ที่มาของประชากรลาว
ที่มาของประชากรลาว (Peopling of Laos) หมายถึงการที่กลุ่มชาติพันธุ์ต่าง ๆ ในลาวเกิดขึ้นเป็นชุมชนในประเทศลาวปัจจุบัน โดยเชื่อว่าประชากรลาวในปัจจุบันมีความเกี่ยวพันกับกลุ่มประชากรที่มีดีเอ็นเอในโครโมโซมวายแบบฮาโลกรุป O ซึ่งมีความใกล้เคียงกับชนกลุ่มน้อยในจีนเมื่อ 35,000 ปีที่ผ่านมา ซึ่งต่อมากลุ่มชนดังกล่าวได้แพร่กระจาย จนบางส่วนเข้ามาอยู่ในดินแดนที่เป็นประเทศลาวในปัจจุบัน
การมาถึงของชาวขมุ
กลุ่มชนที่พูดกลุ่มภาษาขมุจัดเป็นกลุ่มชาติพันธุ์กลุ่มแรก ๆ ที่มีหลักฐานว่าเข้ามาถึงดินแดนที่เป็นประเทศลาวในปัจจุบัน ต่อมาได้กลมกลืนไปกับกลุ่มชาติพันธุ์ที่พูดภาษาในกลุ่มภาษามอญ-เขมรที่เข้ามาภายหลัง รวมทั้งกลุ่มชนที่พูดภาษาไท เชื่อกันว่าชาวขมุเหล่านี้ อพยพจากจีนเข้าสู่ดินแดนที่เป็นประเทศลาวในทุกวันนี้เมื่ออย่างน้อย 4,000 ปีที่ผ่านมา กลุ่มชนนี้เคยเป็นส่วนหนึ่งของบรรพบุรุษที่พูดภาษาออสโตรเชียติกดั้งเดิม ที่มีบ้านเกิดตามแนวชายแดนจีนในปัจจุบันเมื่อราว 10,000 ปีที่ผ่านมา จากการวิเคราะห์ดีเอ็นเอในโครโมโซมวายแบบฮาโลกรุป O บรรพบุรุษเหล่านี้ มีต้นกำเนิดร่วมกับกลุ่มขนที่พูดภาษาจีน-ทิเบตดั้งเดิมและภาษาม้ง-เมี่ยนดั้งเดิม
จำนวนประชากรในกลุ่มที่พูดภาษากลุ่มขมุในลาว ได้แก่
- ชาวขมุ 389,694 คน
- ชาวเคือน 8,000 คน
- ชาวมัล 23,193 คน
- ชาวมลาบรีหรือผีตองเหลือง 24 คน บางครั้งเรียกชาวยัมบรี
- ชาวโอดู
- ชาวไพ 15,000 คน
- ชาวซิญมุล 3,164 คนรวมชาวพองเคนียงและพวกด้วย
การอพยพมาตามแนวชายฝั่งของกลุ่มที่พูดภาษามอญ-เขมร
เช่นเดียวกับชาวขมุ กลุ่มชาติพันธุ์ที่พูดภาษากลุ่มมอญ-เขมร เป็นชนกลุ่มแรก ๆ ที่เข้ามาตั้งหลักแหล่งในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ชนกลุ่มนี้คาดว่าแพร่กระจายเข้ามาในลาวในยุคโลหะ โดยมีเอกลักษณ์คือปลูกข้าว ตีโลหะ เลี้ยงสัตว์และพูดภาษากลุ่มมอญ-เขมร โดยเริ่มแพร่กระจายจากชายฝั่งตะวันออกไปตะวันตก แล้วจึงอพยพเข้าไปในแผ่นดิน คาดว่าขนกลุ่มนี้เข้าสู่ลาวทางตะวันตก โดยผ่านไทยและกัมพูชาเข้าไป
กลุ่มชาติพันธุ์ที่พูดภาษากลุ่มมอญ-เขมรในลาวได้แก่
- ชาวอะเฮว 1,770 คนในแขวงจำปาศักดิ์
- ชาวอาลัก 4,000 คนทางภาคใต้ของลาว
- ชาวอะเรมประมาณ 500 คน
- ชาวบอ 2,950 คน
- ชาวบรู 69,000 คน
- ชาวชัต 450 คนในแขวงคำม่วน
- ชาวฮลังดวนในแขวงอัตตะปือ และบนที่ราบสูงกัสเซง
- ชาวฮุง 2,000 คนในแขวงบอลิคำไซและแขวงคำม่วน
- ชาวอิร 4,420 คนในแขวงสาละวัน
- ชาวเจ๊ะห์ 8,013 คนในภาคใต้ของลาว
- ชาวเจ็ง 7,320 คนในแขวงอัตตะปือ
- ชาวกัสเซง 6,000 คนในภาคใต้ของลาว
- ชาวกาตัง 107,350 คนในลาว
- ชาวกะตู 14,700 คน
- ชาวคลอร์ 6,000 คน
- ชาวเขมร 10,400 คน
- ชาวคัว 2,000 คน
- ชาวกรี ชาวกุย 51,180 คน
- ชาวลาแวหรือชาวเบรา
- ชาวลาเว 12,750 คน
- ชาวลาเว็น 40,519 คน
- ชาวลาวี
- ชาวมาเล็ง 800 คน
- ชาวมอญ
- ชาวแง 12,189 คน
- ชาวเงือน
- ชาวญาเฮือน
- ชาวโอง
- ชาวโอย
- ชาวปาโกะห์
- ชาวพอง
- ชาวซาดัง
- ชาวซาลัง
- ชาวซาปวน
- ชาวซิงมุน
- ชาวมากอง
- ชาวโสก
- ชาวซู
- ชาวซูเอย
- ชาวตาเลียง
- ชาวตะโอย
- ชาวแท
- ชาวตุม
- ชาวเวียดนาม 76,000 คน
- ชาวแยะ
การมาถึงของชาวปะหล่องจากพม่า
กลุ่มชนที่พูดภาษาในกลุ่มภาษาปะหล่อง เป็นชนพื้นเมืองในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เชื่อว่าจุดกำเนิดของชนเหล่านี้อยู่ในพม่าใกล้กับแนวชายแดนจีน ชาวปะหล่องมีความสัมพันธุ์ใกล้ชิดกับชาวขมุ โดยเป็นกลุ่มชนที่พูดภาษาตระกูลออสโตรเอเชียติกในพม่า กลุ่มชนที่พูดภาษากลุ่มปะหล่องในลาว ได้แก่
- ชาวบิต 1,530 คน ยังเป็นที่โต้แย้งว่าเป็นชาวปะหล่องหรือชาวขมุ
- ชาวกอน 1,000 คนในแขวงหลวงน้ำทา
- ชาวสามเตา 2,359 คน
- ชาวละเม็ต 16,740 คน
การอพยพของชาวไทจากจีน
การอพยพของกลุ่มชนที่พูดภาษาตระกูลไทจากเขตภูเขาทางเหนือเข้าสู่ดินแดนที่เป็นประเทศลาวในปัจจุบันเกิดขึ้นอย่างช้า ๆ โดยเข้ามาตามที่ราบลุ่มแม่น้ำทางเหนือ เข้ามาอาศัยในที่ราบลุ่ม และเข้ามาแทนที่หรืออยู่ร่วมกับกลุ่มชนที่พูดภาษาในตระกูลออสโตร-เอเชียติก ภาษาและวัฒนธรรมของชาวไทเป็นวัฒนธรรมที่โดดเด่นในประเทศไทยและลาวในปัจจุบัน จุดกำเนิดของกลุ่มชนที่พูดภาษาตระกูลขร้า-ไทมีต้นกำเนิดทางตอนใต้ของจีนและมีบรรบุรุษร่วมกับกลุ่มชนที่พูดภาษาออสโตรนีเซียนดั้งเดิม
กลุ่มชนที่พูดภาษาตระกูลขร้า-ไทในลาวได้แก่
- ชาวลาว 3,000,000 คน
- ชาวไทแดง
- ชาวไทดำ
- ชาวไทกะปง
- ชาวไทเฮ
- ชาวไทคัง 47,636 คน
- ชาวไทขาว
- ชาวกงสัต
- ชาวกวน 2,500 คน
- ชาวไทลาน
- ชาวไทเมี่ยน
- ชาวไทล้านนา
- ชาวไทลอย
- ชาวไทลอง
- ชาวได 134,100 คน
- ชาวไทอีสาน
- ชาวไทเหนือ
- ชาวนุง
- ชาวย้อ
- ชาวไทเปา
- ชาวไทเปือง
- ชาวพวน 106,099 คน
- ชาวผู้ไท 154,400 คน
- ชาวพูโก
- ชาวเรียน
- ชาวแสก
- ชาวไทซัม
- ชาวไทโย
- ชาวไทเยน
- ชาวย้อย
- ชาวไทยภาคกลาง
- ชาวจ้วง
- ชาวไทใหญ่
- ชาวยาง
การอพยพของชาวม้ง-เมี่ยนจากจีน
ชาวม้ง-เมี่ยนอพยพจากจีนเข้าสู่ลาวในช่วงเวลาที่กว้าง ยกเว้นชาวลูเมี่ยนที่อพยพจากจีนเข้าสู่เวียดนามในพุทธศตวรรษที่ 18 แล้วจึงเข้าสู่ลาว จุดกำเนิดของชาวม้งเมี่ยนคาดว่าอยู่ที่ Kweichow ในมณฑลยูนนาน เมื่อราว 2000 ปีที่แล้ว ชาวม้งกลุ่มต่าง ๆ ในลาวได้แก่
- ชาวม้งดอ 169,800 คน
- ชาวม้งจัวะ 145,600 คน
- ชาวลูเมี่ยนหรือเย้า 20,250 คน
- ชาวกิมมุน 4,500 คน
การอพยพอย่างต่อเนื่องของกลุ่มที่พูดภาษาจีน
การอพยพของชาวจีนเข้าสู่ลาวเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องมาหลายศตวรรษ โดยกลุ่มชาวจีนที่พบมากในลาวมักมาจากทางภาคใต้ของจีน
การอพยพของชาวโลโลจากทิเบตผ่านพม่า
กลุ่มชนที่พูดภาษากลุ่มโลโลนี้คาดว่าเป็นลูกหลานของชาวเกวียงโบราณในจีนตะวันตก ซึ่งเป็นบรรพบุรุษของชาวทิเบต ชาวหน่าซีและชาวเกวียงในปัจจุบัน ชาวโลโลหรือชาวอี้อพยพมาจากทางตะวันออกเฉียงใต้ของทิเบตเข้าสู่เสฉวน ยูนนาน บางส่วนเข้าสู่พม่า และมายังลาว
กลุ่มชาติพันธุ์ในกลุ่มนี้ได้แก่
- ชาวก้อหรือชาวอาข่า 58,000 คน
- ชาวฮานี 1,122 คนในแขวงพงสาลี
- ชาวกะดัว 5,000 คน
- ชาวลาหู่ 8,702 คน
- ชาวลาหู่ชิ 3,240 คน
- ชาวพนา
- ชาวผู้น้อย
- ชาวซีลา
การอพยพของชาวกะโดจากจีน
นอกจากกลุ่มที่พูดภาษากลุ่มโลโลแล้ว ชาวกะโดเป็นกลุ่มชาติพันธุ์ที่พูดภาษากลุ่มทิเบต-พม่าอีกกลุ่มหนึ่งในลาว มี 225 คนในแขวงพงสาลี คาดว่าอพยพมาจากจีน พูดภาษาในกลุ่มพม่า-ทิเบตเช่นเดียวกับชาวโลโล
อ้างอิง
- Sagart, L. 2004. The higher phylogeny of Austronesian and the position of Tai–Kadai. Oceanic Linguistics 43.411-440.