ทากาลิคอะบัฆ

ทากาลิคอะบัฆ (กีเชะ: Takʼalik Aʼbajʼ; แปลว่า หินตั้ง) หรือ ตากาลิกอาบาฮ์ (สเปน: Takalik Abaj) เป็นแหล่งโบราณคดีสมัยก่อนโคลัมบัสในประเทศกัวเตมาลา เดิมเรียกว่า อะบัฆทากาลิค และในสมัยโบราณอาจมีชื่อว่า โคฆา (มัม: Kooja; แปลว่า วงแสงของพระจันทร์ทรงกลด) เป็นหนึ่งในแหล่งโบราณคดีมีโซอเมริกาหลายแห่งที่ปรากฏร่องรอยของทั้งอารยธรรมโอลเมกและอารยธรรมมายา แหล่งนี้เจริญรุ่งเรืองในสมัยก่อนคลาสสิกและสมัยคลาสสิก ตั้งแต่ศตวรรษที่ 9 ก่อนคริสต์ศักราชมาจนถึงคริสต์ศตวรรษที่ 10 เป็นอย่างน้อย และเป็นศูนย์กลางการค้าที่สำคัญแห่งหนึ่ง โดยค้าขายกับแหล่งกามีนัลฆูยูและแหล่งโชโกลา จากการค้นคว้าพบว่าทากาลิคอะบัฆเป็นหนึ่งในแหล่งที่มีประติมากรรมเชิงอนุสาวรีย์แหล่งใหญ่ที่สุดบนที่ราบชายฝั่งแปซิฟิก และยังเป็นหนึ่งในแหล่งที่พบประติมากรรมแบบอย่างโอลเมกมากที่สุดแหล่งหนึ่งนอกอ่าวเม็กซิโก ประติมากรรมแบบอย่างโอลเมกประกอบด้วยหัวมหึมา ภาพบนแผ่นหิน และอื่น ๆ

ทากาลิคอะบัฆ

ทากาลิคอะบัฆมีผู้อยู่อาศัยอย่างต่อเนื่องเกือบสองพันปี ภาพนี้แสดงช่องบันไดทางขึ้นสู่ลานตะพักที่ 3 ซึ่งมีอายุย้อนไปถึงสมัยก่อนคลาสสิกตอนปลาย
ที่ตั้งทากาลิคอะบัฆในกัวเตมาลาและมีโซอเมริกา แสดงแผนที่กัวเตมาลา ทากาลิคอะบัฆ (มีโซอเมริกา) แสดงแผนที่มีโซอเมริกา
ที่ตั้ง	เอลอาซินตัล จังหวัดเรตาลูเลว กัวเตมาลา
พิกัด	14°38′10.50″N 91°44′0.14″W / 14.6362500°N 91.7333722°W / 14.6362500; -91.7333722พิกัดภูมิศาสตร์: 14°38′10.50″N 91°44′0.14″W / 14.6362500°N 91.7333722°W / 14.6362500; -91.7333722
ความเป็นมา
สร้าง	สมัยก่อนคลาสสิกตอนกลาง
วัฒนธรรม	โอลเมก, มายา
เหตุการณ์	ถูกพิชิตโดย: เตโอตีวากาน, กีเชะ
หมายเหตุเกี่ยวกับสถานที่
ผู้ขุดค้น	มิเกล ออร์เรโก กอร์โซ; มาริออน โปเปโนเอ เด ฮัตช์; กริสตา ชิเบร์ เด ลาบาร์เรดา; เกลาเดีย วอลลีย์ ชวาทซ์
สถาปัตยกรรม
รูปแบบสถาปัตยกรรม	โอลเมก, มายาตอนต้น
หน่วยงานรับผิดชอบ: กระทรวงวัฒนธรรมและกีฬา / โครงการทากาลิคอะบัฆแห่งชาติ

ทากาลิคอะบัฆเป็นตัวแทนของการเฟื่องฟูครั้งแรกของวัฒนธรรมมายาซึ่งเกิดขึ้นแล้วเมื่อเวลาล่วงมาถึง 400 ปีก่อนคริสต์ศักราช แหล่งนี้มีสุสานราชวงศ์มายาและตัวอย่างจารึกอักษรมายาซึ่งอยู่ในกลุ่มที่เก่าแก่ที่สุดของภูมิภาคมายา การขุดค้นที่แหล่งนี้ยังคงดำเนินต่อไป โดยสถาปัตยกรรมเชิงอนุสาวรีย์และขนบทางประติมากรรมที่ฝังลึกในหลากหลายรูปแบบบ่งชี้ว่าแหล่งนี้คงมีความสำคัญบางอย่างในสมัยนั้น

หลักฐานต่าง ๆ ที่พบในแหล่งนี้แสดงให้เห็นว่ามีการติดต่อกับเตโอตีวากานที่อยู่ห่างไกลในหุบเขาเม็กซิโก และบ่งบอกเป็นนัยว่าทากาลิคอะบัฆถูกพิชิตโดยเตโอตีวากานหรือไม่ก็พันธมิตรของเตโอตีวากาน ทากาลิคอะบัฆเชื่อมต่อกับเส้นทางการค้าระยะไกลของชาวมายาซึ่งเปลี่ยนแปลงไปตามกาลเวลา แต่ทำให้เมืองมีส่วนร่วมในเครือข่ายทางการค้าที่ครอบคลุมที่สูงกัวเตมาลาและที่ราบชายฝั่งแปซิฟิกจากเม็กซิโกไปยังเอลซัลวาดอร์

ทากาลิคอะบัฆเป็นเมืองขนาดใหญ่ที่มีสิ่งก่อสร้างหลักกระจุกตัวอยู่เป็นกลุ่มสี่กลุ่มหลักซึ่งกระจายไปตามลานตะพักเก้าลาน ลานตะพักเหล่านี้บางลานมีลักษณะเป็นลานธรรมชาติ แต่ลานอื่น ๆ เป็นโครงสร้างที่มนุษย์ทำขึ้นซึ่งต้องใช้แรงงานและวัสดุจำนวนมาก แหล่งโบราณคดีแห่งนี้ยังมีระบบระบายน้ำที่ซับซ้อนและมีประติมากรรมเชิงอนุสาวรีย์อีกมากมาย

อ้างอิง

1. Popenoe de Hatch 2005, p. 997.
2. García 1997, p. 176.
3. Christenson; Cassier and Ichon 1981, p. 26.
4. Van Akkeren 2005, pp. 1006, 1013.
5. Love 2007, p. 297. Popenoe de Hatch 2005, pp. 992, 994.
6. Sharer and Traxler 2006, p. 236.
7. Love 2007, p. 288.
8. Sharer and Traxler 2006, p. 33.
9. Adams 1996, p. 81.
10. Popenoe de Hatch and Schieber de Lavarreda 2001, pp. 993–4.
11. Wolley Schwarz 2001, pp. 1006, 1009.

บรรณานุกรม

• Adams, Richard E.W. (1996). Prehistoric Mesoamerica (Revised ed.). Norman: University of Oklahoma Press. ISBN 0-8061-2834-8. OCLC 22593466.
• Cassier, Jacques; Alain Ichon (1981). "Las Esculturas de Abaj Takalik". Anales de la Academía de Geografía e Historia de Guatemala:1981 enero a diciembre (ภาษาสเปน). Guatemala: Academía de Geografía e Historia de Guatemala. LV: 23–49. ISSN 0252-337X. OCLC 8623842.
• Christenson, Allen J. "K'iche'–English Dictionary and Guide to Pronunciation of the K'iche'-Maya Alphabet" (PDF online edition). Foundation for the Advancement of Mesoamerican Studies, Inc. (FAMSI). สืบค้นเมื่อ 2009-02-04.
• García, Edgar Vinicio (1997). (PDF). X Simposio de Investigaciones Arqueológicas en Guatemala, 1996 (Edited by J.P. Laporte and H. Escobedo) (ภาษาสเปน). Guatemala: Museo Nacional de Arqueología y Etnología: 171–193. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF online edition) เมื่อ 7 กรกฎาคม 2011. สืบค้นเมื่อ 12 กุมภาพันธ์ 2009.
• Love, Michael (December 2007). "Recent Research in the Southern Highlands and Pacific Coast of Mesoamerica". Journal of Archaeological Research. Springer Netherlands. 15 (4): 275–328. doi:10.1007/s10814-007-9014-y. ISSN 1573-7756. S2CID 144511056.
• Popenoe de Hatch, Marion (2005). (PDF). XVIII Simposio de Investigaciones Arqueológicas en Guatemala, 2004 (Edited by Juan Pedro LaPorte, Bárbara Arroyo and Héctor e. Mejía) (ภาษาสเปน). Guatemala: Museo Nacional de Arqueología y Etnología: 992–999. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF online edition) เมื่อ 14 กันยายน 2011. สืบค้นเมื่อ 1 กุมภาพันธ์ 2009.
• Popenoe de Hatch, Marion; Christa Schieber de Lavarreda (2001). (PDF). XIV Simposio de Investigaciones Arqueológicas en Guatemala, 2000 (Edited by J.P. Laporte, A.C. Suasnávar and B. Arroyo) (ภาษาสเปน). Guatemala: Museo Nacional de Arqueología y Etnología: 990–1005. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF online edition) เมื่อ 11 ธันวาคม 2009. สืบค้นเมื่อ 1 กุมภาพันธ์ 2009.
• Sharer, Robert J.; Loa P. Traxler (2006). The Ancient Maya (6th, fully revised ed.). Stanford, CA: Stanford University Press. ISBN 0-8047-4817-9. OCLC 57577446.
• Van Akkeren, Ruud (2005). (PDF). XVIII Simposio de Investigaciones Arqueológicas en Guatemala, 2004 (Edited by J.P. Laporte, B. Arroyo and H. Mejía) (ภาษาสเปน). Guatemala: Museo Nacional de Arqueología y Etnología: 1000–1014. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 14 กันยายน 2011. สืบค้นเมื่อ 14 กันยายน 2011.
• Wolley Schwarz, Claudia (2001). (PDF). XIV Simposio de Investigaciones Arqueológicas en Guatemala, 2000 (Edited by J.P. Laporte, A.C. Suasnávar and B. Arroyo) (ภาษาสเปน). Guatemala: Museo Nacional de Arqueología y Etnología: 1006–1012. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF online edition) เมื่อ 11 ธันวาคม 2009. สืบค้นเมื่อ 1 กุมภาพันธ์ 2009.