ฟุตบอลชิงแชมป์แห่งชาติยุโรป

ฟุตบอลชิงแชมป์แห่งชาติยุโรป (อังกฤษ: European Football Championship) หรือที่นิยมเรียกทั่วไปว่า ฟุตบอลยูโร เป็นการแข่งขันฟุตบอลรายการสำคัญที่สุดของทีมชาติในทวีปยุโรป ซึ่งจัดขึ้นทุก 4 ปีโดยสหภาพสมาคมฟุตบอลยุโรป (ยูฟ่า) และจะห่างจากการแข่งขันฟุตบอลโลกของฟีฟ่า 2 ปี เริ่มแข่งขันมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2503 (ค.ศ. 1960) ในชื่อรายการว่า ยูโรเปียนเนชันส์คัพ (European Nations Cup) จากแนวคิดของอ็องรี เดอโลแน เลขาธิการสหพันธ์ฟุตบอลฝรั่งเศสขณะนั้น ทั้งนี้การแข่งขัน 5 ครั้งแรก มีทีมชาติร่วมแข่งขัน รอบสุดท้ายเพียง 4 ประเทศ ต่อมาตั้งแต่การแข่งขันครั้งที่ 3 ประจำปี พ.ศ. 2511 (ค.ศ. 1968) เปลี่ยนชื่อการแข่งขันเป็น ยูโรเปียนฟุตบอลแชมเปียนชิพ ดังที่ใช้อยู่ในปัจจุบัน และในครั้งที่ 6 เมื่อปี พ.ศ. 2523 (ค.ศ. 1980) มีทีมชาติเข้าแข่งรอบสุดท้าย เพิ่มเป็น 8 ประเทศ ส่วนการแข่งขันนัดชิงลำดับที่สาม ยกเลิกไปในครั้งที่ 7 เมื่อ พ.ศ. 2527 (ค.ศ. 1984) จากนั้นในครั้งที่ 10 เมื่อปี พ.ศ. 2539 (ค.ศ. 1996) เพิ่มจำนวนเป็น 16 ประเทศ ในรอบสุดท้าย การแข่งขันครั้งล่าสุด เมื่อปี พ.ศ. 2564 (ค.ศ. 2021) จัดการแข่งขันใน 11 ประเทศเจ้าภาพทั่วทวีปยุโรป

ฟุตบอลชิงแชมป์แห่งชาติยุโรป

ถ้วยรางวัลแชมป์ยุโรป
ก่อตั้ง	1958; 63 ปีที่แล้ว (1958)
ภูมิภาค	ยุโรป (ยูฟ่า)
จำนวนทีม	24 (รอบสุดท้าย) 54 (รอบคัดเลือก)
ทีมชนะเลิศปัจจุบัน	อิตาลี (สมัยที่ 2)
ทีมที่ประสบความสำเร็จที่สุด	เยอรมนี  สเปน (3 สมัย)
เว็บไซต์	เว็บไซต์ทางการ
ฟุตบอลชิงแชมป์แห่งชาติยุโรป 2020

ประวัติ

 

แผนที่ของทีมประเทศต่าง ๆ กับผลงานที่ดีที่สุด

ยุคแรกเริ่ม 4 ทีม

เริ่มมีการแข่งขันครั้งแรกขึ้นมาในปี 1960 ในชื่อว่า ฟุตบอลยูโรเปี้ยน เนชั่นส์ คัพ โดยเริ่มต้นรูปแบบการแข่งขันยังเป็นระบบการเล่นเหย้า-เยือนในรอบต้นๆ ก่อนที่จะเล่นแบบน็อกเอาต์ในรอบรองชนะเลิศ บุคคลที่ผลักดันให้มีการแข่งขันฟุตบอลชิงแชมป์แห่งชาติยุโรป ในชาติเป็นกลางขึ้นมาคือ อองรี เดอลาเน่ย์ จากสหพันธ์ฟุตบอลฝรั่งเศส และ ทำให้การแข่งขันรอบสุดท้ายครั้งแรกมีขึ้นที่เมืองน้ำหอม ในปี 1960 โดยเป็นการพบกันระหว่าง สหภาพโซเวียต กับ ยูโกสลาเวีย ซึ่งผลลงเอยด้วยชัยชนะของทีมจากแดนหลังม่านเหล็กในช่วงต่อเวลาพิเศษ 2-1 ในปี 1964 ได้มีปัญหาขัดแย้งทางการเมืองเข้ามายุ่งเกี่ยวในเกมกีฬา เมื่อ กรีซ ปฏิเสธที่จะเล่นกับ แอลเบเนีย หลังมีสงครามระหว่างประเทศ โดยการเล่นรอบชิงชนะเลิศ จัดที่กรุงมาดริด ประเทศสเปน และแชมป์ก็ตกเป็นของเจ้าภาพที่เอาชนะ สหภาพโซเวียต 2-1

เพิ่มเป็น 8 ทีม

จากนั้นในปี 1968 ได้เปลี่ยนชื่อการแข่งขันจากฟุตบอลยูโรเปี้ยน เนชั่นส์ คัพ มาเป็น ยูฟ่า ยูโรเปี้ยน แชมเปี้ยนชิพ พร้อมกับเปลี่ยนแปลงรูปแบบการแข่งขันเป็นแบบแบ่งกลุ่มโดยมี 8 สาย และแชมป์ของแต่ละกลุ่มจะเข้ามาเล่นในรอบก่อนรองชนะเลิศ ที่ต้องแข่ง 2 นัด ก่อนเข้ารอบตัดเชือก โดยแชมป์ครั้งนี้เป็นของเจ้าภาพ อิตาลี ที่เอาชนะ ยูโกสลาเวีย 2-0 ในนัดรีเพลย์ หลังเกมแรกเสมอกัน 0-0 ฟุตบอลยูโร 1972 รอบสุดท้าย ที่ประเทศเบลเยียม ยังคงใช้รูปแบบการแข่งขันเหมือนที่ผ่านมา โดยแชมป์ตกเป็นของ เยอรมัน ตะวันตก ที่ถล่ม สหภาพโซเวียต ไปอย่างขาดลอย 3-0 จากการทำประตูของ แกร์ด มุลเลอร์ คนเดียว 2 ลูก จากนั้นอีก 4 ปีต่อมา รอบชิงชนะเลิศมีขึ้นที่ยูโกสลาเวีย โดยที่ เชโกสโลวะเกีย เสมอ เยอรมัน 2-2 ก่อนที่จะมีการดวลจุดโทษครั้งแรก และแชมป์ก็ตกเป็นของ ขุนพลเช็กในที่สุด

มาถึงศึกยูโร 1980 ได้เริ่มใช้ระบบการแข่งแบบใหม่ โดย 8 ทีมจะต้องมาเล่นรอบสุดท้าย ที่ประเทศอิตาลี และแบ่งการเล่นออกเป็น 2 กลุ่ม นำแชมป์ของแต่ละกลุ่มมาเล่นรอบชิงชนะเลิศ ซึ่งปรากฏว่า เยอรมันตะวันตก คว้าแชมป์ไปครองหลังเฉือนชนะ เบลเยียม 2-1 จนกระทั่งในศึกยูโร 1984 ที่ฝรั่งเศส ได้มีการเปลี่ยนระบบการแข่งขันให้ 2 ทีมที่มีคะแนนดีที่สุดของทั้ง 2 กลุ่ม เข้ามาเล่นในรอบ ตัดเชือก และในที่สุดเจ้าบ้านซึ่งนำทีมโดย มิเชล พลาตินี่ ก็ชนะ สเปน 2-0 ในรอบชิงชนะเลิศ พร้อมกับคว้าแชมป์ได้อย่างงดงาม จาก

นั้นในปี 1988 เยอรมันตะวันตก ได้มีโอกาสเป็นเจ้าภาพจัดการแข่งขันบ้างโดยใช้รูปแบบเหมือนครั้งที่ผ่านมา อย่างไรก็ตาม แฟนบอลเมืองเบียร์ต้องอกหัก ปล่อยให้ ฮอลแลนด์ ที่มีนักเตะชั้นเยี่ยมอย่าง มาร์โก แวน บาสเท่น, แฟร้งค์ ไรจ์การ์ด และ รุด กุลลิท คว้าแชมป์ไปครอง หลังเอาชนะ สหภาพโซเวียต 2-0 ในรอบชิงชนะเลิศ มาถึงปี 1992 ที่สวีเดน ได้เกิดตำนานเทพนิยายเดนส์ขึ้นมา หลังจากทีมชาติเดนมาร์ก ได้เข้าร่วมการแข่งขันกะทันหัน เนื่องจาก ยูโกสลาเวีย ถูกตัดสิทธิ์ โดยขุนพลเมือง "โคนม" สร้างผลงานยอดเยี่ยมคว้าแชมป์ไปครองได้อย่างเหลือเชื่อทั้งที่มีเวลา เตรียมตัวไม่นานนัก

เพิ่มเป็น 16 ทีม

ถึงศึกยูโร 1996 ที่อังกฤษ ได้มีการเปลี่ยนแปลงรูปแบบการแข่งขันอีกครั้ง โดยมี 16 ทีมเข้ามาเล่นในรอบสุดท้าย ซึ่งแบ่งออกเป็น 4 กลุ่มๆ ละ 4 ทีม และ 2 อันดับแรกของแต่ละสายจะได้เข้ามาเล่นในรอบ 8 ทีมสุดท้าย นอกจากนั้น ยังมีการนำกฎ โกลเด้นโกล์มาใช้ครั้งแรกอีกด้วย และกฎนี้ก็ได้ใช้ตัดสินในรอบชิงชนะเลิศทันที โดยที่ โอลิเวอร์ เบียร์โฮฟ หัวหอกเยอรมัน ซัดดับชีพ สาธารณรัฐเช็ก 2-1

จากนั้นในปี 2000 ก็เป็นครั้งแรกที่มีเจ้าภาพร่วมโดย เบลเยียม และ ฮอลแลนด์ รับหน้าเสื่อคู่กัน จุดไคลแมกซ์ของการแข่งขัน ครั้งนี้อยู่ที่การทำประตูโกลเด้นโกล์ของ ดาวิด เทรเซเก้ต์ ที่พาฝรั่งเศส เอาชนะ อิตาลี พร้อมกับคว้าแชมป์ไปครองได้อย่างยอดเยี่ยม การชิงชัย 11 สมัยที่ผ่านมา ทำให้ฟุตบอลชิงแชมป์แห่งชาติยุโรป กลายเป็นทัวร์นาเมนต์ที่แฟนบอลพูดกันว่าเพียงเติมบราซิล และอาร์เจนตินาลงไปในบรรดาทีมที่เข้ารอบสุดท้ายของศึกยูโรแต่ละครั้ง เราก็จะพบกับฟุตบอลโลกอีกเวอร์ชันดีๆ นี่เอง

เพิ่มเป็น 24 ทีม

ในครั้งที่ 15 ซึ่งจะจัดขึ้นปี พ.ศ. 2559 (ค.ศ. 2016) ทีมชาติในรอบสุดท้ายจะเพิ่มขึ้นเป็น 24 ทีมชาติ จัดการแข่งขันที่สาธารณรัฐโปแลนด์และประเทศยูเครน การแข่งขันฟุตบอลชิงแชมป์แห่งชาติยุโรปครั้งนี้เป็นครั้งแรกที่มีทีมลงแข่งขันในรอบสุดท้าย 24 ทีม เปลี่ยนจากการแข่งขันเดิมที่มี 16 ทีม ซึ่งเริ่มใช้ครั้งแรกเมื่อ 1996 ภายใต้การจัดการแข่งขันแบบใหม่นั้น จะแบ่งเป็น 6 กลุ่ม กลุ่มละ 4 ทีม รอบแพ้คัดออกจะมี 3 รอบ และนัดชิงชนะเลิศ โดย 24 ทีมแบ่งเป็น 19 ทีม (แชมป์กลุ่มและรองแชมป์กลุ่มของรอบคัดเลือก 9 กลุ่ม รวมไปถึงทีมอันดับที่ 3 ทีมีคะแนนดีที่สุด)

ผลการแข่งขัน

ปีที่จัด	เจ้าภาพ	ชิงชนะเลิศ			ชิงอันดับ 3
		ชนะเลิศ	ผลการ แข่งขัน	รองชนะเลิศ	อันดับ 3	ผลการ แข่งขัน	อันดับ 4
ฟุตบอลยูโร 1960 (2503)	ฝรั่งเศส	สหภาพโซเวียต	2 - 1 ต่อเวลา	ยูโกสลาเวีย	เชโกสโลวาเกีย	2 - 0	ฝรั่งเศส
ฟุตบอลยูโร 1964 (2507)	สเปน	สเปน	2 - 1	สหภาพโซเวียต	ฮังการี	3 - 1 ต่อเวลา	เดนมาร์ก
ฟุตบอลยูโร 1968 (2511)	อิตาลี	อิตาลี	1 - 1 ต่อเวลา 2 - 0 แข่งใหม่	ยูโกสลาเวีย	อังกฤษ	2 - 0	สหภาพโซเวียต
ฟุตบอลยูโร 1972 (2515)	เบลเยียม	เยอรมนีตะวันตก	3 - 0	สหภาพโซเวียต	เบลเยียม	2 - 1	ฮังการี
ฟุตบอลยูโร 1976 (2519)	ยูโกสลาเวีย	เชโกสโลวาเกีย	2 - 2 (5 - 3) ดวลลูกโทษ	เยอรมนีตะวันตก	เนเธอร์แลนด์	3 - 2 ต่อเวลา	ยูโกสลาเวีย
ฟุตบอลยูโร 1980 (2523)	อิตาลี	เยอรมนีตะวันตก	2 - 1	เบลเยียม	เชโกสโลวาเกีย	1 - 1 (9 - 8) ดวลลูกโทษ	อิตาลี
ปีที่จัด	เจ้าภาพ	ชนะเลิศ	ผลการแข่งขัน	รองชนะเลิศ	เข้ารอบรองชนะเลิศ (ไม่มีชิงที่ 3)
ฟุตบอลยูโร 1984 (2527)	ฝรั่งเศส	ฝรั่งเศส	2 - 0	สเปน	เดนมาร์ก และ   โปรตุเกส
ฟุตบอลยูโร 1988 (2531)	เยอรมนีตะวันตก	เนเธอร์แลนด์	2 - 0	สหภาพโซเวียต	เยอรมนีตะวันตก และ   อิตาลี
ฟุตบอลยูโร 1992 (2535)	สวีเดน	เดนมาร์ก	2 - 0	เยอรมนี	เนเธอร์แลนด์ และ   สวีเดน
ฟุตบอลยูโร 1996 (2539)	อังกฤษ	เยอรมนี	2 - 1 โกลเดนโกล	เช็กเกีย	ฝรั่งเศส และ   อังกฤษ
ฟุตบอลยูโร 2000 (2543)	เบลเยียม และ   เนเธอร์แลนด์	ฝรั่งเศส	2 - 1 โกลเดนโกล	อิตาลี	เนเธอร์แลนด์ และ   โปรตุเกส
ฟุตบอลยูโร 2004 (2547)	โปรตุเกส	กรีซ	1 - 0	โปรตุเกส	เช็กเกีย และ   เนเธอร์แลนด์
ฟุตบอลยูโร 2008 (2551)	ออสเตรีย และ   สวิตเซอร์แลนด์	สเปน	1 - 0	เยอรมนี	ตุรกี และ   รัสเซีย
ฟุตบอลยูโร 2012 (2555)	โปแลนด์ และ   ยูเครน	สเปน	4 - 0	อิตาลี	เยอรมนี และ   โปรตุเกส
ฟุตบอลยูโร 2016 (2559)	ฝรั่งเศส	โปรตุเกส	1 - 0 ต่อเวลา	ฝรั่งเศส	เยอรมนี และ   เวลส์
ฟุตบอลยูโร 2020 (2564)	ทั่วยุโรป	อิตาลี	1 - 1 ต่อเวลา (3 - 2) ดวลลูกโทษ	อังกฤษ	เดนมาร์ก และ   สเปน
ฟุตบอลยูโร 2024 (2567)	เยอรมนี

ความสำเร็จในฟุตบอลยูโร

 

ภาพแผนที่ทวีปยุโรป แสดงจำนวนการชนะเลิศ ของทีมชาติแต่ละประเทศ

ทีมชาติ	ชนะเลิศ	รองชนะเลิศ	เข้ารอบสุดท้าย
เยอรมนี	3 (1972^1, 1980^1, 1996)	3 (1976^1, 1992, 2008)	6
สเปน	3 (1964^*, 2008, 2012)	1 (1984)	4
อิตาลี	2 (1968^* 2020)	2 (2000, 2012)	4
ฝรั่งเศส	2 (1984^*, 2000)	1 (2016^*)	3
รัสเซีย	1 (1960^3)	3 (1964^3, 1972^3, 1988^3)	4
เช็กเกีย	1 (1976^2)	1 (1996)	2
โปรตุเกส	1 (2016)	1 (2004^*)	2
เนเธอร์แลนด์	1 (1988)	—	1
เดนมาร์ก	1 (1992)	—	1
กรีซ	1 (2004)	—	1
ยูโกสลาเวีย	—	2 (1960, 1968)	2
เบลเยียม	—	1 (1980)	1
อังกฤษ	—	1 (2020)	1

* เจ้าภาพ

¹ เยอรมนีตะวันตก

² เชโกสโลวาเกีย

³ สหภาพโซเวียต

อ้างอิง

1. "2005/2006 season: final worldwide matchday to be 14 May 2006". FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. 19 December 2004. สืบค้นเมื่อ 13 January 2012.

แหล่งข้อมูลอื่น

• หน้าเว็บอย่างเป็นทางการ ในเว็บไซต์สมาคมฟุตบอลยุโรป (อังกฤษ)
• ประวัติของฟุตบอลชิงแชมป์แห่งชาติยุโรป ในเว็บไซต์สมาคมฟุตบอลยุโรป (อังกฤษ)

ฟุตบอลชิงถ้วยรางวัลในระดับโลก

ฟุตบอลโลก ฟุตบอลโอลิมปิก — ฟีฟ่าคอนเฟเดอเรชันส์คัพ ฟุตบอลยูโร — โกปาอาเมริกา — โกลด์คัพ — เอเชียนคัพ — แอฟริกาคัพออฟเนชันส์ — โอเอฟซีเนชันส์คัพ แก้ไข