พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าคำรบ

นายพลโท พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าคำรบ มีพระนามเดิมว่า หม่อมเจ้าคำรบ (3 พฤศจิกายน พ.ศ. 2414 - 7 สิงหาคม พ.ศ. 2482) เป็นพระโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนวรจักรธรานุภาพ กับหม่อมราชวงศ์ดวงใจ ปราโมช

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าคำรบ
พระวรวงศ์เธอ ชั้น 2 พระองค์เจ้าชั้นตรี
อธิบดีกรมตำรวจภูธร
ดำรงตำแหน่ง	21 ตุลาคม พ.ศ. 2458 - 14 เมษายน พ.ศ. 2472
ก่อนหน้า	พลตรี พระยาวาสุเทพ
ถัดไป	พลตำรวจตรี พระยาอธิกรณ์ประกาศ
หม่อม	หม่อมผาด หม่อมแดง หม่อมนุ่ม
พระบุตร	9 คน
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนวรจักรธรานุภาพ
พระมารดา	หม่อมราชวงศ์ดวงใจ ปราโมช
ประสูติ	3 พฤศจิกายน พ.ศ. 2414
สิ้นพระชนม์	7 สิงหาคม พ.ศ. 2482 (67 ปี)

รับใช้	กองทัพบกสยาม กรมตำรวจ
ชั้นยศ	พลตำรวจเอก พลโท

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าคำรบ เป็นทหารบก ดำรงตำแหน่ง ผู้บังคับการกองทหารปืนใหญ่ เมื่อวันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2444 ผู้บัญชาการกองพลที่ 7 มณฑลพิษณุโลก หลังจากนั้นทรงได้รับการแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งแม่ทัพกองทัพน้อยที่ 2 (ปัจจุบันคือ กองทัพภาคที่ 3) ระหว่าง พ.ศ. 2454 - 2457 ดูแลพื้นที่ภาคเหนือ จากนั้นทรงย้ายไปดำรงตำแหน่งอธิบดีกรมตำรวจภูธร เมื่อวันที่ 1 มีนาคม พ.ศ. 2457 และกรมตำรวจ ระหว่าง พ.ศ. 2458 - 2472 ในสมัยรัชกาลที่ 6 มีบทบาทในการปรับปรุงกิจการตำรวจ โดยทรงดำรงตำแหน่งอธิบดีกรมตำรวจ พระองค์แรกเมื่อวันที่ 21 ตุลาคม พ.ศ. 2458

นายพลตำรวจเอก นายพลโท พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าคำรบ สิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 7 สิงหาคม พ.ศ. 2482 สิริพระชันษา 67 ปี 277 วัน

องคมนตรี

ปี พ.ศ. 2458 ทรงได้รับพระราชทานตราตั้งเป็นองคมนตรี

พระบุตรและพระธิดา

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าคำรบ มีหม่อมทั้งหมด 3 คน คือ หม่อมผาด ปาลกะวงศ์ ณ อยุธยา, หม่อมแดง บุนนาค และหม่อมนุ่ม มีพระโอรส-ธิดาทั้งหมด 9 คน ได้แก่

• หม่อมผาด มีพระโอรส-ธิดา 2 คน คือ
  1. หม่อมราชวงศ์ชาย ปราโมช
  2. หม่อมราชวงศ์ประณตน้อม ปราโมช
• หม่อมแดง ปราโมช ณ อยุธยา (ต.จ.) ธิดาเจ้าพระยาศรีพิพัฒน์ (แพ บุนนาค) กับหม่อมแหวว บุรณศิริ
  1. หม่อมราชวงศ์บุญรับ พินิจชนคดี สมรสกับพระพินิจชนคดี (พินิจ อินทรทูต)
  2. หม่อมราชวงศ์อุไรวรรณ ปราโมช
  3. หม่อมราชวงศ์เล็ก ปราโมช
  4. หม่อมราชวงศ์เสนีย์ ปราโมช สมรสกับท่านผู้หญิงอุศนา ปราโมช ณ อยุธยา (สกุลเดิม ศาลิคุปต์) มีบุตร 3 คน
  5. หม่อมราชวงศ์ถ้วนเท่านึก ปราโมช
  6. หม่อมราชวงศ์คึกฤทธิ์ ปราโมช สมรสและแยกกันอยู่กับหม่อมราชวงศ์พักตร์พริ้ง ทองใหญ่ มีบุตร 2 คน
• หม่อมนุ่ม มีพระธิดาเพียงคนเดียวคือ
  1. หม่อมราชวงศ์สอางค์ เทวกุล เสกสมรสกับพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ และสมรสกับหม่อมเจ้าปรีดิเทพย์พงษ์ เทวกุล มีพระธิดาจากการสมรสครั้งแรก 1 องค์ และโอรส-ธิดาจากการสมรสครั้งที่สองอีก 4 คน

หน้าที่ราชการ

• ผู้บัญชาการกองพลที่ 6 มณฑลนครสวรรค์
• กรกฎาคม พ.ศ. 2452 - ผู้บัญชาการกองพลที่ 9 มณฑลปราจิณบุรี
• กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2453 - ผู้บัญชาการกองพลที่ 7 มณฑลพิษณุโลก และเป็นผู้รั้งแม่ทัพกองที่ 2
• มิถุนายน พ.ศ. 2455 - พ้นจากตำแหน่งผู้บัญชาการกองพลที่ 7 มณฑลพิษณุโลก และเป็นแม่ทัพกองที่ 2
• มิถุนายน พ.ศ. 2456 - ออกจากประจำการเป็นกองหนุนสังกัดกรมปลัดทัพบก และออกจากราชองครักษ์เวร
• ผู้ช่วยจเรเสือป่า
• ผู้ช่วยเสนาบดีกระทรวงมหาดไทย
• 1 มีนาคม พ.ศ. 2457 - อธิบดีกรมตำรวจภูธร
• 21 ตุลาคม พ.ศ. 2458 - อธิบดีกรมตำรวจ

พระยศ

• นายหมู่เอก
• 12 สิงหาคม พ.ศ. 2455 - นายหมู่ใหญ่
• 7 มกราคม พ.ศ. 2457 - นายกองโท
• 28 เมษายน พ.ศ. 2458 - นายพลโท
• 27 เมษายน พ.ศ. 2460 - นายกองเอก

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2464 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 1 ปฐมจุลจอมเกล้า (ป.จ.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. ไม่ปรากฏ –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)
• พ.ศ. 2457 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. 2452 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 3 ตริตาภรณ์ช้างเผือก (ต.ช.)
• พ.ศ. ไม่ปรากฏ –   เหรียญจักรมาลา (ร.จ.ม.)
• พ.ศ. 2464 –   เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 2 (ว.ป.ร.2)
• พ.ศ. 2469 –   เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 7 ชั้นที่ 3 (ป.ป.ร.3)
• พ.ศ. 2462 เข็มข้าหลวงเดิม

อ้างอิง

1. แจ้งความกรมยุทธนาธิการ
2. แจ้งความกระทรวงมหาดไทย เรื่อง พระยาวาสุเทพลาออกจากหน้าที่อธิบดีกรมตำรวจภูธร
3. ประกาศ ตั้งอธิบดีกรมตำรวจภูธรแลกรมพลตระเวน
4. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2458/D/112.PDF
5. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2458/D/114.PDF
6. คึกฤทธิ์ ปราโมช, ม.ร.ว.. โครงกระดูกในตู้. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์สยามรัฐ, พิมพ์ครั้งที่ 8 พ.ศ. 2547. 109 หน้า. หน้า หน้าที่. ISBN 974-690-131-1
7. "หลวงอัครเทพฯ ทวิภพ ที่แท้ "ปู่ทวด" นีโน่!!". ผู้จัดการออนไลน์. 18 สิงหาคม 2554. สืบค้นเมื่อ 17 ธันวาคม 2562. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
8. แจ้งความกรมยุทธนาธิการ
9. แจ้งความกระทรวงกลาโหม
10. แจ้งความกระทรวงกลาโหม
11. แจ้งความกระทรวงกลาโหม เรื่อง ถอนและตั้งตำแหน่งหน้าที่ราชการ
12. ส่งสัญญาบัตรเสือป่าไปพระราชทาน
13. ประกาศเลื่อนยศเสือป่า
14. พระราชทานยศนายทหารบก
15. พระราชทานยศเสือป่า
16. ราชกิจจานุเบกษา 27 พฤศจิกายน 2464 เล่ม 38 หน้า 2471 http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2469/D/3120.PDF
17. พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์
18. พระราชทานเข็มข้าหลวงเดิม

แหล่งข้อมูลอื่น

• พลโท พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าคำรบ