fbpx
วิกิพีเดีย

ประเทศนาอูรู

นาอูรู (อังกฤษ: Nauru, ออกเสียง: /nɑːˈu:ruː/; นาอูรู: Naoero) หรือชื่ออย่างเป็นทางการ สาธารณรัฐนาอูรู (อังกฤษ: Republic of Nauru; นาอูรู: Ripublik Naoero) เป็นประเทศเกาะและจุลรัฐในภูมิภาคไมโครนีเซีย ทวีปโอเชียเนีย ตอนกลางของมหาสมุทรแปซิฟิก เกาะบานาบาของประเทศคิริบาสเป็นพื้นที่ที่อยู่ใกล้เคียงที่สุด โดยอยู่ห่างกัน 300 กิโลเมตร ไปทางตะวันออก นาอูรูตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของตูวาลู ทิศตะวันออกเฉียงเหนือของหมู่เกาะโซโลมอน โดยอยู่ห่างกัน 1,300 กิโลเมตร ทิศตะวันออกเฉียงเหนือของปาปัวนิวกินี ทิศตะวันออกเฉียงใต้ของสหพันธรัฐไมโครนีเซียและทิศใต้ของหมู่เกาะมาร์แชลล์ ด้วยพื้นที่เพียง 21 ตารางกิโลเมตร ทำให้นาอูรูเป็นประเทศที่มีขนาดเล็กที่สุดเป็นอันดับ 3 ของโลกรองจากประเทศโมนาโกและนครรัฐวาติกันและเป็นสาธารณรัฐที่มีขนาดเล็กที่สุด มากไปกว่านั้นด้วยจำนวนประชากรเพียง 10,670 คน จึงทำให้ประเทศนาอูรูเป็นประเทศที่มีจำนวนประชากรน้อยที่สุดเป็นอันดับ 2 ของโลกรองจากนครรัฐวาติกัน

สาธารณรัฐนาอูรู

Republic of Nauru (อังกฤษ)
Ripublik Naoero (นาอูรู)
ธงชาติ
ตราแผ่นดิน
คำขวัญGod's Will First (พระประสงค์ของพระเจ้ามาก่อน)
เพลงชาติNauru Bwiema
(นาอูรู ถิ่นฐานของเรา)
เมืองหลวงยาเรน (โดยพฤตินัย[a]
ภาษาราชการภาษาอังกฤษและภาษานาอูรู
การปกครองสาธารณรัฐประชาธิปไตย
Lionel Aingimea
ประกาศเอกราช
• พ้นจากดินแดนในภาวะพึ่งพิงของสหประชาชาติ  [b]
31 มกราคม ค.ศ. 1968
พื้นที่
• รวม
21 ตารางกิโลเมตร (8.1 ตารางไมล์) (194)
น้อยมาก
ประชากร
• ค.ศ. 2014 ประมาณ
9,488 (227)
• สำมะโนประชากร ค.ศ. 2011
10,084
480 ต่อตารางกิโลเมตร (1,243.2 ต่อตารางไมล์) (24)
จีดีพี (อำนาจซื้อ)ค.ศ. 2005 (ประมาณ)
• รวม
60 ล้านดอลลาร์สหรัฐ (224)
5,000 ดอลลาร์สหรัฐ (160)
สกุลเงินดอลลาร์ออสเตรเลีย (AUD)
เขตเวลาUTC+12
ขับรถด้านซ้ายมือ
รหัสโทรศัพท์674
โดเมนบนสุด.nr
^ นาอูรูไม่มีเมืองหลวงอย่างเป็นทางการ แต่ที่ทำการรัฐบาลและรัฐสภาแห่งชาติตั้งอยู่ในเขตยาเรนซึ่งเป็นหน่วยการบริหารระดับล่างสุด จึงอาจถือว่ายาเรนเป็นชื่อเมืองหลวงโดยอนุโลม ^ ออสเตรเลีย นิวซีแลนด์ และสหราชอาณาจักรร่วมกันบริหาร

ชาวไมโครนีเซียและพอลินีเซียเข้ามาตั้งถิ่นฐานเมื่อ 1,000 ปีก่อนคริสตกาล ปลายศตวรรษที่ 19 จักรวรรดิเยอรมนีได้ผนวกดินแดนนาอูรูเป็นอาณานิคม หลังสงครามโลกครั้งที่ 1สิ้นสุด นาอูรูกลายเป็นดินแดนในอาณัติของสันนิบาตชาติโดยมีออสเตรเลีย นิวซีแลนด์และสหราชอาณาจักรเป็นผู้จัดการปกครอง ระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 2 กองกำลังของจักรวรรดิญี่ปุ่นได้เข้ายึดครองนาอูรู ในการรุกคืบของฝ่ายสัมพันธมิตรในแปซิฟิก ได้ข้ามการยึดครองนาอูรู ตามยุทธวิธีกบกระโดด หลังจบสงคราม นาอูรูกลายเป็นดินแดนในภาวะทรัสตีของสหประชาชาติ และได้รับเอกราชในปี 1968 ต่อมาได้เข้าร่วมประชาคมแปซิฟิกในปี 1969

นาอูรูเป็นเกาะหินฟอสเฟตที่มี่ปริมาณเก็บไว้เป็นจำนวนมากใกล้ผิวดิน ซึ่งช่วยให้ง่ายต่อการทำเหมืองผิวดิน ส่วนทรัพยากรฟอสเฟตที่เหลือไม่คุ้มค่าในการสกัด เมื่อปริมาณสำรองฟอสเฟตหมดลง ประกอบกับความเสียหายอย่างรุนแรงของระบบนิเวศจากการทำเหมือง ทรัสต์ซึ่งก่อตั้งขึ้นเพื่อจัดการความมั่งคั่งของเกาะมีมูลค่าลดน้อยลง นาอูรูจึงกลายเป็นที่หลบภาษี (tax haven) และศูนย์กลางของการฟอกเงินในช่วงสั้น ๆ เพื่อหารายได้ จากปี 2001 ถึง 2008 และอีกครั้งตั้งแต่ปี 2012 รัฐบาลนาอูรูได้อนุญาตให้ออสเตรเลียตั้งศูนย์ประมวลผลภูมิภาคนาอูรู (Nauru Regional Processing Centre) ซึ่งเป็นสถานกักกันคนเข้าเมืองนอกชายฝั่ง แลกกับเงินช่วยเหลือ ด้วยการพึ่งพาออสเตรเลียเป็นอย่างมาก แหล่งข้อมูลบางแห่งระบุว่านาอูรูเป็นรัฐบริวารของออสเตรเลีย นาอูรูในฐานะรัฐเอกราชเป็นสมาชิกของสหประชาชาติ กรอบการประชุมหมู่เกาะแปซิฟิก เครือจักรภพแห่งชาติและองค์การรัฐแอฟริกา แคริบเบียนและแปซิฟิก

ประวัติศาสตร์

 
นักรบชาวนาอูรูระหว่างสงครามกลางเมืองนาอูรูประมาณปี 1880

ชาวไมโครนีเซียและชาวพอลินีเซียเป็นกลุ่มแรกที่เข้ามาตั้งถิ่นในนาอูรูอย่างน้อย 3,000 ปีที่แล้ว ตามธรรมเนียมแล้ว สามารถแบ่งผู้คนในนาอูรูได้เป็น 12 เผ่า ซึ่งแทนด้วยดาว 12 แฉกที่ปรากฏบนธงชาตินาอูรู ประเพณีเดิมของชาวนาอูรูจะสืบตระกูลผ่านทางมารดา ชาวนาอูรูมีความชำนาญในการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ: พวกเขาจะจับปลาอีบีจา นำปลาเหล่านั้นมาปรับตัวให้ชินกับสภาพแวดล้อมน้ำจืด และเลี้ยงดูปลาเหล่านี้ในลากูนบัวดา เพื่อเป็นแหล่งอาหารที่วางใจได้ นอกจากนี้มีพืชท้องถิ่นอื่นที่เป็นส่วนประกอบอาหารของพวกเขา เช่น มะพร้าวและเตยทะเล เป็นต้น ชื่อ "นาอูรู" อาจมีที่มาจากศัพท์คำว่า Anáoero ในภาษานาอูรู อันมีความหมายว่าฉันไปชายหาด

จอห์น เฟิร์น นักล่าวาฬชาวอังกฤษเป็นชาวยุโรปคนแรกที่เดินทางมาถึงเกาะนาอูรูในปี ค.ศ. 1798 โดยเขาได้ตั้งชื่อเกาะแห่งนี้ว่า "เกาะพลีแซนต์" (Pleasant Island) นับตั้งแต่ปี ค.ศ. 1830 เป็นต้นมา ชาวนาอูรูได้ติดต่อกับเรือล่าวาฬของชาวตะวันตก ซึ่งเรือล่าวาฬเหล่านี้จะแสวงหาน้ำจืดจากนาอูรูเพื่อเก็บไว้ใช้ในเรือ ในช่วงระหว่างนี้กะลาสีเรือที่เลิกทำงานให้กับเรือล่าวาฬเริ่มเข้ามาอยู่อาศัยในนาอูรู ชาวเกาะได้เริ่มการแลกเปลี่ยนค้าขายกับชาวตะวันตกมากยิ่งขึ้น โดยชาวเกาะจะนำอาหารไปแลกเปลี่ยนกับเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และอาวุธสงคราม อาวุธสงครามที่ได้มาจากชาวตะวันตกเหล่านี้ได้มีการนำมาใช้ในสงครามระหว่างชนเผ่าของนาอูรูในช่วงระหว่างปี ค.ศ. 1878 - 1888

ในปี ค.ศ. 1888 เยอรมนีได้ผนวกเกาะนาอูรูเข้าเป็นส่วนหนึ่งของหมู่เกาะมาร์แชลล์ในอารักขา การเข้ามาของเยอรมนีในครั้งนี้ช่วยให้สงครามกลางเมืองระหว่างชนเผ่าต่าง ๆ สิ้นสุดลง นอกจากนี้ยังมีการตั้งตำแหน่งพระมหากษัตริย์ในการปกครองเกาะแห่งนี้ โดยพระมหากษัตริย์ของนาอูรูที่มีชื่อเสียงมากที่สุดคือพระเจ้าโอเวอีดา คณะมิชชันนารีสอนศาสนาเริ่มเข้ามาในปี ค.ศ. 1888 โดยเป็นกลุ่มมิชชันนารีที่เดินทางมาจากหมู่เกาะกิลเบิร์ต ชาวเยอรมันที่เข้ามาอาศัยในนาอูรูจะเรียกนาอูรูว่า Nawodo หรือ Onawero จักรวรรดิเยอรมันเข้าปกครองนาอูรูอยู่ราว ๆ 3 ทศวรรษ โดยโรแบร์ต รัสช์ พ่อค้าชาวเยอรมันที่แต่งงานกับผู้หญิงชาวนาอูรูเป็นผู้บริหารของนาอูรูคนแรกในปี ค.ศ. 1890

ในปี ค.ศ. 1900 อัลเบิร์ต ฟูลเลอร์ เอลลิส นักสำรวจแร่ได้ค้นพบแหล่งแร่ฟอสเฟตในนาอูรู จนกระทั่งถึงปี ค.ศ. 1906 บริษัทแปซิฟิกฟอสเฟตได้ทำข้อตกลงกับรัฐบาลของเยอรมนีในการเริ่มต้นทำกิจกรรมเหมืองแร่ฟอสเฟต โดยเริ่มการส่งออกฟอสเฟตไปขายยังต่างประเทศในปี ค.ศ. 1907 เมื่อเกิดสงครามโลกครั้งที่ 1 ในปี ค.ศ. 1914 กองทัพออสเตรเลียได้ส่งกองกำลังเข้ายึดครองนาอูรู จนกระทั่งถึงปี ค.ศ. 1919 ออสเตรเลีย นิวซีแลนด์และสหราชอาณาจักรได้ลงนามในข้อตกลงนาอูรู ซึ่งมีผลให้เกิดการสถาปนาคณะกรรมาธิการฟอสเฟตของอังกฤษ (British Phosphate Commission - BPC) โดยคณะกรรมาธิการนี้มีสิทธิ์ในการประกอบกิจการเหมืองฟอสเฟตในนาอูรู

ในปี ค.ศ. 1920 เกิดการระบาดของไวรัสไข้หวัดใหญ่ ส่งผลให้ชาวนาอูรูร้อยละ 18 ล้มตายจากการระบาดในครั้งนี้ หลังจากการระบาดของไข้หวัดใหญ่ 3 ปี สันนิบาตชาติได้ให้อำนาจออสเตรเลีย สหราชอาณาจักรและนิวซีแลนด์เป็นผู้ดูแลนาอูรูในฐานะดินแดนในอาณัติ ในวันที่ 6 และ 7 ธันวาคม ค.ศ. 1940 เรือเยอรมันสองลำได้จมเรือของฝ่ายสัมพันธมิตร 5 ลำบริเวณใกล้กับนาอูรู นอกจากการจมเรือแล้ว เรือเยอรมันทั้งสองลำได้สร้างความเสียหายให้กับบริเวณเหมืองแร่และสายพานลำเลียงฟอสเฟตอีกด้วย

 
การยอมแพ้ของจักรวรรดิญี่ปุ่นบนเรือรบเดียมันตินา

จักรวรรดิญี่ปุ่นได้ส่งกองกำลังเข้ายึดครองนาอูรู ในวันที่ 25 สิงหาคม ค.ศ. 1942 หลังจากนั้นได้เกณฑ์แรงงานชาวญี่ปุ่น ชาวเกาหลี ชาวนาอูรูและชาวกิลเบิร์ตให้สร้างสนามบิน โดยในระยะเวลาต่อมา กองทัพอากาศของสหรัฐอเมริกาได้ทิ้งระเบิดสนามบินนี้ครั้งแรกในวันที่ 25 มีนาคม ค.ศ. 1943 เพื่อตัดการสนับสนุนเสบียงอาหารที่จะส่งไปยังนาอูรู การที่เสบียงอาหารมีน้อยลงเป็นผลให้กองทัพญี่ปุ่นต้องนำชาวนาอูรู 1,200 คนออกจากเกาะโดยส่งไปอยู่ที่เกาะชุกในหมู่เกาะแคโรไลน์ การที่นาอูรูโดนกองกำลังอเมริกาปิดล้อมมาอย่างยาวนาน นำไปสู่การยอมจำนนของผู้นำกองกำลังญี่ปุ่นบนเกาะนาอูรูคือฮิซะฮะชิ โซะเอะดะในวันที่ 13 กันยายน ค.ศ. 1945 ต่อกองทัพออสเตรเลีย การยอมจำนนของญี่ปุ่นในครั้งนี้ได้รับการยอมรับโดยพลจัตวาสตีเวนสัน ซึ่งเป็นผู้แทนของพลโทเวอร์นอน สตูร์ดี ผู้บัญชาการกองทัพออสเตรเลียที่ 1 บนเรือรบเดียมันตินา หลังจากการยอมแพ้ของกองกำลังญี่ปุ่น ได้มีการส่งชาวนาอูรู 737 คนที่รอดชีวิตจากเกาะชุกกลับไปยังนาอูรู โดยเรือของคณะกรรมาธิการฟอสเฟตของอังกฤษที่ชื่อว่า Trienza ในเดือนมกราคม ค.ศ. 1946 ในปี ค.ศ. 1947 สหประชาชาติได้มอบหมายให้ออสเตรเลีย นิวซีแลนด์และสหราชอาณาจักรเป็นผู้ดูแลเกาะนาอูรูในฐานะดินแดนในภาวะทรัสตี

นาอูรูได้สิทธิ์ในการปกครองตนเองในเดือนมกราคม ค.ศ. 1966 และเมื่อการประชุมร่างรัฐธรรมนูญได้ผ่านไป 2 ปีหลังจากนั้น นาอูรูจึงได้ประกาศเอกราชในปี ค.ศ. 1968 โดยมีประธานาธิบดีแฮมเมอร์ ดีโรเบิร์ตเป็นประธานาธิบดีคนแรก ในปี ค.ศ. 1967 ประชาชนชาวนาอูรูได้ร่วมกันซื้อทรัพย์สินของคณะกรรมาธิการฟอสเฟตของอังกฤษ ซึ่งนาอูรูได้สิทธิ์ในการบริหารจัดการกิจการเหมืองแร่ในเดือนมิถุนายน ค.ศ. 1970 ภายใต้การบริหารของบริษัทนาอูรูฟอสเฟต รายได้ของนาอูรูที่ได้จากการทำเหมืองแร่ส่งผลให้ประชาชนชาวนาอูรูมีมาตรฐานการครองชีพสูงที่สุดในกลุ่มประเทศแถบแปซิฟิก ในปี ค.ศ. 1989 นาอูรูได้ฟ้องออสเตรเลียต่อศาลยุติธรรมระหว่างประเทศจากความล้มเหลวของออสเตรเลียในการแก้ไขความเสียหายด้านสิ่งแวดล้อมที่เกิดจากการทำเหมืองแร่ฟอสเฟตเมื่อครั้งที่ออสเตรเลียมีอำนาจบริหารกิจการต่าง ๆ ในนาอูรู

การเมือง

 
รัฐสภานาอูรู

นาอูรูเป็นสาธารณรัฐ มีประธานาธิบดีเป็นประมุขแห่งรัฐและหัวหน้ารัฐบาล รัฐสภานาอูรูเป็นระบบสภาเดียวประกอบด้วยสมาชิก 19 คน มาจากการเลือกตั้งทุกสามปี รัฐสภาจะเลือกประธานาธิบดีจากสมาชิกรัฐสภา และประธานาธิบดีจะเป็นผู้แต่งตั้งคณะรัฐมนตรีซึ่งมีสมาชิก 5–6 คน นาอูรูไม่มีโครงสร้างพรรคการเมืองอย่างเข้มแข็งเท่าใดนัก โดยตัวแทนส่วนใหญ่เป็นผู้สมัครอิสระ ซึ่งเห็นได้จากสมาชิกรัฐสภาในสมัยปัจจุบันมีสมาชิกที่มาจากผู้แทนอิสระถึง 15 คนจากสมาชิกรัฐสภาทั้งหมด 19 คน สำหรับพรรคการเมืองที่มีการเคลื่อนไหวอยู่ในปัจจุบันมี 4 พรรค ได้แก่ พรรคนาอูรู พรรคประชาธิปไตยแห่งนาอูรู นาอูรูเฟิร์สและพรรคกลาง แม้จะมีพรรคการเมือง แต่การร่วมรัฐบาลในนาอูรูนั้นมักขึ้นอยู่กับความสัมพันธ์ทางครอบครัวมากกว่าพรรคการเมืองที่สังกัด

ในช่วงระหว่างปี ค.ศ. 1992 - 1999 ได้มีการนำระบบการปกครองส่วนท้องถิ่นที่เรียกว่า สภาเกาะนาอูรู (Nauru Island Council - NIC) เข้ามาใช้ โดยสภานี้จะมีสมาชิกสภาทั้งสิ้น 9 คน มีหน้าที่ให้บริการในท้องถิ่น อย่างไรก็ตามในปี ค.ศ. 1999 รัฐบาลตัดสินใจยกเลิกสภาเกาะนาอูรูและให้ทรัพย์สินและหนี้สินของสภาทั้งหมดอยู่ในความรับผิดชอบของรัฐบาลแห่งชาติ การครอบครองที่ดินในประเทศนาอูรูเป็นสิ่งที่แปลก เนื่องจากประชาชนชาวนาอูรูทุกคนมีสิทธิบางประการเหนือที่ดินทั้งหมดของเกาะ ซึ่งที่ดินเหล่านั้นมีเจ้าของเป็นบุคคลหรือกลุ่มครอบครัว รัฐบาลหรือองค์กรต่าง ๆ ไม่มีที่ดินเป็นของตนเอง หากมีความประสงค์จะใช้ที่ดินจะต้องทำสัญญากับเจ้าของที่ดินในบริเวณนั้นก่อน สำหรับประชาชนที่ไม่ใช่ชาวนาอูรูไม่มีสิทธิ์ครอบครองที่ดินบนเกาะ

การแบ่งเขตการปกครอง

ประเทศนาอูรูแบ่งเขตการปกครองระดับบนสุดออกเป็น 14 เขต ดังนี้

  • เขตเดนีโกโมดู (Denigomodu)
  • เขตนีบ็อก (Nibok)
  • เขตบูอาดา (Buada)
  • เขตโบเอ (Boe)
  • เขตบาอีตี (Baiti)
  • เขตเมเนง (Meneng)
  • เขตยาเรน (Yaren)
  • เขตอานาบาร์ (Anabar)
  • เขตอานีบาเร (Anibare)
  • เขตอาเนตัน (Anetan)
  • เขตอูอาโบเอ (Uaboe)
  • เขตอีจูว์ (Ijuw)
  • เขตเอวา (Ewa)
  • เขตอาอีโว (Aiwo)

ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ

นาอูรูได้เข้าร่วมเครือจักรภพแห่งชาติหลังจากที่ได้เอกราชในปี ค.ศ. 1968 ในฐานะสมาชิกพิเศษ และได้รับสถานะสมาชิกภาพโดยสมบูรณ์เมื่อปี ค.ศ. 2000 นาอูรูได้เข้าร่วมเป็นสมาชิกของธนาคารพัฒนาเอเชียในปี ค.ศ. 1999 และเข้าร่วมเป็นสมาชิกของสหประชาชาติในปี ค.ศ. 1999 นอกจากนี้แล้วในระดับภูมิภาคนาอูรูเป็นสมาชิกของ Pacific Islands Forum และองค์กรในระดับภูมิภาคอื่น ๆ นาอูรูได้อนุญาตให้ Atmospheric Radiation Measurement Program ของสหรัฐอเมริกาเข้ามาใช้ระบบการตรวจสอบอากาศบนเกาะได้

นาอูรูไม่มีกองทหารเป็นของตนเอง การป้องกันประเทศเป็นหน้าที่ของรัฐบาลออสเตรเลียภายใต้ข้อตกลงอย่างไม่เป็นทางการของทั้งสองประเทศ ส่วนการรักษาความสงบเรียบร้อยจะใช้กองกำลังตำรวจขนาดเล็กซึ่งอยู่ภายใต้การควบคุมของฝ่ายพลเรือนเป็นผู้ดูแล นอกจากการป้องกันประเทศแล้ว นาอูรูและออสเตรเลียได้ลงนามในบันทึกความเข้าใจเดือนกันยายน ค.ศ. 2005 โดยในบันทึกความเข้าใจนี้ออสเตรเลียจะให้เงินช่วยเหลือแก่นาอูรู รวมไปถึงการส่งผู้เชี่ยวชาญทางด้านการเงิน การสาธารณสุขและการศึกษาเพื่อเป็นที่ปรึกษาให้แก่รัฐบาลนาอูรู ทั้งนี้ผลประโยชน์ที่นาอูรูได้รับจะต้องแลกเปลี่ยนกับการที่นาอูรูจะให้ที่อยู่อาศัยกับกลุ่มผู้ขอลี้ภัยเข้าออสเตรเลียในระหว่งที่กระบวนการพิจารณากำลังดำเนินการอยู่ ในปัจจุบันประเทศนาอูรูใช้สกุลเงินดอลลาร์ออสเตรเลีย

ภูมิศาสตร์

 
เกาะนาอูรู

ประเทศนาอูรูมีพื้นที่ 21 ตารางกิโลเมตร (8 ตารางไมล์) โดยเป็นเกาะรูปรีตั้งอยู่ทางตะวันตกเฉียงใต้ของมหาสมุทรแปซิฟิก เกาะนาอูรูอยู่ห่างจากเส้นศูนย์สูตร 42 กิโลเมตร (26 ไมล์) ไปทางทิศใต้ มีแนวปะการังล้อมรอบซึ่งแนวปะการังเหล่านี้จะปรากฏยอดแหลมให้เห็นเมื่อเวลาน้ำลง การเข้าถึงเกาะนาอูรูทางน้ำเป็นไปด้วยความยากลำบาก เนื่องจากการมีแนวปะการังที่ล้อมรอบเกาะมีผลทำให้ไม่สามารถสร้างท่าเรือได้ อย่างไรก็ตามมีการขุดคลองตามแนวปะการังเพื่อช่วยให้เรือเล็กสามารถเข้าถึงเกาะได้

แนวหน้าผาปะการังล้อมรอบที่ราบสูงตอนกลางของเกาะ จุดที่อยู่สูงสุดในบริเวณที่ราบสูงเรียกว่าคอมมานด์ริดจ์ ซึ่งมีความสูง 71 เมตรเหนือระดับน้ำทะเลปานกลาง บริเวณที่มีความอุดมสมบุรณ์เพียงแห่งเดียวของประเทศนาอูรูอยู่ในบริเวณพื้นที่แคบ ๆ ของแถบชายฝั่งทะเล ซึ่งต้นมะพร้าวเจริญเติบโตได้ดี นอกจากนี้ดินบริเวณโดยรอบของลากูนบูอาดาสามารถปลูกกล้วย สับปะรด ผักชนิดต่าง ๆ เตยทะเล และพืชไม้เนื้อแข็งท้องถิ่นคือต้นกระทิง

นาอูรูเป็นหนึ่งในสามเกาะหินฟอสเฟตใหญ่ในมหาสมุทรแปซิฟิก โดยอีกสองแห่งคือเกาะบานาบาของประเทศคิริบาส และมากาเทียของเฟรนช์โปลินีเซีย อย่างไรก็ตามฟอสเฟตของประเทศนั้นถูกนำมาใช้เกือบหมดแล้ว การทำเหมืองฟอสเฟตในที่ราบสูงตอนกลาง ทำให้พื้นที่กลายเป็นที่ไร้พืช เต็มไปด้วยหินปูนขรุขระที่มียอดสูงสุด 15 เมตร การทำเหมืองแร่เป็นเวลาหนึ่งศตวรรษ ได้สร้างความเสียหายให้กับพื้นที่ถึงสี่ในห้า นอกจากนี้ยังสร้างความเสียหายพื้นที่เขตเศรษฐกิจจำเพาะโดยรอบ โดยประมาณการว่า 40% ของสัตว์น้ำตายจากของเหลวที่ปล่อยออกมา ซึ่งเต็มไปด้วยฟอสเฟต

ปริมาณน้ำจืดในนาอูรูมีอยู่อย่างจำกัด โดยชาวนาอูรูจะใช้ถังเพื่อกักเก็บน้ำฝน อย่างไรก็ตามชาวนาอูรูโดยส่วนมากจะพึ่งพาน้ำจืดจากโรงงานผลิตน้ำจืดจากทะเลทั้งสิ้น 3 แห่ง ซึ่งตั้งอยู่ที่สำนักงานสาธารณูปโภคนาอูรู (Nauru's Utilities Agency) ลักษณะภูมิอากาศของนาอูรูเป็นเขตร้อนชื้น เนื่องจากการตั้งอยู่ใกล้เส้นศูนย์สูตรและมหาสมุทร นาอูรูได้รับอิทธิพลจากลมมรสุมในช่วงระหว่างเดือนพฤศจิกายนถึงเดือนกุมภาพันธ์ แต่มักไม่พบพายุหมุนเขตร้อนเท่าไหร่นัก ปริมาณหยาดน้ำฟ้าของนาอูรูมีความผันแปรสูงมากและมักได้รับอิทธิพลจากเอลนิลโญ ด้วยเหตุนี้ส่งผลให้บางครั้งนาอูรูประสบกับภาวะความแห้งแล้ง ในส่วนของอุณหภูมิในนาอูรูนั้น ช่วงเวลากลางวันอุณหภูมิจะอยู่ระหว่าง 26 องศาเซลเซียส (79 องศาฟาเรนไฮต์) ถึง 35 องศาเซลเซียส (95 องศาฟาเรนไฮต์) ส่วนตอนกลางคืนจะมีอุณหภูมิระหว่าง 22 องศาเซลเซียส (72 องศาฟาเรนไฮต์) ถึง 34 องศาเซลเซียส (93 องศาฟาเรนไฮต์)

ในปัจจุบัน นาอูรูประสบปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและระดับน้ำทะเลที่สูงขึ้น นาอูรูได้รับการจัดให้เป็นหนึ่งในเจ็ดเกาะที่ประสบปัญหาภาวะโลกร้อนซึ่งอาจก่อให้เกิดน้ำท่วมเกาะได้ ถึงแม้ว่าร้อยละ 80 ของพื้นที่ในนาอูรูจะเป็นที่สูง แต่พื้นที่เหล่านั้นไม่สามารถอาศัยอยู่ได้ จนกว่าโครงการการฟื้นฟูแหล่งแร่ฟอสเฟตจะเริ่มดำเนินการ

ข้อมูลภูมิอากาศของเขตยาเรน
เดือน ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ทั้งปี
อุณหภูมิสูงสุดที่เคยบันทึก °C (°F) 34
(93)
37
(99)
35
(95)
35
(95)
32
(90)
32
(90)
35
(95)
33
(91)
35
(95)
34
(93)
36
(97)
35
(95)
37
(99)
อุณหภูมิสูงสุดเฉลี่ย °C (°F) 30
(86)
30
(86)
30
(86)
30
(86)
30
(86)
30
(86)
30
(86)
30
(86)
30
(86)
31
(88)
31
(88)
31
(88)
30.3
(86.5)
อุณหภูมิต่ำสุดเฉลี่ย °C (°F) 25
(77)
25
(77)
25
(77)
25
(77)
25
(77)
25
(77)
25
(77)
25
(77)
25
(77)
25
(77)
25
(77)
25
(77)
25
(77)
อุณหภูมิต่ำสุดที่เคยบันทึก °C (°F) 21
(70)
21
(70)
21
(70)
21
(70)
20
(68)
21
(70)
20
(68)
21
(70)
20
(68)
21
(70)
21
(70)
21
(70)
20
(68)
หยาดน้ำฟ้า มม (นิ้ว) 280
(11.02)
250
(9.84)
190
(7.48)
190
(7.48)
120
(4.72)
110
(4.33)
150
(5.91)
130
(5.12)
120
(4.72)
100
(3.94)
120
(4.72)
280
(11.02)
2,080
(81.89)
วันที่มีหยาดน้ำฟ้าโดยเฉลี่ย 16 14 13 11 9 9 12 14 11 10 13 15 152
แหล่งที่มา: Weatherbase

เศรษฐกิจ

นาอูรูมีแร่ฟอสเฟตอยู่มาก และรายได้แทบทั้งหมดของประเทศมาจากอุตสาหกรรมการขุดและส่งออกแร่ฟอสเฟต ซึ่งมีรายได้ดีจนทำให้ชาวนาอูรู มีรายได้เฉลี่ยต่อหัวสูงเป็นอันดับต้นในหมู่ประเทศหมู่เกาะแปซิฟิกด้วยกัน

ประชากร

 
มิชชันนารีที่เข้ามาเผยแผ่ศาสนาคริสต์แก่ชาวนาอูรูจนกลายป็นศาสนาที่มีผู้นับถือมากที่สุดในประเทศ

ในเดือนกรกฎาคม ค.ศ. 2011 นาอูรูมีประชากร 9,378 คน ซึ่งแต่เดิมมีประชากรมากกว่านี้ โดยในปี ค.ศ. 2006 ชาวนาอูรูราว 1,500 คน ออกจากเกาะไปพร้อมกับแรงงานอพยพชาวคิริบาสและตูวาลูที่ถูกส่งกลับ ภาษาราชการของที่นี่คือ ภาษานาอูรู ร้อยละ 96 ของประชากรเชื้อสายนาอูรูนิยมใช้สนทนากันในบ้าน ส่วนภาษาอังกฤษถูกใช้สื่อสารกันอย่างแพร่หลายทั้งในรัฐบาลและการพาณิชย์ แม้ว่าชาวนาอูรูจะไม่ค่อยออกไปนอกประเทศก็ตาม

ประชากรส่วนใหญ่ของนาอูรูมีเชื้อสายนาอูรู ร้อยละ 58, บุคคลที่มาจากหมู่เกาะแปซิฟิกอื่น ๆ ร้อยละ 26, ชาวยุโรป ร้อยละ 8 และชาวจีนอีกร้อยละ 8 จากการสำรวจในปี ค.ศ. 2010 ประชากรนาอูรูส่วนใหญ่นับถือศาสนาคริสต์นิกายโปรเตสแตนต์ราวสองในสาม ส่วนที่เหลือนับถือนิกายโรมันคาทอลิก รวมทั้งหมดร้อยละ 75, ศาสนาของชาวจีนและศาสนาพุทธ ร้อยละ 11.9, ศาสนาบาไฮ ร้อยละ 9.6 และอไญยนิยม ร้อยละ 3.5 อย่างไรก็ตามรัฐบาลได้จำกัดสิทธิของกลุ่มมอรมอนและพยานพระยะโฮวาที่เป็นลูกจ้างต่างด้าวที่เข้ามาทำงานในบริษัทฟอสเฟตซึ่งรัฐเป็นเจ้าของกิจการ

อัตราการรู้หนังสือของชาวนาอูรูอยู่ที่ร้อยละ 96 มีการศึกษาภาคบังคับสำหรับเด็กอายุตั้งแต่ 6-16 ปี และไม่บังคับอีกสองปี ที่นาอูรูนี้มีวิทยาเขตของมหาวิทยาลัยเซาท์แปซิฟิกเปิดให้บริการ ก่อนการก่อตั้งวิทยาเขตดังกล่าวในปี ค.ศ. 1987 ผู้ศึกษาต่อจะต้องออกไปศึกษาต่อยังต่างประเทศ

ชาวนาอูรูมีปัญหาเกี่ยวกับโรคอ้วนหรือมีน้ำหนักเกินเกณฑ์มาตรฐาน มีสัดส่วนเป็นเพศชายร้อยละ 97 และเพศหญิงร้อยละ 93 ส่งผลให้ประเทศนาอูรูอยู่ในอันดับสูงสุดของโลกที่ประชากรมีความเสี่ยงต่อการเป็นโรคเบาหวานชนิดที่สอง มีประชากรมากกว่าร้อยละ 40 ได้รับผลกระทบจากโรคดังกล่าวด้วย ส่วนปัญหาอื่น ๆ ที่เกี่ยวเนื่องกับการบริโภคของชาวนาอูรูคือ โรคไตและโรคหัวใจ อายุขัยโดยเฉลี่ยของชาวนาอูรูคือ 60.6 ปี สำหรับเพศชาย และ 68.0 ปี สำหรับเพศหญิง

วัฒนธรรม

สัตว์ป่าและพันธุ์พืช

อ้างอิง

  1. Central Intelligence Agency (2014). "Nauru". The World Factbook. สืบค้นเมื่อ 1 April 2014. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่สมเหตุสมผล มีนิยามชื่อ "CIA" หลายครั้งด้วยเนื้อหาต่างกัน
  2. "The population of the Nauruan districts". citypopulation. สืบค้นเมื่อ 1 April 2014.
  3. "Nauru Pronunciation in English". Cambridge English Dictionary. Cambridge University Press. จากแหล่งเดิมเมื่อ 17 February 2015. สืบค้นเมื่อ 16 February 2015.
  4. "Yaren | district, Nauru". Encyclopedia Britannica (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2 September 2019.
  5. Hogan, C Michael (2011). "Phosphate". Encyclopedia of Earth. National Council for Science and the Environment. จากแหล่งเดิมเมื่อ 25 October 2012. สืบค้นเมื่อ 17 June 2012.
  6. Hitt, Jack (10 December 2000). "The Billion-Dollar Shack". The New York Times. จากแหล่งเดิมเมื่อ 16 January 2018. สืบค้นเมื่อ 29 January 2018.
  7. "Pacific correspondent Mike Field". Radio New Zealand. 18 June 2015. จากแหล่งเดิมเมื่อ 10 December 2015. สืบค้นเมื่อ 8 December 2015.
  8. "Nauru's former chief justice predicts legal break down". Special Broadcasting Service. จากแหล่งเดิมเมื่อ 10 December 2015. สืบค้นเมื่อ 8 December 2015.
  9. Ben Doherty. "This is Abyan's story, and it is Australia's story". The Guardian. จากแหล่งเดิมเมื่อ 26 February 2017. สืบค้นเมื่อ 12 December 2016.
  10. Nauru Department of Economic Development and Environment (2003). (PDF). United Nations. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 22 July 2011. สืบค้นเมื่อ 25 June 2012.
  11. Whyte, Brendan (2007). "On Cartographic Vexillology". Cartographica. 42 (3): 251–262. doi:10.3138/carto.42.3.251.
  12. Pollock, Nancy J (1995). "5: Social Fattening Patterns in the Pacific—the Positive Side of Obesity. A Nauru Case Study". ใน De Garine, I (บ.ก.). Social Aspects of Obesity. Routledge. pp. 87–111.
  13. Spennemann, Dirk HR (January 2002). "Traditional milkfish aquaculture in Nauru". Aquaculture International. 10 (6): 551–562. doi:10.1023/A:1023900601000. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่สมเหตุสมผล มีนิยามชื่อ "spennemann" หลายครั้งด้วยเนื้อหาต่างกัน
  14. West, Barbara A (2010). "Nauruans: nationality". Encyclopedia of the Peoples of Asia and Oceania. Infobase Publishing. pp. 578–580. ISBN 978-1-4381-1913-7.
  15. Marshall, Mac (January 1976). "Holy and unholy spirits: The Effects of Missionization on Alcohol Use in Eastern Micronesia". Journal of Pacific History. 11 (3): 135–166. doi:10.1080/00223347608572299. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
  16. Reyes, Ramon E, Jr (1996). "Nauru v. Australia". New York Law School Journal of International and Comparative Law. 16 (1–2).CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  17. Firth, Stewart (January 1978). "German labour policy in Nauru and Angaur, 1906–1914". The Journal of Pacific History. 13 (1): 36–52. doi:10.1080/00223347808572337.
  18. Hill, Robert A (ed) (1986). "2: Progress Comes to Nauru". The Marcus Garvey and Universal Negro Improvement Association Papers. 5. University of California Press. ISBN 978-0-520-05817-0.CS1 maint: extra text: authors list (link)
  19. Ellis, AF (1935). Ocean Island and Nauru – their story. Angus and Robertson Limited. pp. 29–39.
  20. Hartleben, A (1895). Deutsche Rundschau für Geographie und Statistik. p. 429.
  21. Manner, HI (May 1985). "Plant succession after phosphate mining on Nauru". Australian Geographer. 16 (3): 185–195. doi:10.1080/00049188508702872. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
  22. Gowdy, John M; McDaniel, Carl N (May 1999). "The Physical Destruction of Nauru". Land Economics. 75 (2): 333–338.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  23. Shlomowitz, R (November 1990). "Differential mortality of Asians and Pacific Islanders in the Pacific labour trade". Journal of the Australian Population Association. 7 (2): 116–127. PMID 12343016.
  24. Hudson, WJ (April 1965). "Australia's experience as a mandatory power". Australian Outlook. 19 (1): 35–46. doi:10.1080/10357716508444191.
  25. Waters, SD (2008). German raiders in the Pacific (3rd ed.). Merriam Press. p. 39. ISBN 978-1-4357-5760-8.
  26. Bogart, Charles H (November 2008). (PDF). CDSG Newsletter: 8–9. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 2013-10-12. สืบค้นเมื่อ 16 June 2012.
  27. Haden, JD (2000). . Pacific Magazine. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2012-02-08. สืบค้นเมื่อ 16 June 2012.
  28. Takizawa, Akira; Alsleben, Allan (1999–2000). "Japanese garrisons on the by-passed Pacific Islands 1944–1945". Forgotten Campaign: The Dutch East Indies Campaign 1941–1942.
  29. The Times, 14 September 1945
  30. "Nauru Occupied by Australians; Jap Garrison and Natives Starving". The Argus. 15 September 1945. สืบค้นเมื่อ 30 December 2010.
  31. Garrett, J (1996). Island Exiles. ABC. pp. 176–181. ISBN 0-7333-0485-0.
  32. Highet, K; Kahale, H (1993). "Certain Phosphate Lands in Nauru". American Journal of International Law. 87: 282–288.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  33. Davidson, JW (January 1968). "The republic of Nauru". The Journal of Pacific History. 3 (1): 145–150. doi:10.1080/00223346808572131.
  34. Squires, Nick (15 March 2008). "Nauru seeks to regain lost fortunes". BBC News Online. สืบค้นเมื่อ 16 March 2008.
  35. Case Concerning Certain Phosphate Lands in Nauru (Nauru v. Australia) Application: Memorial of Nauru. ICJ Pleadings, Oral Arguments, Documents. United Nations, International Court of Justice. January 2004. ISBN 978-92-1-070936-1.
  36. Matau, Robert (6 June 2013) "President Dabwido gives it another go" 2013-09-26 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. Islands Business.
  37. Levine, Stephen (November 2005). "The constitutional structures and electoral systems of Pacific Island States". Commonwealth & Comparative Politics. 43 (3): 276–295. doi:10.1080/14662040500304866. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
  38. Anckar, D (2000). "Democracies without Parties". Comparative Political Studies. 33 (2): 225–247. doi:10.1177/0010414000033002003. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
  39. Hassell, Graham; Tipu, Feue (May 2008). "Local Government in the South Pacific Islands". Commonwealth Journal of Local Governance. 1 (1): 6–30.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  40. . United Nations. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2006-08-18. สืบค้นเมื่อ 10 May 2006.
  41. "Nauru in the Commonwealth". Commonwealth of Nations. สืบค้นเมื่อ 18 June 2012.
  42. "Nauru (04/08)". US State Department. 2008. สืบค้นเมื่อ 17 June 2012.
  43. Long, Charles N (March 2012). "Quantification of the Impact of Nauru Island on ARM Measurements". Journal of Applied Meteorology and Climatology. 51 (3): 628–636. doi:10.1175/JAMC-D-11-0174.1. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
  44. "Republic of Nauru Country Brief". Australian Department of Foreign Affairs and Trade. November 2005. สืบค้นเมื่อ 2 May 2006.
  45. "Background Note: Nauru". State Department Bureau of East Asian and Pacific Affairs. September 2005. สืบค้นเมื่อ 11 May 2006.
  46. Thaman, RR; Hassall, DC. "Nauru: National Environmental Management Strategy and National Environmental Action Plan" (PDF). South Pacific Regional Environment Programme. p. 234.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  47. Jacobson, Gerry; Hill, Peter J; Ghassemi, Fereidoun (1997). "24: Geology and Hydrogeology of Nauru Island". ใน Vacher, H Leonard; Quinn, Terrence M (บ.ก.). Geology and hydrogeology of carbonate islands. Elsevier. p. 716. ISBN 978-0-444-81520-0.CS1 maint: multiple names: authors list (link) CS1 maint: uses editors parameter (link)
  48. Republic of Nauru (1999). "Climate Change – Response" (PDF). First National Communication. United Nations Framework Convention on Climate Change. สืบค้นเมื่อ 9 September 2009.
  49. Affaire de certaines terres à phosphates à Nauru. International Court of Justice. 2003. pp. 107–109. ISBN 978-92-1-070936-1.
  50. (PDF). Government of Australia. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 2012-02-27. สืบค้นเมื่อ 10 June 2012.
  51. Stephen, Marcus (November 2011). . The New York Times Upfront. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2014-01-10. สืบค้นเมื่อ 18 June 2012.
  52. (PDF). Centre for Australian Weather and Climate Research. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 2013-05-12. สืบค้นเมื่อ 18 June 2012.
  53. http://www.weatherbase.com/weather/weather.php3?s=542049&refer=&cityname=Yaren-District-Yaren-Nauru&units=metric weatherbase]
  54. (PDF). Asian Development Bank. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 2011-06-07. สืบค้นเมื่อ 20 June 2012.
  55. "Religious Adherents, 2010 – Nauru". World Christian Database. สืบค้นเมื่อ 10 เมษายน 2557. Check date values in: |accessdate= (help)
  56. "International Religious Freedom Report 2003 – Nauru". US Department of State. 2003. สืบค้นเมื่อ 2 May 2005.
  57. Waqa, B (1999). "UNESCO Education for all Assessment Country report 1999 Country: Nauru". สืบค้นเมื่อ 2 May 2006.
  58. "USP Nauru Campus". University of the South Pacific. สืบค้นเมื่อ 19 June 2012.
  59. "Fat of the land: Nauru tops obesity league". Independent. 26 December 2010. สืบค้นเมื่อ 19 June 2012.
  60. King, H; Rewers M (1993). "Diabetes in adults is now a Third World problem". Ethnicity & Disease. 3: S67–74.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  61. "Nauru". World health report 2005. World Health Organization. สืบค้นเมื่อ 2 May 2006.

หนังสืออ่านเพิ่มเติม

  • Gowdy, John M; McDaniel, Carl N (2000). Paradise for Sale: A Parable of. University of California Press. ISBN 978-0-520-22229-8.CS1 maint: multiple names: authors list (link)

แหล่งข้อมูลอื่น

  • รัฐบาลนาอูรู
  • Nauru entry at The World Factbook
  • ประเทศนาอูรู ที่เว็บไซต์ Curlie
  • นาอูรู จาก UCB Libraries GovPubs
  • Nauru profile จาก BBC News

ประเทศนาอ, นาอ, งกฤษ, nauru, ออกเส, ยง, nɑːˈu, ruː, นาอ, naoero, หร, อช, ออย, างเป, นทางการ, สาธารณร, ฐนาอ, งกฤษ, republic, nauru, นาอ, ripublik, naoero, เป, นประเทศเกาะและจ, ลร, ฐในภ, ภาคไมโครน, เซ, ทว, ปโอเช, ยเน, ตอนกลางของมหาสม, ทรแปซ, เกาะบานาบาของประเทศค. naxuru xngkvs Nauru xxkesiyng nɑːˈu ruː naxuru Naoero 3 hruxchuxxyangepnthangkar satharnrthnaxuru xngkvs Republic of Nauru naxuru Ripublik Naoero epnpraethsekaaaelaculrthinphumiphakhimokhrniesiy thwipoxechiyeniy txnklangkhxngmhasmuthraepsifik ekaabanabakhxngpraethskhiribasepnphunthithixyuiklekhiyngthisud odyxyuhangkn 300 kiolemtr ipthangtawnxxk naxurutngxyuthangthistawntkechiyngehnuxkhxngtuwalu thistawnxxkechiyngehnuxkhxnghmuekaaosolmxn odyxyuhangkn 1 300 kiolemtr 4 thistawnxxkechiyngehnuxkhxngpapwniwkini thistawnxxkechiyngitkhxngshphnthrthimokhrniesiyaelathisitkhxnghmuekaamaraechll dwyphunthiephiyng 21 tarangkiolemtr thaihnaxuruepnpraethsthimikhnadelkthisudepnxndb 3 khxngolkrxngcakpraethsomnaokaelankhrrthwatiknaelaepnsatharnrththimikhnadelkthisud makipkwanndwycanwnprachakrephiyng 10 670 khn cungthaihpraethsnaxuruepnpraethsthimicanwnprachakrnxythisudepnxndb 2 khxngolkrxngcaknkhrrthwatiknsatharnrthnaxuruRepublic of Nauru xngkvs Ripublik Naoero naxuru thngchati traaephndinkhakhwy God s Will First phraprasngkhkhxngphraecamakxn ephlngchati Nauru Bwiema naxuru thinthankhxngera emuxnghlwngyaern odyphvtiny a phasarachkarphasaxngkvsaelaphasanaxurukarpkkhrxngsatharnrthprachathipity prathanathibdiLionel Aingimeaprakasexkrach phncakdinaedninphawaphungphingkhxngshprachachati b 31 mkrakhm kh s 1968phunthi rwm21 tarangkiolemtr 8 1 tarangiml 194 aehlngna nxymakprachakr kh s 2014 praman9 488 1 227 samaonprachakr kh s 201110 084 2 khwamhnaaenn480 txtarangkiolemtr 1 243 2 txtarangiml 24 cidiphi xanacsux kh s 2005 praman rwm60 landxllarshrth 1 224 txhw5 000 dxllarshrth 1 160 skulengindxllarxxsetreliy AUD ekhtewlaUTC 12khbrthdansaymuxrhsothrsphth674odemnbnsud nr naxuruimmiemuxnghlwngxyangepnthangkar aetthithakarrthbalaelarthsphaaehngchatitngxyuinekhtyaernsungepnhnwykarbriharradblangsud cungxacthuxwayaernepnchuxemuxnghlwngodyxnuolm xxsetreliy niwsiaelnd aelashrachxanackrrwmknbriharchawimokhrniesiyaelaphxliniesiyekhamatngthinthanemux 1 000 pikxnkhristkal playstwrrsthi 19 ckrwrrdieyxrmniidphnwkdinaednnaxuruepnxananikhm hlngsngkhramolkkhrngthi 1sinsud naxuruklayepndinaedninxantikhxngsnnibatchatiodymixxsetreliy niwsiaelndaelashrachxanackrepnphucdkarpkkhrxng rahwangsngkhramolkkhrngthi 2 kxngkalngkhxngckrwrrdiyipunidekhayudkhrxngnaxuru inkarrukkhubkhxngfaysmphnthmitrinaepsifik idkhamkaryudkhrxngnaxuru tamyuththwithikbkraodd hlngcbsngkhram naxuruklayepndinaedninphawathrstikhxngshprachachati aelaidrbexkrachinpi 1968 txmaidekharwmprachakhmaepsifikinpi 1969naxuruepnekaahinfxseftthimiprimanekbiwepncanwnmakiklphiwdin sungchwyihngaytxkarthaehmuxngphiwdin swnthrphyakrfxseftthiehluximkhumkhainkarskd 5 emuxprimansarxngfxsefthmdlng prakxbkbkhwamesiyhayxyangrunaerngkhxngrabbniewscakkarthaehmuxng thrstsungkxtngkhunephuxcdkarkhwammngkhngkhxngekaamimulkhaldnxylng naxurucungklayepnthihlbphasi tax haven aelasunyklangkhxngkarfxkengininchwngsn ephuxharayid 6 cakpi 2001 thung 2008 aelaxikkhrngtngaetpi 2012 rthbalnaxuruidxnuyatihxxsetreliytngsunypramwlphlphumiphakhnaxuru Nauru Regional Processing Centre sungepnsthankkknkhnekhaemuxngnxkchayfng aelkkbenginchwyehlux dwykarphungphaxxsetreliyepnxyangmak aehlngkhxmulbangaehngrabuwanaxuruepnrthbriwarkhxngxxsetreliy 7 8 9 naxuruinthanarthexkrachepnsmachikkhxngshprachachati krxbkarprachumhmuekaaaepsifik ekhruxckrphphaehngchatiaelaxngkhkarrthaexfrika aekhribebiynaelaaepsifik enuxha 1 prawtisastr 2 karemuxng 2 1 karaebngekhtkarpkkhrxng 3 khwamsmphnthrahwangpraeths 4 phumisastr 5 esrsthkic 6 prachakr 7 wthnthrrm 8 stwpaaelaphnthuphuch 9 xangxing 10 hnngsuxxanephimetim 11 aehlngkhxmulxunprawtisastr aekikh nkrbchawnaxururahwangsngkhramklangemuxngnaxurupramanpi 1880 chawimokhrniesiyaelachawphxliniesiyepnklumaerkthiekhamatngthininnaxuruxyangnxy 3 000 pithiaelw 10 tamthrrmeniymaelw samarthaebngphukhninnaxuruidepn 12 epha sungaethndwydaw 12 aechkthipraktbnthngchatinaxuru 11 praephniedimkhxngchawnaxurucasubtrakulphanthangmarda chawnaxurumikhwamchanayinkarephaaeliyngstwna phwkekhacacbplaxibica naplaehlannmaprbtwihchinkbsphaphaewdlxmnacud aelaeliyngduplaehlaniinlakunbwda ephuxepnaehlngxaharthiwangicid nxkcaknimiphuchthxngthinxunthiepnswnprakxbxaharkhxngphwkekha echn maphrawaelaetythael epntn 12 13 chux naxuru xacmithimacaksphthkhawa Anaoero inphasanaxuru xnmikhwamhmaywachnipchayhad 14 cxhn efirn nklawalchawxngkvsepnchawyuorpkhnaerkthiedinthangmathungekaanaxuruinpi kh s 1798 odyekhaidtngchuxekaaaehngniwa ekaaphliaesnt Pleasant Island nbtngaetpi kh s 1830 epntnma chawnaxuruidtidtxkberuxlawalkhxngchawtawntk sungeruxlawalehlanicaaeswnghanacudcaknaxuruephuxekbiwichinerux 13 inchwngrahwangnikalasieruxthielikthanganihkberuxlawalerimekhamaxyuxasyinnaxuru chawekaaiderimkaraelkepliynkhakhaykbchawtawntkmakyingkhun odychawekaacanaxaharipaelkepliynkbekhruxngdumaexlkxhxlaelaxawuthsngkhram 15 xawuthsngkhramthiidmacakchawtawntkehlaniidmikarnamaichinsngkhramrahwangchnephakhxngnaxuruinchwngrahwangpi kh s 1878 1888 16 inpi kh s 1888 eyxrmniidphnwkekaanaxuruekhaepnswnhnungkhxnghmuekaamaraechllinxarkkha 17 karekhamakhxngeyxrmniinkhrngnichwyihsngkhramklangemuxngrahwangchnephatang sinsudlng nxkcakniyngmikartngtaaehnngphramhakstriyinkarpkkhrxngekaaaehngni odyphramhakstriykhxngnaxuruthimichuxesiyngmakthisudkhuxphraecaoxewxida khnamichchnnarisxnsasnaerimekhamainpi kh s 1888 odyepnklummichchnnarithiedinthangmacakhmuekaakilebirt 18 19 chaweyxrmnthiekhamaxasyinnaxurucaeriyknaxuruwa Nawodo hrux Onawero 20 ckrwrrdieyxrmnekhapkkhrxngnaxuruxyuraw 3 thswrrs odyoraebrt rsch phxkhachaweyxrmnthiaetngngankbphuhyingchawnaxuruepnphubriharkhxngnaxurukhnaerkinpi kh s 1890 18 inpi kh s 1900 xlebirt fulelxr exllis nksarwcaeridkhnphbaehlngaerfxseftinnaxuru 17 cnkrathngthungpi kh s 1906 bristhaepsifikfxseftidthakhxtklngkbrthbalkhxngeyxrmniinkarerimtnthakickrrmehmuxngaerfxseft odyerimkarsngxxkfxseftipkhayyngtangpraethsinpi kh s 1907 21 emuxekidsngkhramolkkhrngthi 1 inpi kh s 1914 kxngthphxxsetreliyidsngkxngkalngekhayudkhrxngnaxuru cnkrathngthungpi kh s 1919 xxsetreliy niwsiaelndaelashrachxanackridlngnaminkhxtklngnaxuru sungmiphlihekidkarsthapnakhnakrrmathikarfxseftkhxngxngkvs British Phosphate Commission BPC odykhnakrrmathikarnimisiththiinkarprakxbkickarehmuxngfxseftinnaxuru 22 inpi kh s 1920 ekidkarrabadkhxngiwrsikhhwdihy sngphlihchawnaxururxyla 18 lmtaycakkarrabadinkhrngni 23 hlngcakkarrabadkhxngikhhwdihy 3 pi snnibatchatiidihxanacxxsetreliy shrachxanackraelaniwsiaelndepnphuduaelnaxuruinthanadinaedninxanti 24 inwnthi 6 aela 7 thnwakhm kh s 1940 eruxeyxrmnsxnglaidcmeruxkhxngfaysmphnthmitr 5 labriewniklkbnaxuru nxkcakkarcmeruxaelw eruxeyxrmnthngsxnglaidsrangkhwamesiyhayihkbbriewnehmuxngaeraelasayphanlaeliyngfxseftxikdwy 25 26 karyxmaephkhxngckrwrrdiyipunbneruxrbediymntina ckrwrrdiyipunidsngkxngkalngekhayudkhrxngnaxuru inwnthi 25 singhakhm kh s 1942 26 hlngcaknnideknthaerngnganchawyipun chawekahli chawnaxuruaelachawkilebirtihsrangsnambin odyinrayaewlatxma kxngthphxakaskhxngshrthxemrikaidthingraebidsnambinnikhrngaerkinwnthi 25 minakhm kh s 1943 ephuxtdkarsnbsnunesbiyngxaharthicasngipyngnaxuru karthiesbiyngxaharminxylngepnphlihkxngthphyipuntxngnachawnaxuru 1 200 khnxxkcakekaaodysngipxyuthiekaachukinhmuekaaaekhoriln 27 karthinaxuruodnkxngkalngxemrikapidlxmmaxyangyawnan naipsukaryxmcannkhxngphunakxngkalngyipunbnekaanaxurukhuxhisahachi osaexadainwnthi 13 knyayn kh s 1945 txkxngthphxxsetreliy 28 karyxmcannkhxngyipuninkhrngniidrbkaryxmrbodyphlctwastiewnsn sungepnphuaethnkhxngphlothewxrnxn sturdi phubychakarkxngthphxxsetreliythi 1 bneruxrbediymntina 29 30 hlngcakkaryxmaephkhxngkxngkalngyipun idmikarsngchawnaxuru 737 khnthirxdchiwitcakekaachukklbipyngnaxuru odyeruxkhxngkhnakrrmathikarfxseftkhxngxngkvsthichuxwa Trienza ineduxnmkrakhm kh s 1946 31 inpi kh s 1947 shprachachatiidmxbhmayihxxsetreliy niwsiaelndaelashrachxanackrepnphuduaelekaanaxuruinthanadinaedninphawathrsti 32 naxuruidsiththiinkarpkkhrxngtnexngineduxnmkrakhm kh s 1966 aelaemuxkarprachumrangrththrrmnuyidphanip 2 pihlngcaknn naxurucungidprakasexkrachinpi kh s 1968 odymiprathanathibdiaehmemxr diorebirtepnprathanathibdikhnaerk 33 inpi kh s 1967 prachachnchawnaxuruidrwmknsuxthrphysinkhxngkhnakrrmathikarfxseftkhxngxngkvs sungnaxuruidsiththiinkarbriharcdkarkickarehmuxngaerineduxnmithunayn kh s 1970 phayitkarbriharkhxngbristhnaxurufxseft 21 rayidkhxngnaxuruthiidcakkarthaehmuxngaersngphlihprachachnchawnaxurumimatrthankarkhrxngchiphsungthisudinklumpraethsaethbaepsifik 34 inpi kh s 1989 naxuruidfxngxxsetreliytxsalyutithrrmrahwangpraethscakkhwamlmehlwkhxngxxsetreliyinkaraekikhkhwamesiyhaydansingaewdlxmthiekidcakkarthaehmuxngaerfxseftemuxkhrngthixxsetreliymixanacbriharkickartang innaxuru 32 35 karemuxng aekikh rthsphanaxuru naxuruepnsatharnrth miprathanathibdiepnpramukhaehngrthaelahwhnarthbal rthsphanaxuruepnrabbsphaediywprakxbdwysmachik 19 khn macakkareluxktngthuksampi 36 rthsphacaeluxkprathanathibdicaksmachikrthspha aelaprathanathibdicaepnphuaetngtngkhnarthmntrisungmismachik 5 6 khn 37 naxuruimmiokhrngsrangphrrkhkaremuxngxyangekhmaekhngethaidnk odytwaethnswnihyepnphusmkhrxisra sungehnidcaksmachikrthsphainsmypccubnmismachikthimacakphuaethnxisrathung 15 khncaksmachikrthsphathnghmd 19 khn sahrbphrrkhkaremuxngthimikarekhluxnihwxyuinpccubnmi 4 phrrkh idaek phrrkhnaxuru phrrkhprachathipityaehngnaxuru naxuruefirsaelaphrrkhklang aemcamiphrrkhkaremuxng aetkarrwmrthbalinnaxurunnmkkhunxyukbkhwamsmphnththangkhrxbkhrwmakkwaphrrkhkaremuxngthisngkd 38 inchwngrahwangpi kh s 1992 1999 idmikarnarabbkarpkkhrxngswnthxngthinthieriykwa sphaekaanaxuru Nauru Island Council NIC ekhamaich odysphanicamismachiksphathngsin 9 khn mihnathiihbrikarinthxngthin xyangirktaminpi kh s 1999 rthbaltdsinicykeliksphaekaanaxuruaelaihthrphysinaelahnisinkhxngsphathnghmdxyuinkhwamrbphidchxbkhxngrthbalaehngchati 39 karkhrxbkhrxngthidininpraethsnaxuruepnsingthiaeplk enuxngcakprachachnchawnaxuruthukkhnmisiththibangprakarehnuxthidinthnghmdkhxngekaa sungthidinehlannmiecakhxngepnbukhkhlhruxklumkhrxbkhrw rthbalhruxxngkhkrtang immithidinepnkhxngtnexng hakmikhwamprasngkhcaichthidincatxngthasyyakbecakhxngthidininbriewnnnkxn sahrbprachachnthiimichchawnaxuruimmisiththikhrxbkhrxngthidinbnekaa 10 karaebngekhtkarpkkhrxng aekikh praethsnaxuruaebngekhtkarpkkhrxngradbbnsudxxkepn 14 ekht dngni ekhtedniokomdu Denigomodu ekhtnibxk Nibok ekhtbuxada Buada ekhtobex Boe ekhtbaxiti Baiti ekhtemenng Meneng ekhtyaern Yaren ekhtxanabar Anabar ekhtxanibaer Anibare ekhtxaentn Anetan ekhtxuxaobex Uaboe ekhtxicuw Ijuw ekhtexwa Ewa ekhtxaxiow Aiwo khwamsmphnthrahwangpraeths aekikhnaxuruidekharwmekhruxckrphphaehngchatihlngcakthiidexkrachinpi kh s 1968 inthanasmachikphiess aelaidrbsthanasmachikphaphodysmburnemuxpi kh s 2000 40 naxuruidekharwmepnsmachikkhxngthnakharphthnaexechiyinpi kh s 1999 aelaekharwmepnsmachikkhxngshprachachatiinpi kh s 1999 41 nxkcakniaelwinradbphumiphakhnaxuruepnsmachikkhxng Pacific Islands Forum aelaxngkhkrinradbphumiphakhxun 42 naxuruidxnuyatih Atmospheric Radiation Measurement Program khxngshrthxemrikaekhamaichrabbkartrwcsxbxakasbnekaaid 43 naxuruimmikxngthharepnkhxngtnexng karpxngknpraethsepnhnathikhxngrthbalxxsetreliyphayitkhxtklngxyangimepnthangkarkhxngthngsxngpraeths swnkarrksakhwamsngberiybrxycaichkxngkalngtarwckhnadelksungxyuphayitkarkhwbkhumkhxngfayphleruxnepnphuduael 1 nxkcakkarpxngknpraethsaelw naxuruaelaxxsetreliyidlngnaminbnthukkhwamekhaiceduxnknyayn kh s 2005 odyinbnthukkhwamekhaicnixxsetreliycaihenginchwyehluxaeknaxuru rwmipthungkarsngphuechiywchaythangdankarengin karsatharnsukhaelakarsuksaephuxepnthipruksaihaekrthbalnaxuru thngniphlpraoychnthinaxuruidrbcatxngaelkepliynkbkarthinaxurucaihthixyuxasykbklumphukhxliphyekhaxxsetreliyinrahwngthikrabwnkarphicarnakalngdaeninkarxyu 44 inpccubnpraethsnaxuruichskulengindxllarxxsetreliy 45 swnnirxephimetimkhxmul khunsamarthchwyephimkhxmulswnniidphumisastr aekikh ekaanaxuru praethsnaxurumiphunthi 21 tarangkiolemtr 8 tarangiml 1 odyepnekaarupritngxyuthangtawntkechiyngitkhxngmhasmuthraepsifik ekaanaxuruxyuhangcakesnsunysutr 42 kiolemtr 26 iml ipthangthisit miaenwpakarnglxmrxbsungaenwpakarngehlanicapraktyxdaehlmihehnemuxewlanalng 45 karekhathungekaanaxuruthangnaepnipdwykhwamyaklabak enuxngcakkarmiaenwpakarngthilxmrxbekaamiphlthaihimsamarthsrangthaeruxid xyangirktammikarkhudkhlxngtamaenwpakarngephuxchwyiheruxelksamarthekhathungekaaid 46 aenwhnaphapakarnglxmrxbthirabsungtxnklangkhxngekaa cudthixyusungsudinbriewnthirabsungeriykwakhxmmandridc sungmikhwamsung 71 emtrehnuxradbnathaelpanklang 47 briewnthimikhwamxudmsmburnephiyngaehngediywkhxngpraethsnaxuruxyuinbriewnphunthiaekhb khxngaethbchayfngthael sungtnmaphrawecriyetibotiddi nxkcaknidinbriewnodyrxbkhxnglakunbuxadasamarthplukklwy sbpard phkchnidtang etythael aelaphuchimenuxaekhngthxngthinkhuxtnkrathing 45 naxuruepnhnunginsamekaahinfxseftihyinmhasmuthraepsifik odyxiksxngaehngkhuxekaabanabakhxngpraethskhiribas aelamakaethiykhxngefrnchopliniesiy xyangirktamfxseftkhxngpraethsnnthuknamaichekuxbhmdaelw karthaehmuxngfxseftinthirabsungtxnklang thaihphunthiklayepnthiirphuch etmipdwyhinpunkhrukhrathimiyxdsungsud 15 emtr karthaehmuxngaerepnewlahnungstwrrs idsrangkhwamesiyhayihkbphunthithungsiinha nxkcakniyngsrangkhwamesiyhayphunthiekhtesrsthkiccaephaaodyrxb odypramankarwa 40 khxngstwnataycakkhxngehlwthiplxyxxkma sungetmipdwyfxseft 45 48 primannacudinnaxurumixyuxyangcakd odychawnaxurucaichthngephuxkkekbnafn xyangirktamchawnaxuruodyswnmakcaphungphanacudcakorngnganphlitnacudcakthaelthngsin 3 aehng sungtngxyuthisankngansatharnupophkhnaxuru Nauru s Utilities Agency lksnaphumixakaskhxngnaxuruepnekhtrxnchun enuxngcakkartngxyuiklesnsunysutraelamhasmuthr naxuruidrbxiththiphlcaklmmrsuminchwngrahwangeduxnphvscikaynthungeduxnkumphaphnth aetmkimphbphayuhmunekhtrxnethaihrnk primanhyadnafakhxngnaxurumikhwamphnaeprsungmakaelamkidrbxiththiphlcakexlniloy dwyehtunisngphlihbangkhrngnaxuruprasbkbphawakhwamaehngaelng 10 49 inswnkhxngxunhphumiinnaxurunn chwngewlaklangwnxunhphumicaxyurahwang 26 xngsaeslesiys 79 xngsafaerniht thung 35 xngsaeslesiys 95 xngsafaerniht swntxnklangkhuncamixunhphumirahwang 22 xngsaeslesiys 72 xngsafaerniht thung 34 xngsaeslesiys 93 xngsafaerniht 50 inpccubn naxuruprasbpyhakarepliynaeplngsphaphphumixakasaelaradbnathaelthisungkhun naxuruidrbkarcdihepnhnunginecdekaathiprasbpyhaphawaolkrxnsungxackxihekidnathwmekaaid 51 thungaemwarxyla 80 khxngphunthiinnaxurucaepnthisung aetphunthiehlannimsamarthxasyxyuid cnkwaokhrngkarkarfunfuaehlngaerfxseftcaerimdaeninkar 48 52 khxmulphumixakaskhxngekhtyaerneduxn m kh k ph mi kh em y ph kh mi y k kh s kh k y t kh ph y th kh thngpixunhphumisungsudthiekhybnthuk C F 34 93 37 99 35 95 35 95 32 90 32 90 35 95 33 91 35 95 34 93 36 97 35 95 37 99 xunhphumisungsudechliy C F 30 86 30 86 30 86 30 86 30 86 30 86 30 86 30 86 30 86 31 88 31 88 31 88 30 3 86 5 xunhphumitasudechliy C F 25 77 25 77 25 77 25 77 25 77 25 77 25 77 25 77 25 77 25 77 25 77 25 77 25 77 xunhphumitasudthiekhybnthuk C F 21 70 21 70 21 70 21 70 20 68 21 70 20 68 21 70 20 68 21 70 21 70 21 70 20 68 hyadnafa mm niw 280 11 02 250 9 84 190 7 48 190 7 48 120 4 72 110 4 33 150 5 91 130 5 12 120 4 72 100 3 94 120 4 72 280 11 02 2 080 81 89 wnthimihyadnafaodyechliy 16 14 13 11 9 9 12 14 11 10 13 15 152aehlngthima Weatherbase 53 esrsthkic aekikhnaxurumiaerfxseftxyumak aelarayidaethbthnghmdkhxngpraethsmacakxutsahkrrmkarkhudaelasngxxkaerfxseft sungmirayiddicnthaihchawnaxuru mirayidechliytxhwsungepnxndbtninhmupraethshmuekaaaepsifikdwyknprachakr aekikh michchnnarithiekhamaephyaephsasnakhristaekchawnaxurucnklaypnsasnathimiphunbthuxmakthisudinpraeths ineduxnkrkdakhm kh s 2011 naxurumiprachakr 9 378 khn sungaetedimmiprachakrmakkwani odyinpi kh s 2006 chawnaxururaw 1 500 khn xxkcakekaaipphrxmkbaerngnganxphyphchawkhiribasaelatuwaluthithuksngklb 1 phasarachkarkhxngthinikhux phasanaxuru rxyla 96 khxngprachakrechuxsaynaxuruniymichsnthnakninban 54 swnphasaxngkvsthukichsuxsarknxyangaephrhlaythnginrthbalaelakarphanichy aemwachawnaxurucaimkhxyxxkipnxkpraethsktam 1 45 prachakrswnihykhxngnaxurumiechuxsaynaxuru rxyla 58 bukhkhlthimacakhmuekaaaepsifikxun rxyla 26 chawyuorp rxyla 8 aelachawcinxikrxyla 8 cakkarsarwcinpi kh s 2010 prachakrnaxuruswnihynbthuxsasnakhristnikayopretsaetntrawsxnginsam swnthiehluxnbthuxnikayormnkhathxlik 45 rwmthnghmdrxyla 75 sasnakhxngchawcinaelasasnaphuthth rxyla 11 9 sasnabaih rxyla 9 6 aelaxiyyniym rxyla 3 5 55 xyangirktamrthbalidcakdsiththikhxngklummxrmxnaelaphyanphrayaohwathiepnlukcangtangdawthiekhamathanganinbristhfxseftsungrthepnecakhxngkickar 56 xtrakarruhnngsuxkhxngchawnaxuruxyuthirxyla 96 mikarsuksaphakhbngkhbsahrbedkxayutngaet 6 16 pi aelaimbngkhbxiksxngpi 57 thinaxurunimiwithyaekhtkhxngmhawithyalyesathaepsifikepidihbrikar kxnkarkxtngwithyaekhtdngklawinpi kh s 1987 phusuksatxcatxngxxkipsuksatxyngtangpraeths 58 chawnaxurumipyhaekiywkborkhxwnhruxminahnkekineknthmatrthan misdswnepnephschayrxyla 97 aelaephshyingrxyla 93 59 sngphlihpraethsnaxuruxyuinxndbsungsudkhxngolkthiprachakrmikhwamesiyngtxkarepnorkhebahwanchnidthisxng miprachakrmakkwarxyla 40 idrbphlkrathbcakorkhdngklawdwy 60 swnpyhaxun thiekiywenuxngkbkarbriophkhkhxngchawnaxurukhux orkhitaelaorkhhwic xayukhyodyechliykhxngchawnaxurukhux 60 6 pi sahrbephschay aela 68 0 pi sahrbephshying 61 wthnthrrm aekikhswnnirxephimetimkhxmul khunsamarthchwyephimkhxmulswnniidstwpaaelaphnthuphuch aekikhswnnirxephimetimkhxmul khunsamarthchwyephimkhxmulswnniidxangxing aekikh 1 0 1 1 1 2 1 3 1 4 1 5 1 6 Central Intelligence Agency 2014 Nauru The World Factbook subkhnemux 1 April 2014 xangxingphidphlad payrabu lt ref gt imsmehtusmphl miniyamchux CIA hlaykhrngdwyenuxhatangkn The population of the Nauruan districts citypopulation subkhnemux 1 April 2014 Nauru Pronunciation in English Cambridge English Dictionary Cambridge University Press ekb cakaehlngedimemux 17 February 2015 subkhnemux 16 February 2015 Yaren district Nauru Encyclopedia Britannica phasaxngkvs subkhnemux 2 September 2019 Hogan C Michael 2011 Phosphate Encyclopedia of Earth National Council for Science and the Environment ekb cakaehlngedimemux 25 October 2012 subkhnemux 17 June 2012 Hitt Jack 10 December 2000 The Billion Dollar Shack The New York Times ekb cakaehlngedimemux 16 January 2018 subkhnemux 29 January 2018 Pacific correspondent Mike Field Radio New Zealand 18 June 2015 ekb cakaehlngedimemux 10 December 2015 subkhnemux 8 December 2015 Nauru s former chief justice predicts legal break down Special Broadcasting Service ekb cakaehlngedimemux 10 December 2015 subkhnemux 8 December 2015 Ben Doherty This is Abyan s story and it is Australia s story The Guardian ekb cakaehlngedimemux 26 February 2017 subkhnemux 12 December 2016 10 0 10 1 10 2 Nauru Department of Economic Development and Environment 2003 First National Report to the United Nations Convention to Combat Desertification PDF United Nations khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim PDF emux 22 July 2011 subkhnemux 25 June 2012 Whyte Brendan 2007 On Cartographic Vexillology Cartographica 42 3 251 262 doi 10 3138 carto 42 3 251 Pollock Nancy J 1995 5 Social Fattening Patterns in the Pacific the Positive Side of Obesity A Nauru Case Study in De Garine I b k Social Aspects of Obesity Routledge pp 87 111 13 0 13 1 Spennemann Dirk HR January 2002 Traditional milkfish aquaculture in Nauru Aquaculture International 10 6 551 562 doi 10 1023 A 1023900601000 xangxingphidphlad payrabu lt ref gt imsmehtusmphl miniyamchux spennemann hlaykhrngdwyenuxhatangkn West Barbara A 2010 Nauruans nationality Encyclopedia of the Peoples of Asia and Oceania Infobase Publishing pp 578 580 ISBN 978 1 4381 1913 7 Marshall Mac January 1976 Holy and unholy spirits The Effects of Missionization on Alcohol Use in Eastern Micronesia Journal of Pacific History 11 3 135 166 doi 10 1080 00223347608572299 Unknown parameter coauthors ignored author suggested help Reyes Ramon E Jr 1996 Nauru v Australia New York Law School Journal of International and Comparative Law 16 1 2 CS1 maint multiple names authors list link 17 0 17 1 Firth Stewart January 1978 German labour policy in Nauru and Angaur 1906 1914 The Journal of Pacific History 13 1 36 52 doi 10 1080 00223347808572337 18 0 18 1 Hill Robert A ed 1986 2 Progress Comes to Nauru The Marcus Garvey and Universal Negro Improvement Association Papers 5 University of California Press ISBN 978 0 520 05817 0 CS1 maint extra text authors list link Ellis AF 1935 Ocean Island and Nauru their story Angus and Robertson Limited pp 29 39 Hartleben A 1895 Deutsche Rundschau fur Geographie und Statistik p 429 21 0 21 1 Manner HI May 1985 Plant succession after phosphate mining on Nauru Australian Geographer 16 3 185 195 doi 10 1080 00049188508702872 Unknown parameter coauthors ignored author suggested help Gowdy John M McDaniel Carl N May 1999 The Physical Destruction of Nauru Land Economics 75 2 333 338 CS1 maint multiple names authors list link Shlomowitz R November 1990 Differential mortality of Asians and Pacific Islanders in the Pacific labour trade Journal of the Australian Population Association 7 2 116 127 PMID 12343016 Hudson WJ April 1965 Australia s experience as a mandatory power Australian Outlook 19 1 35 46 doi 10 1080 10357716508444191 Waters SD 2008 German raiders in the Pacific 3rd ed Merriam Press p 39 ISBN 978 1 4357 5760 8 26 0 26 1 Bogart Charles H November 2008 Death off Nauru PDF CDSG Newsletter 8 9 khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim PDF emux 2013 10 12 subkhnemux 16 June 2012 Haden JD 2000 Nauru a middle ground in World War II Pacific Magazine khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux 2012 02 08 subkhnemux 16 June 2012 Takizawa Akira Alsleben Allan 1999 2000 Japanese garrisons on the by passed Pacific Islands 1944 1945 Forgotten Campaign The Dutch East Indies Campaign 1941 1942 The Times 14 September 1945 Nauru Occupied by Australians Jap Garrison and Natives Starving The Argus 15 September 1945 subkhnemux 30 December 2010 Garrett J 1996 Island Exiles ABC pp 176 181 ISBN 0 7333 0485 0 32 0 32 1 Highet K Kahale H 1993 Certain Phosphate Lands in Nauru American Journal of International Law 87 282 288 CS1 maint multiple names authors list link Davidson JW January 1968 The republic of Nauru The Journal of Pacific History 3 1 145 150 doi 10 1080 00223346808572131 Squires Nick 15 March 2008 Nauru seeks to regain lost fortunes BBC News Online subkhnemux 16 March 2008 Case Concerning Certain Phosphate Lands in Nauru Nauru v Australia Application Memorial of Nauru ICJ Pleadings Oral Arguments Documents United Nations International Court of Justice January 2004 ISBN 978 92 1 070936 1 Matau Robert 6 June 2013 President Dabwido gives it another go Archived 2013 09 26 thi ewyaebkaemchchin Islands Business Levine Stephen November 2005 The constitutional structures and electoral systems of Pacific Island States Commonwealth amp Comparative Politics 43 3 276 295 doi 10 1080 14662040500304866 Unknown parameter coauthors ignored author suggested help Anckar D 2000 Democracies without Parties Comparative Political Studies 33 2 225 247 doi 10 1177 0010414000033002003 Unknown parameter coauthors ignored author suggested help Hassell Graham Tipu Feue May 2008 Local Government in the South Pacific Islands Commonwealth Journal of Local Governance 1 1 6 30 CS1 maint multiple names authors list link Republic of Nauru Permanent Mission to the United Nations United Nations khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux 2006 08 18 subkhnemux 10 May 2006 Nauru in the Commonwealth Commonwealth of Nations subkhnemux 18 June 2012 Nauru 04 08 US State Department 2008 subkhnemux 17 June 2012 Long Charles N March 2012 Quantification of the Impact of Nauru Island on ARM Measurements Journal of Applied Meteorology and Climatology 51 3 628 636 doi 10 1175 JAMC D 11 0174 1 Unknown parameter coauthors ignored author suggested help Republic of Nauru Country Brief Australian Department of Foreign Affairs and Trade November 2005 subkhnemux 2 May 2006 45 0 45 1 45 2 45 3 45 4 45 5 Background Note Nauru State Department Bureau of East Asian and Pacific Affairs September 2005 subkhnemux 11 May 2006 Thaman RR Hassall DC Nauru National Environmental Management Strategy and National Environmental Action Plan PDF South Pacific Regional Environment Programme p 234 CS1 maint multiple names authors list link Jacobson Gerry Hill Peter J Ghassemi Fereidoun 1997 24 Geology and Hydrogeology of Nauru Island in Vacher H Leonard Quinn Terrence M b k Geology and hydrogeology of carbonate islands Elsevier p 716 ISBN 978 0 444 81520 0 CS1 maint multiple names authors list link CS1 maint uses editors parameter link 48 0 48 1 Republic of Nauru 1999 Climate Change Response PDF First National Communication United Nations Framework Convention on Climate Change subkhnemux 9 September 2009 Affaire de certaines terres a phosphates a Nauru International Court of Justice 2003 pp 107 109 ISBN 978 92 1 070936 1 Pacific Climate Change Science Program PDF Government of Australia khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim PDF emux 2012 02 27 subkhnemux 10 June 2012 Stephen Marcus November 2011 A Sinking Feeling Why is the president of the tiny Pacific island nation of Nauru so concerned about climate change The New York Times Upfront khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux 2014 01 10 subkhnemux 18 June 2012 Current and future climate of Nauru PDF Centre for Australian Weather and Climate Research khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim PDF emux 2013 05 12 subkhnemux 18 June 2012 http www weatherbase com weather weather php3 s 542049 amp refer amp cityname Yaren District Yaren Nauru amp units metric weatherbase Country Economic Report Nauru PDF Asian Development Bank khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim PDF emux 2011 06 07 subkhnemux 20 June 2012 Religious Adherents 2010 Nauru World Christian Database subkhnemux 10 emsayn 2557 Check date values in accessdate help International Religious Freedom Report 2003 Nauru US Department of State 2003 subkhnemux 2 May 2005 Waqa B 1999 UNESCO Education for all Assessment Country report 1999 Country Nauru subkhnemux 2 May 2006 USP Nauru Campus University of the South Pacific subkhnemux 19 June 2012 Fat of the land Nauru tops obesity league Independent 26 December 2010 subkhnemux 19 June 2012 King H Rewers M 1993 Diabetes in adults is now a Third World problem Ethnicity amp Disease 3 S67 74 CS1 maint multiple names authors list link Nauru World health report 2005 World Health Organization subkhnemux 2 May 2006 hnngsuxxanephimetim aekikhGowdy John M McDaniel Carl N 2000 Paradise for Sale A Parable of University of California Press ISBN 978 0 520 22229 8 CS1 maint multiple names authors list link aehlngkhxmulxun aekikhkhnhaekiywkb praethsnaxuru ephimthiokhrngkarphinxngkhxngwikiphiediy bthniyam cakwikiphcnanukrm sux cakkhxmmxns thrphyakrkareriyn cakwikiwithyaly xyphcn cakwikikhakhm khxkhwamtnchbb cakwikisxrs tara cakwikitararthbalnaxuru Nauru entry at The World Factbook praethsnaxuru thiewbist Curlie naxuru cak UCB Libraries GovPubs Nauru profile cak BBC Newsekhathungcak https th wikipedia org w index php title praethsnaxuru amp oldid 9572838, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,

บทความ

, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม