ดาวพฤหัสบดี

ระวังสับสนกับ พระพฤหัสบดี

ดาวพฤหัสบดี เป็นดาวเคราะห์ที่อยู่ห่างจากดวงอาทิตย์เป็นลำดับที่ 5 ใหญ่ที่สุดในระบบสุริยะ นอกจากดาวพฤหัสบดี ดาวเคราะห์แก๊สดวงอื่นๆ ในระบบสุริยะได้แก่ ดาวเสาร์ ดาวยูเรนัส และดาวเนปจูน ชื่อละตินของดาวพฤหัสบดี (Jupiter) มาจากเทพเจ้าโรมัน สัญลักษณ์แทนดาวพฤหัสบดี คือ ♃ เป็นสายฟ้าของเทพเจ้าซุส หรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า ดาวยักษ์

ดาวพฤหัสบดี  

ลักษณะของวงโคจร
จุดเริ่มยุค J2000
ระยะจุดไกล ดวงอาทิตย์ที่สุด:	816,081,455 กม. (5.45516759 หน่วยดาราศาสตร์)
ระยะจุดใกล้ ดวงอาทิตย์ที่สุด:	740,742,598 กม. (4.95155843 หน่วยดาราศาสตร์)
กึ่งแกนเอก:	778,412,027 กม. (5.20336301 หน่วยดาราศาสตร์)
เส้นรอบวง ของวงโคจร:	4.888 เทระเมตร 32.675 หน่วยดาราศาสตร์
ความเยื้องศูนย์กลาง:	0.04839266
คาบดาราคติ:	4,335.3545 วัน (11.87 ปีจูเลียน)
คาบซินอดิก:	398.86 วัน
อัตราเร็วเฉลี่ย ในวงโคจร:	13.050 กม./วินาที
อัตราเร็วสูงสุด ในวงโคจร:	13.705 กม./วินาที
อัตราเร็วต่ำสุด ในวงโคจร:	12.440 กม./วินาที
ความเอียง:	1.30530° (6.09° กับศูนย์สูตรดวงอาทิตย์)
ลองจิจูด ของจุดโหนดขึ้น:	100.55615°
ระยะมุมจุด ใกล้ดวงอาทิตย์ที่สุด:	274.19770°
จำนวนดาวบริวาร:	79
ลักษณะทางกายภาพ
เส้นผ่านศูนย์กลาง ตามแนวศูนย์สูตร:	142,984 กม. (11.209×โลก)
เส้นผ่านศูนย์กลาง ตามแนวขั้ว:	133,709 กม. (10.517×โลก)
ความแป้น:	0.06487
พื้นที่ผิว:	6.14×10^10 กม.² (120.5×โลก)
ปริมาตร:	1.338×10^15 กม.³ (1235.6×โลก)
มวล:	1.899×10^27กก. (317.8×โลก)
ความหนาแน่นเฉลี่ย:	1.326 กรัม/ซม.³
ความโน้มถ่วง ที่ศูนย์สูตร:	23.12 เมตร/วินาที² (2.358 จี)
ความเร็วหลุดพ้น:	59.54 กม./วินาที
คาบการหมุน รอบตัวเอง:	0.413538021 วัน (9 ชม. 55 นาที 29.685 วินาที)
ความเร็วการหมุน รอบตัวเอง:	12.6 กม./วินาที (45,300 กม./ชม.)
ความเอียงของแกน:	3.13°
ไรต์แอสเซนชัน ของขั้วเหนือ:	268.05° (17 ชม. 52 นาที 12 วินาที)
เดคลิเนชัน ของขั้วเหนือ:	64.49°
อัตราส่วนสะท้อน:	0.52
อุณหภูมิพื้นผิว:    เคลวิน	ต่ำสุด เฉลี่ย สูงสุด 110 K 152 K
ลักษณะของบรรยากาศ
ความดันบรรยากาศ ที่พื้นผิว:	70 กิโลปาสกาล
องค์ประกอบ:	~86% ไฮโดรเจน ~14% ฮีเลียม 0.1% มีเทน 0.1% ไอน้ำ 0.02% แอมโมเนีย 0.0002% อีเทน 0.0001% ไฮโดรเจนฟอสไฟด์ <0.0001% ไฮโดรเจนซัลไฟด์

ดาวพฤหัสบดีมีมวลสูงกว่ามวลของดาวเคราะห์อื่นรวมกันราว 2.5 เท่า ทำให้ศูนย์ระบบมวลระหว่างดาวพฤหัสบดีกับดวงอาทิตย์ อยู่เหนือผิวดวงอาทิตย์ (1.068 เท่าของรัศมีดวงอาทิตย์ เมื่อวัดจากศูนย์กลางดวงอาทิตย์) ดาวพฤหัสบดีหนักว่าโลก 318 เท่า เส้นผ่านศูนย์กลางยาวกว่าโลก 11 เท่า และมีปริมาตรคิดเป็น 1,300 เท่าของโลก เชื่อกันว่าหากดาวพฤหัสบดีมีมวลมากกว่านี้สัก 60-70 เท่า อาจเพียงพอที่จะให้เกิดปฏิกิริยานิวเคลียร์จนกลายเป็นดาวฤกษ์ได้

ดาวพฤหัสบดีหมุนรอบตัวเองด้วยอัตราเร็วสูงที่สุด เมื่อเทียบกับดาวเคราะห์ดวงอื่นในระบบสุริยะ ทำให้มีรูปร่างแป้นเมื่อดูผ่านกล้องโทรทรรศน์ นอกจากชั้นเมฆที่ห่อหุ้มดาวพฤหัสบดี ร่องรอยที่เด่นชัดที่สุดบนดาวพฤหัสบดี คือ จุดแดงใหญ่ ซึ่งเป็นพายุหมุนที่มีขนาดใหญ่กว่าโลก

โดยทั่วไป ดาวพฤหัสบดีเป็นวัตถุที่สว่างที่สุดเป็นอันดับที่ 4 ในท้องฟ้า (รองจากดวงอาทิตย์ ดวงจันทร์ และดาวศุกร์ อย่างไรก็ตาม บางครั้งดาวอังคารก็ปรากฏสว่างกว่าดาวพฤหัสบดี) จึงเป็นที่รู้จักมาตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ การค้นพบดาวบริวารขนาดใหญ่ 4 ดวง ได้แก่ ไอโอ, ยูโรปา, แกนีมีด และคัลลิสโต โดยกาลิเลโอ กาลิเลอี เมื่อ ค.ศ. 1610 เป็นการค้นพบวัตถุที่ไม่ได้โคจรรอบโลกเป็นครั้งแรก นับเป็นจุดที่สนับสนุนทฤษฎีดวงอาทิตย์เป็นศูนย์กลางที่เสนอโดยโคเปอร์นิคัส การออกมาสนับสนุนทฤษฎีนี้ทำให้กาลิเลโอต้องเผชิญกับการไต่สวน ดาวพฤหัสบดี หมุนรอบตัวเองใช้เวลา 10 ชั่วโมง

วงแหวนของดาวพฤหัสบดี

 

องค์ประกอบของวงแหวนดาวพฤหัสบดี

ดูบทความหลักที่: วงแหวนของดาวพฤหัสบดี

ดาวพฤหัสบดีมีวงแหวนเช่นเดียวกับดาวเสาร์ แต่มีความเลือนลางและขนาดเล็กกว่า สามารถเห็นได้ในรังสีอินฟราเรดทั้งจากกล้องโทรทรรศน์ที่พื้นโลกและจากยานกาลิเลโอ วงแหวนของดาวพฤหัสค่อนข้างมืด ซึ่งอาจประกอบด้วยเศษหินขนาดเล็ก และไม่พบน้ำแข็ง เหมือนที่พบในวงแหวนของดาวเสาร์ วัตถุที่อยู่ในวงแหวนของดาวพฤหัสอาจไม่อยู่ในวงแหวนนาน เนื่องจากแรงเหวี่ยงที่เกิดจากบรรยากาศและสนามแม่เหล็ก มีหลักฐานที่แสดงให้เห็นว่าวงแหวนได้วัตถุเพิ่มเติมจากฝุ่นที่เกิดจากอุกกาบาตตกชนดาวบริวารวงใน ซึ่งเนื่องจากพลังงานมหาศาลจากแรงดึงดูดขนาดใหญ่ของดาวพฤหัสบดี