"; เช่น "เค็นตะ") หรือ -โอะ (男 / 雄 / 夫 "ผู้ชาย"; เช่น "เทรูโอะ" หรือ "อากิโอะ") หรือมีคำว่า อิจิ (一 "[บุตร]คนแรก"; เช่น "เค็นอิจิ"), คาซุ (อาจเขียนเป็น 一 "[บุตร]คนแรก" คู่กับอักษรตัวอื่นที่เป็นไปได้; เช่น "คาซูฮิโระ"), จิ (二 "[บุตร]คนที่สอง" หรือ 次 "ต่อไป"; เช่น "จิโร") หรือ ได (大 "ยิ่งใหญ่, ขนาดใหญ่"; เช่น "ไดจิ")
ชื่อผู้หญิงมักลงท้ายด้วย -โกะ (子 "ลูก"; เช่น. "เคโกะ") หรือ -มิ (美 "ความงาม"; เช่น "ยูมิ") ชื่ออื่นที่มีคำลงท้ายเป็นผู้หญิง ได้แก่ -กะ (香 "กลิ่น, น้ำหอม" หรือ 花 "ดอกไม้"; เช่น "เรกะ") และ -นะ (奈 หรือ 菜 หมายถึง "สีเขียว" หรือ "ต้นแอปเปิล"; เช่น "ฮารูนะ")
ลำดับชื่อและนามสกุล
การเขียนชื่อบุคคลญี่ปุ่นในภาษาอื่นมักจะมีปัญหาที่พบบ่อยกันคือ ลำดับของชื่อและนามสกุล
ลำดับของการวางตำแหน่งชื่อและนามสกุลแตกต่างกันของระบบของญี่ปุ่นที่นำ นามสกุลนำหน้าชื่อ ในขณะที่ในรูปแบบอื่นเกือบทุกประเทศทั่วโลกใช้ชื่อนำหน้านามสกุล ในบางครั้งจะมีการใช้ชื่อนามสกุลเขียนในลักษณะตัวพิมพ์ใหญ่ เช่น Akira TORIYAMA หรือ TORIYAMA Akira เพื่อบอกให้รู้ว่านามสกุลคือ Toriyama (โทริยามะ) บุคคลที่อาศัยและทำงานอยู่นอกประเทศญี่ปุ่นนิยมใช้ชื่อนำหน้านามสกุลเช่น โยโกะ โอโนะ ภรรยาของจอห์น เลนนอน หรือ โยชิทากะ อามาโนะศิลปินชาวญี่ปุ่น นอกจากนี้ในข่าวนอกประเทศญี่ปุ่นที่มีการกล่าวถึงเกี่ยวกับ นักการเมือง นักธุรกิจ นักแสดง และนักกีฬา นิยมเขียนลำดับชื่อนำหน้านามสกุล เช่น จุนอิจิโร โคอิซูมิ หรือ ทาคูยะ คิมูระ
อย่างไรก็ตามการเขียนตามตัวอักษรคันจิ ไม่มีการสลับตำแหน่งของชื่อนามสกุล ยังคงไว้ให้นามสกุลนำหน้าชื่อเสมอ
หนังสือการ์ตูนของประเทศไทยนิยมใช้นามสกุลนำหน้าชื่อ แม้ว่าสำหรับคนไทยแล้วมาตรฐานในการเรียกชื่อญี่ปุ่นจะนำหน้าด้วยชื่อและต่อด้วยนามสกุลเหมือนยุโรป
คำลงท้ายชื่อ
-ซัง
-ซัง (-さん, -san) ใช้ลงท้ายสำหรับชื่อบุคคลเปรียบเหมือนคำว่า "คุณ-" ซึ่งสามารถใช้ได้ทั้งผู้ชายและผู้หญิง ใช้สำหรับบุคคลที่ไม่ใช่คนในครอบครัว ปัจจัยคำว่า -ซัง สามารถใช้ร่วมกับคำนามอื่นชื่อ นิคุยะซัง หมายถึงเจ้าของร้านขายเนื้อ (นิคุยะ แปลว่า ร้านขายเนื้อ)
คำว่า -ซัง -ซะมะ และ -ชิ เป็นคำลงท้ายที่ใช้สำหรับการอ้างถึงบุคคลอื่นอย่างสุภาพและทางการ
-คุง
-คุง (-君, -くん, -kun) ใช้ลงท้ายชื่อผู้ชาย (และผู้หญิงในบางโอกาส) สำหรับการใช้สำหรับคนใกล้ชิด ใช้สำหรับบุคคลที่อายุมากกว่าเรียกคนที่อายุน้อยกว่า หรือในบางครั้งใช้เรียกบุคคลที่มีอายุไล่เลี่ยกัน และนิยมใช้เป็นคำลงท้ายสำหรับชื่อเด็กผู้ชาย ในบางครั้งจะมีการใช้เรียก -คุง สำหรับสาวออฟฟิศ โดยหัวหน้างานที่เป็นผู้ชาย เช่น ปังคุง
อาจารย์มักจะเรียกลูกศิษย์ลงท้ายโดยคำว่า "-คุง" สำหรับเด็กผู้ชายเรียก "-ซัง" หรือ "-จัง" สำหรับเด็กผู้หญิง
-จัง
-จัง (-ちゃん, -chan) ใช้ลงท้ายสำหรับชื่อคนใกล้ชิดเพศหญิง โดยเฉพาะอย่างยิ่งเด็กผู้หญิง และคนรัก หรือเพื่อนที่สนิทกันมาก ๆ ผู้หญิงบางคนนิยมเรียกชื่อตัวเองลงท้ายด้วย -จัง ในบางครั้งใช้เรียกชื่อสัตว์เลี้ยงตัวเองลงท้ายด้วยคำว่า "-จัง"
ในบางครั้งจะมีใช้สำหรับเรียกชื่อดารา หรือบุคคลที่ชื่นชอบ เช่น ชุวะจัง เนเน่จัง
เซ็มไป และ โคไฮ
เซ็มไป (先輩, senpai) แปลว่า รุ่นพี่ ใช้ลงท้ายสำหรับชื่อสำหรับบุคคลที่อาวุโสกว่าในกลุ่มของตัวเอง เช่น รุ่นน้องเรียกรุ่นพี่ที่โรงเรียน นักกีฬาใหม่เรียกนักกีฬาที่มาก่อน หรือในธุรกิจใช้เรียกตำแหน่งผู้อาวุโสกว่าว่า เซ็มไป
โคไฮ (後輩, kōhai) แปลว่า รุ่นน้อง ใช้เรียกในทางกลับกัน
เซ็นเซ
เซ็นเซ (先生, せんせい, sensei) ใช้ลงท้ายเรียกชื่อบุคคลที่เป็นอาจารย์ หมอ หรือ ทนาย แสดงถึงการเคารพ
-ซามะ
-ซามะ (-様, -さま, -sama) ใช้ลงท้ายชื่อบุคคล มีความหมายเหมือนกับคำว่า "ท่าน-" ในภาษาไทยโดยการใช้จะมีความหมายเป็นทางการมากกว่าคำว่า "-ซัง" ในทางธุรกิจ คำว่า "-ซามะ" นิยมใช้ในสำหรับเรียกลูกค้า
-ชิ
-ชิ (-氏, -し, -shi) เป็นคำลงท้ายในการเขียนจดหมาย และใช้สำหรับบุคคลที่ไม่เคยเจอตัว คำว่า -ชิ มักจะพบในเอกสารทางกฎหมาย หรือเอกสารทางวิชาการ
ดูเพิ่ม
- รายชื่อสกุลญี่ปุ่นที่ใช้มากที่สุด
- ชื่ออามามิ
- ชื่อศิลปิน
- เมชิ
- ชื่อโอกินาวะ
- ชื่อจีน
- ชื่อเกาหลี
- ชื่อเวียดนาม
- ja:中国語における外国固有名詞の表記
- zh:漢字使用國間專有名詞互譯
อ้างอิง
- 山田太郎から進化を続ける「名前例」 ['Example Names' Continue to Evolve beyond Yamada Tarō]. Excite Bit (ภาษาญี่ปุ่น). Excite News. 20 February 2012. สืบค้นเมื่อ 6 December 2012.
- The Expanded Dictionary of Japanese Family Names has 290,000 entries; some of these are distinguished by differences in pronunciation of the same characters, or by rare variant characters. 日本苗字大辞典、芳文館、1996, 7月発行
- . Japanese-name-translation.com. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (XLS) เมื่อ 2006-06-24.).
- Du, Ruofu; Yida, Yuan; Hwang, Juliana; Mountain, Joanna L.; Cavalli-Sforza, L. Luca (1992), (PDF), Journal of Chinese Linguistics Monograph Series, pp. 18–22 (History of Chinese surnames and sources of data for the present research), คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 2012-11-20, also part of Morrison Institute for Population and Resource Studies Working papers ()
- ↑ "What to call baby?". The Japan Times Online. สืบค้นเมื่อ 2012-01-24.
- 佐藤 稔 『読みにくい名前はなぜ増えたか』 Minoru Sato, "Yominikui Namae wa Naze Fuetaka" ("Why We See More Hard-to-read Names"), 2007
- "How do Japanese names work?". www.sljfaq.org (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2017-11-14.
สารานุกรม
- Power, John. "." () The Indexer. June 2008. Volume 26, Issue 2, p. C4-2-C4-8 (7 pages). ISSN 0019-4131. Accession number 502948569. Available on EBSCOHost.
- รายละเอียดบางส่วนจาก Kodansha Encyclopedia of Japan, article on "names"
- Hoffman, Michael. "What's in a (Japanese) name?" Japan Times. Sunday October 11, 2009.
- "" Japan Times. Sunday October 11, 2009.
- Koop, Albert J., Hogitaro Inada. Japanese Names and How to Read Them 2005 ISBN 0-7103-1102-8 Kegan Paul International Ltd.
- Nichigai Associates, Inc. (日外アソシエーツ株式会社 Nichigai Asoshiētsu Kabushiki Kaisha) 1990. Nihon seimei yomifuri jiten (日本姓名よみふり辞典 "Dictionary of readings of Japanese names in Chinese characters"), vols. Sei-no bu (family names) and Mei-no bu (given names). Tokyo: Nichigai Associates.
- O'Neill, P.G. Japanese Names 1972 ISBN 0-8348-0225-2 Weatherhill Inc.
- Plutschow, Herbert. Japan's Name Culture 1995 ISBN 1-873410-42-5 Routledge/Curzon
- Poser, William J. (1990) "Evidence for Foot Structure in Japanese," Language 66.1.78-105. (Describes hypochoristic formation and some other types of derived names.)
- Throndardottir, Solveig. Name Construction in Medieval Japan 2004 ISBN 0-939329-02-6 Potboiler Press
- Society of Writers, Editors and Translators. Japan Style Sheet 1998 ISBN 1-880656-30-2 Stone Bridge Press
แหล่งข้อมูลอื่น
- Japanese names section of sci.lang.japan FAQ
- Japanese names in Kanji and Hiragana.
- 全国の苗字（名字）１０万種掲載 ("Publication of 100,000 surnames (names) in the country")
- surnames of Japan, Shizuoka prefecture, Okinawa prefecture and Germany.
- 名字見聞録 ("Records of names") Japanese names in Kanji and Hiragana.
- 苗字舘 ("Museum of surnames)" statistics of Japanese surnames.
- Japanese Given Names
- Popular 1994 to 2003.
- Trends in Japanese Baby Names, Namiko Abe, 2005
- online dictionary with over 400,000 Japanese names.
- How to read Japanese Names
- Japanese Names Dictionary
- Koop, Albert J., Hogitaro Inada. Japanese Names and How to Read Them 2005 ISBN 0-7103-1102-8 Kegan Paul International Ltd.