fbpx
วิกิพีเดีย

ประเทศเปรู

เปรู (สเปน: Perú) มีชื่อทางการคือ สาธารณรัฐเปรู (สเปน: República del Perú) เป็นประเทศที่ตั้งอยู่ทางตะวันตกของทวีปอเมริกาใต้ มีพรมแดนทางทิศเหนือติดกับประเทศเอกวาดอร์และประเทศโคลอมเบีย ทิศตะวันออกติดกับประเทศบราซิลและประเทศโบลิเวีย ทางทิศใต้ติดกับประเทศชิลี และทิศตะวันตกติดกับมหาสมุทรแปซิฟิก

สาธารณรัฐเปรู

República del Perú (สเปน)
คำขวัญ"Firme y feliz por la unión" (สเปน)
เมืองหลวง
และ ใหญ่สุด
ลิมา
ภาษาราชการภาษาสเปน
การปกครองรัฐเดี่ยว สาธารณรัฐระบบประธานาธิบดี
ฟรันซิสโก ซากัสติ
เอกราช 
จาก สเปน
• ประกาศ
28 กรกฎาคม พ.ศ. 2364
พื้นที่
• รวม
1,285,220 ตารางกิโลเมตร (496,230 ตารางไมล์) (19)
0.41
ประชากร
• สำมะโนประชากร 2560
31,237,385
23 ต่อตารางกิโลเมตร (59.6 ต่อตารางไมล์) (183)
จีดีพี (อำนาจซื้อ)2560 (ประมาณ)
• รวม
424.639 พันล้านดอลลาร์
13,341 ดอลลาร์
จีดีพี (ราคาตลาด)2560 (ประมาณ)
• รวม
210.013 พันล้านดอลลาร์
6,598 ดอลลาร์
จีนี (2017) 43.3
ปานกลาง
HDI (2019) 0.777
สูง · อันดับที่ 79
สกุลเงินนูเอโบโซล (PEN)
เขตเวลาUTC−5 (PET)
รหัสโทรศัพท์51
โดเมนบนสุด.pe
  1. เกชัวและไอย์มาราเป็นภาษาทางการในระดับท้องถิ่น
  2. Shugart, Matthew Søberg (September 2005). (PDF). Graduate School of International Relations and Pacific Studies. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 19 August 2008. สืบค้นเมื่อ 31 August 2017.CS1 maint: ref=harv (link)
  3. Shugart, Matthew Søberg (December 2005). "Semi-Presidential Systems: Dual Executive And Mixed Authority Patterns". French Politics. 3 (3): 323–351. doi:10.1057/palgrave.fp.8200087. ISSN 1476-3427. OCLC 6895745903. Only in Latin America have all new democracies retained a pure presidential form, except for Peru (president-parliamentary) and Bolivia (assembly-independent).CS1 maint: ref=harv (link)
  4. "Gini Index". World Bank. สืบค้นเมื่อ 6 April 2019.
  5. Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 December 2020. pp. 343–346. ISBN 978-92-1-126442-5. สืบค้นเมื่อ 16 December 2020.

ประเทศเปรูเป็นที่ตั้งของอารยธรรมการัล ซึ่งเป็นอารยธรรมเก่าแก่อันหนึ่งของโลก และอาณาจักรอินคา จักรวรรดิที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในทวีปอเมริกาก่อนยุคโคลัมบัส ต่อมาภูมิภาคนี้ตกเป็นอาณานิคมของจักรวรรดิสเปน และได้รับเอกราชในปี พ.ศ. 2364

ชื่อเปรูมาจากคำว่า "บิรู" (Birú) ซึ่งเป็นชื่อของผู้ปกครองท้องถิ่นบริเวณอ่าวซานมีเกลในปานามา โดยบริเวณนี้เป็นจุดใต้สุดที่ชาวยุโรปรู้จักเมื่อครั้งนักสำรวจชาวสเปนมาถึงในปี พ.ศ. 2065 ดังนั้นเมื่อฟรันซิสโก ปิซาร์โรเดินทางสำรวจต่อไปทางใต้ จึงเรียกภูมิภาคเหล่านั้นว่าบิรูหรือเปรูด้วย จักรวรรดิสเปนรับรองชื่อนี้ในปี พ.ศ. 2072 ในเอกสาร กาปิตูลาซิออนเดโตเลโด ซึ่งตั้งจังหวัดเปรูบริเวณจักรวรรดิอินคาเดิม

รัฐอธิปไตยของเปรูเป็นตัวแทนของสาธารณรัฐประชาธิปไตยที่แบ่งการปกครองออกเป็น 25 ภูมิภาค ปัจจุบันเปรูเป็นประเทศที่กำลังพัฒนา โดยอยู่ในอันดับที่ 82 ในดัชนีการพัฒนามนุษย์ของโลกและมีแนวโน้มการพัฒนาคุณภาพมนุษย์อยู่ในระดับสูง ประชากรเปรูมีรายได้ในระดับปานกลางและยังคงมีอัตราความยากจนอยู่ราว 19 เปอร์เซ็นต์ อย่างไรก็ตาม ตลอดหลายปีที่ผ่านมาเปรูถือเป็นประเทศที่มีความมั่งคั่งทางเศรษฐกิจมากที่สุดแห่งหนึ่งของภูมิภาคอเมริกาใต้ด้วยอัตราการเติบโตเฉลี่ย 5.9% รวมทั้งมีอัตราการเติบโตทางอุตสาหกรรมที่เร็วที่สุดแห่งหนึ่งของโลกที่อัตราเฉลี่ย 9.6% กิจกรรมทางเศรษฐกิจที่สำคัญของประเทศได้แก่ การขุดเจาะ การทำเหมือง การผลิต เกษตรกรรม และการประมง พร้อมกับกิจกรรมภาคเศรษฐกิจส่วนอื่น ๆ ที่กำลังเติบโต เช่น โทรคมนาคมและเทคโนโลยีชีวภาพ ประเทศเปรูเป็นส่วนหนึ่งของ The Pacific Pumas ซึ่งเป็นกลุ่มประเทศทางการเมืองและเศรษฐกิจตามแนวชายฝั่งแปซิฟิกของลาตินอเมริกาที่มีแนวโน้มร่วมกันของการเติบโตในเชิงบวก ประชากรของเปรูมียังเสรีภาพทางสังคมและการดำรงชีวิตสูง

เปรูถือเป็นหนึ่งในประเทศที่มีความหลากหลายทางชาติพันธุ์สูงโดยมีประชากรจากหลายภูมิภาค เช่น ชาวอินเดียน-อเมริกัน ชาวยุโรป ชาวแอฟริกา รวมถึงชาวเอเชีย ภาษาหลักที่ใช้ในการสื่อสารโดยทั่วไปคือภาษาสเปน และยังมีภาษาท้องถิ่นอีกมากมายตามแถบชนบทของประเทศ เช่น ภาษาไอมารา ภาษาเกชัว ความหลากหลายทางวัฒนธรรมดังกล่าวนี้สะท้อนให้เห็นผ่านวิถีชีวิตของชาวเปรูในหลายแง่มุม เช่น สถานที่ท่องเที่ยว ดนตรี อาหาร การแต่งกาย เป็นต้น

ภูมิศาสตร์

 
แผนที่แสดงเขตพืชพรรณที่แตกต่างกันไปตามลักษณะภูมิประเทศ

เปรูมีพื้นที่ 1,285,220 ตารางกิโลเมตร มีพรมแดนติดกับเอกวาดอร์และโคลอมเบียทางเหนือ บราซิลทางตะวันออก โบลิเวียทางตะวันออกเฉียงใต้ ชิลีทางใต้ และมหาสมุทรแปซิฟิกทางตะวันตก ประเทศเปรูมีเทือกเขาแอนดีสพาด ผ่านขนานกับชายฝั่งมหาสมุทรแปซิฟิก แบ่งประเทศออกเป็นสามภูมิภาคทางภูมิศาสตร์ ได้แก่ พื้นที่ชายฝั่งหรือ โกสตา (costa) ทางตะวันตก เป็นที่ราบแคบและแห้งแล้งยกเว้นบริเวณหุบเขาซึ่งเกิดจากแม่น้ำตามฤดูกาล เขตที่สูงหรือ ซิเอร์รา (sierra) เป็นภูมิภาคบนเทือกเขาแอนดีส ซึ่งเป็นที่ตั้งของที่ราบสูงอัลติปลาโน (Altiplano) เช่นเดียวกับอวสการัน (Huascarán) จุดที่สูงที่สุดของประเทศ 6,768 เมตร ส่วนที่สามคือเขตป่ารกทึบหรือ เซลบา (selva) เป็นที่ราบกว้างขวาง ปกคลุมด้วยป่าดิบชื้นแอมะซอน เกือบร้อยละ 60 ของพื้นที่ประเทศอยู่ในส่วนนี้

แม่น้ำส่วนใหญ่มีต้นกำเนิดจากเทือกเขาแอนดีส และไหลลงสู่เขตลุ่มน้ำสามแห่งของเปรู แม่น้ำที่ไหลไปทางมหาสมุทรแปซิฟิกนั้นสูงชันและสั้น ไหลอย่างไม่สม่ำเสมอ ในขณะที่สายที่ไหลไปทางแม่น้ำแอมะซอนนั้นยาวกว่า มีกระแสน้ำมากกว่า และสูงชันน้อยกว่าเมื่อไหลออกจากเขตที่สูง ส่วนแม่น้ำที่ไหลไปยังทะเลสาบติติกากาส่วนใหญ่จะสั้นและมีกระแสน้ำมาก แม่น้ำสายที่ยาวเป็นอันดับต้น ๆ ของเปรูได้แก่ แม่น้ำอูกายาลิ แม่น้ำมารัญญอน แม่น้ำปูตูมาโย แม่น้ำยาบารี แม่น้ำอัวยากา แม่น้ำอูรูบัมบา แม่น้ำมันตาโร และแม่น้ำแอมะซอน

เปรูไม่ได้มีเฉพาะภูมิอากาศแบบเขตร้อนเหมือนประเทศแถบเส้นศูนย์สูตรทั่วไป อิทธิพลของเทือกเขาแอนดีสและกระแสน้ำฮุมบ็อลท์ทำ ให้เปรูมีความหลากหลายทางภูมิอากาศ เขตชายฝั่งมีอากาศอบอุ่น ปริมาณน้ำฝนต่ำ และความชื้นสูง ยกเว้นส่วนเหนือสุดที่ร้อนกว่าและฝนตกมากกว่า โดยเฉพาะในช่วงที่เกิดปรากฏการณ์เอลนีโญ บริเวณชายฝั่งตอนเหนือจะมีฝนตกหนักมาก เขตที่สูง มีฝนตกบ่อยในฤดูร้อน อุณหภูมิและความชื้นลดลงตามความสูง ส่วนเขตป่ารกทึบมีจุดสำคัญที่ฝนตกหนักและอุณหภูมิสูง ยกเว้นส่วนใต้สุดที่มีฤดูหนาวที่หนาวเย็นและฝนตกตามฤดูกาล จากภูมิประเทศและภูมิอากาศที่หลากหลาย ทำให้เปรูมีความหลากหลายทางชีวภาพสูง โดยจนถึงปี พ.ศ. 2546 พบพืชและสัตว์แล้วถึง 21,462 ชนิด ในจำนวนนั้น 5,855 เป็นสปีชีส์เฉพาะถิ่น

ประวัติศาสตร์

ดูบทความหลักที่: ประวัติศาสตร์เปรู

ยุคก่อนอินคา

 
เส้นนัซกา

ปรากฏร่องรอยของมนุษย์กลุ่มแรกในบริเวณประเทศเปรูตั้งแต่ประมาณ 10,000 ปีก่อนพุทธศักราช อารยธรรมการัลซึ่งเป็นสังคมที่เก่าแก่ที่สุดในเปรูเจริญขึ้นบริเวณชายฝั่งมหาสมุทรแปซิฟิกในระหว่าง 2,500 ถึง 1,300 ปีก่อนพุทธศักราช

จาก หลักฐานทางประวัติศาสตร์ที่หลงเหลืออยู่มากมายในประเทศเปรู แสดงให้เห็นว่ามีอารยธรรมต่าง ๆ เกิดขึ้นในทวีปอเมริกาใต้ในยุคก่อนอินคา อารยธรรมชาบินเป็นอารยธรรมที่เก่าแก่ที่สุดอารยธรรมหนึ่งในทวีปอเมริกาใต้ ศูนย์กลางอยู่บริเวณชายฝั่งตอนกลางของเปรู โบราณสถานที่สำคัญคือ ชาบินเดอวนตาร์ ซึ่งอยู่ทางตอนเหนือของกรุงลิมา

ในยุคต่อมา อารยธรรมโมเชพัฒนาขึ้นบริเวณชายฝั่งตอนเหนือของเปรู และภายหลังพัฒนากลายเป็นอารยธรรมชีมู ส่วนทางตอนใต้ของเปรู อารยธรรมนัซกาได้ถือกำเนิดขึ้นบริเวณชายฝั่งในช่วงระยะเวลาเดียวกับอารยธรรมโมเช ร่องรอยอารยธรรมที่สำคัญคือเส้นนัซกา นอกจากนี้ ยังมีอารยธรรมตีวานากู ซึ่งมีศูนย์กลางอยู่ใกล้กรุงลาปาซในประเทศโบลิเวีย และอารยธรรมอัวรีซึ่งมีศูนย์กลางอยู่บริเวณแคว้นไออากูโชทางตอนใต้ของเปรู

ยุคอินคา

ดูเพิ่มเติมที่: จักรวรรดิอินคา
 
การต่อสู้ระหว่างสเปนกับอินคา

อาณาจักรอินคาก่อตั้งขึ้นตั้งแต่ประมาณกลางพุทธศตวรรษที่ 18 แต่เริ่มมีอำนาจขึ้นเมื่อประมาณปี พ.ศ. 1981 ในสมัยของปาชากูตี กษัตริย์องค์ที่ 9 อินคาค่อย ๆ ขยายอาณาเขตออกไปจากศูนย์กลางที่เมืองกุสโกทั้ง โดยวิธีทางการทูตและการสู้รบ จักรวรรดิขยายใหญ่จนถึงที่สุดในยุคของอวยนา กาปัก กษัตริย์องค์ที่ 11 ครอบคลุมบริเวณชายฝั่งตะวันตกของทวีปอเมริกาใต้ ตั้งแต่บริเวณตอนใต้ของประเทศโคลอมเบียไปจนถึงตอนกลางของประเทศชิลี รวมทั้งบริเวณประเทศโบลิเวีย และตอนเหนือของประเทศอาร์เจนตินา

ก่อนที่อวยนา กาปักจะสวรรคต ได้ทรงแบ่งดินแดนอินคาให้แก่อาตาอวลปาและอวสการ์ พระราชโอรสทั้งสอง แต่พระราชโอรสทั้งสองไม่พอพระทัย ต้องการปกครองแผ่นดินแต่เพียงพระองค์เดียว จึงเกิดการสู้รบเพื่อแย่งแผ่นดินกันขึ้น ในที่สุดอาตาอวลปาก็เป็นฝ่ายชนะ

ในขณะที่ดินแดนอินคากำลังวุ่นวายด้วยสงครามแย่งชิงอำนาจและโรคระบาด ฟรันซิสโก ปิซาร์โร นักสำรวจชาวสเปนกับ กำลังพลเพียง 167 คน ได้เดินทางมาเข้าพบอาตาอวลปาขณะที่กำลังพักผ่อนหลังเสร็จสงครามและจับพระองค์เป็นตัวประกัน ชาวอินคามอบทองคำและเงินเป็นจำนวนมากให้แก่ปิซาร์โรเพื่อเป็นค่าไถ่ให้ปล่อย ตัวจักรพรรดิของตน แต่ปิซาร์โรกลับไม่ยอมรักษาคำพูดและประหารพระองค์ในเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2075

การปกครองของสเปน

ในปี พ.ศ. 2075 กองทัพผู้พิชิตของสเปนนำโดยฟรันซิสโก ปิซาร์โร เอาชนะจักรพรรดิอินคาอาตาอวลปา และผนวกเข้าอยู่ใต้การปกครองของสเปน ปิซาร์โรตั้งเมืองหลวงใหม่ที่ลิมาซึ่งกลายเป็นเมืองหลวงของประเทศเปรูในปัจจุบัน สิบปีถัดมา จักรวรรดิสเปนภายใต้การปกครองของราชวงศ์ฮาพส์บวร์คได้ตั้งเขตอุปราชแห่งเปรู ซึ่งครอบคลุมอาณานิคมในอเมริกาใต้เกือบทั้งหมด ประมาณสามสิบปีถัดมา อุปราชฟรันซิสโก เด โตเลโด จัดระเบียบดินแดนในปกครองของตนใหม่ ด้วยการทำเหมืองแร่เงินเป็นกิจกรรมทางเศรษฐกิจหลักและใช้แรงงานชาวพื้นเมือง ทองแท่งจากเปรูเป็นแหล่งรายได้ของเจ้าสเปนและส่งเสริมเครือข่ายการค้าที่ซับซ้อนที่ไปไกลถึงยุโรปและฟิลิปปินส์ อย่างไรก็ตาม ในอีกสองศตวรรษต่อมา การผลิตแร่เงินและการกระจายของเศรษฐกิจที่ลดลงทำให้รายได้ของเจ้าสเปนลดลง จึงทำให้สำนักเจ้าของสเปนประกาศการปฏิรูปบูร์บง ซึ่งประกอบด้วยพระราชกฤษฎีกาเพิ่มภาษีและแยกส่วนเขตอุปราชแห่งเปรู กฎหมายใหม่นี้กระตุ้นให้เกิดการกบฏของตูปัก อามารูที่ 2 และความพยายามปฏิวัติอื่น ๆ ซึ่งพ่ายแพ้ทั้งหมด ในช่วงสงครามประกาศเอกราชในอเมริกาใต้ เปรูยังคงเป็นฐานที่มั่นของฝ่ายสนับสนุนกษัตริย์ แต่เปรูก็กลายเป็นประเทศเอกราชจากการต่อสู้ของโฆเซ เด ซาน มาร์ติน และซิมอน โบลิบาร์

สาธารณรัฐเปรู

ในช่วงแรกของการเป็นสาธารณรัฐ การแก่งแย่งชิงอำนาจของผู้นำทางทหารก่อให้เกิดความไร้เสถียรภาพทางการเมือง อัตลักษณ์ของชาติถูกสร้างขึ้นในยุคนี้ จากการที่แนวความคิดสหพันธ์อเมริกาใต้ของโบลิบาร์และสหภาพกับโบลิเวียไม่ประสบความสำเร็จ ช่วงปลายพุทธศตวรรษที่ 24 เปรูมีเสถียรภาพภายใต้การนำของประธานาธิบดีรามอน กัสติยา ด้วยรายได้ที่เพิ่มขึ้นจากการส่งออกปุ๋ยขี้นก (guano) อย่างไรก็ตาม ทรัพยากรเหล่านี้ถูกใช้หมดไปอย่างรวดเร็ว เปรูมีหนี้สินอย่างหนัก และการต่อสู้ทางการเมืองก็ปะทุขึ้นอีกครั้ง

เปรูพ่ายแพ้ต่อชิลีในสงครามมหาสมุทรแปซิฟิกที่เกิดขึ้นระหว่าง พ.ศ. 2422 ถึง 2427 เสียดินแดนจังหวัดอาริกาและตาราปากาในสนธิสัญญาอังกอนและลิมา หลังจากปัญหาภายในประเทศหลังสงคราม เปรูกลับมามีเสถียรภาพภายใต้การนำของพรรคซิบิล ซึ่งสิ้นสุดลงหลังเอากุสโต เบ. เลกิอา ขึ้นเป็นผู้นำประเทศ เศรษฐกิจตกต่ำครั้งใหญ่ทำให้เลกิอาถูกล้มจากอำนาจ และกำเนิดพันธมิตรประชาชนปฏิวัติอเมริกา (Alianza Popular Revolucionaria Americana) การแข่งขันระหว่างกลุ่มนี้กับกลุ่มชนชั้นสูงและกองทัพเป็นส่วนสำคัญของการเมืองเปรูในอีกสามทศวรรษถัดมา

ในปี พ.ศ. 2511 กองทัพเปรูนำโดยนายพลฆวน เบลัสโก อัลบาราโด ทำรัฐประหารยึดอำนาจจากประธานาธิบดีเฟร์นันโด เบลาอุนเด รัฐบาลใหม่ทำการปฏิรูปครั้งใหญ่ แต่ไม่ได้รับการสนับสนุนมากเท่าไรนัก ในปี พ.ศ. 2518 นายพลฟรันซิสโก โมราเลส เบร์มูเดซ ขึ้นดำรงตำแหน่งประธานาธิบดีแทนเบลัสโก ยุติการปฏิรูปและนำประเทศเข้าสู่ประชาธิปไตยอีกครั้ง หลังยุคของโมราเลสในปี 2523 เปรูประสบปัญหาหนี้ต่างประเทศสูง เงินเฟ้อที่สูงขึ้นเรื่อย ๆ การขนส่งยาเสพติดอย่างต่อเนื่อง และปัญหาการเมืองที่การใช้กำลังอย่างรุนแรง ภายใต้การนำของประธานาธิบดีอัลเบร์โต ฟูฆิโมริ พ.ศ. 2533-2543 ประเทศเปรูก็เริ่มฟื้นตัวด้วยการปฏิรูปทางการเมืองและการปราบปรามกลุ่มผู้ก่อการร้าย แต่ฟูฆิโมริก็ถูกกล่าวหาเรื่องอำนาจนิยม การทุจริตในตำแหน่งหน้าที่ และการละเมิดสิทธิมนุษยชน ทำให้เขาต้องลาออกและหนีออกนอกประเทศหลังจากการเลือกตั้งครั้งปัญหาในปี พ.ศ. 2543 ประชาธิปไตยกลับคืนสู่เปรูอีกครั้งในสมัยของประธานาธิบดีอาเลฆันโดร โตเลโด ซึ่งนับแต่นั้นเป็นต้นมา เปรูพยายามกำจัดการทุจริตในตำแหน่งหน้าที่และสามารถรักษาสภาพทางเศรษฐกิจที่ดีไว้ได้

การปกครอง

 
สภาเปรูประชุมกันที่รัฐสภา (Palacio Legislativo) ในกรุงลิมา

เปรูเป็นสาธารณรัฐประชาธิปไตยแบบมีผู้แทน ใช้ระบอบประธานาธิบดี ภายใต้รัฐธรรมนูญปัจจุบัน ประธานาธิบดีทำหน้าที่เป็นประมุขแห่งรัฐและหัวหน้ารัฐบาล โดยได้รับเลือกตั้งเข้ามาอยู่ในตำแหน่งห้าปี และไม่สามารถได้รับเลือกอีกในสมัยถัดไปทันทีได้ ประธานาธิบดีแต่งตั้งนายกรัฐมนตรีและคณะรัฐมนตรีที่เหลือตามคำแนะนำของนายกรัฐมนตรี รัฐสภาของเปรูเป็นแบบสภาเดียว มีสมาชิก 120 คน ได้รับเลือกตั้งเข้ามาอยู่ในตำแหน่งเป็นเวลาห้าปี ทั้งฝ่ายนิติบัญญัติและฝ่ายบริหารสามารถเริ่มเสนอร่างกฎหมายได้ โดยร่างกฎหมายจะต้องผ่านความเห็นชอบจากสภาและประกาศใช้โดยประธานาธิบดี สถาบันตุลาการเป็นอิสระตามรัฐธรรมนูญ แต่มีการแทรกแซงฝ่ายตุลาการบ่อยครั้งตลอดประวัติศาสตร์

รัฐบาลเปรูได้รับการเลือกตั้งโดยตรง และการเลือกตั้งเป็นหน้าที่ของประชาชนอายุตั้งแต่ 18 ปีจนถึง 70 ปี ในการเลือกตั้งทั่วไปในปี พ.ศ. 2549 อาลัน การ์ซิอา จากพรรคอาปริสตาเปรู ชนะการเลือกตั้งประธานาธิบดีเหนือโอยันตา อูมาลา จากสหภาพเพื่อเปรู สภาปัจจุบันประกอบด้วยสมาชิกจากพรรคอาปริสตาเปรู 36 คน พรรคชาตินิยมเปรู 23 คน พรรคสหภาพเพื่อเปรู 19 คน พรรคเอกภาพแห่งชาติ 15 คน พันธมิตรเพื่ออนาคต 13 คน พันธมิตรรัฐสภา 9 คน และกลุ่มรัฐสภาพิเศษ 5 คน

ความ สัมพันธ์กับต่างประเทศของเปรูที่ผ่านมามักเกี่ยวพันกับปัญหาข้อพิพาทพรมแดนกับประเทศเพื่อนบ้าน ซึ่งส่วนใหญ่ตกลงกันได้ในคริสต์ศตวรรษที่ 20 ปัจจุบันเปรูมีข้อพิพาทกับชิลีเรื่องน่านน้ำในมหาสมุทรแปซิฟิก เปรูเป็นสมาชิกของกลุ่มในภูมิภาคหลายกลุ่ม เป็นสมาชิกก่อตั้งของประชาคมแอนดีส และเป็นสมาชิกขององค์กรรัฐอเมริกา

การแบ่งเขตการปกครอง

 
แผนที่แคว้นต่าง ๆ ของเปรู

ประเทศเปรูแบ่งการปกครองออกเป็น 25 แคว้น (región) แต่ละแคว้นแบ่งออกเป็นจังหวัด (provincia) และเขต (distrito) ย่อยลงมาตามลำดับ (ยกเว้นจังหวัดลิมาซึ่งเป็นเอกเทศไม่อยู่ในแคว้นใด) แต่ละแคว้นเลือกรัฐบาลท้องถิ่นซึ่งประกอบด้วยประธานและสภา มีวาระ 4 ปี รัฐบาลท้องถิ่นดูแลเรื่องการพัฒนาภูมิภาค โครงการลงทุนสาธารณะ ส่งเสริมกิจกรรมทางเศรษฐกิจ และการจัดการทรัพย์สินสาธารณะ จังหวัดลิมาบริหารโดยเทศบาลมหานครลิมา

แคว้นต่าง ๆ ของเปรู และเมืองหลักของแคว้นได้แก่

และจังหวัดลิมา มีเมืองหลักคือลิมา เมืองหลวงของประเทศ

กองทัพ

ดูบทความหลักที่: กองทัพเปรู

กองทัพเปรูประกอบด้วยกองทัพบก กองทัพเรือ และกองทัพอากาศ มีหน้าที่หลักคือดูแลความปลอดภัยของอิสรภาพ เอกราช และบูรณภาพดินแดนของประเทศ กองกำลังของเปรูอยู่ภายใต้การดูแลของกระทรวงกลาโหม และประธานาธิบดีในฐานะผู้บัญชาการสูงสุด การเกณฑ์ทหารถูกยกเลิกในปี พ.ศ. 2542 และเปลี่ยนมาใช้การเป็นทหารโดยสมัครใจแทน

เศรษฐกิจ

 
แผนที่กิจกรรมเศรษฐกิจของเปรู (พ.ศ. 2513)

เปรู เป็นประเทศที่มีความหลากหลายทางด้านเศรษฐกิจเนื่องจากสภาพภูมิศาสตร์ เขตภูเขาอุดมไปด้วยทรัพยากรแร่ธาตุสำคัญหลายชนิด เปรูจึงเป็นผู้ผลิตแร่ธาตุรายใหญ่ของโลก เช่นทองแดง (อันดับ 3 ของโลก) ตะกั่ว (อันดับ 4 ของโลก) เงิน (อันดับ 1 ของโลก) สังกะสี (อันดับ 3 ของโลก) ดีบุก (อันดับ 3 ของโลก) น้ำมันและก๊าซธรรมชาติ ส่วนทางชายฝั่งมหาสมุทรแปซิฟิกมีสภาพเอื้ออำนวยต่อการประมง ผลิตภัณฑ์การเกษตรที่สำคัญ ได้แก่ มันฝรั่ง ข้าวโพด ผลไม้ ต้นโคคา และการปศุสัตว์ นอกจากนี้ ทรัพยากรการท่องเที่ยวของเปรู เช่น มาชูปิกชู เมืองกุสโก และป่าดิบชื้นบริเวณแม่น้ำแอมะซอนสามารถดึงดูดนักท่องเที่ยวได้เป็นจำนวนมาก

เปรู มีรายได้ต่อประชากรปี (พ.ศ. 2549) อยู่ที่ 3,374 ดอลลาร์สหรัฐ ร้อยละ 39.3 ของประชากรเป็นคนจน รวมถึงร้อยละ 13.7 ที่อยู่ในระดับจนมาก การบริการมีส่วนร้อยละ 52.9 ของผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศ ปี พ.ศ. 2550 ตามด้วยอุตสาหกรรมขั้นทุติยภูมิร้อยละ 23.2 อุตสาหกรรมขั้นปฐมภูมิร้อยละ 14.2 และภาษีร้อยละ 9.7 สินค้าส่งออกที่สำคัญของเปรู ได้แก่ ทองแดง ทอง สังกะสี ปิโตรเลียม กาแฟ และสิ่งทอ ส่วนการนำเข้าส่วนใหญ่เป็นวัตถุดิบและสินค้าทุนสำหรับอุตสาหกรรม ประเทศคู่ค้าหลักของเปรูได้แก่สหรัฐอเมริกา จีน บราซิล ชิลี แคนาดา สวิตเซอร์แลนด์ ญี่ปุ่น โคลอมเบีย และเอกวาดอร์

นโยบายเศรษฐกิจของเปรูมีการเปลี่ยนแปลงเป็นอย่างมากในช่วงหลายสิบปีที่ผ่านมา ในช่วงปี พ.ศ. 2511-2518 รัฐบาลฆวน เบลัสโก อัลบาราโด มีการปฏิรูปหลายอย่างเช่น การปฏิรูปที่ดินทางการเกษตร ยึดบริษัทต่างชาติหลายแห่งมาเป็นของรัฐบาล การใช้ระบบเศรษฐกิจแบบวางแผนและการขยายภาครัฐบาล ถึงแม้การปฏิรูปเหล่านี้ไม่สามารถบรรลุเป้าหมายที่จะปรับการกระจายรายได้และยุติการพึ่งพิงทางเศรษฐกิจจากประเทศที่พัฒนาแล้วได้ก็ตาม แต่นโยบายปฏิรูปเหล่านี้ส่วนใหญ่ก็คงอยู่จนปี พ.ศ. 2533 เมื่อรัฐบาลอัลเบร์โต ฟูฆิโมริ ยกเลิกการควบคุมราคา การแทรกแซงทางการค้า การควบคุมการลงทุนโดยตรงจากต่างประเทศ และดำเนินการแปรรูปหน่วยงานรัฐวิสาหกิจส่วนใหญ่ การปฏิรูปเสรีนี้เหล่านี้ทำให้เศรษฐกิจเปรูมีการเติบโตอย่างมั่นคงตั้งแต่ปี พ.ศ. 2536 ยกเว้นแต่ช่วงวิกฤตการณ์ทางการเงินในเอเชีย พ.ศ. 2540

ในปี พ.ศ. 2550 เปรูมีสภาพเศรษฐกิจดีที่สุดในรอบ 40 ปี และเป็นประเทศที่มีอัตราการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจสูงที่สุดในทวีป (ประมาณร้อยละ 9.2 ใน พ.ศ. 2550) ซึ่งเป็นผลจากการที่ราคาแร่ธาตุสูงขึ้นเป็นประวัติการณ์ นอกจากนี้ การลงทุนของภาคเอกชนและการบริโภคภายในประเทศยังเติบโตสูงขึ้นอย่างมาก แต่อย่างไรก็ตาม ความร่ำรวยและความเจริญกลับกระจายไม่ทั่วถึงประชากรทั้งประเทศ ในขณะที่เมืองที่ตั้งอยู่บริเวณริมฝั่งมหาสมุทรแปซิฟิกและทางตอนเหนือของ ประเทศมีเศรษฐกิจที่เจริญเติบโต เมืองทางตอนใต้แถบเทือกเขาแอนดีสซึ่งส่วนใหญ่ประกอบการเกษตรในพื้นที่ขนาดเล็กกลับมีอัตราประชากรยากจนสูงถึงร้อยละ 70

ประชากร

 
ชาวเปรูพื้นเมือง

เปรูมีประชากรประมาณ 28 ล้านคน เป็นประเทศที่มีประชากรมากที่สุดเป็นอันดับสี่ของทวีปอเมริกาใต้จากข้อมูลปี พ.ศ. 2550 โดยการเติบโตของจำนวนประชากรลดลงจากร้อยละ 2.6 เหลือร้อยละ 1.6 ในช่วงปี พ.ศ. 2493 ถึง 2543 โดยคาดการณ์ว่าจะมีประชากรประมาณ 42 ล้านคนในปี พ.ศ. 2593 จากข้อมูลปี พ.ศ. 2548 ร้อยละ 72.6 ของประชากรอาศัยอยู่ในเขตเมือง และร้อยละ 27.4 ในเขตชนบท เมืองหลักของเปรูได้แก่ ลิมา อาเรกิปา ตรูฆิโย ชิกลาโย ปิวรา อิกิโตส ชิมโบเต กุสโก และอวงกาโย ซึ่งมีประชากรมากกว่าสองแสนคนในการสำรวจปี พ.ศ. 2536

เปรูเป็นสังคมพหุชาติพันธุ์ที่เกิดจากการรวมตัวของหลายเชื้อชาติตลอดช่วงห้าศตวรรษ โดยชนพื้นเมืองเปรูอาศัยอยู่ในเปรูเป็นเวลานับพันปีก่อนที่สเปนจะเข้าครอบครองในพุทธศตวรรษที่ 21 ประชากรพื้นเมืองลดลงในช่วงประมาณร้อยปี จากเก้าล้านคนเหลือเพียงประมาณหกแสนคนจากโรคติดต่อ ชาวสเปนและชาวแอฟริกาจำนวนมากเข้ามาในยุคอาณานิคม หลังได้รับเอกราช มีชาวยุโรปอพยพเพิ่มขึ้น จากอังกฤษ ฝรั่งเศส เยอรมนี อิตาลี และสเปน ชาวจีนเข้ามาในช่วงปลายพุทธศตวรรษที่ 24 ทดแทนแรงงานทาส และได้กลายมาเป็นส่วนสำคัญของสังคมเปรู

ภาษาทางการของเปรูคือ ภาษาสเปน ซึ่งเป็นภาษาแม่ของชาวเปรูที่มีอายุตั้งแต่ 5 ปีขึ้นไปร้อยละ 80.3 (พ.ศ. 2536) และภาษาเกชัวซึ่งมีประชากรร้อยละ 16.5 พูดภาษานี้ (พ.ศ. 2536) มีผู้พูดภาษาท้องถิ่นอื่น ๆ และภาษาต่างประเทศร้อยละ 3 และร้อยละ 0.2 ของประชากรตามลำดับ จากการสำรวจในปี พ.ศ. 2549 ประชากรร้อยละ 85 ระบุว่าตัวเองนับถือนิกายโรมันคาทอลิก และร้อยละ 11 นับถือนิกายโปรเตสแตนต์ อัตราการรู้หนังสืออยู่ที่ร้อยละ 88.9 โดยอัตราในชนบท (ร้อยละ 76.1) ต่ำกว่าในเมือง (ร้อยละ 94.8) การศึกษาขั้นประถมและมัธยมเป็นการศึกษาบังคับและบริการแบบให้เปล่า (ฟรี) ในโรงเรียนของรัฐ

วัฒนธรรม

 
เซบิเชของเปรู
 
อินตีไรมี จัดขึ้นที่ซักไซอัวมัน

วัฒนธรรมเปรูมีรากฐานอยู่บนวัฒนธรรมพื้นเมืองและวัฒนธรรมสเปน ศิลปะของเปรูย้อนกลับไปได้ถึงเครื่องปั้นเดิมเผา สิ่งทอ เพชรพลอย และการแกะสลักของวัฒนธรรมยุคก่อนอินคา ชาวอินคายังคงรักษารูปแบบงานเหล่านี้และยังบรรลุผลในด้านสถาปัตยกรรมโดยได้สร้างมาชูปิกชูในยุคอาณานิคม ศิลปะได้รับอิทธิพลแบบบาโรก โดยผสมเข้ากับวัฒนธรรมท้องถิ่น ในยุคนี้ ศิลปะส่วนใหญ่จะเกี่ยวข้องกับศาสนา ตัวอย่างเช่นโบสถ์จำนวนมากและจิตรกรรมแบบสำนักกุสโก ศิลปะในเปรูซบเซาลงหลังได้รับเอกราช จนมาถึงยุคศิลปะแบบอินดิเฆนิสโม ซึ่งนำเสนอความเชื่อและวิถีชีวิตของชาวพื้นเมืองอเมริกาใต้ วัฒนธรรมโบราณของชาวอินคายังคงอยู่ในเปรูในปัจจุบัน ชาวเปรูยังคงใช้ชีวิตตามแบบบรรพบุรุษ เช่น การใช้ภาษาเกชัว การประกอบพิธีกรรมทางศาสนา

อาหาร

อาหาร จานหลักของเปรูมีความหลากหลายเพราะมีส่วนผสมที่สามารถหาได้ในประเทศ หลายอย่าง เช่น อาหารทะเล เนื้อสัตว์ต่าง ๆ เช่น เนื้อวัว เนื้อไก่ เนื้ออัลปากา และเนื้อหนูตะเภา นิยมรับประทานอาหารจานหลักกับมันฝรั่ง (ซึ่งกล่าวกันว่ามีมากถึง 3,500 ชนิด) ข้าวโพด หรือข้าว ในเขตเทือกเขาชาวเปรูมักจะกินซุปเพื่ออบอุ่นร่างกายก่อนออกไปเผชิญความหนาวเย็น อาหารเปรูที่มีชื่อเสียงคือ เซบิเช ซึ่งมีลักษณะคล้ายยำทะเล โดยนำเนื้อปลาสดหรือกุ้งสดที่หมักในน้ำมะนาวและพริกไทย มาผสมกับหัวหอมซอย

เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ของเปรูคือ ปิสโกซาวร์ (pisco sour) ซึ่งมีส่วนผสมของเหล้าปิสโก (บรั่นดีที่ทำจากองุ่น) น้ำมะนาว น้ำแข็ง ไข่ขาว และน้ำหวาน ชาวเปรูยังนิยมดื่มเครื่องดื่มจากข้าวโพดสีม่วงที่เรียกว่า ชิชาโมราดา (chicha morada) อีกด้วย

ชาวพื้นเมืองนิยมเคี้ยวใบโคคาตากแห้งและดื่มชาโคคามาตั้งแต่สมัยโบราณ แต่ปัจจุบันกำลังประสบปัญหาถูกต่อต้านจากนานาชาติ เนื่องจากใบโคคา (ซึ่งเป็นวัตถุดิบในการผลิตโคเคน) ถูกสหประชาชาติกำหนดให้เป็นยาเสพติดตั้งแต่ พ.ศ. 2504

ดนตรีและการเต้นรำ

ดนตรีของเปรูมีพื้นฐานจากดนตรีพื้นเมือง และได้รับอิทธิพลจากสเปนและแอฟริกาในภายหลัง ในยุคก่อนถูกสเปนครอบครองดนตรีก็มีความหลากหลายแตกต่างกันไปตามพื้นที่ เครื่องดนตรีพื้นเมืองที่แพร่หลายที่สุดคือขลุ่ยเกนาและกลองตินยา เมื่ออารยธรรมสเปนเข้ามากีตาร์ก็เป็นที่รู้จักและกลายเป็นเครื่องดนตรีที่เป็นที่นิยมมากที่สุดอย่างหนึ่งในเปรู นอกจากนี้ กีตาร์ยังเป็นจุดกำเนิดให้แก่เครื่องดนตรีชนิดใหม่คือชารังโก อิทธิพลของดนตรีแบบแอฟริกาปรากฏให้เห็นในทั้งในจังหวะของเพลงและเครื่องดนตรี เช่น กลองกาฆอน

การเต้นรำพื้นเมืองของเปรูนอกจากการเต้นรำของคู่หญิงชายอย่างมาริเนรา ตอนเดโร และอวยโนแล้ว ยังมีระบำกรรไกร ซึ่งชาวเปรูถือว่าเป็นการแสดงที่เป็นพิธีการ ผู้เต้นจะถือกรรไกรไว้ขณะเต้นด้วยท่าที่โลดโผน

เทศกาล

เปรูมีเทศกาลมากมายตลอดทั้งปี ซึ่งมีทั้งเทศกาลทางศาสนา เทศกาลเกี่ยวกับประเพณีของอินคา เทศกาลเกี่ยวกับการเกษตร และเทศกาลเพื่อเฉลิมฉลอง เช่น คาร์นิวาลที่มีจุดเด่นที่การละเล่นสาดน้ำ อินตีไรมีหรือพิธีเพื่อบูชาพระอาทิตย์ซึ่งสืบทอดมาตั้งแต่สมัยอินคา เซญญอร์เดโลสมิลาโกรส (ลอร์ดออฟมิราเคิลส์) ซึ่งเป็นพาเหรดทางศาสนาคริสต์ที่ใหญ่ที่สุดในทวีปอเมริกาใต้ เป็นต้น

กองทัพ

 
หน่วยลาดตระเวนของกองทัพบกเปรูขณะปฏิบัติหน้าที่ในปี 2019

ประเทศเปรูมีกองกำลังทหารที่มีขนาดใหญ่เป็นอันดับที่ 4 ในแถบลาตินอเมริกา โดยมีกองทัพทั้ง 3 เหล่าทัพ ได้แก่ กองทัพบก (Ejército del Perú, EP) กองทัพเรือ (Marina de Guerra del Perú, MGP) และกองทัพอากาศ (Fuerza Aérea del Perú, FAP) ทั้งสามเหล่าทัพมีทหารร่วม 400,000 นาย และขึ้นตรงต่อกองบัญชาการกองทัพของเปรู (ควบคุมและสั่งการโดยประธานาธิบดี) มีภารกิจหลักคือรักษาความสงบเรียบร้อยในประเทศและป้องกันตนเองจากการรุกรานของประเทศเพื่อนบ้าน

อ้างอิง

  1. "Civilizations in America".Washington State University (อังกฤษ)
  2. Raúl Porras Barrenechea, El nombre del Perú, p. 83. (สเปน)
  3. Raúl Porras Barrenechea, El nombre del Perú, p. 84. (สเปน)
  4. Raúl Porras Barrenechea, El nombre del Perú, p. 86. (สเปน)
  5. Raúl Porras Barrenechea, El nombre del Perú, p. 87. (สเปน)
  6. "| Human Development Reports". hdr.undp.org.
  7. "Overview". World Bank (ภาษาอังกฤษ).
  8. (PDF). web.archive.org. 2018-04-24.
  9. writer, Staff. "Culture of Peru | Discover Peru" (ภาษาอังกฤษ).
  10. Fracolli, Britt (2020-01-31). "Peru's cultural traditions and habits". Peru For Less (ภาษาอังกฤษ).
  11. "Peru Culture". Machu Picchu (ภาษาอังกฤษ). 2020-03-04.
  12. AndesHandbook, Huascarán. เรียกข้อมูลวันที่ 12 สิงหาคม 2550. (อังกฤษ)
  13. Instituto de Estudios Histórico-Marítimos del Perú, El Perú y sus recursos: Atlas geográfico y económico, p. 16. (สเปน)
  14. Instituto de Estudios Histórico-Marítimos del Perú, El Perú y sus recursos: Atlas geográfico y económico, p. 31. (สเปน)
  15. Instituto Nacional de Estadística e Informática, Perú: Compendio Estadístico 2005, p. 21. (สเปน)
  16. Instituto de Estudios Histórico-Marítimos del Perú, El Perú y sus recursos: Atlas geográfico y económico, pp. 24-25. (สเปน)
  17. "El Niño Information".. เรียกข้อมูลวันที่ 28 มิถุนายน 2551. (อังกฤษ)
  18. Instituto de Estudios Histórico-Marítimos del Perú, El Perú y sus recursos: Atlas geográfico y económico, pp. 25-26. (สเปน)
  19. Instituto de Estudios Histórico-Marítimos del Perú, El Perú y sus recursos: Atlas geográfico y económico, pp. 26-27. (สเปน)
  20. Instituto Nacional de Estadística e Informática, Perú: Compendio Estadístico 2005, p. 50. (สเปน)
  21. Tom Dillehay et al, "The first settlers", p. 20.
  22. Jonathan Haas et al, "Dating the Late Archaic occupation of the Norte Chico region in Peru", p. 1021.
  23. "South American Sites & Culures". Minnesota State University Mankato (อังกฤษ)
  24. Terence N. D'Altroy, The Incas, Blackwell Publishing, 2002
  25. Recopilación de leyes de los Reynos de las Indias, vol. II, pp. 12-13. (สเปน)
  26. Peter Bakewell, Miners of the Red Mountain, p. 181. (อังกฤษ)
  27. Margarita Suárez, Desafíos transatlánticos, pp. 252-253. (สเปน)
  28. Kenneth Andrien, Crisis and decline, pp. 200-202. (อังกฤษ)
  29. Mark Burkholder, From impotence to authority, pp. 83-87. (อังกฤษ)
  30. Scarlett O'Phelan, Rebellions and revolts in eighteenth century Peru and Upper Peru, p. 276. (อังกฤษ)
  31. Timothy Anna, The fall of the royal government in Peru, pp. 237-238. (อังกฤษ)
  32. Charles Walker, Smoldering ashes, pp. 124–125.(อังกฤษ)
  33. Paul Gootenberg, Between silver and guano, p. 12. (อังกฤษ)
  34. Paul Gootenberg, Imagining development, pp. 5–6. (อังกฤษ)
  35. Paul Gootenberg, Imagining development, p. 9. (อังกฤษ)
  36. Ulrich Mücke, Political culture in nineteenth-century Peru, pp. 193–194. (อังกฤษ)
  37. Peter Klarén, Peru, pp. 262–276. (อังกฤษ)
  38. David Palmer, Peru: the authoritarian tradition, p. 93. (อังกฤษ)
  39. George Philip, The rise and fall of the Peruvian military radicals, pp. 163–165. (อังกฤษ)
  40. Daniel Schydlowsky and Juan Julio Wicht, "Anatomy of an economic failure", pp. 106–107. (อังกฤษ)
  41. Peter Klarén, Peru, pp. 406–407. (อังกฤษ)
  42. BBC News, Fujimori: Decline and fall. 20 พ.ย. 2543 เรียกข้อมูลวันที่ 13 ก.ค. 2551. (อังกฤษ)
  43. "Survivor Toledo". The Economist. 2005-01-09. สืบค้นเมื่อ 2008-07-31. (อังกฤษ)
  44. Constitución Política del Perú, Article N° 112.
  45. Constitución Política del Perú, Article N° 122.
  46. Constitución Política del Perú, Article N° 90.
  47. Constitución Política del Perú, Articles N° 107-108.
  48. Constitución Política del Perú, Articles N° 146.
  49. Jeffrey Clark, Building on quicksand. Retrieved on July 24, 2007. (อังกฤษ)
  50. Constitución Política del Perú, Article N° 31.
  51. Oficina Nacional de Procesos Electorales, Segunda Elección Presidencial 2006. Retrieved on May 15, 2007. (สเปน)
  52. Congreso de la República del Perú, Grupos Parlamentarios. เรียกข้อมูลวันที่ 5 มกราคม 2551. (สเปน)
  53. Ronald Bruce St John, The foreign policy of Peru, pp. 223-224. (อังกฤษ)
  54. BBC News, Peru-Chile border row escalates. เรียกข้อมูลวันที่ 16 พฤษภาคม 2550. (อังกฤษ)
  55. Ley N° 27867, Ley Orgánica de Gobiernos Regionales, Article N° 11.
  56. Ley N° 27867, Ley Orgánica de Gobiernos Regionales, Article N° 10.
  57. Ley N° 27867, Ley Orgánica de Gobiernos Regionales, Article N° 66.
  58. Ministerio de Defensa, Libro Blanco de la Defensa Nacional, p. 90.
  59. Ley N° 27178, Ley del Servicio Militar, Articles N° 29, 42 and 45.
  60. The Economist, Pocket World in Figures 2007 Edition, 2549 (อังกฤษ)
  61. "ข้อมูลประเทศเปรูจากเวิลด์แฟกต์บุก". CIA.. เรียกข้อมูลวันที่ 21 พฤษภาคม 2551.(อังกฤษ)
  62. "Llamas and mash". The Economist. 2008-02-28. (อังกฤษ)
  63. "Ecotourism in Peru". The Economist. 2008-04-10. (อังกฤษ)
  64. "Tourism in Peru". The Economist. 2001-07-19. (อังกฤษ)
  65. ข้อมูลปี พ.ศ. 2550. Instituto Nacional de Estadística e Informática, La pobreza en el Perú en el año 2007, p. 3. (สเปน)
  66. Banco Central de Reserva, Producto Bruto Interno por Sectores Productivos 1950 - 2007. (สเปน)
  67. ข้อมูลปี 2549. Banco Central de Reserva, Memoria 2006, pp. 60-61, 66. Retrieved on July 3, 2007. (สเปน)
  68. Rosemary Thorp and Geoffrey Bertram, Peru 1890–1977, pp. 318–319.
  69. John Sheahan, Searching for a better society, p. 157.
  70. Banco Central de Reserva, Producto bruto interno por sectores productivos 1951–2006. Retrieved on 2008-07-09. (สเปน)
  71. "Background of Peru". The Economist.. เรียกข้อมูลวันที่ 20 พฤษภาคม 2551.(อังกฤษ)
  72. "Poverty amid progress". The Economist. 2008-05-08.. เรียกข้อมูลวันที่ 20 พฤษภาคม 2551. (อังกฤษ)
  73. United Nations, World Population ProspectsPDF (2.74 MiB), pp. 44-48. Retrieved on July 29, 2007 (อังกฤษ)
  74. Instituto Nacional de Estadística e Informática, Perú: Estimaciones y Proyecciones de Población, 1950-2050, pp. 37-38, 40. (สเปน)
  75. Instituto Nacional de Estadística e Informática, Perú: Estimaciones y Proyecciones de Población, 1950-2050, p. 45. (สเปน)
  76. Instituto Nacional de Estadística e Informática, Migraciones Internas en el Perú. เรียกข้อมูลวันที่ 15 พฤษภาคม 2550. (สเปน)
  77. Noble David Cook, Demographic collapse: Indian Peru, 1520-1620, p. 114. (อังกฤษ)
  78. Mario Vázquez, "Immigration and mestizaje in nineteenth-century Peru", pp. 79-81. (อังกฤษ)
  79. Magnus Mörner, Race mixture in the history of Latin America, p. 131. (อังกฤษ)
  80. Instituto Nacional de Estadística e Informática, Perfil sociodemográfico del Perú. เรียกข้อมูลวันที่ 15 พฤษภาคม 2550. (สเปน)
  81. US Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor, International Religious Freedom Report 2007. เรียกข้อมูลวันที่ 14 มิถุนายน 2551. (อังกฤษ)
  82. Portal Educativo Huascarán, El analfabetismo en cifras. เรียกข้อมูลวันที่ 15 พฤษภาคม 2550. (สเปน)
  83. Constitución Política del Perú, Article N° 17.
  84. Víctor Andrés Belaunde, Peruanidad, p. 472. (สเปน)
  85. Gauvin Alexander Bailey, Art of colonial Latin America, pp. 72-74. (อังกฤษ)
  86. Gauvin Alexander Bailey, Art of colonial Latin America, p. 263. (อังกฤษ)
  87. Edward Lucie-Smith, Latin American art of the 20th century, pp. 76-77, 145-146. (อังกฤษ)
  88. Rob Rachowiecki and Charlotte Beech, Peru, Lonely Planet, 2004, หน้า 42-43 (อังกฤษ)
  89. "Fighting for the Right to Chew Coca". Time. 2008-03-17. (อังกฤษ)
  90. Raúl Romero, "Andean Peru", p. 385-386.
  91. Dale Olsen, Music of El Dorado, pp. 17-22.
  92. "Dances and Musical Instruments". (อังกฤษ)
  93. Raúl Romero, "La música tradicional y popular", pp. 263-265.
  94. "Festivals in Peru". Peru Tourism Bureau. (อังกฤษ)
  95. Cruz, Yohel (2017-07-29). "Ránking ubica al Perú como la cuarta Fuerza Armada más poderosa de Latinoamérica". RPP (ภาษาสเปน).
  96. "Military expenditure (% of GDP) - Peru | Data". data.worldbank.org.

แหล่งข้อมูลอื่น

คุณสามารถหาข้อมูลเกี่ยวกับ ประเทศเปรู ได้โดยค้นหาจาก
โครงการพี่น้องของวิกิพีเดีย :
  หาความหมาย จากวิกิพจนานุกรม
  หนังสือ จากวิกิตำรา
  คำคม จากวิกิคำคม
  ข้อมูลต้นฉบับ จากวิกิซอร์ซ
  ภาพและสื่อ จากคอมมอนส์
  เนื้อหาข่าว จากวิกิข่าว
  แหล่งเรียนรู้ จากวิกิวิทยาลัย
รัฐบาล
  • เว็บท่าของรัฐบาลเปรู (สเปน)
  • เว็บไดเรกทอรีของรัฐบาลเปรู (สเปน)
  • ข้อมูลประเทศเปรู จากบีบีซี (อังกฤษ)
  • ข้อมูลประเทศเปรู จากเดอะเวิลด์แฟกต์บุก ซีไอเอ (อังกฤษ)
การศึกษา
การท่องเที่ยว
อื่น ๆ
  • ข้อมูลประเทศเปรู จากสารานุกรมบริทานิกา (อังกฤษ)
  • ข้อมูลประเทศเปรู จากเว็บไซต์กระทรวงการต่างประเทศ ประเทศไทย
  •   ประเทศเปรู ข้อมูลการท่องเที่ยวจาก วิกิท่องเที่ยว}

ประเทศเปร, เปร, สเปน, perú, อทางการค, สาธารณร, ฐเปร, สเปน, república, perú, เป, นประเทศท, งอย, ทางตะว, นตกของทว, ปอเมร, กาใต, พรมแดนทางท, ศเหน, อต, ดก, บประเทศเอกวาดอร, และประเทศโคลอมเบ, ศตะว, นออกต, ดก, บประเทศบราซ, ลและประเทศโบล, เว, ทางท, ศใต, ดก, บประเทศช,. epru sepn Peru michuxthangkarkhux satharnrthepru sepn Republica del Peru epnpraethsthitngxyuthangtawntkkhxngthwipxemrikait miphrmaednthangthisehnuxtidkbpraethsexkwadxraelapraethsokhlxmebiy thistawnxxktidkbpraethsbrasilaelapraethsobliewiy thangthisittidkbpraethschili aelathistawntktidkbmhasmuthraepsifiksatharnrthepruRepublica del Peru sepn thngchati traaephndinkhakhwy Firme y feliz por la union sepn ephlngchati ephlngchatiepru sepn source source track track track track march ephlngthngchati sepn source source track track emuxnghlwngaela ihysudlimaphasarachkarphasasepn 1 karpkkhrxngrthediyw satharnrthrabbprathanathibdi 2 3 prathanathibdifrnsisok sakstiexkrach cak sepn prakas28 krkdakhm ph s 2364phunthi rwm1 285 220 tarangkiolemtr 496 230 tarangiml 19 aehlngna 0 41prachakr samaonprachakr 256031 237 385 khwamhnaaenn23 txtarangkiolemtr 59 6 txtarangiml 183 cidiphi xanacsux 2560 praman rwm424 639 phnlandxllar txhw13 341 dxllarcidiphi rakhatlad 2560 praman rwm210 013 phnlandxllar txhw6 598 dxllarcini 2017 43 3 4 panklangHDI 2019 0 777 5 sung xndbthi 79skulenginnuexobosl PEN ekhtewlaUTC 5 PET rhsothrsphth51odemnbnsud pe ekchwaelaixymaraepnphasathangkarinradbthxngthin Shugart Matthew Soberg September 2005 Semi Presidential Systems Dual Executive and Mixed Authority Patterns PDF Graduate School of International Relations and Pacific Studies khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim PDF emux 19 August 2008 subkhnemux 31 August 2017 CS1 maint ref harv link Shugart Matthew Soberg December 2005 Semi Presidential Systems Dual Executive And Mixed Authority Patterns French Politics 3 3 323 351 doi 10 1057 palgrave fp 8200087 ISSN 1476 3427 OCLC 6895745903 Only in Latin America have all new democracies retained a pure presidential form except for Peru president parliamentary and Bolivia assembly independent CS1 maint ref harv link Gini Index World Bank subkhnemux 6 April 2019 Human Development Report 2020 The Next Frontier Human Development and the Anthropocene PDF United Nations Development Programme 15 December 2020 pp 343 346 ISBN 978 92 1 126442 5 subkhnemux 16 December 2020 praethsepruepnthitngkhxngxarythrrmkarl sungepnxarythrrmekaaekxnhnungkhxngolk aelaxanackrxinkha ckrwrrdithiyingihythisudinthwipxemrikakxnyukhokhlmbs 1 txmaphumiphakhnitkepnxananikhmkhxngckrwrrdisepn aelaidrbexkrachinpi ph s 2364chuxeprumacakkhawa biru Biru sungepnchuxkhxngphupkkhrxngthxngthinbriewnxawsanmieklinpanama 2 odybriewnniepncuditsudthichawyuorpruckemuxkhrngnksarwcchawsepnmathunginpi ph s 2065 3 dngnnemuxfrnsisok pisaroredinthangsarwctxipthangit cungeriykphumiphakhehlannwabiruhruxeprudwy 4 ckrwrrdisepnrbrxngchuxniinpi ph s 2072 inexksar kapitulasixxnedotelod sungtngcnghwdeprubriewnckrwrrdixinkhaedim 5 rthxthipitykhxngepruepntwaethnkhxngsatharnrthprachathipitythiaebngkarpkkhrxngxxkepn 25 phumiphakh pccubnepruepnpraethsthikalngphthna odyxyuinxndbthi 82 indchnikarphthnamnusykhxngolkaelamiaenwonmkarphthnakhunphaphmnusyxyuinradbsung 6 prachakreprumirayidinradbpanklangaelayngkhngmixtrakhwamyakcnxyuraw 19 epxresnt xyangirktam tlxdhlaypithiphanmaepruthuxepnpraethsthimikhwammngkhngthangesrsthkicmakthisudaehnghnungkhxngphumiphakhxemrikaitdwyxtrakaretibotechliy 5 9 7 rwmthngmixtrakaretibotthangxutsahkrrmthierwthisudaehnghnungkhxngolkthixtraechliy 9 6 kickrrmthangesrsthkicthisakhykhxngpraethsidaek karkhudecaa karthaehmuxng karphlit ekstrkrrm aelakarpramng phrxmkbkickrrmphakhesrsthkicswnxun thikalngetibot echn othrkhmnakhmaelaethkhonolyichiwphaph 8 praethsepruepnswnhnungkhxng The Pacific Pumas sungepnklumpraethsthangkaremuxngaelaesrsthkictamaenwchayfngaepsifikkhxnglatinxemrikathimiaenwonmrwmknkhxngkaretibotinechingbwk prachakrkhxngeprumiyngesriphaphthangsngkhmaelakardarngchiwitsungepruthuxepnhnunginpraethsthimikhwamhlakhlaythangchatiphnthusungodymiprachakrcakhlayphumiphakh echn chawxinediyn xemrikn chawyuorp chawaexfrika rwmthungchawexechiy phasahlkthiichinkarsuxsarodythwipkhuxphasasepn aelayngmiphasathxngthinxikmakmaytamaethbchnbthkhxngpraeths echn phasaixmara phasaekchw khwamhlakhlaythangwthnthrrmdngklawnisathxnihehnphanwithichiwitkhxngchawepruinhlayaengmum echn sthanthithxngethiyw dntri xahar karaetngkay epntn 9 10 11 enuxha 1 phumisastr 2 prawtisastr 2 1 yukhkxnxinkha 2 2 yukhxinkha 2 3 karpkkhrxngkhxngsepn 2 4 satharnrthepru 3 karpkkhrxng 4 karaebngekhtkarpkkhrxng 5 kxngthph 6 esrsthkic 7 prachakr 8 wthnthrrm 8 1 xahar 8 2 dntriaelakaretnra 8 3 ethskal 9 kxngthph 10 xangxing 11 aehlngkhxmulxunphumisastr aekikh aephnthiaesdngekhtphuchphrrnthiaetktangkniptamlksnaphumipraeths eprumiphunthi 1 285 220 tarangkiolemtr miphrmaedntidkbexkwadxraelaokhlxmebiythangehnux brasilthangtawnxxk obliewiythangtawnxxkechiyngit chilithangit aelamhasmuthraepsifikthangtawntk praethseprumiethuxkekhaaexndisphad phankhnankbchayfngmhasmuthraepsifik aebngpraethsxxkepnsamphumiphakhthangphumisastr idaek phunthichayfnghrux oksta costa thangtawntk epnthirabaekhbaelaaehngaelngykewnbriewnhubekhasungekidcakaemnatamvdukal ekhtthisunghrux siexrra sierra epnphumiphakhbnethuxkekhaaexndis sungepnthitngkhxngthirabsungxltiplaon Altiplano echnediywkbxwskarn Huascaran cudthisungthisudkhxngpraeths 6 768 emtr 12 swnthisamkhuxekhtparkthubhrux eslba selva epnthirabkwangkhwang pkkhlumdwypadibchunaexmasxn ekuxbrxyla 60 khxngphunthipraethsxyuinswnni 13 aemnaswnihymitnkaenidcakethuxkekhaaexndis aelaihllngsuekhtlumnasamaehngkhxngepru aemnathiihlipthangmhasmuthraepsifiknnsungchnaelasn ihlxyangimsmaesmx inkhnathisaythiihlipthangaemnaaexmasxnnnyawkwa mikraaesnamakkwa aelasungchnnxykwaemuxihlxxkcakekhtthisung swnaemnathiihlipyngthaelsabtitikakaswnihycasnaelamikraaesnamak 14 aemnasaythiyawepnxndbtn khxngepruidaek aemnaxukayali aemnamaryyxn aemnaputumaoy aemnayabari aemnaxwyaka aemnaxurubmba aemnamntaor aelaaemnaaexmasxn 15 epruimidmiechphaaphumixakasaebbekhtrxnehmuxnpraethsaethbesnsunysutrthwip xiththiphlkhxngethuxkekhaaexndisaelakraaesnahumbxlththa iheprumikhwamhlakhlaythangphumixakas ekhtchayfngmixakasxbxun primannafnta aelakhwamchunsung ykewnswnehnuxsudthirxnkwaaelafntkmakkwa 16 odyechphaainchwngthiekidpraktkarnexlnioy briewnchayfngtxnehnuxcamifntkhnkmak 17 ekhtthisung mifntkbxyinvdurxn xunhphumiaelakhwamchunldlngtamkhwamsung 18 swnekhtparkthubmicudsakhythifntkhnkaelaxunhphumisung ykewnswnitsudthimivduhnawthihnaweynaelafntktamvdukal 19 cakphumipraethsaelaphumixakasthihlakhlay thaiheprumikhwamhlakhlaythangchiwphaphsung odycnthungpi ph s 2546 phbphuchaelastwaelwthung 21 462 chnid incanwnnn 5 855 epnspichisechphaathin 20 prawtisastr aekikhdubthkhwamhlkthi prawtisastrepru yukhkxnxinkha aekikh esnnska praktrxngrxykhxngmnusyklumaerkinbriewnpraethseprutngaetpraman 10 000 pikxnphuththskrach 21 xarythrrmkarlsungepnsngkhmthiekaaekthisudinepruecriykhunbriewnchayfngmhasmuthraepsifikinrahwang 2 500 thung 1 300 pikxnphuththskrach 22 cak hlkthanthangprawtisastrthihlngehluxxyumakmayinpraethsepru aesdngihehnwamixarythrrmtang ekidkhuninthwipxemrikaitinyukhkxnxinkha xarythrrmchabinepnxarythrrmthiekaaekthisudxarythrrmhnunginthwipxemrikait sunyklangxyubriewnchayfngtxnklangkhxngepru obransthanthisakhykhux chabinedxwntar sungxyuthangtxnehnuxkhxngkrunglimainyukhtxma xarythrrmomechphthnakhunbriewnchayfngtxnehnuxkhxngepru aelaphayhlngphthnaklayepnxarythrrmchimu swnthangtxnitkhxngepru xarythrrmnskaidthuxkaenidkhunbriewnchayfnginchwngrayaewlaediywkbxarythrrmomech rxngrxyxarythrrmthisakhykhuxesnnska nxkcakni yngmixarythrrmtiwanaku sungmisunyklangxyuiklkrunglapasinpraethsobliewiy aelaxarythrrmxwrisungmisunyklangxyubriewnaekhwnixxakuochthangtxnitkhxngepru 23 yukhxinkha aekikh duephimetimthi ckrwrrdixinkha kartxsurahwangsepnkbxinkha xanackrxinkhakxtngkhuntngaetpramanklangphuththstwrrsthi 18 aeterimmixanackhunemuxpramanpi ph s 1981 insmykhxngpachakuti kstriyxngkhthi 9 xinkhakhxy khyayxanaekhtxxkipcaksunyklangthiemuxngkusokthng odywithithangkarthutaelakarsurb ckrwrrdikhyayihycnthungthisudinyukhkhxngxwyna kapk kstriyxngkhthi 11 khrxbkhlumbriewnchayfngtawntkkhxngthwipxemrikait tngaetbriewntxnitkhxngpraethsokhlxmebiyipcnthungtxnklangkhxngpraethschili rwmthngbriewnpraethsobliewiy aelatxnehnuxkhxngpraethsxarecntinakxnthixwyna kapkcaswrrkht idthrngaebngdinaednxinkhaihaekxataxwlpaaelaxwskar phrarachoxrsthngsxng aetphrarachoxrsthngsxngimphxphrathy txngkarpkkhrxngaephndinaetephiyngphraxngkhediyw cungekidkarsurbephuxaeyngaephndinknkhun inthisudxataxwlpakepnfaychnainkhnathidinaednxinkhakalngwunwaydwysngkhramaeyngchingxanacaelaorkhrabad frnsisok pisaror nksarwcchawsepnkb kalngphlephiyng 167 khn idedinthangmaekhaphbxataxwlpakhnathikalngphkphxnhlngesrcsngkhramaelacbphraxngkhepntwprakn chawxinkhamxbthxngkhaaelaenginepncanwnmakihaekpisarorephuxepnkhaithihplxy twckrphrrdikhxngtn aetpisarorklbimyxmrksakhaphudaelapraharphraxngkhineduxnsinghakhm ph s 2075 24 karpkkhrxngkhxngsepn aekikh machupikchu hnunginecdsingmhscrrykhxngolkyukhihm inpi ph s 2075 kxngthphphuphichitkhxngsepnnaodyfrnsisok pisaror exachnackrphrrdixinkhaxataxwlpa aelaphnwkekhaxyuitkarpkkhrxngkhxngsepn pisarortngemuxnghlwngihmthilimasungklayepnemuxnghlwngkhxngpraethsepruinpccubn sibpithdma ckrwrrdisepnphayitkarpkkhrxngkhxngrachwngshaphsbwrkhidtngekhtxuprachaehngepru sungkhrxbkhlumxananikhminxemrikaitekuxbthnghmd 25 pramansamsibpithdma xuprachfrnsisok ed otelod cdraebiybdinaedninpkkhrxngkhxngtnihm dwykarthaehmuxngaerenginepnkickrrmthangesrsthkichlkaelaichaerngnganchawphunemuxng 26 thxngaethngcakepruepnaehlngrayidkhxngecasepnaelasngesrimekhruxkhaykarkhathisbsxnthiipiklthungyuorpaelafilippins 27 xyangirktam inxiksxngstwrrstxma karphlitaerenginaelakarkracaykhxngesrsthkicthildlngthaihrayidkhxngecasepnldlng 28 cungthaihsankecakhxngsepnprakaskarptirupburbng sungprakxbdwyphrarachkvsdikaephimphasiaelaaeykswnekhtxuprachaehngepru 29 kdhmayihmnikratunihekidkarkbtkhxngtupk xamaruthi 2 aelakhwamphyayamptiwtixun sungphayaephthnghmd 30 inchwngsngkhramprakasexkrachinxemrikait epruyngkhngepnthanthimnkhxngfaysnbsnunkstriy aeteprukklayepnpraethsexkrachcakkartxsukhxngokhes ed san martin aelasimxn oblibar 31 satharnrthepru aekikh inchwngaerkkhxngkarepnsatharnrth karaekngaeyngchingxanackhxngphunathangthharkxihekidkhwamiresthiyrphaphthangkaremuxng 32 xtlksnkhxngchatithuksrangkhuninyukhni cakkarthiaenwkhwamkhidshphnthxemrikaitkhxngoblibaraelashphaphkbobliewiyimprasbkhwamsaerc 33 chwngplayphuththstwrrsthi 24 eprumiesthiyrphaphphayitkarnakhxngprathanathibdiramxn kstiya dwyrayidthiephimkhuncakkarsngxxkpuykhink guano 34 xyangirktam thrphyakrehlanithukichhmdipxyangrwderw eprumihnisinxyanghnk aelakartxsuthangkaremuxngkpathukhunxikkhrng 35 epruphayaephtxchiliinsngkhrammhasmuthraepsifikthiekidkhunrahwang ph s 2422 thung 2427 esiydinaedncnghwdxarikaaelatarapakainsnthisyyaxngkxnaelalima hlngcakpyhaphayinpraethshlngsngkhram epruklbmamiesthiyrphaphphayitkarnakhxngphrrkhsibil sungsinsudlnghlngexakusot eb elkixa khunepnphunapraeths 36 esrsthkictktakhrngihythaihelkixathuklmcakxanac aelakaenidphnthmitrprachachnptiwtixemrika Alianza Popular Revolucionaria Americana 37 karaekhngkhnrahwangklumnikbklumchnchnsungaelakxngthphepnswnsakhykhxngkaremuxngepruinxiksamthswrrsthdma 38 inpi ph s 2511 kxngthpheprunaodynayphlkhwn eblsok xlbaraod tharthpraharyudxanaccakprathanathibdiefrnnod eblaxuned rthbalihmthakarptirupkhrngihy aetimidrbkarsnbsnunmakethairnk 39 inpi ph s 2518 nayphlfrnsisok omraels ebrmueds khundarngtaaehnngprathanathibdiaethneblsok yutikarptirupaelanapraethsekhasuprachathipityxikkhrng 40 hlngyukhkhxngomraelsinpi 2523 epruprasbpyhahnitangpraethssung enginefxthisungkhuneruxy karkhnsngyaesphtidxyangtxenuxng aelapyhakaremuxngthikarichkalngxyangrunaerng 41 phayitkarnakhxngprathanathibdixlebrot fukhiomri ph s 2533 2543 praethseprukerimfuntwdwykarptirupthangkaremuxngaelakarprabpramklumphukxkarray aetfukhiomrikthukklawhaeruxngxanacniym karthucritintaaehnnghnathi aelakarlaemidsiththimnusychn thaihekhatxnglaxxkaelahnixxknxkpraethshlngcakkareluxktngkhrngpyhainpi ph s 2543 42 prachathipityklbkhunsuepruxikkhrnginsmykhxngprathanathibdixaelkhnodr otelod sungnbaetnnepntnma epruphyayamkacdkarthucritintaaehnnghnathiaelasamarthrksasphaphthangesrsthkicthidiiwid 43 karpkkhrxng aekikh sphaepruprachumknthirthspha Palacio Legislativo inkrunglima epruepnsatharnrthprachathipityaebbmiphuaethn ichrabxbprathanathibdi phayitrththrrmnuypccubn prathanathibdithahnathiepnpramukhaehngrthaelahwhnarthbal odyidrbeluxktngekhamaxyuintaaehnnghapi aelaimsamarthidrbeluxkxikinsmythdipthnthiid 44 prathanathibdiaetngtngnaykrthmntriaelakhnarthmntrithiehluxtamkhaaenanakhxngnaykrthmntri 45 rthsphakhxngepruepnaebbsphaediyw mismachik 120 khn idrbeluxktngekhamaxyuintaaehnngepnewlahapi 46 thngfaynitibyytiaelafaybriharsamartherimesnxrangkdhmayid odyrangkdhmaycatxngphankhwamehnchxbcaksphaaelaprakasichodyprathanathibdi 47 sthabntulakarepnxisratamrththrrmnuy 48 aetmikaraethrkaesngfaytulakarbxykhrngtlxdprawtisastr 49 rthbalepruidrbkareluxktngodytrng aelakareluxktngepnhnathikhxngprachachnxayutngaet 18 picnthung 70 pi 50 inkareluxktngthwipinpi ph s 2549 xaln karsixa cakphrrkhxapristaepru chnakareluxktngprathanathibdiehnuxoxynta xumala cakshphaphephuxepru 51 sphapccubnprakxbdwysmachikcakphrrkhxapristaepru 36 khn phrrkhchatiniymepru 23 khn phrrkhshphaphephuxepru 19 khn phrrkhexkphaphaehngchati 15 khn phnthmitrephuxxnakht 13 khn phnthmitrrthspha 9 khn aelaklumrthsphaphiess 5 khn 52 khwam smphnthkbtangpraethskhxngepruthiphanmamkekiywphnkbpyhakhxphiphathphrmaednkbpraethsephuxnban sungswnihytklngknidinkhriststwrrsthi 20 53 pccubneprumikhxphiphathkbchilieruxngnannainmhasmuthraepsifik 54 epruepnsmachikkhxngkluminphumiphakhhlayklum epnsmachikkxtngkhxngprachakhmaexndis aelaepnsmachikkhxngxngkhkrrthxemrikakaraebngekhtkarpkkhrxng aekikh aephnthiaekhwntang khxngepru praethsepruaebngkarpkkhrxngxxkepn 25 aekhwn region aetlaaekhwnaebngxxkepncnghwd provincia aelaekht distrito yxylngmatamladb ykewncnghwdlimasungepnexkethsimxyuinaekhwnid aetlaaekhwneluxkrthbalthxngthinsungprakxbdwyprathanaelaspha miwara 4 pi 55 rthbalthxngthinduaeleruxngkarphthnaphumiphakh okhrngkarlngthunsatharna sngesrimkickrrmthangesrsthkic aelakarcdkarthrphysinsatharna 56 cnghwdlimabriharodyethsbalmhankhrlima 57 aekhwntang khxngepru aelaemuxnghlkkhxngaekhwnidaek xamaosns chachaopys xngkch xwrs xapurimk xabngik xaerkipa xaerkipa xayakuoch xayakuoch kakhamarka kakhamarka kayaox kayaox kusok kusok xwngkaeblika xwngkaeblika xwnuok xwnuok xika xika khunin xwngkaoy laliebrtd trukhioy lmbaeyek chiklaoy lima xwoch olerot xikiots maedreddioxs puexrotmlodnaod omekkw omekkw psok esroredpsok piwra piwra puon puon sanmartin omoybmba tkna tkna tumebs tumebs xukayali puikpa aelacnghwdlima miemuxnghlkkhuxlima emuxnghlwngkhxngpraethskxngthph aekikhdubthkhwamhlkthi kxngthphepru kxngthphepruprakxbdwykxngthphbk kxngthpherux aelakxngthphxakas mihnathihlkkhuxduaelkhwamplxdphykhxngxisrphaph exkrach aelaburnphaphdinaednkhxngpraeths 58 kxngkalngkhxngepruxyuphayitkarduaelkhxngkrathrwngklaohm aelaprathanathibdiinthanaphubychakarsungsud kareknththharthukykelikinpi ph s 2542 aelaepliynmaichkarepnthharodysmkhricaethn 59 esrsthkic aekikh aephnthikickrrmesrsthkickhxngepru ph s 2513 epru epnpraethsthimikhwamhlakhlaythangdanesrsthkicenuxngcaksphaphphumisastr ekhtphuekhaxudmipdwythrphyakraerthatusakhyhlaychnid eprucungepnphuphlitaerthaturayihykhxngolk echnthxngaedng xndb 3 khxngolk takw xndb 4 khxngolk engin xndb 1 khxngolk sngkasi xndb 3 khxngolk dibuk xndb 3 khxngolk 60 namnaelakasthrrmchati swnthangchayfngmhasmuthraepsifikmisphaphexuxxanwytxkarpramng 61 phlitphnthkarekstrthisakhy idaek mnfrng 62 khawophd phlim tnokhkha aelakarpsustw 61 nxkcakni thrphyakrkarthxngethiywkhxngepru echn machupikchu emuxngkusok aelapadibchunbriewnaemnaaexmasxnsamarthdungdudnkthxngethiywidepncanwnmak 63 64 epru mirayidtxprachakrpi ph s 2549 xyuthi 3 374 dxllarshrth rxyla 39 3 khxngprachakrepnkhncn rwmthungrxyla 13 7 thixyuinradbcnmak 65 karbrikarmiswnrxyla 52 9 khxngphlitphnthmwlrwmphayinpraeths pi ph s 2550 tamdwyxutsahkrrmkhnthutiyphumirxyla 23 2 xutsahkrrmkhnpthmphumirxyla 14 2 aelaphasirxyla 9 7 66 sinkhasngxxkthisakhykhxngepru idaek thxngaedng thxng sngkasi piotreliym kaaef aelasingthx swnkarnaekhaswnihyepnwtthudibaelasinkhathunsahrbxutsahkrrm praethskhukhahlkkhxngepruidaekshrthxemrika cin brasil chili aekhnada switesxraelnd yipun okhlxmebiy aelaexkwadxr 67 noybayesrsthkickhxngeprumikarepliynaeplngepnxyangmakinchwnghlaysibpithiphanma inchwngpi ph s 2511 2518 rthbalkhwn eblsok xlbaraod mikarptiruphlayxyangechn karptirupthidinthangkarekstr yudbristhtangchatihlayaehngmaepnkhxngrthbal karichrabbesrsthkicaebbwangaephnaelakarkhyayphakhrthbal thungaemkarptirupehlaniimsamarthbrrluepahmaythicaprbkarkracayrayidaelayutikarphungphingthangesrsthkiccakpraethsthiphthnaaelwidktam 68 aetnoybayptirupehlaniswnihykkhngxyucnpi ph s 2533 emuxrthbalxlebrot fukhiomri ykelikkarkhwbkhumrakha karaethrkaesngthangkarkha karkhwbkhumkarlngthunodytrngcaktangpraeths aeladaeninkaraeprruphnwynganrthwisahkicswnihy 69 karptirupesriniehlanithaihesrsthkiceprumikaretibotxyangmnkhngtngaetpi ph s 2536 ykewnaetchwngwikvtkarnthangkarengininexechiy ph s 2540 70 inpi ph s 2550 eprumisphaphesrsthkicdithisudinrxb 40 pi 71 aelaepnpraethsthimixtrakarecriyetibotthangesrsthkicsungthisudinthwip pramanrxyla 9 2 in ph s 2550 sungepnphlcakkarthirakhaaerthatusungkhunepnprawtikarn nxkcakni karlngthunkhxngphakhexkchnaelakarbriophkhphayinpraethsyngetibotsungkhunxyangmak aetxyangirktam khwamrarwyaelakhwamecriyklbkracayimthwthungprachakrthngpraeths inkhnathiemuxngthitngxyubriewnrimfngmhasmuthraepsifikaelathangtxnehnuxkhxng praethsmiesrsthkicthiecriyetibot emuxngthangtxnitaethbethuxkekhaaexndissungswnihyprakxbkarekstrinphunthikhnadelkklbmixtraprachakryakcnsungthungrxyla 70 72 prachakr aekikh chawepruphunemuxng eprumiprachakrpraman 28 lankhn epnpraethsthimiprachakrmakthisudepnxndbsikhxngthwipxemrikaitcakkhxmulpi ph s 2550 73 odykaretibotkhxngcanwnprachakrldlngcakrxyla 2 6 ehluxrxyla 1 6 inchwngpi ph s 2493 thung 2543 odykhadkarnwacamiprachakrpraman 42 lankhninpi ph s 2593 74 cakkhxmulpi ph s 2548 rxyla 72 6 khxngprachakrxasyxyuinekhtemuxng aelarxyla 27 4 inekhtchnbth 75 emuxnghlkkhxngepruidaek lima xaerkipa trukhioy chiklaoy piwra xikiots chimobet kusok aelaxwngkaoy sungmiprachakrmakkwasxngaesnkhninkarsarwcpi ph s 2536 76 epruepnsngkhmphhuchatiphnthuthiekidcakkarrwmtwkhxnghlayechuxchatitlxdchwnghastwrrs odychnphunemuxngepruxasyxyuinepruepnewlanbphnpikxnthisepncaekhakhrxbkhrxnginphuththstwrrsthi 21 prachakrphunemuxngldlnginchwngpramanrxypi cakekalankhnehluxephiyngpramanhkaesnkhncakorkhtidtx 77 chawsepnaelachawaexfrikacanwnmakekhamainyukhxananikhm hlngidrbexkrach michawyuorpxphyphephimkhun cakxngkvs frngess eyxrmni xitali aelasepn 78 chawcinekhamainchwngplayphuththstwrrsthi 24 thdaethnaerngnganthas aelaidklaymaepnswnsakhykhxngsngkhmepru 79 phasathangkarkhxngeprukhux phasasepn sungepnphasaaemkhxngchawepruthimixayutngaet 5 pikhuniprxyla 80 3 ph s 2536 aelaphasaekchwsungmiprachakrrxyla 16 5 phudphasani ph s 2536 miphuphudphasathxngthinxun aelaphasatangpraethsrxyla 3 aelarxyla 0 2 khxngprachakrtamladb 80 cakkarsarwcinpi ph s 2549 prachakrrxyla 85 rabuwatwexngnbthuxnikayormnkhathxlik aelarxyla 11 nbthuxnikayopretsaetnt 81 xtrakarruhnngsuxxyuthirxyla 88 9 odyxtrainchnbth rxyla 76 1 takwainemuxng rxyla 94 8 82 karsuksakhnprathmaelamthymepnkarsuksabngkhbaelabrikaraebbihepla fri inorngeriynkhxngrth 83 wthnthrrm aekikh esbiechkhxngepru xintiirmi cdkhunthiskisxwmn wthnthrrmeprumirakthanxyubnwthnthrrmphunemuxngaelawthnthrrmsepn 84 silpakhxngepruyxnklbipidthungekhruxngpnedimepha singthx ephchrphlxy aelakaraekaslkkhxngwthnthrrmyukhkxnxinkha chawxinkhayngkhngrksarupaebbnganehlaniaelayngbrrluphlindansthaptykrrmodyidsrangmachupikchuinyukhxananikhm silpaidrbxiththiphlaebbbaork odyphsmekhakbwthnthrrmthxngthin 85 inyukhni silpaswnihycaekiywkhxngkbsasna twxyangechnobsthcanwnmakaelacitrkrrmaebbsankkusok 86 silpaineprusbesalnghlngidrbexkrach cnmathungyukhsilpaaebbxindiekhnisom sungnaesnxkhwamechuxaelawithichiwitkhxngchawphunemuxngxemrikait 87 wthnthrrmobrankhxngchawxinkhayngkhngxyuinepruinpccubn chawepruyngkhngichchiwittamaebbbrrphburus echn karichphasaekchw karprakxbphithikrrmthangsasna xahar aekikh xahar canhlkkhxngeprumikhwamhlakhlayephraamiswnphsmthisamarthhaidinpraeths hlayxyang echn xaharthael enuxstwtang echn enuxww enuxik enuxxlpaka aelaenuxhnutaepha niymrbprathanxaharcanhlkkbmnfrng sungklawknwamimakthung 3 500 chnid 62 khawophd hruxkhaw inekhtethuxkekhachaweprumkcakinsupephuxxbxunrangkaykxnxxkipephchiykhwamhnaweyn xaharepruthimichuxesiyngkhux esbiech sungmilksnakhlayyathael odynaenuxplasdhruxkungsdthihmkinnamanawaelaphrikithy maphsmkbhwhxmsxyekhruxngdumaexlkxhxlkhxngeprukhux pisoksawr pisco sour sungmiswnphsmkhxngehlapisok brndithithacakxngun namanaw naaekhng ikhkhaw aelanahwan chawepruyngniymdumekhruxngdumcakkhawophdsimwngthieriykwa chichaomrada chicha morada xikdwy 88 chawphunemuxngniymekhiywibokhkhatakaehngaeladumchaokhkhamatngaetsmyobran aetpccubnkalngprasbpyhathuktxtancaknanachati enuxngcakibokhkha sungepnwtthudibinkarphlitokhekhn thukshprachachatikahndihepnyaesphtidtngaet ph s 2504 89 dntriaelakaretnra aekikh dntrikhxngeprumiphunthancakdntriphunemuxng aelaidrbxiththiphlcaksepnaelaaexfrikainphayhlng 90 inyukhkxnthuksepnkhrxbkhrxngdntrikmikhwamhlakhlayaetktangkniptamphunthi ekhruxngdntriphunemuxngthiaephrhlaythisudkhuxkhluyeknaaelaklxngtinya 91 emuxxarythrrmsepnekhamakitarkepnthiruckaelaklayepnekhruxngdntrithiepnthiniymmakthisudxyanghnunginepru 92 nxkcakni kitaryngepncudkaenidihaekekhruxngdntrichnidihmkhuxcharngok xiththiphlkhxngdntriaebbaexfrikapraktihehninthngincnghwakhxngephlngaelaekhruxngdntri echn klxngkakhxn 93 karetnraphunemuxngkhxngeprunxkcakkaretnrakhxngkhuhyingchayxyangmarienra txnedor aelaxwyonaelw yngmirabakrrikr sungchawepruthuxwaepnkaraesdngthiepnphithikar phuetncathuxkrrikriwkhnaetndwythathioldophn 92 ethskal aekikh eprumiethskalmakmaytlxdthngpi sungmithngethskalthangsasna ethskalekiywkbpraephnikhxngxinkha ethskalekiywkbkarekstr aelaethskalephuxechlimchlxng echn kharniwalthimicudednthikarlaelnsadna xintiirmihruxphithiephuxbuchaphraxathitysungsubthxdmatngaetsmyxinkha esyyxredolsmilaokrs lxrdxxfmiraekhils sungepnphaehrdthangsasnakhristthiihythisudinthwipxemrikait epntn 94 kxngthph aekikh hnwyladtraewnkhxngkxngthphbkeprukhnaptibtihnathiinpi 2019 praethseprumikxngkalngthharthimikhnadihyepnxndbthi 4 inaethblatinxemrika odymikxngthphthng 3 ehlathph idaek kxngthphbk Ejercito del Peru EP kxngthpherux Marina de Guerra del Peru MGP aelakxngthphxakas Fuerza Aerea del Peru FAP thngsamehlathphmithharrwm 400 000 nay 95 aelakhuntrngtxkxngbychakarkxngthphkhxngepru 96 khwbkhumaelasngkarodyprathanathibdi mipharkichlkkhuxrksakhwamsngberiybrxyinpraethsaelapxngkntnexngcakkarrukrankhxngpraethsephuxnbanxangxing aekikh Civilizations in America Washington State University xngkvs Raul Porras Barrenechea El nombre del Peru p 83 sepn Raul Porras Barrenechea El nombre del Peru p 84 sepn Raul Porras Barrenechea El nombre del Peru p 86 sepn Raul Porras Barrenechea El nombre del Peru p 87 sepn Human Development Reports hdr undp org Overview World Bank phasaxngkvs Wayback Machine PDF web archive org 2018 04 24 writer Staff Culture of Peru Discover Peru phasaxngkvs Fracolli Britt 2020 01 31 Peru s cultural traditions and habits Peru For Less phasaxngkvs Peru Culture Machu Picchu phasaxngkvs 2020 03 04 AndesHandbook Huascaran eriykkhxmulwnthi 12 singhakhm 2550 xngkvs Instituto de Estudios Historico Maritimos del Peru El Peru y sus recursos Atlas geografico y economico p 16 sepn Instituto de Estudios Historico Maritimos del Peru El Peru y sus recursos Atlas geografico y economico p 31 sepn Instituto Nacional de Estadistica e Informatica Peru Compendio Estadistico 2005 p 21 sepn Instituto de Estudios Historico Maritimos del Peru El Peru y sus recursos Atlas geografico y economico pp 24 25 sepn El Nino Information eriykkhxmulwnthi 28 mithunayn 2551 xngkvs Instituto de Estudios Historico Maritimos del Peru El Peru y sus recursos Atlas geografico y economico pp 25 26 sepn Instituto de Estudios Historico Maritimos del Peru El Peru y sus recursos Atlas geografico y economico pp 26 27 sepn Instituto Nacional de Estadistica e Informatica Peru Compendio Estadistico 2005 p 50 sepn Tom Dillehay et al The first settlers p 20 Jonathan Haas et al Dating the Late Archaic occupation of the Norte Chico region in Peru p 1021 South American Sites amp Culures Minnesota State University Mankato xngkvs Terence N D Altroy The Incas Blackwell Publishing 2002 Recopilacion de leyes de los Reynos de las Indias vol II pp 12 13 sepn Peter Bakewell Miners of the Red Mountain p 181 xngkvs Margarita Suarez Desafios transatlanticos pp 252 253 sepn Kenneth Andrien Crisis and decline pp 200 202 xngkvs Mark Burkholder From impotence to authority pp 83 87 xngkvs Scarlett O Phelan Rebellions and revolts in eighteenth century Peru and Upper Peru p 276 xngkvs Timothy Anna The fall of the royal government in Peru pp 237 238 xngkvs Charles Walker Smoldering ashes pp 124 125 xngkvs Paul Gootenberg Between silver and guano p 12 xngkvs Paul Gootenberg Imagining development pp 5 6 xngkvs Paul Gootenberg Imagining development p 9 xngkvs Ulrich Mucke Political culture in nineteenth century Peru pp 193 194 xngkvs Peter Klaren Peru pp 262 276 xngkvs David Palmer Peru the authoritarian tradition p 93 xngkvs George Philip The rise and fall of the Peruvian military radicals pp 163 165 xngkvs Daniel Schydlowsky and Juan Julio Wicht Anatomy of an economic failure pp 106 107 xngkvs Peter Klaren Peru pp 406 407 xngkvs BBC News Fujimori Decline and fall 20 ph y 2543 eriykkhxmulwnthi 13 k kh 2551 xngkvs Survivor Toledo The Economist 2005 01 09 subkhnemux 2008 07 31 xngkvs Constitucion Politica del Peru Article N 112 Constitucion Politica del Peru Article N 122 Constitucion Politica del Peru Article N 90 Constitucion Politica del Peru Articles N 107 108 Constitucion Politica del Peru Articles N 146 Jeffrey Clark Building on quicksand Retrieved on July 24 2007 xngkvs Constitucion Politica del Peru Article N 31 Oficina Nacional de Procesos Electorales Segunda Eleccion Presidencial 2006 Retrieved on May 15 2007 sepn Congreso de la Republica del Peru Grupos Parlamentarios eriykkhxmulwnthi 5 mkrakhm 2551 sepn Ronald Bruce St John The foreign policy of Peru pp 223 224 xngkvs BBC News Peru Chile border row escalates eriykkhxmulwnthi 16 phvsphakhm 2550 xngkvs Ley N 27867 Ley Organica de Gobiernos Regionales Article N 11 Ley N 27867 Ley Organica de Gobiernos Regionales Article N 10 Ley N 27867 Ley Organica de Gobiernos Regionales Article N 66 Ministerio de Defensa Libro Blanco de la Defensa Nacional p 90 Ley N 27178 Ley del Servicio Militar Articles N 29 42 and 45 The Economist Pocket World in Figures 2007 Edition 2549 xngkvs 61 0 61 1 khxmulpraethseprucakewildaefktbuk CIA eriykkhxmulwnthi 21 phvsphakhm 2551 xngkvs 62 0 62 1 Llamas and mash The Economist 2008 02 28 xngkvs Ecotourism in Peru The Economist 2008 04 10 xngkvs Tourism in Peru The Economist 2001 07 19 xngkvs khxmulpi ph s 2550 Instituto Nacional de Estadistica e Informatica La pobreza en el Peru en el ano 2007 p 3 sepn Banco Central de Reserva Producto Bruto Interno por Sectores Productivos 1950 2007 sepn khxmulpi 2549 Banco Central de Reserva Memoria 2006 pp 60 61 66 Retrieved on July 3 2007 sepn Rosemary Thorp and Geoffrey Bertram Peru 1890 1977 pp 318 319 John Sheahan Searching for a better society p 157 Banco Central de Reserva Producto bruto interno por sectores productivos 1951 2006 Retrieved on 2008 07 09 sepn Background of Peru The Economist eriykkhxmulwnthi 20 phvsphakhm 2551 xngkvs Poverty amid progress The Economist 2008 05 08 eriykkhxmulwnthi 20 phvsphakhm 2551 xngkvs United Nations World Population Prospects PDF 2 74 MiB pp 44 48 Retrieved on July 29 2007 xngkvs Instituto Nacional de Estadistica e Informatica Peru Estimaciones y Proyecciones de Poblacion 1950 2050 pp 37 38 40 sepn Instituto Nacional de Estadistica e Informatica Peru Estimaciones y Proyecciones de Poblacion 1950 2050 p 45 sepn Instituto Nacional de Estadistica e Informatica Migraciones Internas en el Peru eriykkhxmulwnthi 15 phvsphakhm 2550 sepn Noble David Cook Demographic collapse Indian Peru 1520 1620 p 114 xngkvs Mario Vazquez Immigration and mestizaje in nineteenth century Peru pp 79 81 xngkvs Magnus Morner Race mixture in the history of Latin America p 131 xngkvs Instituto Nacional de Estadistica e Informatica Perfil sociodemografico del Peru eriykkhxmulwnthi 15 phvsphakhm 2550 sepn US Bureau of Democracy Human Rights and Labor International Religious Freedom Report 2007 eriykkhxmulwnthi 14 mithunayn 2551 xngkvs Portal Educativo Huascaran El analfabetismo en cifras eriykkhxmulwnthi 15 phvsphakhm 2550 sepn Constitucion Politica del Peru Article N 17 Victor Andres Belaunde Peruanidad p 472 sepn Gauvin Alexander Bailey Art of colonial Latin America pp 72 74 xngkvs Gauvin Alexander Bailey Art of colonial Latin America p 263 xngkvs Edward Lucie Smith Latin American art of the 20th century pp 76 77 145 146 xngkvs Rob Rachowiecki and Charlotte Beech Peru Lonely Planet 2004 hna 42 43 xngkvs Fighting for the Right to Chew Coca Time 2008 03 17 xngkvs Raul Romero Andean Peru p 385 386 Dale Olsen Music of El Dorado pp 17 22 92 0 92 1 Dances and Musical Instruments xngkvs Raul Romero La musica tradicional y popular pp 263 265 Festivals in Peru Peru Tourism Bureau xngkvs Cruz Yohel 2017 07 29 Ranking ubica al Peru como la cuarta Fuerza Armada mas poderosa de Latinoamerica RPP phasasepn Military expenditure of GDP Peru Data data worldbank org aehlngkhxmulxun aekikhkhunsamarthhakhxmulekiywkb praethsepru idodykhnhacakokhrngkarphinxngkhxngwikiphiediy hakhwamhmay cakwikiphcnanukrm hnngsux cakwikitara khakhm cakwikikhakhm khxmultnchbb cakwikisxrs phaphaelasux cakkhxmmxns enuxhakhaw cakwikikhaw aehlngeriynru cakwikiwithyalyrthbalewbthakhxngrthbalepru sepn ewbiderkthxrikhxngrthbalepru sepn khxmulpraethsepru cakbibisi xngkvs khxmulpraethsepru cakedxaewildaefktbuk siixex xngkvs karsuksa karthxngethiyw xun khxmulpraethsepru caksaranukrmbrithanika xngkvs khxmulpraethsepru cakewbistkrathrwngkartangpraeths praethsithy praethsepru khxmulkarthxngethiywcak wikithxngethiyw ekhathungcak https th wikipedia org w index php title praethsepru amp oldid 9476692, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,

บทความ

, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม