ซอฮีฟะฮ์ อิมามริฎอ(อ.)
ซอฮีฟะฮ์ อิมามริฎอ(อ.) ซอฮีฟะฮ์ หรือ ที่ถูกกล่าวถึงในนาม “มุสนัดอิมามริฎอ” เป็นตำราที่รวบรวมคำสั่งสอนจากท่านอิมามริฎอ (อ.) อิมามที่แปดของชาวชีอะฮ์ ซึ่งมีหัวข้อที่หลากหลาย ตำราดังกล่าวเป็นตำราที่มีความสำคัญและมีคุณค่าสำหรับชาวชีอะฮ์มาก ถูกรวบรวมโดย “เชค อะซีซุลลอฮ์ อัฏฏอริดี” เชค อะซีซุลลออฮ์ อัฏฏอริดี ได้เก็บรวบรวมวัจนะของท่านอิมามริฎอ(อ.) ทั้งหมดจากตำราต่าง ๆ ที่มีการรายงานจากบรรดาผู้รู้ยุคก่อน ดังนั้นเนื่องจากตำรานี้เป็นตำราฮาดีษ จึงมีฮาดีษหลายรูปแบบ ทั้ง ซอฮิห์ ฮาซัน ฎออีฟ หรือ มัตรูก ซึ่งจะถูกตรวจสอบตามขบวนการของวิชาความรู้เชิงฮาดีษ ในตำราดังกล่าวเชคได้กล่าวถึงชีวประวัติของท่านอิมามริฎอ (อ.)ไว้ด้วย โดยภาพรวมตำราฉบับนี้แบ่งออกเป็นสามส่วน คือ
- ส่วนที่หนึ่งผู้เรียบเรียงนำเสนอชีวประวัติของท่านอิมามริฎอ(อ.) - ภายหลังจากนั้นได้เข้าสู่การนำเสนอฮาดีษต่าง ๆ ซึ่งแต่ละบทจะถูกจัดในหมวดหมู่ของแต่ละหัวข้อ ซึ่งในแต่ละหัวข้อจะประกอบด้วยฮาดีษหลายบท อาทิ กิตาบอักล์/กิตาบเตาฮีด/กิตาบนะบูวัต/กิตาบอิมามัต/กิตาบมะนากิบ/กิตาบว่าด้วยความศรัทธาและการปฏิเสธ/กิตาบ นมาซ/กิตาบถือศิลอด.......
- ส่วนที่สามเป็นการนำเสนอรายชื่อของบุคคลที่ทำการรายงาน โดยเรียงตามลำดับตัวอักษรภาษาอาหรับ ซึ่งได้กล่าวถึงสายรายงานถึง ๓๑๓ ท่าน คำว่า “มุสนัด” คำว่ามุสนัดถูกใช้ในสองรูปแบบด้วยกัน คือ - รูปแบบที่หนึ่ง ถูกกล่าวเพื่อบอกถึงคุณลักษณะของวจนะที่มีสายรายงาน
- รูปแบบที่สอง เป็นการเชื่อมโยงระหว่างวจนะกับผู้ที่กล่าวในรูปแบบฮาดีษหนึ่ง หรือ ตำราฉบับหนึ่ง อาทิ เมื่อเราพูดว่า มุสนัดอิมามซอดิก(อ.)แปลว่าคำกล่าวนี้มาจากท่านอิมามซอดิก(อ.) ซอฮีฟะฮ์ อิมามริฎอ(อ.) ตำราฉบับนี้รวบรวมวจนะของท่านอิมามริฎอ(อ.) ทั้งหมด ๒๔๓๐ ฮาดีษภายใต้ ๓๒ บท มีดังต่อไปนี้ - บทว่าด้วยเรื่องสติปัญญา ๑๙ ฮาดีษ - บทว่าด้วยเรื่องเตาฮีด ๗๒ ฮาดีษ
- บทว่าด้วยเรื่อง นะบูวัต ๖๖ ฮาดีษ
- บทว่าด้วยเรื่อง อิมามัต ๔๙๒ ฮาดีษ - บทว่าด้วยเรื่อง ความศรัทธา และ การปฏิเสธ ๑๔๕ ฮาดีษ
- บทว่าด้วยเรื่อง คำสั่งสอนอบรมและมารยาทต่าง ๆ ๖๑ ฮาดีษ
- บทว่าด้วยเรื่อง อรรถาธิบายอัลกุรอาน ๒๐๙ ฮาดีษ - บทว่าด้วยเรื่อง การวิงวอน ๑๐๒ ฮาดีษ - บทว่าด้วยเรื่อง อิห์ติญาญาต ๑๖ ฮาดีษ
- บทว่าด้วยเรื่อง ความสะอาด ๗๕ ฮาดีษ
- บทว่าด้วยเรื่อง การนมาซ ๑๓๐ ฮาดีษ - บทว่าด้วยเรื่อง การถือศิลอด ๕๗ ฮาดีษ
- บทว่าด้วยเรื่อง ซะกาต ๓๔ ฮาดีษ
- บทว่าด้วยเรื่อง การทำฮัจญ์ ๘๑ ฮาดีษ - บทว่าด้วยเรื่อง ซียารัต ๔๙ ฮาดีษ - บทว่าด้วยเรื่อง การแต่งงาน ๑๑๘ ฮาดีษ
- บทว่าด้วยเรื่อง การหย่าร้าง ๔๔ ฮาดีษ - บทว่าด้วยเรื่อง การดำรงชีวิต ๕๙ ฮาดีษ
- บทว่าด้วยเรื่อง การล่า และ เชือดสัตว์ ๒๐ ฮาดีษ - บทว่าด้วยเรื่อง อาหารการกิน ๑๓๑ ฮาดีษ - บทว่าด้วยเรื่อง การดื่ม ๔๕ ฮาดีษ - บทว่าด้วยเรื่อง เครื่องประดับ ๘๒ ฮาดีษ - บทว่าด้วยเรื่อง การญิฮาด ๑๒ ฮาดีษ - บทว่าด้วยเรื่อง การลงโทษ ๑๔ ฮาดีษ - บทว่าด้วยเรื่อง ค่าสินไหม ๑๑ ฮาดีษ - บทว่าด้วยเรื่อง การตัดสินและพยาน ๑๔ ฮาดีษ - บทว่าด้วยเรื่อง การสาบานและการบนบาน ๖ ฮาดีษ - บทว่าด้วยเรื่อง พินัยกรรม ๑๗ ฮาดีษ
- บทว่าด้วยเรื่อง คนตาย ๒๖ ฮาดีษ - บทว่าด้วยเรื่อง สมบัติ ๑๓ ฮาดีษ แหล่งตำราฮาดีษ 1. มิฮะจุดดะอาวาต โดยอิบนิฏอวูส 2. มะซอร กะยีรอิบนิโดย มัชฮะดี
3. ฟัลลอฮ์ อัซซาอิล โดย อิบนิ ฏอวูส
4. ตัฟซีร โดย อาลีอิบนิ อิบรอฮีม กุมมี
5. ฟะฎออิล อัชชีอะฮ์ โดยเชคซอดูก
6. วะรอม โดยวะรอมอิบนิ อะบีฟารส 7. ฮิลลียะตุล เอาลียา โดย อบูนะอีม อิศฟะฮานี 8. กันซุล ฟะวาอิด โดยกะรอญิกี
9. อัลอิมามัต วัล ตับศิเราะฮ์ โดยอาลีอิบนิ บาบะวัย กุมมี
10. กัชฟุล ฆอมมะ โดย อัรบะลี 11. ซิฟาต อัชชีอะฮ์ โดยเชคศอดูก 12. อิสบาตอัลวะศียะฮ์ โดยมัสอูดี
13. อิรชาด โดยเชคมุฟีด
14. ฟะรอจุลมะฮมูม โดยอิบนิฏอววูส 15. ญอเมอุลอัคบาร
๑๖.อิห์ติญาจ โดยเชคฏูซี ๑๗. กิศอสอัมบียาโดย รอวันดี ๑๘. มะนอกิบ โดยคอรัซมี
๑๙. คอราอิจ โดย รอวันดี ๒๐. เตาฮีด โดย เชคซอดูก ๒๑. อะมาลี โดยเชคซอดูก
๒๒. อะมาลี โดยเชคมุฟีด
๒๓. มิศบาฮ อัลมุจตะฮิด โดยเชคฏูซี ๒๔. อิกบาล โดย อิบนิ ฏอวูส ๒๕. กามิลอัซซิยารอต โดย อิบนิกุละวัยฮ์
๒๖. ดะอ์วาต โดย อัรรอวันดี ๒๗. ษะวาบ อัลอะอ์มาล โดยเชคซอดูก
๒๘. มะฮาซิน โดย อัลบัรกี
๒๙. มัน ลา ยะห์ฎอรอฮุล ฟะกิฮ์ โดยเชคซอดูก ๓๐. ฆอยบัตโดยเชคฏูซี
๓๑. อิคติศอศ โดยเชคมุฟีด
๓๒. ตัฟซีรอะยาชีโดยอะยาชี
๓๓. ริญาล โดยคิชชี ๓๔. อุศูล อัลกาฟี โดยเชคกุลัยนี ๓๕. กุรบุลอัซนาด โดยฮะมีรี ๓๖. บะศออิร อัดดะรอญาต โดย ศ็อฟฟาร
๓๗. กะมาลุดดีน โดยเชคซอดูก ๓๘. อิสติบศอร โดยเชคฏูซี ๓๙. ตะฮซีบ โดยเชคฏูซี ๔๐. มะอานี อัคบอร โดยเชค ซอดูก
๔๑. คิศอล โดยเชคซอดูก
๔๒. อะมาลี โดยเชคซอดูก
๔๓. มะการิม อัลอัคลาก โดยฏอบัรซี ๔๔. ตะฮะฟุลอุกูล โดยอิบนิชุอ์บะฮ์ ๔๕. มะนากิบ โดย อิบนิ ชะอร์ ออชูบ
๔๖. บิชารอตุล มุศตอฟา โดย ฏอบะรี
๔๗. อิลาลุล ชะรอเยียอฺ โดยเชคซอดูก
๔๘. บิฮาร อัลอันวาร โดบอัลลามะ มัจลิซี ๔๙. มุสตัดรัก อัลวะซาอิล โดย ฮอญี นูรี
๕๐ .อุญูนอัคบารอัรริฎอ โดยเชคซอดูก ๕๑. ตัฟซีรบุรฮาน โดยบะฮ์รอนี
๕๒. นะฮายะตุล อัลอัรบาบ โดยกัลป์กะชันดี
๕๓. ประวัติศาสตร์ บักดาดี โดยคอฏีบ ๕๔. อัคบารอิศฟะฮาน โดย อบูนะอีม อิศฟะฮานี ๕๕. อัษษากิบ ฟี มะนากิบ
๕๖. อัลมะวาลีด อัลอะอิมมะฮ์ โดย ญะฮ์ฎอมี จากการตรวจสอบ
พบว่ามีหนังสือฮาดีษบางเล่มไม่ได้ปรากฏอยู่ในรายชื่อหนังสืออ้างอิง นั้นบ่งบอกว่า แม้ว่าผู้เรียบเรียงจะสามารถรวบรวมฮาดีษจากท่านอิมามริฎอ(อ.)เป็นจำนวนมาก ซึ่งถือว่าเป็นการงานที่ทรงคุณค่าแต่ยังคงมีฮาดีษจากท่านอิมามริฎอ(อ.)อีกจำนวนหนึ่งที่ไม่ได้อยู่ในตำราฉบับนี้ .