เขตปกครองตนเองทิเบต

บทความนี้เกี่ยวกับเขตการปกครองของประเทศจีน สำหรับความหมายอื่น ดูที่ ทิเบต (แก้ความกำกวม)

เขตปกครองตนเองทิเบต (ทิเบต:བོད་- โบด์; จีน: 西藏 ซีจ้าง) ทิเบตมีเมืองหลวงชื่อ ลาซา (Lhasa) เป็นเขตปกครองตนเองของชาวทิเบต มีพระเป็นผู้นำของเขตปกครองพิเศษนี้ ชนพวกนี้นับถือศาสนาพุทธนิกายวัชรยาน คล้ายกับประเทศภูฏาน ทิเบตตั้งอยู่บนเทือกเขาหิมาลัย เป็นที่ราบสูงที่สูงที่สุดในโลก จนได้รับฉายาว่า หลังคาโลก ทิเบตมีอากาศที่หนาวเย็นมาก และมีความกดอากาศและออกซิเจนที่ต่ำ ฉะนั้นผู้ที่จะมาในทิเบตจะต้องปรับสภาพร่างกายก่อน และด้วยเหตุนี้ประชากรที่อาศัยอยู่ในทิเบตจึงน้อย

เขตปกครองตนเองทิเบต ทิเบต: བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས། จีน: 西藏自治区
เขตปกครองตนเอง
การถอดเสียงภาษาจีน
• อักษรจีน	西藏自治区 (อักษรย่อ: XZ / 藏)
• พินอิน	Xīzàng Zìzhìqū (อักษรย่อ: Zàng จ้าง)
การถอดเสียงภาษาทิเบต
• อักษรทิเบต	བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས།
• การถอดอักษร (Wylie)	bod rang skyong ljongs
• การถอดเสียงอย่างเป็นทางการ (PRC)	Poi Ranggyong Jong
พระราชวังโปตาลา
แผนที่แสดงที่ตั้งของเขตปกครองตนเองทิเบต
เมืองหลวง (และเมืองใหญ่สุด)	ลาซา
เขตการปกครอง	5 นครระดับจังหวัด, 2 จังหวัด, 6 เขต, 68 เทศมณฑล, 692 ตำบล
การปกครอง
• เลขาธิการพรรค	อู๋ อิงเจี๋ย (吴英杰)
• ผู้ว่าราชการ	Che Dalha
พื้นที่
• ทั้งหมด	1,228,400 ตร.กม. (474,300 ตร.ไมล์)
อันดับพื้นที่	อันดับที่ 2
ความสูงจุดสูงสุด (ยอดเขาเอเวอเรสต์)	8,848 เมตร (29,029 ฟุต)
ประชากร  (ธันวาคม ค.ศ. 2014)
• ทั้งหมด	3,180,000 คน
• อันดับ	อันดับที่ 32
• ความหนาแน่น	2.59 คน/ตร.กม. (6.7 คน/ตร.ไมล์)
• อันดับความหนาแน่น	อันดับที่ 33
ประชากรศาสตร์
• องค์ประกอบทางชาติพันธุ์	ทิเบต - 90% ฮั่น - 8% เหมินป้า - 0.3% หุย - 0.3% อื่น ๆ - 0.2%
• ภาษาและภาษาถิ่น	ภาษาทิเบต ภาษาจีนกลาง
รหัส ISO 3166	CN-XZ
GDP (ค.ศ. 2017)	131 พันล้านเหรินหมินปี้ (อันดับที่ 31)
- ต่อหัว	39,258 เหรินหมินปี้ (อันดับที่ 28)
HDI (2018)	0.585 ปานกลาง · อันดับที่ 31
เว็บไซต์	xizang.gov.cn/

พลเมืองชายของทิเบตกว่าครึ่งบวชเป็นพระ ก่อนที่จีนจะผนวกทิเบตเป็นเขตปกครองตนเอง ทิเบตมีสามเณริกามากที่สุดในโลก ในทิเบตเคยมีคัมภีร์มากมาย พลเมืองนับถือศาสนาอย่างเคร่งครัด จนได้รับฉายาว่า "แดนแห่งพระธรรม" (land of dharma)

ที่ตั้งและอาณาเขต

 

แผนที่ทิเบต

เขตปกครองตนเองทิเบตมีพื้นที่ติดต่อดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับเขตปกครองตนเองชินเจียงอุยกูร์และมณฑลชิงไห่ (ประเทศจีน)
• ทิศใต้ ติดต่อกับประเทศเนปาล ประเทศภูฏาน มณฑลยูนนาน (ประเทศจีน) รัฐอัสสัม รัฐนาคาแลนด์ (ประเทศอินเดีย) ในปัจจุบัน บริเวณที่มีเขตติดต่อกับประเทศอินเดียนี้ ยังเป็นบริเวณพื้นที่พิพาทระหว่างจีนกับอินเดีย ซึ่งอินเดียได้อ้างกรรมสิทธิ์เข้ามาปกครอง และเรียกดินแดนบริเวณนี้ว่า อรุณาจัลประเทศ
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับมณฑลเสฉวน (ประเทศจีน)
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับรัฐชัมมูและแคชเมียร์ (ประเทศอินเดีย) และประเทศปากีสถาน

ประวัติ

ดูบทความหลักที่: ประวัติศาสตร์ทิเบต, ราชอาณาจักรทิเบต และ ทิเบตภายใต้การปกครองของจีน

ก่อนคริสต์ศักราช ชนชาติทิเบตอาศัยอยู่ที่ราบสูงชิงไห่-ทิเบต มีการไปมาหาสู่กันกับชนชาติฮั่นที่อาศัยอยู่ในแผ่นดินใหญ่จีน ผ่านระยะเวลาอันยาวนาน เผ่าชนต่าง ๆ ของที่ราบสูงชิงไห่-ทิเบตก็ค่อย ๆ รวมกันเป็นเอกภาพ และกลายเป็นชนชาติทิเบตในปัจจุบัน

ต้นคริสต์ศตวรรษที่ 7 สภาพแบ่งแยกปั่นป่วนในภูมิภาคกลางของจีนที่ดำเนินมาเป็นเวลานาน 300 กว่าปีได้สิ้นสุดลง ขณะเดียวกัน วีรบุรุษ ซงจั้นกันปู้ ของชนชาติทิเบตได้สถาปนาราชวงค์ถู่ปัวอย่างเป็นทางการขึ้น และตั้งเมืองหลวงที่นครลาซา ในช่วงปกครองประเทศ กษัตริย์ซงจั้นกันปู้ได้ศึกษาเทคโนโลยีทางการผลิตและผลงานทางการเมืองและวัฒนธรรมที่ทันสมัยของราชวงค์ถัง และมีความสัมพันธ์ฉันมิตรในด้านต่าง ๆ กับราชวงค์ถังไม่ว่าจะเป็นด้านการเมือง เศรษฐกิจ และวัฒนธรรม

ในช่วงกลางคริสต์ศตวรรษที่ 13 หลังจากทิเบตได้รวมเข้าเป็นดินแดนส่วนหนึ่งของจีนเป็นต้นมา แม้ว่าจีนจะมีหลายราชวงค์ที่ผลัดเปลี่ยนกันขึ้นปกครองประเทศ และเปลี่ยนอำนาจรัฐหลายครั้ง แต่ทิเบตก็อยู่ภายใต้การควบคุมของรัฐบาลกลางมาโดยตลอดไม่ว่าราชวงค์ใด

หลังจากราชวงศ์ชิงได้สถาปนาขึ้นในปี พ.ศ. 2187 (ค.ศ. 1644) ได้ให้ความสำคัญเป็นอย่างยิ่งในการปกครองควบคุมทิเบตอย่างใกล้ชิด ทำให้อำนาจการบริหารปกครองของรัฐบาลกลางเป็นไปอย่างมีระบบระเบียบยิ่งขึ้น เมื่อปี พ.ศ. 2270 (ค.ศ. 1727) ราชวงค์ชิงได้ส่งเสนาบดีไปประจำทิเบต เพื่อเป็นตัวแทนของส่วนกลางกำกับดูแลกิจกรรมบริหารส่วนท้องถิ่นของทิเบต

ตั้งแต่ พ.ศ. 2455 ราชอาณาจักรทิเบตประกาศแยกตัวเป็นเอกราชจากจีน แต่จีนยังมีอิทธิพลต่อการเมืองภายในทิเบตและยังมีอำนาจปกครองทิเบตในคามและอัมโด จนถึง พ.ศ. 2501 จีนบุกเข้าทิเบตและก่อตั้งเขตปกครองพิเศษขึ้น

ผู้นำทางจิตวิญญาณและผู้นำสูงสุดของชาวทิเบตคือ องค์ทะไลลามะ องค์ปัจจุบัน

ดูเพิ่ม

ประเทศจีน

• พระราชวังโปตาลา
• พุทธศาสนาในทิเบต
• ทะไล ลามะ

อ้างอิง

1. [Overview of Tibet (2007)] (ภาษาจีน). People's Government of Tibet Autonomous Region. 11 September 2008. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 22 December 2015. สืบค้นเมื่อ 18 December 2015.
2. "National Data". National Bureau of Statistics of China. จากแหล่งเดิมเมื่อ 19 April 2016. สืบค้นเมื่อ 18 December 2015.
3. 西藏自治区2017年国民经济和社会发展统计公报 [Statistical Communiqué of Tibet Autonomous Region on the 2017 National Economic and Social Development] (ภาษาจีน). Statistical Bureau of Tibet Autonomous Region. 15 April 2018. สืบค้นเมื่อ 22 June 2018.
4. "Sub-national HDI – Area Database – Global Data Lab". hdi.globaldatalab.org (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 13 September 2018.

แหล่งข้อมูลอื่น

  เขตปกครองตนเองทิเบต ข้อมูลการท่องเที่ยวจาก วิกิท่องเที่ยว

• เว็บไซต์ทางการของเขตปกครองตนเองทิเบต