พระไภษัชยคุรุทั้ง 7

พระไภษัชยคุรุทั้ง 7 (จีน: 藥師七佛; พินอิน: Yàoshīqīfó; ญี่ปุ่น: 七仏薬師 โรมาจิ: Shichibutsuyakushii) เป็นกลุ่มของพระพุทธเจ้าตามคติของมหายานกลุ่มหนึ่ง มีจำนวน 7 พระองค์ เป็นที่นับถือกันมาในทิเบตและเนปาล โดยพระพุทธะแต่ละองค์จะมีโลกธาตุหรือพุทธเกษตรเป็นของตนเองเช่นเดียวกับแดนสุขาวดีของพระอมิตาภะ ในบรรดาพระพุทธเจ้ากลุ่มนี้ พระไภษัชยคุรุไวฑูรยประภาเป็นที่นับถือมากที่สุด

พระไภษัชยคุรุทั้ง 7 ตามความเชื่อของชาวจีน

พระพุทธะในกลุ่มนี้ได้แก่

• พระสุนามยศศิริราชาตถาคต อยู่ที่ชยประภาโลกธาตุ มีปณิธาน 8 ประการคือ ช่วยสรรพสัตว์ให้หายจากโรคร้าย ช่วยผู้พิการให้มีร่างกายสมบูรณ์ ช่วยให้สรรพสัตว์มีโอกาสหลุดพ้นจากอนันตริยกรรม ช่วยให้สรรพสัตว์มีโภคทรัพย์สมบูรณ์ ช่วยเหลือสรรพสัตว์ที่ถูกโบยตีให้พ้นทุกข์ ช่วยให้สรรพสัตว์พ้นภัยจากสัตว์ร้าย ช่วยให้สรรพสัตว์มีเมตตา ช่วยสรรพสัตว์ที่พลัดหลงให้ปลอดภัย
• พระรัตนจันทรประภาปรัชญาประภาศัพทศวรราชาตถาคต อยู่ที่สุรัตนโลกธาตุ มีปณิธาน 8 ประการคือ ช่วยให้สรรพสัตว์ประสบความสำเร็จในการค้า ช่วยสรรพสัตว์ให้พ้นจากการต้องทนหนาวร้อน ช่วยสตรีที่มักมากในกามให้พ้นจากกิเลส ช่วยสรรพสัตว์ให้พ้นจากการถูกปล้นระหว่างทาง ช่วยสรรพสัตว์ที่เดินทางกลางคืนให้ปลอดภัย ช่วยให้สรรพสัตว์หันมาศึกษาพระธรรม ช่วยสรรพสัตว์ให้หันมาตั้งมั่นในโพธิจิต ช่วยสรรพสัตว์ให้พ้นภัยทางโลก
• พระสุวรรณรัตนประภามัญชุจรยสิทธิตถาคต อยู่ที่บริบูรณ์คันธาลยโลกธาตุ มีปณิธาน 4 ประการคือ ช่วยสรรพสัตว์ที่ทำกรรมโดยอาชีพให้พ้นกรรม ช่วยสรรพสัตว์ที่ทำความชั่วให้พ้นกรรม ช่วยให้สรรพสัตว์มีความเมตตา ช่วยให้สรรพสัตว์ที่มีสังโยชน์ให้พ้นกรรม
• พระอโศกาวิชยตถาคต อยู่ที่อโศกาโลกธาตุ มีปณิธาน 4 ประการคือ ช่วยสัตว์ให้พ้นจากความโศก ช่วยสัตว์ให้พ้นจากอเวจีนรก ช่วยสัตว์ที่จะตกนรกในชาติหน้าให้พ้นทุกข์ ช่วยให้สรรพสัตว์ให้พ้นจากอำนาจของภูตผีปีศาจ
• พระธรรมสาครครชิตศัพทตถาคต อยู่ที่ธรรมธวัชโลกธาตุ มีปณิธาน 4 ประการคือ ช่วยให้สรรพสัตว์พ้นจากความหลงผิดในการมีมิจฉาทิฏฐิต่อพระรัตนตรัย ช่วยให้สัตว์พบกัลยาณมิตรที่จะพาไปสู่พระโพธิญาณ ช่วยให้สรรพสัตว์พ้นจากความขาดแคลนเครื่องนุ่งห่ม ช่วยให้สรรพสัตว์หันมาสร้างกรรมดี
• พระธรรมสาครชยประภาอภิญญากรีฑาตถาคต อยู่ที่วิจิตรรัตนสาครโลกธาตุ มีปณิธาน 4 ประการ คือ ช่วยให้สรรพสัตว์เลิกสร้างกรรมชั่ว ช่วยให้สรพพสัตว์หันมาสร้างกุศลกรรม ช่วยสรรพสัตว์ให้พ้นจากการถูกประหารชีวิต ช่วยให้สรรพสัตว์พ้นจากมิจฉาทิฐิของมาร
• พระไภษัชยคุรุไวฑูรยประภาตถาคต อยู่ที่ ศุทธิไวฑูรยโลกธาตุ มีปณิธาน 12 ประการ

นอกจากนั้นในคัมภีร์อุตรเคราะห์นิรภัยจิรายุวัฒนาวิเศษสูตร กล่าวถึงพระพุทธเจ้าทั้งเจ็ดพระองค์นี้ว่า ทรงมีนิรมาณกายเป็นเทพเจ้า 7 องค์ รวมกับพระโพธิสัตว์ 2 องค์ กลายเป็นเทพนพเคราะห์ 9 องค์ ที่ควบคุมสรรพสิ่งในจักรวาล

พระไภษัชยคุรุทั้ง 9 ตามความเชื่อของชาวทิเบต

พระไภษัชยคุรุตามความเชื่อของชาวทิเบตมี 9 องค์ ดังนี้

• พระไภษัชยคุรุ กายสีฟ้าหรือสีทอง หัตถ์ขวาถือผลสมอ หัตถ์ซ้ายทำสมาธิ
• พระสิงหนาท หัตถ์กระทำปางวิตรรกะ หัตถ์ซ้ายทำสมาธิรองรับบาตร
• พระสุปริกีรติตนามศรี กายสีเหลือง หัตถ์ขวาทำท่าวิตรรกะหรือประทานอภัย หัตถ์ซ้ายทำสมาธิ
• พระสวรโฆษราช กายสีแดงอมเหลือง หัตถ์ขวาทำปางประทานพร หัตถ์ซ้ายทำสมาธิ
• พระสุวรรณภัทรวิมลรัตนประภาส กายสีเหลืองซีด ทำปางธรรมจักรหรือประทานพร ประทานอภัย
• พระอโคโกตมศรี กายสีแดงเพลิง ทำปางสมาธิ
• พระธรรมกีรติสาครโฆษะ กายสีแดง ปางธรรมจักร
• พระอภิฌาราช กายสีแดง หัตถ์ขวาประทานพร หัตถ์ซ้ายทำสมาธิ
• พระศิยิน กายสีแดงอมเหลือง หัตถ์ขวาประทานอภัย หัตถ์ซ้ายทำสมาธิ

อ้างอิง

1. พระวิศวภัทร เซี่ยเกี๊ยก. พระพุทธเจ้าและพระธรรมสูตรฝ่ายมหายาน. กทม. หมื่นคุณธรรมสถาน. 2549
2. ผาสุข อินทราวุธ. พุทธปฏิมาฝ่ายมหายาน. กทม. โรงพิมพ์อักษรสมัย. 2543 หน้า 62-63