พระวินยาธิการ

วินยาธิการ /วินะยาทิกาน/ (วินย + อธิ + การ, แปล "เจ้าการพระวินัย") หรือภาษาปากว่า ตำรวจพระ หมายถึง พระภิกษุชาวไทยผู้มีหน้าที่ปฏิบัติการตามพระวินัย เรียกเต็มว่า "พระวินยาธิการ"

พระวินยาธิการเป็นคำใหม่ที่ใช้เรียกพระภิกษุผู้ได้รับแต่งตั้งจากเจ้าคณะจังหวัดให้มีหน้าที่ช่วยเหลือด้านการปกครองคณะสงฆ์ในจังหวัด โดยเฉพาะหน้าที่เกี่ยวกับความสงบเรียบร้อยด้านการปฏิบัติวินัยของพระภิกษุสามเณร

พระวินยาธิการมีหน้าที่ตรวจตรา แนะนำ ตักเตือน และชี้แจงระเบียบปฏิบัติแก่พระภิกษุสามเณรในจังหวัดหรือที่เข้ามาในจังหวัด บรรดาที่ประพฤติไม่เรียบร้อย และหากไม่ปฏิบัติตามหรือพบการกระทำความผิดก็มีอำนาจจับกุมตัวส่งเจ้าคณะผู้รับผิดชอบหรือเจ้าหน้าที่บ้านเมืองให้ดำเนินการตามอำนาจหน้าที่ แต่ไม่มีอำนาจในการให้สละสมณเพศ

ปัจจุบัน พระวินยาธิการเป็นตำแหน่งที่ยังไม่มีกฎหมายรองรับ ทำให้การปฏิบัติหน้าเป็นไปอย่างติด ๆ ขัด ๆ พระรัตนเมธี เจ้าอาวาสวัดแก้วฟ้าจุฬามณี และเจ้าคณะเขตบางซื่อ ในฐานะหัวหน้าพระวินยาธิการเขตกรุงเทพมหานคร กล่าวเมื่อวันที่ 13 มีนาคม 2552 ว่า "การทำงานของพระวินยาธิการขณะนี้ ถือว่าลำบาก เพราะเป็นตำแหน่งที่ยังไม่มีกฎหมายรองรับ จะดำเนินการอะไรกับพระที่ทำผิดพระธรรมวินัยไม่มีอำนาจในการลงโทษ เมื่อพบพระที่ทำความผิดก็ต้องพาไปให้เจ้าคณะผู้ปกครองในท้องที่นั้น ๆ วินิจฉัยลงโทษ รวมทั้งต้องอาศัยความร่วมมือจากเจ้าหน้าที่ตำรวจด้วย" อย่างไรก็ดี หัวหน้าพระวินยาธิการเขตกรุงเทพมหานครเปิดเผยว่า กำลังมีการเสนอร่างพระราชบัญญัติอุปถัมภ์และคุ้มครองพระพุทธศาสนา โดยจะมีการกำหนดสถานะของพระวินยาธิการ ซึ่งจะทำให้มีกฎหมายรองรับและจะมีการออกกฎหมายลูกตามมาอีก โดยอาจจะกำหนดให้พระวินยาธิการมีอำนาจในการวินิจฉัยตัดสินใจลงโทษได้เลย ทำให้มีความรวดเร็วในการทำงาน รวมทั้งจะต้องมีการออกระเบียบการแต่งตั้งพระวินยาธิการให้มีคุณสมบัติเป็นพระสังฆาธิการด้วย เพื่อความสะดวกในการวินิจฉัยลงโทษ และจะทำให้รูปแบบของพระวินยาธิการเป็นในลักษณะเดียวกันทั่วประเทศ ผิดกับปัจจุบันที่ยังเป็นในลักษณะต่างคนต่างทำอยู่

อนึ่ง หนังสือพิมพ์ไทยรัฐยังมีการรายงานว่า ปัญหาของพระวินยาธิการไม่ใช่แต่เพียงเท่านั้น เพราะยังพบว่าบางเขตมีจำนวนพระวินยาธิการมากเกินความจำเป็น ซึ่งพระวินยาธิการบางท้องที่ก็ไม่ยอมทำงาน แต่ที่เป็นพระวินยาธิการเพื่อต้องการอวดพระด้วยกันรวมทั้งจะเอาบัตรประจำตัวพระวินยาธิการไปอวดญาติด้วย

อ้างอิง

• ไทยรัฐ. (2552, 13 มีนาคม). ตำรวจพระปวดหัวเจอพระจีน ญี่ปุ่น ออกเรี่ยไร. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: <http://www.thairath.co.th/online.php?section=newsthairathonline&content=127680>. (เข้าถึงเมื่อ: 13 มีนาคม 2552).
• พระธรรมกิตติวงศ์ (ทองดี สุรเดโช). (2547, 8 ธันวาคม). วินยาธิการ. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: <http://old.kalyanamitra.org/daily/dhamma/index.php?option=com_content&task=view&id=2767&Itemid=99999999^{[ลิงก์เสีย]}>. (เข้าถึงเมื่อ: 13 มีนาคม 2552).
• พระวินยาธิการ. (ม.ป.ป.). เข้าถึงได้จาก: <http://www.onab.go.th/mean/data37.htm^{[ลิงก์เสีย]}>. (เข้าถึงเมื่อ: 13 มีนาคม 2552).