ตู้โดยสาร
ตู้โดยสาร (อังกฤษ: passenger car, coach หรือ carriage ) หมายถึง ตู้หรือรถโดยสารที่วิ่งบนทางรถไฟ ซึ่งพ่วงต่อกันหลายคันเป็น ขบวนรถไฟ สำหรับการขนส่งผู้โดยสาร ซึ่งมีใช้อยู่หลายชนิด ในยุคแรกๆ ที่รถไฟเริ่มเปิดเดินรถใหม่ๆ ตู้โดยสารจะมีที่นั่งซึ่งหุ้มด้วยเบาะหนัง เก้าอี้หวาย หรือเก้าอี้ไม้สัก ขึ้นอยู่กับประเภทของชั้นที่นั่ง โดยแบ่งออกเป็นสามชั้นคือ ชั้น 1, 2 และ 3 ตามลำดับ ลักษณะที่นั่งเหล่านี้ได้มีการปรับปรุงให้เหมาะสมยิ่งขึ้นตามกาลเวลาในยุคต่อมา นอกจากนั้นยังเพิ่มสิ่งอำนวยความสะดวก อย่างเตียง เครื่องสุขภัณฑ์และเครื่องปรับอากาศ โดยเฉพาะรถนอน ในปัจจุบันมีให้บริการทั้งแบบรถพัดลมและรถปรับอากาศในชั้นที่ 1, 2 และ 3 ซึ่งค่าโดยสารจะแตกต่างกันไปตามประเภทชั้นที่นั่งและความสะดวกสบายที่เพิ่มขึ้น
ประเภทตู้โดยสารรถไฟในประเทศไทย
ปัจจุบันการรถไฟแห่งประเทศไทย มีตู้โดยสารซึ่งแบ่งตามระดับชั้นและให้บริการในขบวนรถดังต่อไปนี้
ชนิดรถ | จำนวนที่นั่ง | ภาพ | ตัวย่อ | ขบวนรถที่ให้บริการ | |
---|---|---|---|---|---|
ภายนอก | ภายใน | ||||
ชั้นที่ 1 | |||||
รถนั่งและนอนปรับอากาศ Air-conditioned Day and night | บนอ.ป.1001-1022 24 ที่นั่ง (Hyundai) | บนอ.ป. (ANF.) | 13/14 37/38 67/68 83/84 85/86 | ||
บนอ.ป.101-102 10 ที่นั่ง (บลูเทรน บนอ.ปJR) | หมายเหตุ รถชนิดนี้จอดพักอยู่ที่สถานีกรุงเทพ | ||||
บนอ.ป.1101-1109 24 ที่นั่ง (CNR) | 9/10 23/24 25/26 31/32 | ||||
ชั้นที่ 2 | |||||
รถนั่งและนอน ปรับอากาศ Air-conditioned Day and night Coach | บนท.ป.40 ที่นั่ง
(1001-1029)
(1030-1036)
หลังคาเหลี่ยม (1037-1067)
(1068-1084) | บนท.ป. (ANS.) | 13/14 37/38 51/52 67/68 109 133/134 139/140 167/168 169/170 171/172 173/174 | ||
บนท.ป.40 ที่นั่ง
(1101-1140) | 45/46 83/84 85/86 | ||||
บนท.ป.1301-1379 40 ที่นั่ง (CNR) | 9/10 23/24 25/26 31/32 | ||||
บนท.ป.36 ที่นั่ง บนท.ป.1202-1221
| 51/52 167/168 169/170 171/172 173/174 | ||||
บนท.ป.1401-1409 34 ที่นั่งสำหรับผู้พิการ (CNR) | 9,10 23,24 25,26 31,32 | ||||
บนท.ป.JR-West หรือ บลูเทรน
บนท.ป.101-122
- บนท.ป.201-206 - บนท.ป.231-242 30/32/34 ที่นั่ง | - พ่วงกับขบวนรถเร็วสายใต้ (167/168 และ 173/174) ในช่วงเทศกาลสงกรานต์ สารทเดือนสิบ ปีใหม่ - พ่วงกับขบวนรถด่วนที่ 67/68 ในช่วงเทศกาลสงกรานต์ และปีใหม่ - พ่วงกับขบวน รถด่วนที่ 51/52 ช่วงสุดสัปดาห์ - พ่วงกับขบวนรถนำเที่ยว/ขบวนรถจัดเฉพาะ | ||||
รถโบกี้นั่งและนอนชั้นที่ 2 Bogie Second Class Day&Night Coach | • บนท.1001-1036 (ฮิตาชิ) • บนท.1037-1077 (มักกะสัน) 32 ที่นั่ง | บนท. (BNS.) | - ปัจจุบันเหลือพ่วงในขบวนรถเร็วสายใต้ ได้แก่ขบวน 167/168 169/170 171/172 173 174 - ในอดีตเคยพ่วงกับขบวน 51/52 109 และ 139/140 | ||
แดวู
|
- รุ่นมีห้องขับ 76 ที่นั่ง (2513-2524)
- รุ่นไม่มีห้องขับ 80 ที่นั่ง (2121-2128)
- รุ่นมีห้องขับ 76 ที่นั่ง (2525-2544) | กซข.ป. ( APD.) ( APN.) | 3/4(สลับกับรถดีเซลราง สปรินเทอร์), 7/8 21/22 39/40 41/42 43/44 ขบวนรถพิเศษโดยสารที่997/998 กรุงเทพ-บ้านพลูตาหลวง (สลับกับรถดีเซลรางสปรินเทอร์) | ||
สปรินเทอร์(ASR)
|
(2113-2120) | กซข.ป. ( APD.) ( APN.) | ขบวนรถด่วนพิเศษที่ 3/4 ขบวนรถเร็วที่ 997/998 | ||
เอทีอาร์ รถกำลังดีเซลรางปรับอากาศไม่มีห้องขับ Air-Conditioned Power Diesel Railcar Non Driving Cab | กซม.ป.62 ที่นั่ง (2101-2112) | กซม.ป. ( APN.) | 71/72 75/76 77/78 105/106 รถชานเมือง สายวงเวียนใหญ่-มหาชัย (กซม.ป.2101) | ||
พรถพ่วงดีเซลรางปรับอากาศมีห้องขับ Air-conditioned Trailer Diesel Railcar With Driving Cab | พซข.ป.48/52 ที่นั่ง (อาร์เอชเอ็น) | พซข.ป. ( ATD.) | ไม่สามารถใช้งานได้ | ||
รถนั่งปรับอากาศ Air-Conditioned Second Class Carriage | บชท.ป.101-108 64/72 ที่นั่ง (บลูเทรน บชท.ปJR) | บชท.ป.JR (ASC.) | - พ่วงกับขบวนรถด่วนที่ 67/68 ในช่วงเทศกาลสงกรานต์ และปีใหม่ - พ่วงกับขบวนรถนำเที่ยว/ขบวนรถจัดเฉพาะ | ||
บชท.ป.201-210 30 ที่นั่ง (สำหรับผู้พิการ) | บชท.ป. (ASC.) | 83/84 85/86 | |||
รถโบกี้ชั้นที่ 2 Bogie Second Class Carriage | • บชท.61-108 (48 ที่นั่ง) • บชท.1001-1002 (52 ที่นั่ง) | บชท. (BSC.) | 37/38 51/52 67/68 83/84 85/86 109/102 133/134 135/136 145/146 167/168 169/170 171/172 173/174 | ||
ชั้นที่ 2 และ 3 | |||||
รถโบกี้ชั้น 2 – 3 ติดกัน Bogie Second & Third Class Carriage | • บสส.30-34 60 ที่นั่ง (28/32) • บสส.35-40 62 ที่นั่ง (24/38) • บสส.1001-1022 72 ที่นั่ง (20/52) | บสส. (BST.) | 107/108 111/112 135/136 141/142 201/202 รถธรรมดา, รถชานเมือง ในบางขบวน | ||
ชั้นที่ 3 | |||||
รถกำลังดีเซลรางมีห้องขับ Bogie Power Diesel Railcar With Driving Cab | กซข.74 ที่นั่ง • ทีเอชเอ็น (THN) 1101-1140 • เอ็นเคเอฟ (NKF) 1201-1264 | กซข. ( BPD.) | 71/72 75/76 77/78 105/106 209/210 261/262 279/280 281/282 303/304 317/318 339/340 355/356 389/390 401/402 407/408 403/410 909/910 911/912 รถชานเมือง สายแม่กลอง ทุกขบวน (เฉพาะเอ็นเคเอฟเท่านั้น), รถชานเมืองบางซื่อ-ศาลายา ธนบุรี-ศาลายา | ||
| อาร์เอช อาร์เอชเอ็น | กซข. ( BPD.) ( BTD.) | 415/416, 417/418, 419/420, 421/422, 423/424, 425/426, 427/428, 429/430, 431/432, 433/434, 437/438, 439/440, 913/914, 917/918 | ||
รถนั่งปรับอากาศ Air-Conditioned Carriage | • บชส.ป.1 (72 ที่นั่ง) • บชส.ป.2-4, 10 (80 ที่นั่ง) | บชส.ป. (ATC.) | 67/68 | ||
รถโบกี้ชั้นที่ 3 Bogie Third Class Carriage | • บชส.1001-1155 (96 ที่นั่ง) • บชส.1156-1373 (76 ที่นั่ง) | บชส. (BTC.) | 37/38 51/52 67/68 83/84 85/86 รถเร็ว รถธรรมดา รถชานเมืองทุกขบวน รถท้องถิ่นสายใต้ทุกขบวน ขบวนรถนำเที่ยวเขื่อนป่าสักชลสิทธิ์, ขบวนรถจักรไอน้ำ ยกเว้น ขบวนรถเร็วที่105/106 ขบวนรถธรรมดา รถท้องถิ่น ที่ใช้รถดีเซลรางในการทำขบวน | ||
| |||||
บชส.ควีนส์แลนด์ (76 ที่นั่ง) | 261/262 (เฉพาะวันเสาร์-อาทิตย์) 301/302 313/314 367/368 371/372 | ||||
ชั้นพิเศษ (เป็นรถบริการที่ไม่ได้ใช้ในการโดยสารทั่วไป) | |||||
รถเสบียงปรับอากาศ Air - conditioned Restaurant Car | ไม่มี การกำหนด จำนวนที่นั่ง | บกข.ป. (ARC.) | 13/14 | ||
บกข.ป.(CNR) | 9/10 23/24 25/26 31/32 | ||||
| บกข. (BRC.) (BBT.) |
83/84 85/86 109/102 139/140 141/142 145/146 167/168 169/170 171/172 173/174
หมายเหตุ ได้มีการยกเลิกพ่วงรถเสบียง/รถชั้นสามขายอาหาร ในขบวนรถเร็วทุก ขบวน และขบวนรถด่วนที่ 67/68 ตั้งแต่วันที่ 1 มิ.ย.2562 ที่ผ่านมา | |||
| บพห. (BFV.) (BSV.) (BTV.) | ทุกขบวน ยกเว้น ขบวนที่ใช้รถดีเซลราง และขบวนรถธรรมดาบางขบวน | |||
รถโบกี้ปรับอากาศจัดเฉพาะ Air-Conditioned Reserved Saloon | 31 | บจพ.ป. (ARS.) | เฉพาะกรณีพิเศษ | ||
รถประชุมปรับอากาศ | 6 | บปช.ป. | |||
รถรถโบกี้ตรวจสภาพทางปรับอากาศ Air - conditioned Inspcetion Car | 16 | บตท.ป. (AIC.) | |||
รถโบกี้วิทยุสื่อสาร Bogie Radio Communication Van | ไม่มี การกำหนด จำนวนที่นั่ง | บวส. (BCV.) | |||
รถโบกี้บรรทุกล้อเลื่อน Bogie Carriage Truck | บรล. (BCT.) | ||||
รถจ่ายกำลังไฟฟ้า | บฟก. | ||||
รถพระที่นั่งประทับกลางวัน | พนก. | เฉพาะกรณีที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและพระบรมวงศานุวงศ์เสด็จพระราชดำเนินทางรถไฟเท่านั้น | |||
รถพระที่นั่งบรรทม | พนท. | ||||
รถพระที่นั่งกลางวันและบรรทม | พกท. |
อ้างอิง
- กซม.ป. 2106 (62 ที่นั่ง) ปรับปรุงใหม่ไฉไลกว่าเดิม
- รถดีเซลราง HITACHI Renovate กับสีใหม่
- ↑ ชื่อย่อรถโดยสาร
- สถานีรถไฟชุมทางบางซื่อ
- 1 มิ.ย.62ปลด"ตู้เสบียงรถไฟ"ทุกภาค จาก https://www.dailynews.co.th/economic/711712 เข้าถึงเมื่อ 24 กุมภาพันธ์ 2563
แหล่งข้อมูลอื่น
- ชนิดรถโดยสาร - การรถไฟแห่งประเทศไทย
ดูเพิ่ม
ขบวนรถไฟในประเทศไทย