เดนลอว์

บริเวณการปกครองของเดนส์ หรือ บริเวณเดนลอว์ (อังกฤษ: Danelaw, Danelagh; อังกฤษเก่า: Dena lagu; เดนมาร์ก: Danelov) ที่บันทึกใน “พงศาวดารแองโกล-แซ็กซอน” เป็นชื่อทางประวัติศาสตร์ของบริเวณในบริเตนใหญ่ที่ปกครองด้วยกฎหมายของ “เดนส์” ที่อยู่เหนืออิทธิพลของกฎของแองโกล-แซ็กซอน บริเวณบริเตนใหญ่ที่อยู่ใต้การปกครองของเดนส์ในปัจจุบันอยู่ในบริเวณทางเหนือและตะวันออกของอังกฤษ ที่มาของบริเวณการปกครองของเดนส์มาจากการขยายตัวของไวกิงในคริสต์ศตวรรษที่ 9 แม้ว่าคำนี้จะมิได้ใช้ในการบรรยายบริเวณทางภูมิศาสตร์มาจนถึงคริสต์ศตวรรษที่ 11 การขยายตัวของไวกิงมาจากจำนวนประชากรที่เพิ่มมากขึ้นในสแกนดิเนเวียที่ทำให้นักรบไวกิงมีความจำเป็นในการไปล่าทรัพย์สมบัติในอาณาบริเวณใกล้เคียงเช่นเกาะอังกฤษ

“โกลด์:” บริเวณการปกครองของเดนส์

นอกจากจะใช้ในการบรรยายบริเวณทางภูมิศาสตร์แล้ว “บริเวณการปกครองของเดนส์” ก็ยังหมายถึงชุดกฎหมายและคำจำกัดความที่ระบุในสนธิสัญญาระหว่างพระมหากษัตริย์อังกฤษสมเด็จพระเจ้าอัลเฟรดมหาราชและขุนศึกชาวเดนส์กูธรัมผู้อาวุโส (Guthrum the Old) ที่เขียนขึ้นหลังจากกูธรัมพ่ายแพ้ต่อพระเจ้าอัลเฟรดในยุทธการเอธาดัน (Battle of Ethandun) ในปี ค.ศ. 878 ในปี ค.ศ. 886 สนธิสัญญาอัลเฟรดและกูธรัม (Treaty of Alfred and Guthrum) ก็มีการลงนามอย่างเป็นทางการและเป็นการแบ่งเขตแดนระหว่างสองอาณาจักรบนพื้นฐานที่ว่าเป็นการสร้างความสัมพันธ์อันสันติระหว่างอังกฤษและไวกิง

กฎหมายเดนส์ใช้ในการปกครองราชอาณาจักรนอร์ทธัมเบรีย และราชอาณาจักรอีสต์แองเกลีย และรวมทั้งอาณาบริเวณที่เรียกว่าห้าบะระห์ (Five Burghs) ที่รวมทั้งเลสเตอร์, น็อตติงแฮม, ดาร์บี, แสตมฟอร์ด และลิงคอล์น

ความรุ่งเรืองของบริเวณการปกครองของเดนส์โดยเฉพาะที่ยอร์วิค (ยอร์ค) ทำให้เป็นเป็นเป้าของผู้รุกรานชาวไวกิง นอกจากนั้นความขัดแย้งระหว่างเวสเซ็กซ์และเมอร์เซียก็ยังทำให้อำนาจการปกครองในบริเวณเดนส์เริ่มอ่อนตัวลง อำนาจทางการทหารที่อ่อนแอลงและความพ่ายแพ้จากการถูกโจมตีโดยไวกิงเป็นระยะๆ ทำให้บริเวณเดนส์ต้องมาเข้าสวามิภักดิ์ต่อสมเด็จพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดผู้อาวุโสเพื่อให้พระองค์ช่วยป้องกันดินแดนเป็นการตอบแทน บริเวณเดนส์จึงกลายเป็นส่วนหนึ่งของ ราชอาณาจักรอังกฤษไม่ใช่ส่วนหนึ่งของเดนมาร์กอีกต่อไป

ประวัติศาสตร์

จากราวปี ค.ศ. 800 ชาวเดนส์ก็เข้ามาโจมตีชายฝั่งหมู่เกาะบริติชเป็นระลอกๆ และตามด้วยผู้เข้ามาตั้งถิ่นฐาน ผู้รุกรานชาวเดนส์เริ่มเข้ามาตั้งถิ่นฐานในอังกฤษราว ค.ศ. 865 เมื่อโดยพี่น้องฮาล์ฟดัน รากนาร์สสัน (Halfdan Ragnarsson) และไอวาร์เดอะโบนเลสส์ (Ivar the Boneless) ที่มาพำนักในช่วงฤดูหนาวที่ในบริเวณอีสต์แองเกลีย จากนั้นฮาล์ฟดันและไอวาร์ก็เดินทางขึ้นไปทางเหนือและยึดนอร์ทธัมเบรียได้ในปี ค.ศ. 867 และต่อมายอร์ค ได้รับชัยชนะต่อพระเจ้าออสเบิร์ตแห่งนอร์ทธัมเบรียและเอลลานอร์ทธัมเบรีย หลังจากนั้นทางฝ่ายเดนส์ก็ตั้งชาวอังกฤษเอ็คเบิร์ตที่ 1 แห่งนอร์ทธัมเบรีย (Ecgberht I of Northumbria) ขึ้นครองนอร์ทธัมเบรียเป็นหุ่นเชิดแทน

พระเจ้าเอเธลเรดแห่งเวสเซ็กซ์และพระอนุชาพระเจ้าอัลเฟรดก็นำกองทัพขึ้นไปปราบปรามชาวเดนส์ที่น็อตติงแฮมแต่ชาวเดนส์ไม่ยอมทิ้งป้อม พระเจ้าเบอร์เรดแห่งเมอร์เซียจึงทรงเข้าร่วมการเจรจาสงบศึกกับไอวาร์กับฝ่ายเดนส์โดยรักษาน็อตติงแฮมไว้เป็นการแลกเปลี่ยนกับการหยุดยั้งการทำลายเมอร์เซีย

ภายใต้การนำของไอวาร์เดอะโบนเลสส์ชาวเดนส์ก็ยังคงรุกรานที่ต่างๆ ต่อไปในปี ค.ศ. 869 โดยได้รับชัยชนะต่อพระเจ้าเอ็ดมันด์แห่งอีสต์แองเกลียและได้รับชัยชนะต่ออีสต์แองเกลียทั้งหมด พระเจ้าเอเธลเรดแห่งเวสเซ็กซ์และพระอนุชาพระเจ้าอัลเฟรดก็ทรงกลับมาพยายามปราบปรามไอวาร์อีกโดยการโจมตีชาวเดนส์ที่เรดดิงแต่ได้รับความพ่ายแพ้ ฝ่ายเดนส์ก็ติดตามและเมื่อวันที่ 7 มกราคม ค.ศ. 871 เอเธลเรดและอัลเฟรดก็ได้รับชัยชนะต่อเดนส์ในยุทธการแอชดาวน์ (Battle of Ashdown) ฝ่ายเดนส์ถอยหนีไปยังเบซิง (ในแฮมป์เชอร์) ที่เอเธลเรดพยายามโจมตีแต่พ่ายแพ้ ไอวาร์สามารถเอาชนะได้อีกครั้งหลังจากนั้นในเดือนมีนาคมที่ในปัจจุบันคือมาร์ตันวิลท์เชอร์

เมื่อวันที่ 23 เมษายน ค.ศ. 871 พระเจ้าเอเธลเรดเสด็จสวรรคต อัลเฟรดขึ้นครองราชย์เป็นพระเจ้าแผ่นดินแห่งเวสเซ็กซ์ต่อ กองทัพของพระองค์อ่อนแอจนต้องถูกบังคับให้ส่งส่วยให้แก่ไอวาร์เพื่อรักษาความสงบกับฝ่ายเดนส์ ระหว่างนี้ฝ่ายเดนส์ก็หันขึ้นเหนือไปโจมตีเมอร์เซียไปจนถึงปี ค.ศ. 874 ทั้งไอวาร์ผู้นำของฝ่ายเดนส์และเบอร์เรดผู้นำของเมอร์เซียต่างก็เสียชีวิตในการรณรงค์ครั้งนี้ หลังจากไอวาร์แล้วกูธรัมผู้อาวุโสก็ขึ้นครองราชย์ต่อผู้ทำการรณรงค์ต่อต้านเมอร์เซียจนประสบความสำเร็จ ระหว่างนั้นฝ่ายเดนส์ก็มีอำนาจในอีสต์แองเกลีย, นอร์ทธัมเบรีย และ เมอร์เซีย เหลืออยู่แต่เวสเซ็กซ์ที่ยังต่อต้านอยู่

กูธรัมผู้อาวุโสสงบศึกกับเวสเซ็กซ์ในปี ค.ศ. 876 เมื่อยึดป้อมที่เวเร็ม และเอ็กซิเตอร์ได้ พระเจ้าอัลเฟรดทรงล้อมฝ่ายเดนส์ผู้ที่จำต้องยอมจำนนเมื่อกองหนุนถูกทำลายในพายุ สองปีต่อมากูธรัมก็พยายามโจมตีพระเจ้าอัลเฟรดอีกโดยการจู่โจมกองกำลังของพระองค์ที่พักระหว่างฤดูหนาวอยู่ที่ชิพเพ็นนัม พระเจ้าอัลเฟรดทรงรอดมาได้เมื่อกองทัพเดนส์ที่เข้าโจมตีทางด้านหลังถูกทำลายโดยกองทหารอีกกองหนึ่งที่เคานทิสบรีฮิลล์ พระเจ้าอัลเฟรดต้องเสด็จหลบหนีอยู่ระยะหนึ่งก่อนที่จะเสด็จกลับมาในฤดูใบไม้ผลิของปี ค.ศ. 878 เพื่อรวบรวมกำลังในการต่อต้านกูธรัมผู้อาวุโสที่เอธานดัน ครั้งนี้ฝ่ายเดนส์พ่ายแพ้และถอยหนีไปยังชิพเพ็นนัมที่พระเจ้าอัลเฟรดเข้าล้อมและในที่สุดฝ่ายเดนส์ก็ยอมแพ้ ข้อแม้ข้อหนึ่งของการยอมแพ้คือกูธรัมผู้อาวุโสต้องทรงยอมรับศีลจุ่มเป็นคริสเตียนโดยพระองค์เองเป็นพ่ออุปถัมภ์

บ้านเมืองมีความสงบอยู่จนกระทั่งปี ค.ศ. 884 เมื่อกูธรัมโจมตีเวสเซ็กซ์อีกแต่ก็พ่ายแพ้ ครั้งนี้สัญญาการสงบศึกเขียนเป็นกฎหมายระหว่างพระเจ้าอัลเฟรดและกูธรัม สนธิสัญญากำหนดเขตแดนระหว่างบริเวณการปกครองของเดนส์และอนุญาตให้ชาวเดนส์ปกครองตนเองในบริเวณนั้น บริเวณการปกครองของเดนส์เป็นการรวมอำนาจของพระเจ้าอัลเฟรดในดินแดนส่วนของพระองค์และการเปลี่ยนศาสนาไปเป็นคริสเตียนต่อมาของกูธรัมก็เป็นการเปลี่ยนแปลงทางอุดมการณ์ที่มีผลต่อดุลย์อำนาจของอังกฤษและเดนส์ต่อมา

เหตุผลของการเข้ามาตั้งถิ่นฐานของชาวเดนส์ในเกาะอังกฤษเป็นเรื่องที่ซับซ้อนและเป็นส่วนหนึ่งของสถานะการณ์ทางการเมืองที่เกิดขึ้นในขณะนั้นของสแกนดิเนเวีย นอกจากนั้นก็เกิดขึ้นในขณะที่ผู้ตั้งถิ่นฐานชาวไวกิงไปตั้งถิ่นฐานในที่อื่นๆ ที่รวมทั้งเฮบเบดรีส์ (Hebrides), ออร์คนีย์, หมู่เกาะฟาโร, ไอร์แลนด์, ไอซ์แลนด์, กรีนแลนด์, นอร์ม็องดี, และยูเครน โพเลเบียน สลาฟ (เวนด์) ก็เข้ามาตั้งถิ่นฐานในอังกฤษในฐานะพันธมิตรกับเดนส์

แต่ฝ่ายเดนส์ก็มิได้ยุติความต้องการที่จะมีอิทธิพลในอังกฤษและระหว่าง ค.ศ. 1016 ถึง ค.ศ. 1035 ราชอาณาจักรอังกฤษก็ปกครองโดยสมเด็จพระเจ้าคานูทมหาราชเป็นส่วนหนึ่งของจักรวรรดิทะเลเหนือแห่งเดนมาร์ก ในปี ค.ศ. 1066 ก็เกิดการแก่งแย่งราชบัลลังก์อังกฤษที่เป็นผลให้ฮาราลด์ ฮาร์ดดราดา (Harald Hardrada) ยกทัพมารุกรานอังกฤษ ทรงยึดยอร์คได้แต่ต่อมาทรงพ่ายแพ้ต่อฮาโรลด์ กอดวินสันผู้ครองราชบัลลังก์อังกฤษในขณะนั้นในยุทธการแสตมฟอร์ดบริดจ์ (Battle of Stamford Bridge) แต่ฮาโรลด์ กอดวินสันก็มาพ่ายแพ้ต่อดยุควิลเลียมแห่งนอร์ม็องดีและกองทัพนอร์มันในยุทธการเฮสติงส์ (Battle of Hastings) ในซัสเซ็กซ์

บริเวณการปกครองของเดนส์ปรากฏในกฎหมายมาจนถึงต้น คริสต์ศตวรรษที่ 12 ด้วย “Leges Henrici Prime” ที่หมายถึงกฎหมายหนึ่งที่บ่งถึงการแบ่งระหว่างเวสเซ็กซ์และเมอร์เซีย

ความขัดแย้งระหว่างชาวนอร์สและชาวเดนส์ในทะเลเหนือ

ในช่วงเวลาระหว่างการปล้นสดมลินดิสฟาร์น (Lindisfarne) ในปี ค.ศ. 793 และการรุกรานของเดนส์ในอีสต์แองเกลียในปี ค.ศ. 865 ผู้ตั้งถิ่นฐานชาวเดนส์ก็ไปตั้งถิ่นฐานในที่ที่ปัจจุบันคือดับลินและต้องต่อสู้ในสงครามกับชนเผ่าไอริชหลายครั้ง แต่ในที่สุดก็กลายเป็นพันธมิตรกันโดยการแต่งงานระหว่างชนสองกลุ่ม กองเรือเดนส์รุ่นต่อมาเข้ามาโจมตีกลุ่มไฮเบอร์โน-นอร์สผู้ที่ตั้งถิ่นฐานอยู่แล้วแต่ก็พ่ายแพ้ บางตำนานกล่าวว่าไอวาร์เดอะโบนเลสส์มิได้เสียชีวิตในสงครามในเมอร์เซียแต่จมน้ำตายระหว่างการต่อสู้ในทะเลไอริช

การโจมตีอย่างรีบร้อนของเดนส์อีกครั้งต่อชนนอร์สในดับลินก่อนที่จะพยายามสร้างความแข็งแกร่งในการควบคุมชาวแซ็กซอนในอังกฤษทำให้เชื่อกันว่าการรุกรานของเดนส์มิใช่แต่เพียงเพื่อการมีอำนาจเหนือชาวแซ็กซอนในอังกฤษเท่านั้น แต่เป็นการสร้างความมั่นคงในทะเลเหนือด้วย เพื่อจะใช้เป็นฐานในการต่อสู้ทางการค้ากับคู่อรินอร์เวย์ผู้ครอบครองเส้นทางการค้าขายส่วนใหญ่ในออร์คนีย์, เฮบเบดรีส์, ไอล์ออฟแมน, ไอล์ออฟไวท์ และไอร์แลนด์ ที่ใช้ในการส่งสินค้าจากทางตะวันตกเฉียงไต้ของหมู่เกาะบริติชไปยังคีวานรุส (Kievan Rus) และต่อไปยังคอนสแตนติโนเปิล และแบกแดดตามลำแม่น้ำดเนียพเพอร์ (Dnieper River) จากทะเลบอลติกไปยังทะเลดำ

เมื่อพระเจ้าแม็กนัสที่ 1 แห่งนอร์เวย์ทรงได้รับนอร์เวย์เป็นอิสระจากสมเด็จพระเจ้าคานูทมหาราช สนธิสัญญาบ่งว่าถ้าผู้ใดเสียชีวิตก่อนระหว่างพระเจ้าแม็กนัสที่ 1 และ ฮาร์ธาคานูท อีกผู้หนึ่งก็จะได้เป็นผู้ครองราชอาณาจักรของผู้ที่เสียชีวิตไป

เมื่อสมเด็จพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดผู้สารภาพขึ้นครองราชบัลลังก์เดนส์-แซ็กซอน กองทัพนอร์สก็รวบรวมกำลังกันจากอาณานิคมของนอร์เวย์ต่างๆ ในหมู่เกาะบริติชเข้ามาโจมตีอังกฤษในพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดเพื่อสนับสนุนพระเจ้าแม็กนัส และหลังจากที่พระเจ้าแม็กนัสสิ้นพระชนม์ พระอนุชาฮาราลด์ ฮาร์ดดราดาก็อ้างสิทธิในราชบัลลังก์อังกฤษ เมื่อฮาโรลด์ กอดวินสันขึ้นครองราชย์ต่อจากสมเด็จพระเจ้าเอ็ดเวิร์ด ฮาราลด์ ฮาร์ดดราดาก็รุกรานนอร์ทธัมเบรียโดยการสนับสนุนของทอสติก กอดวินสัน (Tostig Godwinson) พระอนุชาของฮาโรลด์ กอดวินสัน แต่ก็ได้รับความพ่ายแพ้ต่อฮาโรลด์ กอดวินสันในยุทธการแสตมฟอร์ดบริดจ์ อาทิตย์เดียวก่อนที่ฮาโรลด์ กอดวินสันจะพ่ายแพ้ในยุทธการเฮสติงส์ต่อดยุควิลเลียมแห่งนอร์ม็องดี ในปี ค.ศ. 1066

ลำดับเหตุการณ์เกี่ยวกับประวัติบริเวณการปกครองของเดนส์

ค.ศ. 800 ชาวเดนส์ก็เข้ามาโจมตีชายฝั่งหมู่เกาะบริติชเป็นระลอกๆ และตามด้วยผู้เข้ามาตั้งถิ่นฐาน

ค.ศ. 865 ผู้รุกรานชาวเดนส์เริ่มเข้ามาตั้งถิ่นฐานในอังกฤษนำโดยพี่น้องฮาล์ฟดัน รากนาร์สสันและไอวาร์เดอะโบนเลสส์ที่มาพำนักในช่วงฤดูหนาวที่ในบริเวณอีสต์แองเกลียโดยการเรียกร้องและได้รับส่วยเพื่อแลกกับความสงบชั่วคราว จากนั้นทั้งสองคนก็เดินทางขึ้นเหนือไปโจมตีนอร์ทธัมเบรียซึ่งอยู่ในระหว่างสงครามกลางเมืองระหว่างพระเจ้าออสเบิร์ตแห่งนอร์ทธัมเบรียผู้ถูกโค่นราชบัลลังก์และเอลลานอร์ทธัมเบรียผู้เป็นกบฏ ฝ่ายเดนส์ใช้ความระส่ำระสายในการเป็นโอกาสในการยึดเมืองยอร์คแล้วปล้นและเผาเมือง

ค.ศ. 867 หลังจากยอร์คเสียเมืองออสเบิร์ตและเอลลาก็หันไปเป็นพันธมิตรต่อกันและโจมตีฝ่ายเดนส์ แต่ทั้งสองคนถูกสังหารจากนั้นทางฝ่ายเดนส์ก็ตั้งชาวอังกฤษเอ็คเบิร์ตที่ 1 แห่งนอร์ทธัมเบรียขึ้นครองนอร์ทธัมเบรียเป็นหุ่นเชิดแทน การขยายอำนาจของเดนส์ทำให้พระเจ้าเอเธลเรดแห่งเวสเซ็กซ์และพระอนุชาพระเจ้าอัลเฟรดก็นำกองทัพขึ้นไปปราบ ณ ที่มั่นที่น็อตติงแฮมแต่ไม่สามารถดึงเดนส์ออกมาต่อสู้ได้ เพื่อที่จะรักษาความสงบพระเจ้าเบอร์เรดแห่งเมอร์เซียก็ยกน็อตติงแฮมให้เดนส์เป็นการแลกเปลี่ยนกับการไม่รุกรานเมอร์เซีย

ค.ศ. 869 ไอวาร์เดอะโบนเลสส์หันไปรีดค่าธรรมเนียมจากพระเจ้าเอ็ดมันด์แห่งอีสต์แองเกลียอีก

ค.ศ. 870 พระเจ้าเอ็ดมันด์ปฏิเสธ ไอวาร์รุกรานและได้รับชัยชนะต่ออีสต์แองเกลียและจับตัวพระเจ้าเอ็ดมันด์ที่ฮ็อกซ์เนและสังหารพระองค์อย่างทารุณโดยควักหัวใจสังเวยเทพโอดินในประเพณีทีเรียกว่า “blood eagle” ในขณะเดียวกันก็รวมอีสต์แองเกลียเข้าเป็นส่วนหนึ่งของอาณาบริเวณของเดนส์ พระเจ้าเอเธลเรดและพระอนุชาพระเจ้าอัลเฟรดโจมตีเดนส์ที่เรดดิงแต่พ่ายแพ้อย่างยับเยิน ฝ่ายเดนส์ติดตาม

ค.ศ. 871 เมื่อวันที่ 7 มกราคมเอเธลเรดและอัลเฟรดก็ตั้งมั่นอยู่ที่แอชดาวน์ในอีสซัสเซ็กซ์ปัจจุบัน เอเธลเรดและอัลเฟรดไดัรับชัยชนะต่อเดนส์ ระหว่างสองฝ่ายก็เสียขุนนางเอิร์ลไปห้าคน ฝ่ายเดนส์ถอยไปตั้งตัวที่เบซิงในแฮมป์เชอร์เพียงยีสิบสามกิโลเมตรจากเรดดิง เอเธลเรดโจมตีป้อมของฝ่ายเดนส์แต่ทรงพ่ายแพ้และมาทรงพ่ายแพ้อีกครั้งที่มาร์ตันในวิลท์เชอร์ปัจจุบัน

เอเธลเรดสิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 23 เมษายน อัลเฟรดขึ้นครองราชย์หลังที่ทรงครุ่นคิดว่าจะสละราชบัลลังก์เพราะสถานะการณ์อันเลวร้ายซึ่งจะยิ่งซ้ำหนักขึ้นหลังจากที่ฝ่ายเดนส์ส่งกองหนุนมาจากยุโรป ในปีนั้นก็ทรงใช้วิธีโจมตีกองกำลังย่อยของฝ่ายเดนส์ที่ตั้งอยู่ห่างจากกองหลักและขาดการสนับสนุน ทรงได้รับความสำเร็จบ้างแต่กองกำลังของพระองค์ก็เป็นกองกำลังที่อ่อนแอและเกือบแทบจะไม่เป็นกองทัพ อัลเฟรดจึงใช้วิธีติดสินบนฝ่ายเดนส์ไม่ให้มารุกราน ระหว่างที่ไม่ได้โจมตีเวสเซ็กซ์ฝ่ายเดนส์ก็หันไปโจมตีเมอร์เซียทางด้านเหนือได้สำเร็จ ระหว่างทางก็ยึดลอนดอนไปด้วย พระเจ้าเบอร์เรดแห่งเมอร์เซียพยายามต่อต้านไอวาร์แต่ก็ไม่สำเร็จจนในที่สุดก็ทรงต้องหนีไปยุโรป ระหว่างที่รณรงค์อยู่ในเมอร์เซียไอวาร์ก็เสียชีวิต กูธรัมผู้อาวุโสขึ้นครองราชย์ต่อ กูธรัมก็ได้รับชัยชนะต่อเบอร์เรดแห่งเมอร์เซียอย่างรวดเร็วและแต่งตั้งผู้ครองหุ่นขึ้นครองเมอร์เซีย เดนส์ครอบครองอีสต์แองเกลีย, นอร์ทธัมเบรีย และเมอร์เซีย ยกเว้นก็แต่เวสเซ็กซ์ที่ยังเป็นอิสระอยู่

ค.ศ. 875 ชาวเดนส์ตั้งถิ่นฐานในมณฑลดอร์เซ็ทลึกเข้าไปภายในราชอาณาจักรเวสเซ็กซ์ของพระเจ้าอัลเฟรดผู้ทรงทำสัญญาสันติภาพอย่างรวดเร็วกับเดนส์

ค.ศ. 876 ฝ่ายเดนส์ฝ่าฝืนสัญญาโดยการยึดป้อมเวเร็มในดอร์เซ็ทและเอ็กซิเตอร์ในเดวอนในปี ค.ศ. 877

ค.ศ. 877 พระเจ้าอัลเฟรดล้อมเมือง ฝ่ายเดนส์รอกองหนุนจากสแกนดิเนเวียแต่กองหนุนโดนพายุและเสียเรือไปกว่าร้อยลำ ฝ่ายเดนส์จำต้องถอยกลับไปอีสต์เมอร์เซียทางตอนเหนือของอังกฤษ

ค.ศ. 878 ในเดือนมกราคมกูธรัมนำกองทัพเข้าโจมตีเวสเซ็กซ์ระหว่างที่พระเจ้าอัลเฟรดทรงพักทัพระหว่างฤดูหนาวอยู่ที่ชิพเพ็นนัม กองทัพของเดนส์อีกกองหนึ่งขึ้นฝั่งที่ทางไต้ของเวลส์และเดินทัพไปทางไต้เพื่อจะไปดักพระเจ้าอัลเฟรดถ้าทรงหนีจากการโจมตีของกูธรัม แต่ระหว่างทางกองทัพนี้ก็หยุดทัพที่เคานทิสบรีฮิลล์ที่เป็นของเอิร์ลออดดาแห่งเดวอน (Odda of Devon) เพื่อที่จะพยายามยึดป้อมที่นั่น ฝ่ายแซ็กซอนนำโดยออดดาเข้าโจมตีฝ่ายเดนส์ขณะที่กำลังนอนหลับและได้รับชัยชนะต่อกองทัพที่มีกำลังเหนือกว่าซึ่งเป็นการช่วยให้พระเจ้าอัลเฟรดทรงรอดพ้นจากการถูกบีบโดยกองทัพสองด้าน แต่พระองค์ก็ยังทรงต้องหนีจากภัยของกองทัพเดนส์ไปซ่อนตลอดฤดูหนาวและฤดูใบไม้ผลิในซัมเมอร์เซ็ทมาร์เชส (Somerset marshes) ระหว่างฤดูใบไม้ผลิพระเจ้าอัลเฟรดก็ทรงสามารถรวบรวมกำลังและโจมตีกูธรัมที่เอธานดัน ฝ่ายเดนส์พ่ายแพ้และถอยหนีไปยังชิพเพ็นนัม ฝ่ายอังกฤษตามไปล้อมในที่สุดกูธรัมก็ยอมแพ้ ข้อแม้หนึ่งในของการยอมแพ้คือกูธรัมต้องทรงยอมเป็นคริสเตียนโดยพระเจ้าอัลเฟรดเป็นพ่ออุปถัมภ์ กูธรัมทรงยอมรับ กูธรัมย้ายกลับไปตั้งถิ่นฐานในอีสต์แองเกลียอยู่ชั่วขณะหนึ่ง

ค.ศ. 884 กูธรัมกลับมาโจมตีเค้นท์แต่พ่ายแพ้ การพ่ายแพ้ครั้งนี้นำไปสู่สนธิสัญญาระหว่างพระเจ้าอัลเฟรดและกูธรัม ที่ระบุเขตแดนระหว่างราชอาณาจักรเวสเซ็กซ์และบริเวณการปกครองของเดนส์และอนุญาตให้ชาวเดนส์ปกครองตนเองในบริเวณนั้น

ค.ศ. 902 เอสเซ็กซ์เข้าสวามิภักดิ์ต่อเอเธลโวลด์แห่งเวสเซ็กซ์ (Æthelwold of Wessex)

ค.ศ. 903 เอเธลโวลด์ปลุกปั่นให้ชนเดนส์ในอีสต์แองเกลียให้ละเมิดสัญญาสงบศึก ชนเดนส์รุกรานและทำลายก่อนที่จะได้รับชัยชนะที่ทำความเสียหายอย่างใหญ่หลวงให้แก่ทุกฝ่าย (pyrrhic victory) ด้วยการสิ้นพระชนม์ของเอเธลโวลด์ของฝ่ายเวสเซ็กซ์และพระเจ้าเอโอห์ริคของฝ่ายเดนส์ ซึ่งเป็นโอกาสที่ทำให้สมเด็จพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดผู้อาวุโสสมเด็จพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดผู้อาวุโสได้รวบรวมอำนาจ

911 อังกฤษได้รับชัยชนะต่อเดนส์ในยุทธการยุทธการเท็ทเท็นฮอลล์ (Battle of Tettenhall) นอร์ทธัมเบรียเข้าทำลายเมอร์เซียแต่ถูกหยุดยั้งโดยพระเจ้าเอ็ดเวิร์ด

ค.ศ. 917 เพื่อเป็นการแลกเปลี่ยนกับความสันติและการพิทักษ์จากการรุกรานราชอาณาจักรเอสเซ็กซ์และราชอาณาจักรอีสต์แองเกลียก็ยอมรับเป็นประเทศราช (Suzerainty) ของพระเจ้าเอ็ดเวิร์ด

เอเธลเฟลด (Æthelflæd) เลดี้แห่งเมอร์เซียยึดบะระห์ดาร์บี

ค.ศ. 918 บะระห์เลสเตอร์ยอมอยู่ใต้การพิทักษ์ของเอเธลเฟลด ชาวยอร์ครับเอเธลเฟลดเป็นโอเวอร์ลอร์ดแต่เอเธลเฟลดเสียชีวิตเสียก่อน ราชอาณาจักรเมอร์เซียรวมตัวกับราชอาณาจักรเวสเซ็กซ์ภายใต้การปกครองของพระเชษฐาพระเจ้าเอ็ดเวิร์ด

ค.ศ. 919 ไวกิงนอร์เวย์ภายใต้การนำของพระเจ้าแรกนาลด์ (Rægnold พระราชโอรสของ Eadulf) จากดับลินยึดเมืองยอร์ค

ค.ศ. 920 พระเจ้าเอ็ดเวิร์ดเป็นที่ยอมรับให้เป็นผู้นำสูงสุดโดยพระเจ้าแผ่นดินสกอตแลนด์โดยพระเจ้าแรกโนลด์ (Rægnold พระราชโอรสของ Eadulf I of Bernicia), อังกฤษ, นอร์ส, เดนส์, นอร์ทธัมเบรีย และราชอาณาจักรสตรัธไคลด์ (Kingdom of Strathclyde)

ค.ศ. 954 เอริค บรูดแดกซ์ (Eric Bloodaxe) ถูกขับจากนอร์ทธัมเบรีย ความตายของบรูดแดกซ์เป็นการสิ้นสุดของอำนาจของไวกิงที่มีต่อบริเวณยอร์คไปถึงดับลินและเกาะต่างๆ

ที่ตั้ง

 

ห้าบะระห์และมิดแลนด์ในต้นคริสต์ศตวรรษที่ 10

บริเวณการปกครองของเดนส์โดยทั่วไปตั้งอยู่ทางเหนือระหว่างลอนดอนกับเชสเตอร์ที่ไม่รวมบางส่วนของนอร์ทธัมเบรียทางตะวันออกของเทือกเขาเพ็นไนน์ (Pennines)

เมืองห้าเมืองที่มีป้อมปราการป้องกันกลายเป็นส่วนสำคัญในบริเวณการปกครองของเดนส์: เลสเตอร์, น็อตติงแฮม, ดาร์บี, แสตมฟอร์ด และลิงคอล์น ที่ในปัจจุบันคืออีสต์มิดแลนด์ และทั้งห้าเมืองรวมกันเรียกว่า “ห้าบะระห์” (Five Burghs) “Burgh” มาจากภาษาอังกฤษเก่า “burg” ที่มาจากคกเดียวกันในภาษาเยอรมันที่แปลว่า “ปราสาท” ที่หมายถึงชุมนุมชนที่ล้อมรอบด้วยกำแพงหรือป้อม—ตั้งแต่ชุมชนเล็กๆ ไปจนถึงเมืองใหญ่ที่มีป้อมปราการป้องกัน คำนี้ก็วิวัฒนาการต่อไปจนมีความหมายกว้างขึ้น

ความหมายทางกฎหมาย

บริเวณการปกครองของเดนส์มีความสำคัญในการสร้างความสันติสุขในบริเวณข้างเคียงทั้งในบริเวณแองโกล-แซ็กซอนและไวกิง การใช้กฎหมายของเดนเป็นการสร้างอาณาบริเวณที่มีระบบกฎหมายในการปกครองที่ระบุข้อกำหนดต่างๆ อย่างเป็นทางการเช่นการกำหนดจำนวน “ค่าชดเชยเวร์กิลด์” (weregild) ในกรณีที่มีการฆาตกรรมเป็นต้น

ความหมายทางกฎหมายหลายข้อตรงกับความหมายเช่น “wapentake” ของไวกิง ซึ่งเป็นหน่วยมาตรฐานการแบ่งดินแดนในบริเวณการปกครองของเดนส์ที่ใช้แลกเปลี่ยนกันได้กับ “ฮันเดรด” (hundred) การใช้สถานที่ประหารชีวิตและสุสานในวอล์คคิงตันโวลด์ (Walkington Wold Burials) ในอีสต์ยอร์คเชอร์ทำให้สันนิษฐานได้ว่ากฎหมายนี้ใช้ต่อเนื่องกันมา

อิทธิพลของการปกครอง

อิทธิพลของการตั้งถิ่นฐานของสแกนดิเนเวียยังคงเห็นได้ในบริเวณอีสต์มิดแลนด์ โดยเฉพาะจากชื่อสถานที่ (British toponymy) เช่นชื่อที่ลงท้ายด้วย “by” หรือ “thorp” ที่หมายถึงว่ามี่ที่มาจากนอร์ส

ภาษานอร์สโบราณและภาษาอังกฤษเก่ายังพอที่จะเข้าใจได้บ้าง การผสมระหว่างภาษาจากบริเวณการปกครองของเดนส์ทำให้เกิดการใช้คำภาษานอร์สหลายคำในภาษาอังกฤษที่รวมทั้งคำว่า “law” เองด้วย หรือคำอื่นๆ เช่น “sky” หรือ “window” และพหูพจน์ของบุรุษที่สาม และที่แสดงความเป็นเจ้าของเช่นในคำว่า “they” หรือ “them” หรือ “their” ภาษานอร์สโบราณยังคงมีใช้อยู่บ้างในภาษาสำเนียงท้องถิ่นทางตะวันออกเฉียงเหนือของอังกฤษ

สี่ในห้าบะระห์กลายมาเป็นเมืองมณฑลของ: เลสเตอร์เชอร์, น็อตติงแฮมเชอร์, ดาร์บีเชอร์ และลิงคอล์นเชอร์ ยกเว้นแสตมฟอร์ดที่อาจจะเป็นเพราะอยู่ใกล้รัทแลนด์

พันธุกรรม

ในปี ค.ศ. 2000 บีบีซีทำการสำรวจทางพันธุกรรมของหมู่เกาะบริติชสำหรับรายการ “เลือดของไวกิง” โดยจูเลียน ริชาร์ดส (Julian Richards) ซึ่งสรุปว่าผู้รุกรานชาวนอร์สตั้งถิ่นฐานอยู่ทั่วไปในหมู่เกาะบริติชแต่ที่หนาแน่นก็เป็นบางบริเวณเช่นออร์คนีย์และเช็ทแลนด์ (Shetland) แต่การสำรวจเป็นการสำรวจเฉพาะไวกิงนอร์เวย์ เพราะผู้ที่สืบเชื้อสายมาจากผู้ตั้งถิ่นฐานที่เป็นไวกิงที่เป็นชาวเดนส์ไม่สามารถแยกจากผู้ที่สืบเชื้อสายมาจากแองโกล-แซ็กซอนได้[1]

ที่ตั้งที่พบทางโบราณคดี

ที่ตั้งที่พบทางโบราณคดีที่สำคัญๆ ที่แสดงให้เห็นถึงบริเวณการปกครองของเดนส์มีเพียงไม่กี่แห่ง ที่ตั้งที่พบที่สำคัญที่สุดคือที่ยอร์ค ซึ่งเชื่อกันว่ามาจากคำว่า “Jórvík” ในภาษานอร์สโบราณ (ซึ่งเป็นคำที่มาจากภาษาอังกฤษเก่า “Eoforwic” สระประสมสองเสียง “eo” เท่ากับสระประสมสองเสียงของนอร์ส “jo”, (เสียง)ระหว่างสระ “f” ของภาษาอังกฤษเก่าออกเสียงนุ่มเช่นเดียวกับอักษร “v” ในปัจจุบัน และ “wic” ของภาษาอังกฤษเก่ามาจาก “vik” ของนอร์ส) “Eoforwic” เองก็เพี้ยนมาจากชื่อเมืองก่อนหน้านั้นที่สะกดเป็นภาษาละตินว่า “Eboracum”

ที่ตั้งที่พบทางโบราณคดีอีกที่หนึ่งคือบริเวณที่เผาศพที่ฮีธวูด (Heath Wood) ที่อิงเกิลบีในดาร์บีเชอร์

หลังฐานที่ตั้งทางโบราณคดีมิได้บ่งถึงอาณาบริเวณที่เป็นบริเวณที่เฉพาะเจาะจงทางประชากรหรือทางการค้าขายซึ่งอาจจะมีสาเหตุมาจากการระบุที่คลาดเคลื่อนของวัตถุหรือสิ่งแวดล้อมที่อาจจะเป็นของแองโกล-แซ็กซอน หรือนอร์ส หรืออาจจะเป็นได้ว่าการตั้งถิ่นฐานอาจจะมีการโยกย้ายกันอย่างเสรีระหว่างบริเวณต่าง หรืออาจจะเป็นเพียงว่าหลังจากที่ลงนามตกลงกันเรื่องเขตแดนแล้วต่างฝ่ายต่างละเลยข้อตกลง

อ้างอิง

1. "The Old English language word Dene ‘Danes’ usually refers to Scandinavians of any kind; most of the invaders were indeed Danish (East Old Norse speakers), but there were Norwegians (West Norse [speakers]) among them as well." —Lass, Roger, Old English: A Historical Linguistic Companion, p.187, n.12. Cambridge University Press, 1994.
2. Flores Historiarum: Rogeri de Wendover, Chronica sive flores historiarum, p. 298-9. ed. H. Coxe, Rolls Series, 84 (4 vols, 1841-42)
3. Flores Historiarum: Rogeri de Wendover, Chronica sive flores historiarum, p. 298-9. ed. H. Coxe, Rolls Series, 84 (4 vols, 1841-42)
4. Haywood, John. The Penguin Historical Atlas of the ไวกิงs, p.62. Penguin Books. ©1995.
5. Carr, Michael. "Alfred the Great Strikes Back", p. 65. Military History Journal. June 2001.
6. Hadley, D. M. The Northern Danelaw: Its Social Structure, c. 800-1100. p. 310. Leicester University Press. ©2000.
7. The Kalender of Abbot Samson of Bury St. Edmunds, ed. R.H.C. Davis, Camden 3rd ser., 84 (1954), xlv-xlvi.
8. The Viking expansion
9. Slavs of Muslim Spain
10. Falkus & Gillingham and Hill
11. J.L. Buckberry & D.M. Hadley, "An แองโกล-แซ็กซอน Execution Cemetery at Walkington Wold, Yorkshire", Oxford Journal of Archaeology 26(3) 2007, 325

ดูเพิ่ม

• สมเด็จพระเจ้าอัลเฟรดมหาราช
• ราชอาณาจักรนอร์ทธัมเบรีย
• ราชอาณาจักรอีสต์แองเกลีย
• ไวกิง
• ชนเดนส์
• ยอร์ค
• สมเด็จพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดผู้อาวุโส
• ราชอาณาจักรเวสเซ็กซ์