เอกมัย

เอกมัย หรือ ซอยสุขุมวิท 63 เป็นชื่อย่านและถนนที่เชื่อมต่อถนนสุขุมวิทกับถนนเพชรบุรี ในพื้นที่แขวงคลองตันเหนือและแขวงพระโขนงเหนือ เขตวัฒนา กรุงเทพมหานคร อาจแบ่งได้เป็น 2 พื้นที่ คือ เอกมัยเหนือและเอกมัยใต้ โดยมีแยกเจริญใจ (จุดตัดถนนเอกมัย, ซอยเอกมัย 12/ทองหล่อ 10 และซอยเอกมัย 5/ปรีดี พนมยงค์ 31) เป็นจุดแบ่ง เอกมัยเหนือนับจากวัดภาษี และซอยเอกมัย 30 ไล่ลงมาถึงแยกเจริญใจ ส่วนเอกมัยใต้เริ่มจากแยกเจริญใจ ไปจนถึงบริเวณถนนสุขุมวิท

บริเวณแยกเอกมัยใต้

แยกเอกมัยใต้ มองเห็นสถานีขนส่งผู้โดยสารกรุงเทพ (เอกมัย)

ประวัติ

ชุมชน

 

วัดภาษีริมคลองแสนแสบ

สันนิษฐานว่าชุมชนย่านเอกมัยน่าจะเกิดขึ้นริมคลองแสนแสบ คลองขุดขึ้นในสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว มีจุดประสงค์เพื่อใช้เป็นเส้นทางยุทธศาสตร์ แต่ก็ได้ผลประโยชน์ทางด้านการค้าด้วยเช่นกันคือเป็นเส้นทางขนส่งสินค้าทางการเกษตร อย่างน้ำตาล และข้าว รวมถึงสินค้าต่าง ๆ รัฐมีการตั้งด่านภาษีขึ้นบริเวณวัดภาษี บริเวณนั้นเป็นผืนนาของกำนันเพชร ซึ่งท่านได้ตั้งด่านเก็บค่าหัวนา (ค่าผ่านทาง) จากพ่อค้าแม่ขายที่ขนสินค้าจากแถบมีนบุรี หนองจอก เมื่อได้เก็บค่าผ่านทางได้จำนวนมาก กำนันเพชรจึงได้สร้างศาสนสถานขึ้นราว พ.ศ. 2390 และตั้งชื่อว่า "วัดภาษี"

ในช่วงปลายสมัยการปกครองในระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ ทางราชการใช้พื้นที่ป่าช้าท้ายวัดหรือปัจจุบันคือ โรงเรียนวัดภาษี เป็นแดนประหารชีวิตนักโทษฉกรรจ์ ด้วยการใช้ดาบตัดคอ นักโทษคนสุดท้ายที่ถูกประหารชีวิตด้วยการตัดคอ ณ ป่าช้าท้ายวัดภาษี คือ บุญเพ็งหีบเหล็ก ในปี พ.ศ. 2461

ตัดถนนสุขุมวิท

 

สถานีขนส่งผู้โดยสารกรุงเทพ (เอกมัย)

ตั้งแต่ พ.ศ. 2479 มีการเปิดใช้ถนนกรุงเทพ-สมุทรปราการ ภายหลังเรียกว่า ถนนสุขุมวิท เกิดชุมชนริมถนน เช่น ชุมชนตลาดพระโขนง ชุมชนตลาดอ่อนนุช ชุมชนถนนทองหล่อ รวมถึงชุมชนถนนเอกมัย แต่เดิมที่ดินบริเวณเอกมัยช่วงคลองแสนแสบเป็นที่ดินที่พระราชทานให้กับชาวมุสลิม หลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 มีกลุ่มข้าราชการเข้ามาจับจองพื้นที่ย่านนี้ เมื่อ พ.ศ. 2481 มีการตั้งวัดธาตุทอง สันนิษฐานว่ารัฐบาลได้ยุบรวมวัดหน้าพระธาตุและวัดทอง บริเวณพระประแดงเดิมหรือท่าเรือคลองเตยในปัจจุบันที่ก่อสร้างเมื่อ พ.ศ. 2480 แล้วย้ายมาตั้งเป็นวัดธาตุทอง

ในช่วง พ.ศ. 2499 พื้นที่บริเวณโรงพิมพ์สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาลเป็นทุ่งนา มีสลัม ตึกแถวเตี้ย ๆ แต่ผู้คนหนาแน่นมาตั้งแต่ระยะนั้นแล้ว ต่อมาสถานีขนส่งผู้โดยสารกรุงเทพ (เอกมัย) เปิดทำการเมื่อวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2503 บริเวณแยกเอกมัยใต้บนถนนสุขุมวิท เมื่อแรกเปิดเป็นดินลูกรัง บริเวณใกล้กันมีท้องฟ้าจำลองกรุงเทพ เปิดเมื่อ 18 สิงหาคม พ.ศ. 2507

มีโครงการสร้างสะพานข้ามคลองแสนแสบในช่วงถนนเอกมัยหลัง พ.ศ. 2521 ต่อมาได้มีการก่อสร้างเพิ่มเติมเพื่อเชื่อมเข้ากับทางพิเศษฉลองรัชและถนนประดิษฐ์มนูธรรม

กำเนิดแหล่งบันเทิง

ในช่วงที่มีฐานทัพอเมริกันมาตั้งอยู่ในไทยทำให้เกิดสถานบันเทิงเป็นจำนวนมาก เกิดอาชีพใหม่เพื่อรองรับทหารอเมริกัน คือ อาชีพเมียเช่า หนังสือพิมพ์ เดลินิวส์ พิมพ์เมื่อวันที่ 1 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2511 ระบุว่า "ในซอยเอกมัยมีบ้านเช่าหลังเล็ก ๆ รูปทรงคล้ายคลึงกัน ตั้งเรียงรายอยู่กลุ่มหนึ่ง ชาวบ้านแถบนั้นเรียกคนกลุ่มนี้ว่า หมู่บ้านเมียเช่า" ในช่วงปี พ.ศ. 2526–2535 สถานบันเทิงเป็นวิถีบริโภคนิยมของชาวกรุงเทพมหานคร อันเกิดจากการขยายตัวทางเศรษฐกิจ ย่านทองหล่อและเอกมัยถือเป็นแหล่งบันเทิงที่มีระดับสูงกว่าที่อื่น ทั้งความหรูหราและการตกแต่งสถานที่ และค่าใช้จ่ายในการให้บริการ ซึ่งมีทั้งผับระดับสูงและคอกเทลเลานจ์ ในลักษณะของเมมเบอร์คลับ

เมื่อวันที่ 31 ธันวาคม พ.ศ. 2551 เกิดเหตุเพลิงไหม้ซานติก้าผับ โดยในเบื้องต้นพบศพในที่เกิดเหตุรวม 55 ราย และมีผู้ได้รับบาดเจ็บถูกนำส่งโรงพยาบาลกว่า 229 ราย แยกเป็นชาวไทย 188 ราย ชาวต่างชาติ 41 ราย โดยมีผู้ที่อาการสาหัสอยู่ในห้องไอซียูถึง 34 ราย ซึ่งต่อมามีผู้เสียชีวิตที่โรงพยาบาลเพิ่มเติมอีก 11 ราย ทำให้ในที่สุดยอดผู้เสียชีวิตเพิ่มขึ้นเป็น 66 ราย หลังจากนั้นที่ดินเนื้อที่ 5 ไร่ ในบริเวณนี้ก็ปล่อยเป็นที่ดินร้าง

ปัจจุบัน

 

สถานีเอกมัย

พ.ศ. 2542 เปิดดำเนินการรถไฟฟ้าบีทีเอส โดยมีสถานีเอกมัยตั้งอยู่บริเวณแยกเอกมัยใต้ ทำให้เอกมัยกลายเป็นย่านการค้าและที่อยู่อาศัยรองรับผู้คนได้หลากหลายกลุ่ม ทั้งชาวไทยและชาวต่างชาติ จากข้อมูลของกรมธนารักษ์ ราคาประเมินทุนทรัพย์ที่ดิน รอบบัญชี พ.ศ. 2559–2562 ราคาประเมินที่ดินย่านเอกมัยอยู่ระหว่าง 280,000–350,000 บาท/ตารางวา

ปากซอยเอกมัยมีศูนย์การค้าอยู่ 2 แห่ง คือ เกทเวย์ เอกมัย (ซึ่งตั้งอยู่ปากซอยสุขุมวิท 42) และเมเจอร์สุขุมวิท ช่วงกลางซอยมีศูนย์การค้า ร้านอาหาร สถานบันเทิง เช่น แอทเอกมัย, เชอร์เบต, บ้านเพื่อนเอกมัย, THAY, นั่งเล่นเอกมัย, The Cassette Music Bar, (Un) fashion, Ink & lion Cafe, ร้านกาแฟและอาหารเอกมัยมัคคิอาโต้, และร้านอาหารเหนือหอมด่วน เป็นต้น รวมถึงมีร้าน "ข้าว" ซึ่งได้รับดาวมิชลินหนึ่งดวง และร้าน "เฮียให้" ซึ่งได้รับรางวัลมิชลินบิบกูร์มองด์ด้วย ช่วงกลางยังเป็นที่ตั้งของดองกี้ มอลล์ ทองหล่อ ร้านค้าปลอดภาษีจากญี่ปุ่น ส่วนช่วงตอนเหนือของซอยส่วนใหญ่เป็นชุมชนเก่า อาคารพาณิชย์ อพาร์ตเมนต์ปล่อยเช่า รวมถึงที่ตั้งของวัดภาษีและมีมัสยิดอัลคอยรียะห์ในซอยนวลน้อย

นอกจากนั้น ยังมีคอนโดมิเนียมตั้งแต่ตอนต้นไปจนถึงเอกมัยช่วงท้าย มีการสร้างคอนโดมิเนียมแห่งแรก ๆ ของประเทศไทย คือ อาคารไทปิงทาวเวอร์ ดำเนินการโดยบริษัทอุตสาหกรรมพรมไทย จำกัด เริ่มสร้างเมื่อ พ.ศ. 2522 แล้วเสร็จเมื่อ พ.ศ. 2527 ความสูง 33 ชั้น จำนวน 300 ยูนิต และคอนโดมิเนียมอื่น ได้แก่ Taka Haus Ekamai 12, Maru Ekamai 2, XT Ekkamai, The Fine Bangkok Thonglor - Ekkamai, C Ekkamai และ PITI Ekkamai เป็นต้น

อ้างอิง

1. วราภรณ์ จิวชัยศักดิ์. "คลองแสนแสบ : ความเป็นมาและการเปลี่ยนแปลง" (PDF). ไทยศึกษา.
2. "ประวัติวัดภาษี".
3. รุจนัมพร เกษเกษมสุข. "การพัฒนาพื้นที่รกร้างว่างเปล่าเพื่อประโยชนืด้านสิ่งแวดล้อมชุมชน : กรณีศึกษาย่านคลองตัน กรุงเทพมหานคร" (PDF). จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์.
4. "กำเนิด "ท่าเรือคลองเตย" บนพื้นที่เมืองพระประแดงเก่าสมัยอยุธยา และวัดโบราณทั้งสี่". ศิลปวัฒนธรรม.
5. ปณัยกร วรศิลป์มนตรี. "มอง 'เอกมัย' แบบ 'คนเอกมัย'". urbancreature.co.
6. มานะ ชำนาญสวน. "การศึกษาผลกระทบต่อสภาพแวดล้อมจากสะพานทองหล่อ" (PDF). มหาวิทยาลัยศิลปากร.
7. เดลินิวส์คอลัมน์เหนือใต้ออกตก วันพฤหัสบดีที่ 1 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2511 ฉบับ 6734, 3.
8. ยุวรี โชคสวนทรัพย์. "กิจการสถานบันเทิงในกรุงเทพมหานคร พ.ศ. 2488 - 2545" (PDF). มหาวิทยาลัยศิลปากร. p. 134.
9. รณภพ สุนทรโรหิต. "บทความงานศึกษาเกี่ยวกับอันตรายจากสถานบริการ กรณีศึกษา ซานติก้าผับ".
10. "โผล่อีก 'ดงกล้วย' กลางสาทร".
11. "สรุปราคาประเมินทุนทรัพย์ที่ดิน รอบบัญชี ปีพ.ศ. 2559-2562". กรมธนารักษ์.
12. ข้าว (สาขาเอกมัย) – ร้านอาหารใน มิชลิน ไกด์ Bangkok
13. เฮียให้ – ร้านอาหารใน มิชลิน ไกด์ Bangkok
14. "เพราะอะไร "เอกมัย" จึงถูกจัดอยู่ในสุขุมวิทตอนกลาง".
15. "ไทปิง ทาวเวอร์". Arun Chaiseri Consulting Engineers Company.
16. "ทำความรู้จัก "เอกมัย" ทำเลยอดฮิต ย่านสุขุมวิท".