พระเจ้ารุทรวรมัน
พระเจ้ารุทรวรมัน (เขมร: រុទ្រវរ្ម័នទី១ อักษรโรมัน: Rudravarman หรือ Rudravarman I ) พระมหากษัตริย์องค์สุดท้ายแห่งอาณาจักรฟูนัน และพระมหากษัตริย์แห่งอาณาจักรจามปา พระองค์ทรงเป็นโอรสของ พระเจ้าเกาฑิณยะชัยวรมัน แห่งฟูนันที่ประสูติจากพระสนม เมื่อพระราชบิดาสวรรคตพระองค์ทรงแย่งชิงราชสมบัติและสังหาร เจ้าชายกุณณะวรมัน รัชทายาทโดยชอบธรรมที่ประสูติจาก พระนางกุลประภาวดี พระอัครมเหสี และทรงทำสงครามยืดเยื้อกับพระนางกุลประภาวดี เป็นสาเหตุให้อาณาจักรฟูนันอ่อนแอล่มสลายลงในที่สุดเมื่อ พระเจ้าภววรมันที่ 1 ร่วมกันกับเจ้าชายจิตรเสน (พระเจ้ามเหนทรวรมัน) พระอนุชาทำสงครามเพื่อชิงราชสมบัติและบุกยึดราชธานีวยาธปุระได้สำเร็จ พระองค์ทรงลี้ภัยพร้อมพระมารดาเข้าไปในอาณาจักรจามปา ด้านเอกสารฝ่ายจามปากล่าวว่าเมื่อพระเจ้าวิชัยปาโมพระมหากษัตริย์แห่งจามปาสวรรคต กษัตริย์พระองค์ใหม่ทรงพระนามว่า "พระเจ้ารุทรวรมัน" ทรงเป็นปฐมกษัตริย์ราชวงศ์ใหม่ที่ปกครองจามปา. ตามบันทึกเอกสารฝ่ายฟูนันระบุปีที่ทรงสิ้นสุดสถานะพระมหากษัตริย์แห่งฟูนันคือประมาณปี ค.ศ. 545 และเอกสารฝ่ายจามปาระบุปีที่ทรงครองราชย์เป็นพระมหากษัตริย์แห่งจามปาคือปี ค.ศ. 529 ซึ่งมีปีศักราชคลาดเคลื่อนกันถึง 16 ปี แต่เอกสารทั้งฝ่ายฟูนันและฝ่ายจามปาระบุตรงกันว่าพระองค์ได้ส่งราชฑูตไปถวายราชบรรณาการไปยังเมืองจีนและทรงนับถือพระพุทธศาสนา ส่วนปีที่สวรรคตเอกสารฝ่ายจามปาระบุว่าสวรรคตในปี ค.ศ. 572
| พระเจ้ารุทรวรมันที่ 1 | |
|---|---|
| • พระมหากษัตริย์แห่งฟูนัน • พระมหากษัตริย์แห่งจามปา | |
| ครองราชย์ | • ค.ศ. 514 (กษัตริย์แห่งฟูนัน) • ค.ศ. 529 (กษัตริย์แห่งจามปา) |
| ก่อนหน้า | • พระเจ้าเกาฑิณยะชัยวรมัน(ฟูนัน) • พระเจ้าวิชัยปาโม(จามปา) |
| ถัดไป | • พระเจ้าภววรมันที่ 1 (เจนละ) • พระเจ้าสัมภูวรมัน (จามปา) |
| พระราชบุตร | พระเจ้าสัมภูวรมัน (Jaya Sambhuvarman) แห่งจามปา |
| ราชวงศ์ | ราชวงศ์วรมัน |
| พระราชบิดา | พระเจ้าเกาฑิณยะชัยวรมัน |
| ประสูติ | วยาธปุระ, อาณาจักรพนม(ฟูนัน) |
| สวรรคต | ค.ศ. 572 Kandapurpura, อาณาจักรจามปา |
| ศาสนา | พุทธศาสนา |
อ้างอิง
- សៀវភៅសិក្សាសង្គម ថ្នាកទី១០ ឆ្នាំ២០១៧ របស់ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា ទំព័រទី១៣៤
- Jacobsen, Trudy, Lost goddesses: the denial of female power in Cambodian history, NIAS Press, Copenhagen, 2008
- Taylor, Keith Weller (1983), The Birth of the Vietnam, University of California Press, ISBN
- Wright, Arthur F. (1979), "The Sui dynasty (581–617)", in Twitchett, Denis Crispin; Fairbank, John King (eds.), The Cambridge History of China: Sui and T'ang China, 589-906 AD, Part One. Volume 3, Cambridge: Cambridge University Press, pp. 48–149
- Higham, Charles (2014), Early Mainland Southeast Asia: From First Humans to Angkor, River Books